Απευθείας ανάθεση μελέτης.Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Τμήμα κρίνει ότι ο Δήμος …... νομίμως προέβη στην απευθείας ανάθεση της αρχιτεκτονικής μελέτης χωροθέτησης αθλητικών εγκαταστάσεων, καθόσον η προεκτιμώμενη αμοιβή αυτής δεν υπερέβαινε το ποσοστό του 30% του ανωτάτου ορίου αμοιβής πτυχίου Α΄ Τάξης, που ίσχυε κατά τον κρίσιμο χρόνο ανάθεσης αυτής για τη συγκεκριμένη κατηγορία των αρχιτεκτονικών μελετών (30% Χ 21.423=6.426,90 ευρώ έναντι 6.425,00 ευρώ, με Φ.Π.Α. εν προκειμένω).

Σύμφωνα, όμως, με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη που προηγήθηκε και λαμβάνοντας ιδίως υπόψη αφενός μεν ότι αντικείμενο των ως άνω συμβάσεων ήταν η αναθεώρηση και μερική, όπου απαιτείτο, τροποποίηση των παλαιότερων οριστικών μελετών των σχετικών έργων, αφετέρου δε ότι η προεκτιμώμενη αμοιβή των αναδόχων υπολογίστηκε, κατ’ εσφαλμένη εφαρμογή του άρθρου ΓΕΝ.4Β, αντί του ορθού ΓΕΝ.8Β, της Β΄ Βελτίωσης Κανονισμού Προεκτιμωμένων Αμοιβών Μελετών και Υπηρεσιών (που αφορά την παροχή υπηρεσιών εξειδικευμένων έργων, ή έργων που απαιτούν ειδικές μεθόδους κατασκευής) εκ των υστέρων, ήτοι μετά τη λήψη των αποφάσεων του Δημοτικού Συμβουλίου και την υπογραφή των οικείων συμβάσεων, το Κλιμάκιο κρίνει ότι μη νομίμως ο Δήμος ..... ανέθεσε απευθείας τις επίμαχες μελέτες, κατ’ εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 209 παρ. 3 του Δ.Κ.Κ.. Τούτο δε, διότι η προεκτιμώμενη αμοιβή των φερόμενων ως δικαιούχων υπολογίστηκε αυθαίρετα, ήτοι χωρίς την προηγούμενη προσφυγή της αναθέτουσας αρχής στον ανωτέρω Κανονισμό, βάσει του οποίου θα καθοριζόταν εκ των προτέρων με σαφή τρόπο η προεκτιμηθείσα αμοιβή, ώστε να εξαχθεί ασφαλές συμπέρασμα ως προς τη δυνατότητα εφαρμογής ή μη της ανωτέρω εξαιρετικής διάταξης.

Μελέτη αναμόρφωσης πεζοδρομίων σχεδίου πόλεως (...)Ως κύρια διαδικασία ανάθεσης μελετών από τους Ο.Τ.Α. καθιερώνεται η διενέργεια διαγωνισμού, ώστε να καθίσταται δυνατή, με την προσέλευση ικανού αριθμού συμμετεχόντων, η αποφυγή του κινδύνου μεθοδεύσεων, η ανάπτυξη επαρκούς ανταγωνισμού και η επιλογή της πλέον συμφέρουσας από τεχνικής και οικονομικής απόψεως προσφοράς. Η με απευθείας ανάθεση εκπόνηση μελέτης αποτελεί εξαιρετική διαδικασία, που επιτρέπεται μόνο στις ρητά καθοριζόμενες από το νόμο περιπτώσεις. Τέτοια περίπτωση συντρέχει όταν η προεκτιμώμενη αμοιβή όλων των σταδίων της μελέτης δεν υπερβαίνει σε ποσοστό το 30% του ανώτατου ορίου αμοιβής πτυχίου Α΄ τάξης της κατηγορίας μελετών στην οποία ανήκει η υπό ανάθεση μελέτη. Η προεκτιμώμενη αυτή αμοιβή προκύπτει με βάση τον Κανονισμό Προεκτιμώμενων Αμοιβών Μελετών και Υπηρεσιών, ο οποίος εφαρμόζεται υποχρεωτικά από τις αναθέτουσες αρχές, σε κάθε περίπτωση, ακόμη και στις περιπτώσεις της διαδικασίας με διαπραγμάτευση, κατά συνέπεια και της απευθείας ανάθεσης, που προβλέπεται στο άρθρο 209 παρ. 3 του Δ.Κ.Κ. (βλ. πρακτικά της 5ης Γεν.