ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΕΡΓΑ:Μη νόμιμη η καταβολή ποσού από Δήμο σε Κοινοπραξία που αφορά την πληρωμή του 1ου λογαριασμού της συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Αποκατάσταση παλαιού δημοτικού κτιρίου για πολιτιστικές χρήσεις του Δήμου ….», καθόσον οι ανωτέρω εργασίες δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο συμπληρωματικής σύμβασης, διότι αντικείμενο του αρχικού έργου ήταν η αποκατάσταση του παλαιού δημοτικού κτιρίου του Δήμου, προκειμένου αυτό να χρησιμοποιείται για πολιτιστικές χρήσεις, ενώ η λειτουργία ενός παιδικού σταθμού δεν εμπίπτει στην έννοια των πολιτιστικών χρήσεων. Συνεπώς, πρόκειται για νέο έργο σε σχέση με αυτό της αρχικής εργολαβίας, το οποίο δεν μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο συμπληρωματικής σύμβασης (άρθρο 28 του Κώδικα Κατασκευής Δημοσίων Έργων, ο οποίος κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν. 3669/2009, ΦΕΚ Α 116/2009, όπως το άρθρο αυτό αντικαταστάθηκε με το άρθρο 35 του ν. 4053/2012, ΦΕΚ Α΄ 44/2012 και άρθρο 57 του ν. 4053/2012).

Κατασκευή και δημοπράτηση έργου- συμπληρωματική σύμβαση: Για τους παραπάνω λόγους, στα πλαίσια της συμπληρωματικής σύμβασης θα πρέπει να γίνει η προετοιμασία των καταστημάτων του ισογείου προκειμένου να καταστεί δυνατή η ενοικίαση τους κατά την αμέσως επόμενη περίοδο και να ολοκληρωθούν οι εξωτερικώς επενδύσεις του κτιρίου στο σύνολό τους προκειμένου να μην επιβαρύνεται αισθητικά για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα η ιδιαίτερα σημαντική περιοχή του παλαιού ... Λιμένα των ... ... . Αναφορικά με τις εργασίες επένδυσης των όψεων, εξαιτίας του είδους και του πάχους των λίθων που προβλέπονταν στην εγκεκριμένη αρχιτεκτονική μελέτη, αλλά και του ιδιαιτέρως μεγάλου συνολικού ύψους των όψεων του κτιρίου, τα οποία δεν είχαν εκτιμηθεί επαρκώς στην αρχική μελέτη εφαρμογής και που οδήγησαν σε ιδιαίτερα μεγάλο βάρος που έπρεπε να στερεωθεί πάνω στον φέροντας οργανισμό, κρίθηκε τελικά αναγκαίο να γίνουν συμπληρωματικές εργασίες προκειμένου να ενισχυθεί η στήριξη των λιθοσωμάτων και να υλοποιηθεί με ασφάλεια η μεταφορά των φορτίων πάνω στο φυσικό έδαφος. Η επιλογή που έγινε στο στάδιο της αρχικής μελέτης εφαρμογής για την χρήση απλής σουηδικής ξυλείας στην κατασκευή των κουφωμάτων του εξωτερικού κελύφους ήταν ιδιαίτερα ατυχής για το είδος, την θέση, το μέγεθος και την σημασία του συγκεκριμένου κτιρίου, αφού κατά κοινή ομολογία , η χρήση της συγκεκριμένης κατηγορίας ξυλείας δεν συνάδει με τις ιδιαιτέρως αυξημένες συνθήκες διάβρωσης που επικρατούν στο βόρειο παραλιακό μέτωπο και που θα