Δημόσια έργα.Συμπληρωματικές συμβάσεις.Αίτηση ανάκλησης της 249/2010 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Κατασκευή κτηρίου αμφιθεάτρων και κτηρίου αιθουσών διδασκαλίας του …», ποσού 1.576.520,00 ευρώ (συμπεριλαμβανομένων απροβλέπτων, αναθεώρησης και ΦΠΑ)(...)Με τα δεδομένα αυτά, και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην ΙΙΙ σκέψη της παρούσας, το Τμήμα κρίνει ότι ορθά το Ε΄ Κλιμάκιο με την προσβαλλόμενη πράξη  του  έκρινε  ότι  κωλύεται  η υπογραφή του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Κατασκευή κτηρίου αμφιθεάτρων και κτηρίου αιθουσών διδασκαλίας του Τ.Ε.Ι…» μεταξύ του αιτούντος Α.Τ.Ε.Ι και της εργοληπτικής επιχείρησης…, καθόσον αφενός μεν οι εργασίες διαμόρφωσης του περιβάλλοντος χώρου για την πρόσβαση στα κτίρια, οι οποίες αποτελούν το αντικείμενο των οικοδομικών εργασιών της συμπληρωματικής σύμβασης, συνιστούν νέο έργο και δεν αφορούν στο αντικείμενο της αρχικής σύμβασης, αφού αυτό, όπως καθορίσθηκε με τη διακήρυξη και τα λοιπά συμβατικά τεύχη, αφορούσε στην κατασκευή του κτιρίου αμφιθεάτρων και κτιρίου αιθουσών διδασκαλίας του ΤΕΙ… και όχι και στη διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου αυτών, αφετέρου δε το σύνολο των προβλεπομένων με τη συμπληρωματική αυτή σύμβαση εργασιών (Η/Μ και Οικοδομικών) δεν οφείλονται σε απρόβλεπτες περιστάσεις κατά την τεχνική εκτέλεση του αρχικού έργου, δηλαδή σε αιφνίδια πραγματικά περιστατικά, που αντικειμενικά, κατά τους κανόνες της ανθρώπινης εμπειρίας και λογικής, δεν ήταν δυνατόν να προβλεφθούν, αλλά, αντιθέτως, η ανάγκη εκτέλεσής τους ανάγεται στην παράλειψη της Αναθέτουσας Αρχής, κατά παραδοχή και της Διευθύνουσας Υπηρεσίας Έργων αυτής, να τις περιλάβει στον προϋπολογισμό και τα τιμολόγια του διαγωνισμού για την αρχική σύμβαση, παρά την πρόβλεψή τους από την αρχική μελέτη αυτού, λόγω υψηλού προϋπολογισμού τους, το οποίο σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι οφείλεται σε απρόβλεπτες περιστάσεις, τη συνδρομή των οποίων εξάλλου δεν επικαλείται ούτε η αναθέτουσα αρχή. (…)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η υπό κρίση αίτηση ανάκλησης του Α.Τ.Ε.Ι …  πρέπει να απορριφθεί, κωλυομένης, ως εκ τούτου, της υπογραφής της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Κατασκευή κτηρίου αμφιθεάτρων και κτηρίου αιθουσών διδασκαλίας του Τ.Ε.Ι. …» μεταξύ αυτού και της εργοληπτικής επιχείρησης ….