Συν./4.3.2009 της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, πράξεις Κλιμ. VII Tμ. 15/2013, 157, 199/2012). Προκειμένου δε για κυκλοφοριακές μελέτες το ανώτατο αυτό όριο καθορίστηκε από 5.5.2011 στο ποσό των 40.807,00 ευρώ, ήτοι για την απευθείας ανάθεση τέτοιων κατηγοριών μελέτης το όριο είναι (40.807,00 Χ 30% =) 12.242,10  ευρώ.(…) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, νομίμως ο Δήμος ...... ανέθεσε απευθείας την εν λόγω μελέτη, κατ' εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 209 παρ. 3 του Δ.Κ.Κ., καθόσον με το από 17.1.2013 έγγραφο του φερόμενου ως δικαιούχου προσκομίστηκε ενώπιον του Κλιμακίου ο σχετικός φάκελος του έργου που είχε καταρτιστεί από την τεχνική υπηρεσία του Δήμου πριν από την εν λόγω ανάθεση (14.10.2011), από τον οποίο προκύπτει ότι η προεκτιμώμενη αμοιβή του αναδόχου καθορίστηκε εκ των προτέρων με σαφή τρόπο, σύμφωνα με το άρθρο 4 του ν. 3326/2005 και την ισχύουσα, κατά τον χρόνο ανάθεσης, απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων.

Κατάτμηση ενιαίας μελέτης.(...)Με βάση τις ανωτέρω σκέψεις το Κλιμάκιο κρίνει επιπλέον ότι, ανεξαρτήτως του εσφαλμένου, κατά  τ’ ανωτέρω, υπολογισμού της προεκτιμώμενης αμοιβής της προμελέτης από την αναθέτουσα αρχή, μη νομίμως ανετέθη αυτοτελώς και κατ’ εφαρμογή της ίδιας ως άνω εξαιρετικής διάταξης η αρχιτεκτονική μελέτη εφαρμογής, καθόσον είχε ήδη προηγηθεί η απευθείας ανάθεση του σταδίου της προμελέτης, και επομένως για την ανάθεση της αρχιτεκτονικής μελέτης εφαρμογής ήταν πλέον αναγκαία η διενέργεια ανοικτού ή κλειστού διαγωνισμού, κατά τις ειδικότερες προϋποθέσεις των άρθρων 5 παρ. 5 και 7 παρ. 1 του ν. 3316/2005, άλλως η ανάθεση με διαπραγματεύσεις κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 10  του ίδιου νόμου. Περαιτέρω, τυγχάνει απορριπτέος ως αβάσιμος ο ισχυρισμός του Δήμου ...... ότι η προμελέτη και η μελέτη εφαρμογής νομίμως ανετέθησαν χωριστά, βάσει του άρθρου 209 παρ. 3 του ν. 3463/2006, καθόσον αυτές ανήκουν σε διαφορετικές κατηγορίες και επομένως νομίμως υπολογίστηκε για κάθε μία από αυτές διαφορετική προεκτιμώμενη αμοιβή, η οποία υπολειπόταν του προβλεπόμενου ορίου. Και τούτο διότι, η μεν προμελέτη δεν ανήκει στην κατηγορία των ενεργειακών μελετών της περίπτωσης 14 του άρθρου 2 παρ. 2 του ν. 3316/2005, αλλά ενόψει του τρόπου προεκτίμησης της αμοιβής της θα πρέπει να ενταχθεί από την άποψη αυτή στην κατηγορία των αρχιτεκτονικών μελετών, ο δε υπολογισμός  της προεκτίμησης της αμοιβής γίνεται, κατά το νόημα του άρθρου 209 παρ. 3 του ν. 3463/2006, για όλα τα στάδια κάθε κατηγορίας μελέτης. Αντιθέτως, νομίμως ανατέθηκε η ηλεκτρομηχανολογική μελέτη εφαρμογής βάσει των εξαιρετικών διατάξεων του ως άνω άρθρου σε ένα και τελικό στάδιο εφαρμογής, δοθέντος ότι η προεκτιμώμενη αμοιβή αυτής (3.850 ευρώ) δεν υπερβαίνει το ποσοστό του 30% του ανώτατου ορίου αμοιβής πτυχίου Α΄ τάξης που ίσχυε για την κατηγορία των ηλεκτρομηχανολογικών μελετών της περίπτωσης 9 του άρθρου 2 παρ. 2 του ν. 3316/2005 και το οποίο ανέρχεται σε 4.532,4 ευρώ (15.108 x 30% = 4.532,4).