οδηγούσε πολύ σύντομα στην φθορά την απαξίωση και την αντικατάστασή τους. Για τους λόγους αυτούς προτείνεται τελικά να χρησιμοποιηθεί κατηγορία ξύλινου κουφώματος βιομηχανικής κατασκευής από ξυλεία τύπου μαόνι, που κρίνεται και η πλέον κατάλληλη επιλογή για κτίριο και τις συγκεκριμένες συνθήκες διάβρωσης. Στην περίπτωση αυτή υπάγονται οι εργασίες που προτείνονται με την παρούσα Συμπληρωματική Σύμβαση, η οποία επισυνάπτεται στον 3ο Α.Π.Ε. ... . Στο 3ο Π.Κ.Τ.Μ.Ν.Ε. προβλέπονται για την συμπληρωματική σύμβαση, η εκτέλεση δώδεκα (12) Νέων Εργασιών, οι οποίες καθίστανται αναγκαίες για την ολοκλήρωση του φυσικού αντικειμένου ... Οι προαναφερόμενες μεταβολές, οι παραλείψεις και τα σφάλματα της Αρχικής Μελέτης είναι μικρές σε σχέση με το συνολικό τεχνικό αντικείμενο του έργου, το οποίο εκτελείται χωρίς αποκλίσεις από τη θέση που προέβλεπε η αρχική Τεχνική Έκθεση και επιτυγχάνεται η ανέγερση του κτιρίου .... ». Σε εκτέλεση της ανωτέρω απόφασης έχει ήδη υποβληθεί ενώπιον του Κλιμακίου σχέδιο συμπληρωματικής σύμβασης για την άσκηση προσυμβατικού ελέγχου.Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, οι εργασίες της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης δεν οφείλονται σε απρόβλεπτες περιστάσεις, αλλά, όπως ευθέως προκύπτει από το περιεχόμενο της αιτιολογικής έκθεσης του 3ου Α.Π.Ε., σε ηθελημένη αλλαγή της χρήσης δύο ορόφων του κτιρίου και σε σφάλματα και παραλείψεις της αρχικής μελέτης. Ως εκ τούτου, κωλύεται η υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης.

Δεν ανακλήθηκε με την ΕλΣυνΤμ.6/46/2018

Αποκατάσταση και ενίσχυση διατηρητέου κτιρίου....Με δεδομένα τα ανωτέρω και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει ότι, κατά παράβαση της παραγράφου 5 του άρθρου 100 του ν.3852/2010, όπως ισχύει μετά την αντικατάστασή της με την παράγραφο 10 του άρθρου 8 του ν.4071/2012, δεν περιλαμβάνεται στα συμβαλλόμενα μέρη το Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού (ήδη Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού), αν και τούτο πρέπει να συμμετέχει υποχρεωτικά σε προγραμματικές συμβάσεις πολιτισμικής ανάπτυξης, που έχουν ως αντικείμενο την υλοποίηση έργων πολιτιστικού χαρακτήρα, όπως οι παρεμβάσεις σε διατηρητέα κτίρια, η ανέγερση και η λειτουργία χώρων πολιτισμικών λειτουργιών, η υποστήριξη δραστηριοτήτων και εκδηλώσεων που αφορούν την επιστήμη, τα γράμματα και τις τέχνες. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου προγραμματικής σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας … και της Ανώτατης Σχολής … για το έργο «Αποκατάσταση και Ενίσχυση Διατηρητέου Διώροφου Κτιρίου της ...».