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ. (Συμπληρωματικές συμβασεις) Αίτηση αναθεώρησης της 2124/2015 απόφασης του VI Τμήματος Με την απόφαση αυτή απορρίφθηκε η αίτηση ανάκλησης του νυν αιτούντος Δήμου ..... κατά της 460/2014 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου  (...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 3 της παρούσας, το Τμήμα άγεται, κατά πλειοψηφία, στην κρίση ότι πληρούνται οι προϋποθέσεις του άρθρου 125 του Κ.Δ.Ε. για τη νόμιμη σύναψη της υπό κρίση συμπληρωματικής σύμβασης, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από τον αιτούντα Δήμο. Ειδικότερα, φυσικό αντικείμενο του έργου αποτελεί η αποκατάσταση των όψεων ενός διατηρητέου κτιρίου κτισμένου τα έτη 1901 – 1902 και χαρακτηρισμένου ως έργου τέχνης. Κατά τη διάρκεια εκτέλεσης του έργου και συγκεκριμένα στις 15.1.2013, μετά από προφορική εντολή της αρμόδιας Διεύθυνσης του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και την έγγραφη εντολή της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου έγινε η καθαίρεση των εξωτερικών επιχρισμάτων για να διαπιστωθεί το μέγεθος των προβλημάτων του διατηρητέου κτιρίου και κυρίως του φέροντα οργανισμού αυτού, όπου διαπιστώθηκε η πολύ κακή ποιότητα των υλικών κατασκευής με αποτέλεσμα να παρατηρείται η φυσική πτώση – αποκόλληση των σαθρών υλικών ακόμη και ολόκληρων λίθων σε ολόκληρη την επιφάνεια των εξωτερικών όψεων και όχι μόνο σε τμήμα αυτής, όπως αναφέρεται στην αρχική σχετική αρχιτεκτονική μελέτη, που έχρηζαν άμεσης επέμβασης προς αποφυγή κατάρρευσης στοιχείων του κτιρίου. Λαμβανομένης δε υπόψη της παλαιότητας του εν λόγω κτιρίου, τα ανωτέρω γεγονότα συνιστούν απρόβλεπτες περιστάσεις, καθώς τα προβλήματα του φέροντος οργανισμού, η διάβρωση των μεταλλικών πρεκιών και οι εντονότατες φθορές των εξωτερικών όψεων αποκαλύφθηκαν μετά την, κατ' εντολή των αρμόδιων υπηρεσιών του αρμόδιου Υπουργείου Πολιτισμού, πλήρη αφαίρεση των εξωτερικών επιχρισμάτων και δεν ήταν δυνατόν να προβλεφθούν κατά το χρόνο ανάθεσης της αρχικής σύμβασης, η οποία αφορούσε στην αποκατάσταση των όψεων του κτιρίου. Η εκτέλεση δε των εργασιών της συμπληρωματικής σύμβασης είναι αναγκαία για την ολοκλήρωση του φυσικού αντικειμένου της αρχικής σύμβασης και δεν μπορεί να διαχωριστεί από αυτή, καθώς αφενός μεν η αποκατάσταση των ζημιών του φέροντα οργανισμού και της τοιχοποιίας του κτιρίου προηγείται τεχνικώς και λογικώς της βελτίωσης των όψεων αυτού και αφετέρου ο διαχωρισμός των εργασιών αυτών θα δημιουργούσε ανυπέρβλητο πρόβλημα στον αιτούντα Δήμο, ο οποίος δεν είναι δυνατό να αναθέσει την αποκατάσταση των φθορών του φέροντα οργανισμού μετά την ολοκλήρωση των εργασιών των όψεων του κτιρίου. Δεδομένου δε ότι τόσο οι εργασίες της αρχικής σύμβασης όσο και αυτές της επίμαχης συμπληρωματικής σύμβασης αποσκοπούν στην εν γένει αποκατάσταση των ζημιών ενός διατηρητέου κτίσματος, η επίμαχη σύμβαση δεν συνιστά επέκταση του τεχνικού αντικειμένου της αρχικής σύμβασης, αλλά αποτελεί αναγκαίο συμπλήρωμα αυτής. Τούτων δοθέντων, συντρεχουσών όλων των τιθέμενων στο άρθρο 125 Κ.Δ.Ε. προϋποθέσεων οι επίμαχες εργασίες νομίμως αποτελούν αντικείμενο της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης. Κατά τη γνώμη, όμως, του Προέδρου του Τμήματος Νικόλαου Αγγελάρα και του Συμβούλου Κωνσταντίνου Κωστόπουλου ορθώς το Κλιμάκιο έκρινε εν προκειμένω ότι οι εργασίες που περιλαμβάνονται στην επίμαχη συμπληρωματική σύμβαση συνιστούν επέκταση του τεχνικού αντικειμένου της αρχικής σύμβασης. Και τούτο, διότι σύμφωνα με το τεύχος δημοπράτησης «Τεύχος Αποκατάστασης όψεων κτιρίων» και την από 19.7.2010 «Αρχιτεκτονική Μελέτη», οι εργασίες της αποκατάστασης των όψεων του διατηρητέου κτιρίου του 1ου Δημοτικού Σχολείου Λαυρίου, αφορούσαν σε τοπικές αποκαταστάσεις