ΠΕΡΙΛΗΨΗ:Μελέτες κτιριακών έργων. Εφαρμογή των διατάξεων του ν. 1418/1984 που αφορούν την τήρηση ενδικοφανούς διαδικασίας κατά την επίλυση των σχετικών διαφορών. Κάθε εκπονούμενο στάδιο της μελέτης αποτελεί εξειδίκευση του ενιαίου σχηματισμού. Αν η ανάθεση αφορά στην εκπόνηση της προμελέτης του κτιριακού έργου, το ποσό της αμοιβής του μελετητή προσαυξάνεται κατά το προβλεπόμενο ποσοστό. Η πρόσθετη αμοιβή δεν αποτελεί αποζημίωση του μελετητή λόγω μη ανάθεσης και των λοιπών σταδίων της μελέτης. Παραγραφή χρηματικών αξιώσεων κατά νπδδ και έναρξη ή διακοπή αυτής.

ΜΕΛΕΤΕΣ: Μη νόμιμη η καταβολή ποσού 14.050,78 ευρώ,από Δήμο στο φερόμενο ως δικαιούχο …, διπλωματούχο αγρονόμο-τοπογράφο μηχανικό, ως αμοιβή του για την εκπόνηση τοπογραφικών μελετών για το έργο «Βελτίωση πρόσβασης και αποκατάσταση των οδών σύνδεσης των οικισμών … και του οικισμού …. με το παρεκκλήσι Προφήτη Ηλία».Μη νομίμως για την ανάθεση της ως άνω μελέτης προσέφυγε ο Δήμος στη διαδικασία του άρθρου 209 παρ. 3 του Δ.Κ.Κ., καθόσον η προεκτιμώμενη για την ανάθεση αμοιβή υπολογίστηκε αυθαίρετα, χωρίς την προηγούμενη προσφυγή της αναθέτουσας αρχής στον Κανονισμό Προεκτιμώμενων Αμοιβών μελετών και υπηρεσιών, βάσει του οποίου θα καθοριζόταν εκ των προτέρων, με σαφή τρόπο, η προεκτιμηθείσα αμοιβή, ώστε να εξαχθεί ασφαλής κρίση για την εφαρμογή ή μη της εξαιρετικής διάταξης του άρθρου 209 παρ. 3 του Δ.Κ.Κ..