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ. Νομιμότητα συμπληρωματικής σύμβασης. (..) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη ΙΙ σκέψη της παρούσας, το Κλιμάκιο κρίνει ότι οι προαναφερόμενες εργασίες δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο συμπληρωματικής σύμβασης. Και τούτο διότι οι μεν εργασίες που αφορούν σε αντιμετώπιση έκτακτων αναγκών συντήρησης, βελτίωσης και επισκευής υποδομών οδοποιίας στις περιοχές Γ1 και Γ2 αρμοδιότητας .... (βλ. ανωτέρω εργασίες υπό στοιχ. Ε, ΣΤ και Ζ) εμπίπτουν στο αντικείμενο της αρχικής σύμβασης, στο οποίο -ενόψει της γενικής περιγραφής αυτού και του μη προσδιορισμού των ποσοτήτων (έστω και κατ' εκτίμηση) των επιμέρους εργασιών και των συγκεκριμένων περιοχών αρμοδιότητας ...., στις οποίες αυτές θα πραγματοποιηθούν, καθώς και του ότι οι εργασίες θα καθορίζονται, κατά περίπτωση και ειδικά για κάθε χώρο (με Α.Π.Ε.), με βάση τις προκύπτουσες κάθε φορά ανάγκες και προτεραιότητες λειτουργίας της .... Α.Ε. και μετά από σχετική εντολή εκτέλεσής τους που θα δίνεται στον ανάδοχο- εμπίπτει κάθε εργασία συντήρησης, βελτίωσης και επισκευής υποδομών οδοποιίας, που θα προκύψει ή θα καταστεί αναγκαία σε οποιοδήποτε περιοχή αρμοδιότητας ...., και μέχρι εξάντλησης του συμβατικού ποσού. Όσον δε αφορά στις λοιπές εργασίες που αποτελούν αντικείμενο της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης (βλ. ανωτέρω εργασίες υπό στοιχ. Α, Β, Γ, Δ και Η), αυτές αφορούν σε εργασίες κατηγορίας οικοδομικών (οι δε εργασίες υπό στοιχ. Γ' αφορούν και σε υδραυλικές και ηλεκτρομηχανολογικές εργασίες) και, επομένως, δεν είναι συναφείς προς τις εργασίες που αποτελούν αντικείμενο της αρχικής σύμβασης και συνίστανται σε εργασίες κατηγορίας οδοποιίας, και για το λόγο αυτό δεν μπορούν ν' αποτελέσουν νομίμως αντικείμενο συμπληρωματικής σύμβασης. (..) Κωλύεται η υπογραφή της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου...(Μη ανακλητέα με την 285/2012 πράξη του VI΄ Τμ. του Ελεγκτικού Συνεδρίου)

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με τις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, πρέπει να γίνει δεκτό ότι εν προκειμένω δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις για τη νόμιμη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης. Τούτο διότι ούτε από την αιτιολογική έκθεση που συνοδεύει τον 1ο Α.Π.Ε. και την επίμαχη συμπληρωματική σύμβαση, ούτε από την εγκριτική της σύμβασης απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου αλλά ούτε και από το σώμα της σύμβασης προκύπτει η συνδρομή των απρόβλεπτων εκείνων περιστάσεων, οι οποίες        θα καθιστούσαν αναγκαία την προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία           της ανάθεσης συμπληρωματικών εργασιών, προϋπόθεση η οποία είναι πρωταρχικής σημασίας για τη νόμιμη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης και πρέπει να συντρέχει σωρευτικά με τις λοιπές προϋποθέσεις που αναφέρονται στην οικεία νομική σκέψη. Άλλωστε, η στατική και κατασκευαστική ανεπάρκεια του εξώστη του κτιρίου δεν δύνανται να θεωρηθούν απρόβλεπτα γεγονότα κατά την έννοια του νόμου, ικανά