μόνο του ορατού τμήματος των όψεων του κτιρίου. Οι τοπικές αυτές πολυποίκιλες (επιχρίσματα, χρωματισμοί, κουφώματα κλπ) και διάσπαρτες επιδιορθώσεις-επισκευές ήταν σχετικά μικρού εύρους και με εξειδικευμένο χαρακτήρα, ενώ «σε καμία περίπτωση δεν αφορούσαν στην ολική στατική ενίσχυση του κτιρίου» (βλ. σχετικά την 22551/16.10.2014 εισήγηση της Δ/νσης Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου .....). Αντιθέτως, οι νέες εργασίες, οι οποίες αποτελούν αντικείμενο της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης, συνίστανται σε ευρείες παρεμβάσεις που αφορούν στη στατική αποκατάσταση του κτιρίου, σε ηλεκτρομηχανολογικές εργασίες, στη διατήρηση και προστασία των οροφογραφιών και των υπολοίπων εσωτερικών διακόσμων και στην εσωτερική δομική ενίσχυση όλων των στατικών φορέων του κτιρίου. Αναθεωρεί την 2124/2015 Απόφαση του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Εργασίες ενεργειακής αναβάθμισης κτιρίου...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη μείζονα σκέψη της παρούσας αποφάσεως το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι : Α) αναφορικά με τις εργασίες ενεργειακής αναβαθμίσεως του κτιρίου, αυτές προέκυψαν από την εφαρμογή του Ν. 3661/2008 και του Κανονισμού Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων, οι οποίοι άρχισαν να ισχύουν μετά την έναρξη εκτελέσεως του έργου και ως εκ τούτου συντρέχει απρόβλεπτη περίσταση, η οποία επιτρέπει την κατάρτιση συμπληρωματικής συμβάσεως, πολλώ μάλλον καθόσον το κονδύλιο των απροβλέπτων της αρχικής τοιαύτης δεν επαρκεί για την κάλυψη της οικείας δαπάνης, η οποία ανέρχεται στο ποσό του 1.126.561,99 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α., ενώ τα αδιάθετα απρόβλεπτα, σύμφωνα με την 68351/14.5.2012 βεβαίωση του Διευθυντή της Διεύθυνσης Τεχνικών Έργων της Περιφέρειας Αττικής, ανέρχονται στο ποσό των 290.770,35 ευρώ. Οι εργασίες ενεργειακής αναβαθμίσεως του κτιρίου, καίτοι πραγματοποιούνται με υλικά και μεθόδους μη προβλεπόμενες στα τεύχη δημοπρατήσεως, είναι νόμιμες, διότι κατέστησαν αναγκαίες εξαιτίας της αλλαγής του νομοθετικού πλαισίου, το οποίο θεσπίζει πλέον αυστηρές προδιαγραφές για τα ενεργειακά χαρακτηριστικά των κτιρίων, με αποτέλεσμα να απαιτείται η προσαρμογή του υπό ανέγερση κτιρίου στις νέες συνθήκες. Ειδικά, σε ότι αφορά στην προμήθεια και εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων, αυτά τοποθετούνται στο δώμα του κτιρίου και χρειάζεται η εκ των προτέρων, δηλαδή κατά την κατασκευή των δομικών στοιχείων του κτιρίου, ενσωμάτωση και διέλευση των αναγκαίων καλωδιώσεων για τη σύνδεσή τους με τους Γενικούς Ηλεκτρικούς Πίνακες, καθόσον η εκ των υστέρων ή η ανεξάρτητη κατασκευή τους δεν θα μπορούσε να συμβεί χωρίς αποξηλώσεις των επενδύσεων των φρεατίων διέλευσης, γεγονός το οποίο αποστερεί το χαρακτηρισμό της εργασίας αυτής ως νέας, δυνάμενης να δημοπρατηθεί αυτοτελώς...Ανακαλεί την 154/2012 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα αναπτύχθηκαν στη σκέψη 2, κρίνεται ότι ούτε από τη 255/30.10.2015 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου ... περί της έγκρισης του 1ου Α.Π.Ε. και του 1ου Π.Κ.Τ.Μ.Ν.Ε. του έργου ούτε από την από 2.9.2015 γνωμοδότηση του αναπληρωτή Προϊσταμένου του Τμήματος Τεχνικών Υπηρεσιών της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών, Πολεοδομίας και Περιβάλλοντος του Δήμου ... προς το Τεχνικό Συμβούλιο Δημοσίων Έργων Περιφερειακής Ενότητας … και τη 46/24.9.2015 γνωμοδότηση του ως άνω Τεχνικού Συμβουλίου, αλλά και οποιοδήποτε άλλο στοιχείο του φακέλου προκύπτουν τα περιστατικά εκείνα που συνέτρεξαν αιφνιδίως μετά την ανάθεση του έργου ή που αντικειμενικά, σύμφωνα με τους κανόνες της ανθρώπινης εμπειρίας και λογικής, δεν ήταν δυνατόν να προβλεφθούν, αν και κατά την εκπόνηση της μελέτης καταβλήθηκε η ενδεδειγμένη επιμέλεια, με συνέπεια να μην πληρούται μία εκ των σωρευτικώς τιθέμενων στο άρθρο 57 του ν. 3669/2008 προϋποθέσεων για τη σύναψη της συμπληρωματικής σύμβασης και συγκεκριμένα, η συνδρομή των απρόβλεπτων περιστάσεων, μολονότι οι συμπληρωματικές εργασίες, όπως αυτές εκτίθενται στην προηγούμενη σκέψη ήταν αναγκαίες για την πραγματοποίηση του αρχικού έργου και δεν μπορούσαν να διαχωριστούν τεχνικά απ’ αυτό.