(...) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Κλιμάκιο κρίνει, κατά τον βασίμως προβαλλόμενο λόγο διαφωνίας του Επιτρόπου, ότι μη νομίμως ανατέθηκε στη φερόμενη ως δικαιούχο του υπό κρίση χρηματικού εντάλματος η εν λόγω μελέτη, καθόσον αυτή αφορά σε αντικείμενο που εμπίπτει στα καθήκοντα και στις αρμοδιότητες του υπηρετούντος στο Τμήμα Τεχνικών έργων και Κτηματολογίου προσωπικού του Δήμου ....., όπως προκύπτει από τον οργανισμό εσωτερικής υπηρεσίας αυτού. Περαιτέρω, από το αντικείμενο της ανατεθείσας μελέτης δεν προκύπτει ότι πρόκειται για ειδικής φύσεως εργασίες, για την εκτέλεση των οποίων απαιτούνται εξειδικευμένες γνώσεις και εμπειρία, που αποδεδειγμένα δεν διαθέτει το προσωπικό που υπηρετεί στο Δήμο, καθόσον, όπως αναφέρεται στο προαναφερθέν από 23.10.2012 έγγραφο της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου, κατά τον χρόνο που αποφασίστηκε η απευθείας ανάθεση της εν λόγω μελέτης, στο Τμήμα Κτηματολογίου, υπηρετούσαν 6 μηχανικοί διαφόρων ειδικοτήτων, μεταξύ των οποίων και 3 αγρονόμοι- τοπογράφοι, ήτοι της ίδιας ειδικότητας με αυτή της αναδόχου, προσωπικό το οποίο κρίνεται επαρκές για την εκπόνηση της ανατεθείσας μελέτης. Σε κάθε δε περίπτωση ο αυξημένος φόρτος εργασίας των υπηρετούντων μηχανικών δεν δύναται να δικαιολογήσει την ανάθεση σε τρίτους της εκτέλεσης εργασιών που εμπίπτουν στα συνήθη καθήκοντά τους. Τέλος, απορριπτέος τυγχάνει ο λόγος διαφωνίας του Επιτρόπου ότι η προεκτιμώμενη αμοιβή, με βάση την οποία ανατέθηκε απευθείας η ως άνω μελέτη, υπολογίστηκε κατά τρόπο αυθαίρετο, καθόσον με την επανυποβολή του υπό κρίση εντάλματος προσκομίστηκαν τα 13344/22.4.2010 και το 5.2.2010 έγγραφα του Διευθυντή των τεχνικών υπηρεσιών του Δήμου ....., τα οποία δεν αμφισβητούνται από τον Επίτροπο και από τα οποία προκύπτει ότι ο προσδιορισμός της προεκτιμώμενης αμοιβής υπολογίστηκε σύμφωνα με την ισχύουσα κατά τον χρόνο ανάθεσης απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων. Κατ’ ακολουθίαν, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη και το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Η ως άνω μελέτη αφορά μεν σε αντικείμενο που εμπίπτει στα καθήκοντα και στις αρμοδιότητες του υπηρετούντος στο Δήμο προσωπικού, καθόσον και δεν είναι ειδικής φύσεως, πλην όμως από τα στοιχεία του φακέλου, και ειδικότερα από την 15083/5.3.2012 βεβαίωση του Διευθυντή Τεχνικών Υπηρεσιών περί της στελεχώσεως της υπηρεσίας, σε συνδυασμό με το 31340/1.7.2010 έγγραφο της εν λόγω υπηρεσίας προς την Τ.Υ.Δ.Κ., προκύπτει αδυναμία αυτής να προβεί στην εκπόνησή της, λόγω έλλειψης προσωπικού και κατάλληλου τεχνολογικού εξοπλισμού. Ως εκ τούτου, νομίμως ο Δήμος προσέφυγε σε ιδιώτη μελετητή, μετά και την εκδήλωση αδυναμίας της Τ.Υ.Δ.Κ. Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας να εκπονήσει την εν λόγω μελέτη (βλ. και άρθρο 209 παρ. 4 Δ.Κ.