να δικαιολογήσουν την προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία σύναψης συμπληρωματικής σύμβασης, διότι με την καταβολή της ενδεδειγμένης επιμέλειας του μέσου συνετού ανθρώπου του οικείου κλάδου κατά την κοινή πείρα, τα δομικά αυτά προβλήματα θα μπορούσαν να έχουν αναδειχθεί κατά το στάδιο της αρχικής μελέτης, η οποία αφορούσε σε εργασίες ανακατασκευής του κτιρίου. Πέραν τούτου, το κατασκευαστικό πρόβλημα του εξώστη προϋπήρχε και δεν προέκυψε σε χρονικό σημείο μεταγενέστερο της αρχικής μελέτης και της αρχικής σύμβασης, συνεπώς το γεγονός της διαπίστωσης απλώς του προβλήματος, κατά την εκτέλεση άλλων εργασιών επί του κτιρίου, δεν δύναται να θεραπεύσει τις ως άνω πλημμέλειες

Αποκατάσταση και λειτουργία ορφανοτροφείου..ζητείται η αναθεώρηση της 514/2020 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Κατά την κρίση του Δικαστηρίου, η ελεγχόμενη συμπληρωματική σύμβαση νομίμως καταρτίζεται σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 132 του ν. 4412/2016. Και τούτο, διότι η αξία της εν λόγω τροποποίησης ανέρχεται σε 867.170,86 ευρώ, χωρίς ΦΠΑ (13,80% του ποσού της αρχικής σύμβασης), και, ως εκ τούτου, είναι κατώτερη των σωρευτικώς τιθέμενων ορίων των 5.548.000 ευρώ και 941.625,21 ευρώ (αξία αρχικής σύμβασης χωρίς ΦΠΑ 6.277.501,41 Χ 15%), αντιστοίχως (σκέψη 22). Εξ άλλου, οι επίμαχες εργασίες κατασκευής αφενός διακοσμητικών προεξοχών – διαζωμάτων επί των διατηρητέων όψεων του κτιρίου αφετέρου υπόγειων καναλιών διασύνδεσης ηλεκτρικών/μηχανολογικών δικτύων και εγκαταστάσεων στο κεντρικό κτίριο καθώς και υποσταθμού ηλεκτροδότησης στον περιβάλλοντα χώρο, ιδιοκτησίας του Ιδρύματος, δεν μεταβάλουν τη φύση της σύμβασης καθώς συνδέονται άρρηκτα με το κύριο έργο της αποκατάστασης και του εκσυγχρονισμού του κεντρικού κτιρίου του Ιδρύματος και είναι απαραίτητες για την αισθητική και τεχνική αναβάθμισή του. Εφόσον δε πληρούνται οι προϋποθέσεις του άρθρου 132 παρ. 2 του ν. 4412/2016, το Ελεγκτικό Συνέδριο δεν προβαίνει σε προληπτικό έλεγχο νομιμότητας του υποβληθέντος σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης.Κατά τη μειοψηφούσα γνώμη των Συμβούλων Γεωργίου Βοΐλη και Κωνσταντίνας Ζώη, οι διατάξεις των παρ. 2, 4 και 6 του άρθρου 132 του  ν. 4412/2016 δεν εφαρμόζονται εν προκειμένω, δεδομένου ότι το έργο είχε δημοπρατηθεί υπό την ισχύ του ν. 3669/2008 (βλ. σκ. 23).Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η κρινόμενη αίτηση αναθεώρησης πρέπει να γίνει δεκτή, να αποδοθεί στην αιτούσα το καταβληθέν παράβολο (άρθρο 73 παρ. 4 εδάφιο πρώτο του Κώδικα Νόμων για το Ελεγκτικό Συνέδριο), να αναθεωρηθεί η 514/2020 προσβαλλόμενη απόφαση του VI Τμήματος και να ανακληθεί η 979/2019 πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Κατόπιν δε της ανάκλησης αυτής, το Τμήμα αποφαίνεται, ότι απαραδέκτως εισήχθη για έλεγχο ενώπιον του Ελεγκτικού Συνεδρίου, το σχέδιο της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Αποκατάσταση και εκσυγχρονισμός λειτουργίας κεντρικού κτιρίου του Ορφανοτροφείου Θηλέων Ι.... (... Ιδρύματος Παιδικής Προστασίας)»