(...)Ωστόσο, λαμβάνοντας υπόψη α) την προκύπτουσα από το προεκτεθέν έγγραφο επανυποβολής κακή κατάσταση των στεγάστρων του αύλειου χώρου αλλά και του κτιρίου του ΕΠΑ.Λ. ..., η οποία κατέστησε αναγκαία την ολοκλήρωση του έργου με την πραγματοποίηση των συμπληρωματικών εργασιών για την αποφυγή του κινδύνου πρόκλησης ατυχημάτων στους χρήστες (καθηγητές και μαθητές) του κτιρίου, β) την αδυναμία να διαχωριστούν ως εκ της φύσης τους οι συμπληρωματικές εργασίες από το αρχικό έργο και γ) του ποσού της συμπληρωματικής σύμβασης επί του οποίου εφαρμόστηκε η έκπτωση της κύριας σύμβασης, ποσοστού 53% ή 54%, αναλόγως της εργασίας, κρίνεται ότι η επίμαχη συμπληρωματική σύμβαση δεν συνήφθη με σκοπό την καταστρατήγηση των σχετικών διατάξεων, αλλά οφείλεται σε συγγνωστή πλάνη των αρμοδίων οργάνων του Δήμου ....(συγγνωστή πλάνη)

ΕΡΓΟ-ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ:..επιδιώκεται η αναθεώρηση της 1884/2018 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.Με τα δεδομένα αυτά, το Τμήμα κρίνει, κατά πλειοψηφία, ότι πληρούνται οι προϋποθέσεις σύναψης της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης, όπως βασίμως προβάλλεται με την ένδικη αίτηση αναθεώρησης. Ειδικότερα, το υπό κατασκευή δημοτικό κτίριο, που θα στεγάσει κοινωνικές και προνοιακές υπηρεσίες, βρίσκεται στα όρια ενός ρέματος όπου στο παρελθόν, κατά τα κοινώς γνωστά στο Δικαστήριο, σημειώθηκαν καταστροφικά πλημμυρικά φαινόμενα. Οι δε επίμαχες εργασίες διαμόρφωσης του περιβάλλοντος χώρου του κτιρίου, οι οποίες αποσκοπούν στη θωράκιση του ίδιου του κτιρίου έναντι ακραίων καιρικών φαινομένων και, εντεύθεν, στη διασφάλιση της λειτουργικότητας των ήδη υλοποιηθεισών κτιριακών υποδομών, συνιστούν, στην προκειμένη περίπτωση, απαραίτητη προϋπόθεση για την έντεχνη ολοκλήρωσή του. Ειδικότερα, όπως προκύπτει από την από 16.8.2018 τεχνική έκθεση – υδραυλική μελέτη που προσκομίζεται ενώπιον του Τμήματος, η ολοκλήρωση δύο έργων που αφορούν τη διευθέτηση του παρακείμενου ρέματος μετέβαλε το σύστημα απορροής των ομβρίων, με αποτέλεσμα αυτά να εκτρέπονται και να συσσωρεύονται στον περιβάλλοντα χώρο τού υπό κατασκευή δημοτικού κτιρίου, δημιουργώντας άμεσο κίνδυνο εμφάνισης πλημμυρικών φαινομένων στο ίδιο το κτίριο και πέριξ αυτού, σε περίπτωση εκδήλωσης έντονης βροχόπτωσης. Συνεπώς, χωρίς τις επίμαχες συμπληρωματικές εργασίες, υφίσταται ο άμεσος κίνδυνος, σε περίπτωση εκδήλωσης ακραίων καιρικών φαινομένων, να καταστραφούν οι κατασκευές που ήδη έχουν ολοκληρωθεί και, εν τέλει, να ματαιωθεί η λειτουργία του δημοτικού κτιρίου στο οποίο απέβλεψε η αρχική σύμβαση. Δεδομένου δε, ότι οι προαναφερθείσες συνέπειες των έργων αυτών στην υδραυλική συμπεριφορά της περιοχής, το πρώτον εκδηλώθηκαν με την ολοκλήρωσή τους, η οποία έλαβε χώρα το 2018 και το 2019, ήτοι μετά τη δημοπράτηση της αρχικής σύμβασης για την κατασκευή του δημοτικού κτιρίου (το έτος 2015), δεν μπορούσαν να προβλεφθούν από τον μελετητή του αρχικού έργου, πληρούται και η προϋπόθεση του απροβλέπτου. Τέλος, οι εργασίες τακτοποίησης των μετρικών αποκλίσεων λόγω υποχρέωσης συμμόρφωσης με τα αυξημένα πάχη θερμομόνωσης που όρισε, μετά τη δημοπράτηση και την ανάθεση του έργου, ο νέος Κανονισμός Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων, οφείλονται σε μεταβολή νομοθετικού πλαισίου και, επιτρεπτώς, περιλαμβάνονται στην επίμαχη συμπληρωματική σύμβαση, χωρίς να ασκεί έννομη επιρροή το γεγονός ότι αυτές δεν σχετίζονται με το έτερο κονδύλι της σύμβασης για τις εργασίες διαμόρφωσης του περιβάλλοντος χώρου του κτιρίου..Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, πρέπει να γίνει δεκτή η ένδικη αίτηση αναθεώρησης και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση, να αναθεωρηθεί η 1884/2018 απόφαση του VI Τμήματος και, ακολούθως, κατά παραδοχή της από 24.12.2018 αίτησης, να ανακληθεί η 558/2018 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου και να υπογραφεί το σχέδιο 1ης συμπληρωματικής σύμβασης μεταξύ του αιτούντος Δήμου και της παρεμβαίνουσας κοινοπραξίας

Κατασκευή και δημοπράτηση έργου- συμπληρωματική σύμβαση: Για τους παραπάνω λόγους, στα πλαίσια της συμπληρωματικής σύμβασης θα πρέπει να γίνει η προετοιμασία των καταστημάτων του ισογείου προκειμένου να καταστεί δυνατή η ενοικίαση τους κατά την αμέσως επόμενη περίοδο και να ολοκληρωθούν οι εξωτερικώς επενδύσεις του κτιρίου στο σύνολό τους προκειμένου να μην επιβαρύνεται αισθητικά για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα η ιδιαίτερα σημαντική περιοχή του παλαιού ... Λιμένα των ... ... . Αναφορικά με τις εργασίες επένδυσης των όψεων, εξαιτίας του είδους και του πάχους των λίθων που προβλέπονταν στην εγκεκριμένη αρχιτεκτονική μελέτη, αλλά και του ιδιαιτέρως μεγάλου συνολικού ύψους των όψεων του κτιρίου, τα οποία δεν είχαν εκτιμηθεί επαρκώς στην αρχική μελέτη εφαρμογής και που οδήγησαν σε ιδιαίτερα μεγάλο βάρος που έπρεπε να στερεωθεί πάνω στον φέροντας οργανισμό, κρίθηκε τελικά αναγκαίο να γίνουν συμπληρωματικές εργασίες προκειμένου να ενισχυθεί η στήριξη των λιθοσωμάτων και να υλοποιηθεί με ασφάλεια η μεταφορά των φορτίων πάνω στο φυσικό έδαφος. Η επιλογή που έγινε στο στάδιο της αρχικής μελέτης εφαρμογής για την χρήση απλής σουηδικής ξυλείας στην κατασκευή των κουφωμάτων του εξωτερικού κελύφους ήταν ιδιαίτερα ατυχής για το είδος, την θέση, το μέγεθος και την σημασία του συγκεκριμένου κτιρίου, αφού κατά κοινή ομολογία , η χρήση της συγκεκριμένης κατηγορίας ξυλείας δεν συνάδει με τις ιδιαιτέρως αυξημένες συνθήκες διάβρωσης που επικρατούν στο βόρειο παραλιακό μέτωπο και που θα οδηγούσε πολύ σύντομα στην φθορά την απαξίωση και την αντικατάστασή τους. Για τους λόγους αυτούς προτείνεται τελικά να χρησιμοποιηθεί κατηγορία ξύλινου κουφώματος βιομηχανικής κατασκευής από ξυλεία τύπου μαόνι, που κρίνεται και η πλέον κατάλληλη επιλογή για κτίριο και τις συγκεκριμένες συνθήκες διάβρωσης. Στην περίπτωση αυτή υπάγονται οι εργασίες που προτείνονται με την παρούσα Συμπληρωματική Σύμβαση, η οποία επισυνάπτεται στον 3ο Α.Π.Ε. ... . Στο 3ο Π.Κ.Τ.Μ.Ν.Ε. προβλέπονται για την συμπληρωματική σύμβαση, η εκτέλεση δώδεκα (12) Νέων Εργασιών, οι οποίες καθίστανται αναγκαίες για την ολοκλήρωση του φυσικού αντικειμένου ... Οι προαναφερόμενες μεταβολές, οι παραλείψεις και τα σφάλματα της Αρχικής Μελέτης είναι μικρές σε σχέση με το συνολικό τεχνικό αντικείμενο του έργου, το οποίο εκτελείται χωρίς αποκλίσεις από τη θέση που προέβλεπε η αρχική Τεχνική Έκθεση και επιτυγχάνεται η ανέγερση του κτιρίου .... ». Σε εκτέλεση της ανωτέρω απόφασης έχει ήδη υποβληθεί ενώπιον του Κλιμακίου σχέδιο συμπληρωματικής σύμβασης για την άσκηση προσυμβατικού ελέγχου.Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, οι εργασίες της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης δεν οφείλονται σε απρόβλεπτες περιστάσεις, αλλά, όπως ευθέως προκύπτει από το περιεχόμενο της αιτιολογικής έκθεσης του 3ου Α.Π.Ε., σε ηθελημένη αλλαγή της χρήσης δύο ορόφων του κτιρίου και σε σφάλματα και παραλείψεις της αρχικής μελέτης. Ως εκ τούτου, κωλύεται η υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης.