Κ.). Ωστόσο, λαμβάνοντας υπόψη ότι η προεκτιμώμενη αμοιβή της αναδόχου υπολογίστηκε, κατ’ εφαρμογή του Κανονισμού Προεκτιμώμενων Αμοιβών μελετών, στο ποσό των 11.700 ευρώ (βλ. σχετικό πινάκιο αμοιβής), μη νομίμως για την ανάθεση αυτής προσέφυγε ο Δήμος στη διαδικασία του άρθρου 209 παρ. 3 του Δ.Κ.Κ., καθόσον η προεκτιμώμενη για την ανάθεση αμοιβή υπολογίστηκε από το Δήμο αυθαίρετα, χωρίς την προηγούμενη προσφυγή της αναθέτουσας αρχής στον Κανονισμό Προεκτιμώμενων Αμοιβών μελετών και υπηρεσιών, βάσει του οποίου θα καθοριζόταν εκ των προτέρων με σαφή τρόπο η προεκτιμηθείσα αμοιβή, ώστε να εξαχθεί ασφαλής κρίση για την εφαρμογή ή μη της εξαιρετικής διάταξης του άρθρου 209 παρ. 3 του Δ.Κ.Κ.. Και τούτο δε ανεξαρτήτως του γεγονότος ότι η τελικώς καταβληθείσα δαπάνη (11.214,63 ευρώ) δεν υπερβαίνει το όριο της διάταξης του άρθρου 209 παρ. 3 του Δ.Κ.Κ., το οποίο ποσοστό του 30% του ανωτάτου ορίου αμοιβής πτυχίου Α΄ Τάξης, που ίσχυε κατά τον κρίσιμο χρόνο ανάθεσης αυτής για τη συγκεκριμένη κατηγορία των τοπογραφικών μελετών, ανέρχεται στα (30% Χ 38.826=) 11.647,80 ευρώ, διότι για την εφαρμογή της διάταξης αυτής και την επιλογή της εξαιρετικής διαδικασίας που αυτή προβλέπει δεν προϋπολογίστηκε με νόμιμο τρόπο η προεκτιμώμενη αμοιβή (βλ. Πράξη VII Τμ. 168/2011). Πλην όμως, με δεδομένο ότι η διάταξη της παρ. 3 του άρθρου 209 δεν αποκλείει την περίπτωση εσφαλμένου υπολογισμού της προεκτιμώμενης αμοιβής και λαμβάνοντας υπόψη, εν προκειμένω, τη μικρή διαφορά μεταξύ προεκτιμώμενης, σύμφωνα με τον Κανονισμό Προεκτιμώμενων Αμοιβών μελετών, αμοιβής, όπως αυτή προσδιορίστηκε με το πινάκιο αμοιβής (11.710 ευρώ) και του ορίου νόμιμης προσφυγής στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης κατ’ άρθρο 209 παρ. 3 Δ.Κ.Κ. για την συγκεκριμένη κατηγορία μελέτης (11.647,80 ευρώ), το Τμήμα κρίνει, ότι η πραγματοποίηση της επίμαχης δαπάνης δεν οφείλεται σε πρόθεση των αρμόδιων οργάνων να καταστρατηγήσουν τις διατάξεις περί απευθείας ανάθεσης μελετών, αλλά σε συγγνωστή πλάνη αυτών, ως προς την συνδρομή των απαιτούμενων από τις εν λόγω διατάξεις προϋποθέσεων, για τη νομιμότητα της δαπάνης.

Δημόσια έργα. Τεύχη δημοπράτησης αρχιτεκτονικής μελέτης κτιριακού έργου. Αμοιβή σύνταξης τευχών δημοπράτησης. Μειώσεις αμοιβής.α) Η αμοιβή για τη σύνταξη των τευχών δημοπράτησης της αρχιτεκτονικής μελέτης κτιριακού έργου υπολογίζεται σύμφωνα με τον προϋπολογισμό της αρχιτεκτονικής μελέτης και μόνον αυτόν. β) Οι προβλεπόμενες μειώσεις της αμοιβής, για τα χρηματοδοτούμενα από τις δημόσιες επενδύσεις έργα του Δημοσίου και των ΝΠΔΔ, εφαρμόζονται επί του αθροίσματος των αμοιβών της (κυρίως) αρχιτεκτονικής μελέτης και των οικείων τευχών δημοπράτησης.

Η προεκτιμώμενη αμοιβή της μελέτης αναστήλωσης βιομηχανικού κτιρίου  (διατηρητέου), η οποία υπολογίζεται με το άρθρο 5Α (παρ.3) του κεφαλαίου Ζ΄  της Α΄ βελτιωμένης έκδοσης του Κανονισμού προεκτιμωμένων αμοιβών,  επιτρεπτώς προσαυξάνεται κατά 50%, ως προς την Αρχιτεκτονική και Στατική  Μελέτη. (πλειοψ.)