Βελτίωση και αποκατάσταση οδοστρωμάτων- συμπληρωματική σύμβαση: ...ζητείται η ανάκληση της 64/2018 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Με τα δεδομένα αυτά το Τμήμα κρίνει ότι κατά τα ορθώς αναφερόμενα στην προσβαλλόμενη Πράξη δεν συντρέχουν εν προκειμένω οι προϋποθέσεις σύναψης συμπληρωματικής σύμβασης. Και τούτο διότι αντικείμενο της κύριας σύμβασης είναι αφενός η αποκατάσταση των βλαβών του οδοστρώματος και των λοιπών στοιχείων της οδού (στηθαία ασφαλείας, πινακίδες, φρεάτια κλπ), αφετέρου η άμεση αντιμετώπιση απρόβλεπτων συμβάντων (καθιζήσεις, λακούβες, υποσκαφές, επιπτώσεις από ακραία καιρικά φαινόμενα, καταστροφή στοιχείων ασφαλείας των οδών από τροχαία ατυχήματα κλπ) προκειμένου να εξασφαλίζεται η οδική ασφάλεια των χρηστών των πεζών και οχημάτων(..)Επομένως, ο σκοπός της αρχικής σύμβασης είναι διαρκής, καθόσον οι εργασίες που περιλαμβάνει αποσκοπούν στην πάγια και διαρκή ανάγκη να συντηρείται σταθερά το ανωτέρω οδικό δίκτυο και να αίρονται οι ανακύπτουσες βλάβες, ώστε να βρίσκεται αδιαλείπτως λειτουργικό και ασφαλές. Τούτων δοθέντων, οι εργασίες της επίμαχης συμπληρωματικής σύμβασης δεν συμπληρώνουν το αντικείμενο της αρχικής σύμβασης, αλλά αντιθέτως αφορούν στην εκτέλεση των αυτών – χρονικά επαναλαμβανόμενων και αδιαλείπτως εκτελεστέων - εργασιών σε διάδοχο χρόνο μετά τη λήξη του αρχικού έργου και την εξάντληση του συμβατικού του αντικειμένου.(..)Κατ’ ακολουθίαν, η κρινόμενη αίτηση πρέπει να απορριφθεί, να μην ανακληθεί η 64/2018 Πράξη του Έ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου και να καταπέσει το καταβληθέν παράβολο.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Ζητείται η αναθεώρηση της 3101/2012 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία απορρίφθηκε, κατά πλειοψηφία, αίτηση του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου για την ανάκληση της 411/2012 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις υπό στοιχ. II και III σκέψεις, το Τμήμα άγεται, κατά πλειοψηφία, στην κρίση ότι πληρούνται οι προϋποθέσεις των άρθρων 28 και 57 του ν. 3669/2008 για τη νόμιμη σύναψη της υπό κρίση συμπληρωματικής σύμβασης, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από το αιτούν Πανεπιστήμιο, καθόσον από την παλαιότητα του κτιρίου, σε συνδυασμό με τις διαχρονικά πολλαπλές διαδοχικές επεμβάσεις στα δομικά του στοιχεία με προβληματικούς τρόπους, προκύπτει ότι ήταν αδύνατη η πρόβλεψη, κατά τη σύνταξη της αρχικής μελέτης όλων των τελικώς απαιτουμένων εργασιών, όση επιμέλεια και αν επεδείκνυε ο μέσος συνετός μελετητής, χωρίς τον κίνδυνο κατάρρευσης του κτιρίου. Συγκεκριμένα, μόνο μετά από την καθαίρεση των δαπέδων του α΄ ορόφου, την αφαίρεση του χώματος πάνω από τους θόλους, την αποκάλυψη και τον καθαρισμό της άνω επιφάνειας των θόλων και την καθαίρεση των επιχρισμάτων στις θέσεις σύνδεσης των εγκαρσίων τοίχων ήταν δυνατή η ολοκληρωμένη εικόνα της κατάστασης των λιθοδομών ενόψει και της έλλειψης οικοδομικής άδειας, ως εκ τούτου αποδεικνύεται ότι η αρχική μελέτη, αφ’ ενός μεν στηρίχθηκε σε όσα δεδομένα και τεχνικά στοιχεία ήταν δυνατό, με βάση τους κανόνες επιστήμης και τέχνης, να συλλεγούν προ του