Δεν ανακλήθηκε με την ΕλΣυνΤμ.6/46/2018

Έργο- Συμπληρωματική σύμβαση:..ζητείται η αναθεώρηση της 862/2018 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, απορριπτικής της από 30.3.2018 αίτησης ανάκλησης της 135/2018 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή της «1ης Συμπληρωματικής Σύμβασης» Ενόψει των προεκτεθέντων, κατά την κρίση του παρόντος Τμήματος, η επίμαχη σύμβαση, με αντικείμενο την κατεδάφιση των παλαιών κτισμάτων στο ως άνω Ο.Τ. 25Α,  συνιστά συμπληρωματική της αρχικής σύμβασης κατασκευής του κτιρίου του Τεμένους, όπως βασίμως προβάλλεται. Τούτο, διότι: α) Οι αλλαγές που επέφερε το άρθρο 35 του ν. 4414/2016, ήτοι η διαίρεση του Ο.Τ. 25 σε δύο οικοδομικά τετράγωνα, στο Ο.Τ. 25 και το Ο.Τ. 25Α, είχαν ως αποτέλεσμα την υπέρβαση των συντελεστών δόμησης και κάλυψης για το κρίσιμο Ο.Τ. 25Α και κατέστησαν αναγκαία την κατεδάφιση των υπολοίπων ήδη υπαρχόντων κτιρίων, προκειμένου να τηρηθεί η πολεοδομική νομιμότητα του υπό κατασκευή κτιρίου του Τεμένους.  Υπάρχει, ως εκ τούτου, έμμεση επίδραση στη νομιμότητα του υπό κατασκευή κτιρίου, που θεμελιώνει την αναγκαία συνάφεια του αντικειμένου της συμπληρωματικής σύμβασης με την αρχική. Πέραν αυτού, η συνάφεια προκύπτει και από το γεγονός ότι οι εργασίες κατεδάφισης λαμβάνουν χώρα εντός του οικοπέδου κατασκευής του Τεμένους  και όχι σε άλλα οικόπεδα εκτός αυτού, όπως εσφαλμένα υπολαμβάνει η προσβαλλομένη, κατά το μέτρο δε που διαμορφώνουν τον περιβάλλοντα χώρο του κτιρίου και εξυπηρετούν την κατασκευή και τη μετέπειτα λειτουργία του, περιλαμβάνονται στο αντικείμενο της οικοδομικής του άδειας και συμβάλλουν στην ασφαλή και ομαλή πρόσβαση προς το κτίριο. β) Η αλλαγή του νομοθετικού καθεστώτος κατέστησε αναγκαίες τις πρόσθετες εργασίες κατεδάφισης, όπως προαναφέρθηκε, οι εργασίες δε αυτές δεν είχαν προβλεφθεί στην αρχική μελέτη, η οποία προέβλεπε μόνο την κατεδάφιση (όχι τη μετασκευή όπως όριζαν οι τότε ισχύουσες διατάξεις του άρθρου 3 του ν. 3512/2006) του ήδη υπάρχοντος κτιρίου στο σημείο που επρόκειτο να κατασκευασθεί το Τέμενος (πρώην Κεντρικό Συνεργείο Αυτοκινήτων Ναυτικού), όχι όμως και την κατεδάφιση των λοιπών κτιρίων του Ο.Τ. 25Α, που αποτελεί το αντικείμενο της υπό κρίση συμπληρωματικής σύμβασης. Εξάλλου, η νομοθετική αυτή μεταβολή θεωρείται επιγενόμενη, καθώς κρίσιμος για τη σύναψη της σύμβασης χρόνος, σύμφωνα με το άρθρο 30 του ν. 3669/2008, δεν είναι ο χρόνος της υπογραφής της σύμβασης (10.10.2016), αλλά εκείνος της κατακυρωτικής απόφασης (27.1.2014), που είναι προγενέστερος της δημοσίευσης του ν. 4414/2016. Με βάση τα ανωτέρω, η επίμαχη νομοθετική μεταβολή συνιστά απρόβλεπτη περίσταση. γ) Οι παρεμβάσεις κρίνονται επιβεβλημένες για την τελειοποίηση του αρχικού έργου, καθώς στην έννοια της τελειοποίησης ενός δημοσίου έργου περιλαμβάνεται και η άρση των νομικών ελαττωμάτων, όπως αυτά που προαναφέρθηκαν, τα οποία θα επέβαλαν εν τοις πράγμασι παρεμβάσεις στο ίδιο το αντικείμενο του έργου, όπως π.χ. τη μείωση της οικοδομήσιμης έκτασης επί του οικοπέδου. Δεδομένου, όμως, ότι η κατεδάφιση των υπαρχόντων κτιρίων θα ελάμβανε χώρα υποχρεωτικά από το νόμο, τέτοιες παρεμβάσεις στο υπό κατασκευή κτίριο - το οποίο σημειωτέον έχει κατά 96% ολοκληρωθεί (βλ. το  Δ21/185/ΤΚ500/15.2.2018 έγγραφο της Προϊσταμένης του Τμήματος Κατασκευής Έργων Αθήνας Δ.Κ.Υ) - θα έρχονταν σε αντίθεση με την αρχή της οικονομικότητας. δ) Η αξία των συμπληρωματικών εργασιών (346.500,00 ευρώ, χωρίς Φ.Π.Α.) δεν υπερβαίνει το 50% του προϋπολογισθέντος ποσού της αρχικής σύμβασης (769.105,69 ευρώ, χωρίς Φ.Π.Α.). Σύμφωνα με τα ανωτέρω, η υποβληθείσα σύμβαση νομίμως ανατίθεται ως συμπληρωματική στην ανάδοχο του αρχικού έργου κοινοπραξία και, συνακολούθως, κρίνεται ότι δεν κωλύεται η υπογραφή της Αναθεωρεί την 862/2018 απόφαση του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Αίτηση ανάκληση της 28/ΠΣ/2016 Πράξης του Επιτρόπου της 1ης Υπηρεσίας Επιτρόπου ........ στο Ελεγκτικό Συνέδριο, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ της αιτούσας Περιφέρειας ........ και της εργοληπτικής επιχείρησης «…..».(...)Με τα δεδομένα αυτά, και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, η απόφαση του Περιφερειακού Συμβουλίου για την ένταξη του έργου στο πρόγραμμα εκτελεστέων έργων αλλά και για την επιλογή της διαδικασίας ανάθεσης, με την οποία αποτυπώνεται η βούληση του αρμοδίου οργάνου της Περιφέρειας για την εκτέλεση του έργου, είναι αναγκαία σε κάθε περίπτωση και κατά λογική αναγκαιότητα προηγείται της έναρξης της διαδικασίας δημοπράτησης.  Εντούτοις, στην προκειμένη περίπτωση και ενόψει της υποχρέωσης της Περιφέρειας να συμμορφωθεί άμεσα στην ακυρωτική απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, το Τμήμα κρίνει ότι η απόφαση αυτή δύναται να εκδοθεί και σε μεταγενέστερο στάδιο, πριν από τη γέννηση νομικών υποχρεώσεων (σύναψη της σύμβασης) και, οπωσδήποτε, πριν από την έναρξη εκτέλεσης του έργου.  Περαιτέρω, με την 3178/2009 ακυρωτική απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας και τις επακόλουθες αποφάσεις του Τριμελούς Συμβουλίου Συμμόρφωσης του Δικαστηρίου αυτού, σε συμμόρφωση προς τις οποίες εκτελείται το ελεγχόμενο έργο, προσδιορίστηκε ότι η Περιφέρεια ........ υποχρεούται να ανακατασκευάσει το κατεδαφιστέν κτήριο κατά τρόπο ώστε να επιτευχθεί «ο επιδιωκόμενος σκοπός της αποκαταστάσεως του παραλιακού μετώπου του παραδοσιακού οικισμού Άφησσος Πηλίου», η υποχρέωση δε αυτή εκτείνεται στα στοιχεία που κατά την κρίση της αρμόδιας ΕΠΑΕ κρίνονται διατηρητέα και «δεν είναι αναγκαίο να περιλαμβάνει και τα υπάρχοντα προσκτίσματα αν αυτά δεν συντελούν στη μορφή του προς διατήρηση κτίσματος».  Για τον ίδιο δικαιολογητικό λόγο, η υποχρέωση της Περιφέρειας για εσωτερική διαμόρφωση του κτιρίου, εκτείνεται μόνο στα στοιχεία που είναι αναγκαία για την ολοκλήρωση της διατηρητέας μορφής του κτιρίου και δεν περιλαμβάνει την εγκατάσταση εξοπλισμού, στο μέτρο που τα στοιχεία αυτά δεν έχουν χαρακτηριστεί διατηρητέα από την αρμόδια Επιτροπή.  Εντούτοις, τα στοιχεία που περιλαμβάνονται στη διατηρητέα μορφή του κτιρίου φέρεται, κατά το ιστορικό της υπόθεσης, να προσδιορίζονται στην από 22.6.2011 πράξη της αρμόδιας ΕΠΑΕ, η οποία κατά τα προαναφερθέντα, δεν προσκομίζεται. 