χρόνου έναρξης των εργασιών και της απομάκρυνσης των επιφανειακών επιχώσεων που αποκάλυψαν την πραγματική και πλήρη κατάσταση των δομικών στοιχείων του διατηρητέου, αφ’ ετέρου δε περιέλαβε όσες ενέργειες μπορούσαν στο χρόνο εκείνο να πραγματοποιηθούν (αποτυπώσεις της γεωμετρίας των δομικών στοιχείων του κτιρίου και διενέργεια δειγματοληπτικών ελέγχων) και δεν έθιξαν την ακεραιότητα του διατηρητέου. Κατά συνέπεια, το Τμήμα κρίνει, κατά πλειοψηφία, ότι ήταν αδύνατη εκ των προτέρων η εκτίμηση του είδους και του βάθους θεμελίωσης καθώς και της ολοκληρωμένης εικόνας της κατάστασης των λιθοδομών, με αποτέλεσμα να καταστεί αντιστοίχως αδύνατη η εφαρμογή των προβλεπόμενων από την αρχική μελέτη μεθόδων και υλικών, καθισταμένης, ως εκ τούτου, νόμιμης της σύναψης της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης, δεδομένου ότι η ανάγκη υπογραφής της ανέκυψε κατά την εκτέλεση του έργου και από απρόβλεπτες, κατά τα ανωτέρω, περιστάσεις, δεν μπορούν τεχνικά να διαχωριστούν από την αρχική σύμβαση χωρίς να δημιουργήσουν μείζονα προβλήματα στην αναθέτουσα  αρχή και να αποτρέψουν τον κίνδυνο μη ολοκλήρωσης του κτιρίου, αιτιολογούνται δε επαρκώς με την 3172/29.5.2012 εισηγητική έκθεση και την σύμφωνα με αυτή εκδοθείσα 3/13.6.2012 απόφαση της Συγκλήτου του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, με την οποία αποφασίστηκε η σύναψη της ως άνω 1ης συμπληρωματικής σύμβασης. Μειοψήφησαν οι Σύμβουλοι Χρυσούλα Καραμαδούκη και Μαρία Βλαχάκη, κατά τη γνώμη των οποίων, η ανάγκη εκτέλεσης των περιλαμβανόμενων στην ελεγχόμενη 1η συμπληρωματική σύμβαση εργασιών, οι οποίες συνίστανται στην, μετά από τροποποίηση της αρχικής μελέτης αποκατάστασης του διατηρητέου κτιρίου του πρώην δημοτικού σχολείου Ν. Μυστρά, βελτίωση της στατικότητάς του με ενισχύσεις και αποκαταστάσεις ολικού ή τοπικού χαρακτήρα, δεν μπορεί να αποδοθεί σε απρόβλεπτες περιστάσεις που δικαιολογούν την ανάθεση των εργασιών αυτών με την ως άνω συμπληρωματική σύμβαση κατ’ εφαρμογή του άρθρου 57 του ν. 3669/2008. Και τούτο, διότι η επικαλούμενη αποκάλυψη του τρόπου κατασκευής και των υλικών δόμησης του κτιρίου μετά από την πλήρη καθαίρεση των επιχρισμάτων, η διάνοιξη των ανοιγμάτων στο ισόγειο - οπότε κατέστη δυνατή η επισκεψιμότητα όλων των χώρων - και η αφαίρεση του χώματος πάνω από τους θόλους, που πραγματοποιήθηκαν στα πλαίσια εκτέλεσης της αρχικής σύμβασης, δεν συνιστούν αιφνίδια πραγματικά γεγονότα μη αναγόμενα στο χρόνο κατάρτισης της αρχικής σύμβασης και μη δυνάμενα να προβλεφθούν με την κατάρτιση πλήρους αρχικής μελέτης του έργου, δεδομένου ότι κατά την αποκατάσταση διατηρητέων κτηρίων είναι αναμενόμενα εξ ορισμού και αφανή κατασκευαστικά χαρακτηριστικά των κτιρίων αυτών, που αφορούν στον συγκεκριμένο τρόπο κατασκευής, τα υλικά δόμησης του φέροντος οργανισμού και της τοιχοποιίας τους καθώς και τυχόν μεταγενέστερες επεμβάσεις επί του διατηρητέου κτηρίου (όπως στην συγκεκριμένη περίπτωση, ο μεγάλος δείκτης κενών των φερουσών λιθοδομών και η μηδενική συνεκτικότητα του συνδετικού κονιάματος, η έλλειψη επιμέλειας στην αρχική δόμηση λόγω συνύπαρξης ακατέργαστων λίθων νταμαριού με κροκάλες ποταμίσιες, άτεχνα κλεισίματα παλαιών ανοιγμάτων, μετατροπές και αυξομειώσεις ανοιγμάτων -παλαιών και νέων- με διαφορετικά υλικά σε πολλά κρίσιμα σημεία, αναντιστοιχία ισογείου και ορόφου λόγω αλλαγής διάταξης των καμαρών με νεώτερη επέμβαση κ.