Αναβάλλει την οριστική του κρίση, προκειμένου να προσκομιστούν τα  στοιχεία

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με τις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, πρέπει να γίνει δεκτό ότι εν προκειμένω δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις για τη νόμιμη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης. Τούτο διότι ούτε από την αιτιολογική έκθεση που συνοδεύει τον 1ο Α.Π.Ε. και την επίμαχη συμπληρωματική σύμβαση, ούτε από την εγκριτική της σύμβασης απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου αλλά ούτε και από το σώμα της σύμβασης προκύπτει η συνδρομή των απρόβλεπτων εκείνων περιστάσεων, οι οποίες        θα καθιστούσαν αναγκαία την προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία           της ανάθεσης συμπληρωματικών εργασιών, προϋπόθεση η οποία είναι πρωταρχικής σημασίας για τη νόμιμη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης και πρέπει να συντρέχει σωρευτικά με τις λοιπές προϋποθέσεις που αναφέρονται στην οικεία νομική σκέψη. Άλλωστε, η στατική και κατασκευαστική ανεπάρκεια του εξώστη του κτιρίου δεν δύνανται να θεωρηθούν απρόβλεπτα γεγονότα κατά την έννοια του νόμου, ικανά να δικαιολογήσουν την προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία σύναψης συμπληρωματικής σύμβασης, διότι με την καταβολή της ενδεδειγμένης επιμέλειας του μέσου συνετού ανθρώπου του οικείου κλάδου κατά την κοινή πείρα, τα δομικά αυτά προβλήματα θα μπορούσαν να έχουν αναδειχθεί κατά το στάδιο της αρχικής μελέτης, η οποία αφορούσε σε εργασίες ανακατασκευής του κτιρίου. Πέραν τούτου, το κατασκευαστικό πρόβλημα του εξώστη προϋπήρχε και δεν προέκυψε σε χρονικό σημείο μεταγενέστερο της αρχικής μελέτης και της αρχικής σύμβασης, συνεπώς το γεγονός της διαπίστωσης απλώς του προβλήματος, κατά την εκτέλεση άλλων εργασιών επί του κτιρίου, δεν δύναται να θεραπεύσει τις ως άνω πλημμέλειες

ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΕΡΓΟΥ:ζητείται η ανάκληση της 332/2010 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Δεδομένου όμως ότι η μελέτη του έργου είχε υποβληθεί για έλεγχο στην Επιτροπή Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου (ΕΠΑΕ) η οποία γνωμοδότησε θετικά στις 20.2.2009 (6η συνεδρία), ενώ εξάλλου και με την από 24.4.2009 αιτιολογική έκθεση της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος και Υποδομών του Υπουργείου … προτείνεται η έκδοση απόφασης συμπληρωματικών όρων και περιορισμών δόμησης με έγκριση όλων των εργασιών του διαγωνισμού, οι οποίες κρίνεται ότι δεν αλλοιώνουν τη φυσιογνωμία και μορφολογία του κτιρίου, το Τμήμα κρίνει ότι η αναθέτουσα Αρχή πεπλανημένως πλην συγγνωστώς υπέλαβε ότι μπορούσε να περιλάβει και τις ανωτέρω εργασίες στο αντικείμενο του διαγωνισμού. Άλλωστε και οι αντιρρήσεις του ιδιοκτήτη του κτιρίου (Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης) στις οποίες αναφέρεται η 6398/23.6.2010 απόφαση της Υφυπουργού Εσωτερικών, αφορούν όπως προκύπτει από το από 9.6.2009 έγγραφο, την μη ολοκλήρωση μέχρι τότε της διαδικασίας παραχώρησης και όχι τις παραπάνω εργασίες. Η παραχώρηση του κτιρίου εγκρίθηκε τελικά με την 167326/3.6.2010 απόφαση της Υπουργού Υγείας. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω η υπό κρίση αίτηση ανάκλησης πρέπει να γίνει δεκτή λόγω συγγνωστής πλάνης, να ανακληθεί η 332/2010 πράξη του Ε΄ Κλιμακίου και να υπογραφεί η σχετική σύμβαση.