ά.), τα οποία λογικά αποτελούν αντικείμενο αυτονόητων προηγούμενων καίριων δειγματοληπτικών ελέγχων, προκειμένου να διαπιστωθεί ο ακριβής τρόπος δόμησης των κτηρίων, να διακριβωθούν και να επισημανθούν τα σημεία τα οποία χρήζουν ιδιαίτερου τρόπου επισκευής – αποκατάστασης με τη χρήση ενδεδειγμένων υλικών και ακολούθως να συνταχθούν οι σχετικές πλήρεις μελέτες. Περαιτέρω, η διευθύνουσα υπηρεσία δεν αιτιολογεί γιατί, κατά την εκπόνηση της αρχικής μελέτης, ενόψει των ευρισκόμενων στη διάθεση των μελετητών τεχνικών μέσων αλλά και των διενεργηθέντων δειγματοληπτικών ελέγχων, δεν κατέστη δυνατή η διακρίβωση κυρίως της ποιότητας των υλικών των φερουσών λιθοδομών του κτιρίου, οι οποίες φέρονται να εμφανίζουν μεγάλο δείκτη κενών, του είδους του συνδετικού κονιάματος, της αποκόλλησης ή της μη σύνδεσης των εγκάρσιων τοίχων, της με νεότερη επέμβαση αλλαγής της διάταξης των καμαρών του 1ου ορόφου που έχουν σαν αποτέλεσμα να μην υπάρχει αντιστοιχία ισογείου και ορόφου και να απαιτείται ήδη η κατασκευή νέων σφενδονίων, της ανάγκης αποκατάστασης της φέρουσας ικανότητας των θόλων καθώς και της ανάγκης ενίσχυσης των ανοιγμάτων του 1ου ορόφου, ώστε να δύναται να θεωρηθεί ότι η ανάγκη εκτέλεσης των επίμαχων εργασιών οφείλεται σε απρόβλεπτες περιστάσεις που δικαιολογούν τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης και όχι σε παραλείψεις, ατέλειες ή σφάλματα της αρχικής μελέτης. Εξ άλλου, δεν παρασχέθηκαν από την αναθέτουσα αρχή, σε εκτέλεση 349/2012 πράξη του Ε΄ Κλιμακίου, διευκρινίσεις σχετικά με τον αριθμό, το είδος και την επάρκεια των διενεργηθέντων κατά το στάδιο εκπόνησης της αρχικής μελέτης δειγματοληπτικών ελέγχων ούτε διευκρινίσεις σχετικά με τους λόγους για τους οποίους δεν ήταν δυνατόν να προβλεφθεί η ύπαρξη των αναφερομένων στην ως άνω εισηγητική έκθεση ατελειών του εν λόγω κτηρίου πριν από την καθαίρεση των επιχρισμάτων και τη διάνοιξη των ανοιγμάτων, με τη διενέργεια των προσηκόντων δειγματοληπτικών ελέγχων, ιδίως ενόψει της γνωστής εκ των προτέρων παλαιότητας του κτιρίου. Επομένως, πρόκειται για νέες εργασίες που δεν οφείλονται σε απρόβλεπτες περιστάσεις, επί των οποίων εφαρμογή έχουν οι διατάξεις της παρ. 3 του άρθρου 57 του ν. 3669/2008, με τις οποίες 

ΕΡΓΑ-ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ.(..) ζητείται η ανάκληση της 26/2017 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία  κρίθηκε ότι κωλύεται  η υπογραφή του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Συντήρηση και επισκευή κτιριακών εγκαταστάσεων για στέγαση υπηρεσιών Ελληνικής Αστυνομίας στη ...»(..)Με τα δεδομένα αυτά το παρόν Τμήμα κρίνει ότι, οι περιστάσεις που επικαλείται η αναθέτουσα αρχή, λόγω των οποίων κατέστησαν αναγκαίες οι εργασίες που περιλαμβάνονται στον 2ο Α.Π.Ε., δεν είναι απρόβλεπτες κατά την έννοια του νόμου και δεν δικαιολογούν τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης, αλλά αντίθετα οφείλονται σε προφανή σφάλματα και ελλείψεις της αρχικής μελέτης. ...Και τούτο διότι, όπως προκύπτει από την από 26.10.2015 τεχνική περιγραφή του έργου, το ισόγειο, ο πρώτος και δεύτερος όροφος του πενταόροφου κτιρίου είχαν ανακαινιστεί πρόσφατα, αφού σε αυτούς στεγάζονταν και λειτουργούσαν ήδη  το Κέντρο Δια Βίου Μάθησης του Δήμου ...Σε κάθε περίπτωση, ήταν δυνατή η διενέργεια δειγματοληπτικών ελέγχων προκειμένου να διαπιστωθούν τα σοβαρά προβλήματα μόνωσης στον 5ο όροφο και την ταράτσα του κτιρίου, τα οποία, κατά την κοινή πείρα και αντίληψη, είναι συνήθη κατά την συντήρηση παλαιών κτιρίων...Και τούτο διότι, αντικείμενο της εν λόγω συμπληρωματικής σύμβασης δεν είναι μόνο οι εργασίες για την αντιμετώπιση των  προβλημάτων  μόνωσης στον 5ο όροφο και την ταράτσα του πενταόροφου κτιρίου, που διαπιστώθηκαν  μετά  την απομάκρυνση του εξοπλισμού αλλά και αυτές που αφορούν στις διαρρυθμίσεις...Οι τελευταίες δε ουδόλως συνδέονται με τα προβλήματα μόνωσης που διαπιστώθηκαν μετά την αποξήλωση και μεταφορά του εξοπλισμού που βρισκόταν στο κτίριο, αλλά μόνο με  μεταβολές που έγιναν  στο σχεδιασμό του αντικειμένου του αρχικού  έργου, για τη βελτίωση της ποιότητας και της λειτουργικότητάς του, ως εκ τούτου, αυτές μη νόμιμα  συμπεριλήφθηκαν  στην συμπληρωματική σύμβαση.Δεν ανακαλεί την 26/2017 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Αναθεωρήθηκε με την ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ/ΕΠΤΑΜ/1146/2017

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:(...)Με τα δεδομένα αυτά και όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη ΙΙΙ της παρούσης, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι πράγματι οι ανωτέρω αναφερόμενες υπό τους αριθμούς 1, 2, 3, 4 και 6 στη σκέψη IV της παρούσης επίμαχες εργασίες δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο συμπληρωματικής σύμβασης, όπως κατ’ ορθή ερμηνεία και εφαρμογή του νόμου κρίθηκε με την καθής η αίτηση ανάκλησης Πράξη. Ωστόσο, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι πληρούνται οι προϋποθέσεις που θέτει το άρθρο 57 παρ. 1 του ν. 3669/2008 για τη νόμιμη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης, με την ειδικότερη συνδρομή απρόβλεπτων περιστάσεων, αφενός ως προς τις εργασίες που κατέστησαν αναγκαίες για την επέκταση του αγωγού ομβρίων κατά 300 μ. προς το …, προκειμένου να παροχετευθούν τα όμβρια σε άλλον τεχνικό, ενόψει της καταστροφής λόγω των επιχώσεων του ήδη υπάρχοντος αγωγού και αφετέρου ως προς τις εργασίες που κατέστησαν απολύτως αναγκαίες για την αποκατάσταση του Υπόγειου Δικτύου Επικοινωνιών Οχυρώσεως, το οποίο αποτελεί απόρρητο έργο του Ελληνικού Στρατού και του οποίου η ύπαρξη ήταν άγνωστη κατά το χρόνο σύνταξης των τευχών δημοπράτησης. Συνεπώς, το Ε΄ Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου που δέχθηκε ότι οι εργασίες των προαναφερόμενων δύο κατηγοριών, που αποτελούν μέρος του αντικειμένου της 1ης ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης, δεν υπάγονται στην έννοια των συμπληρωματικών εργασιών του άρθρου 57 παρ. 1 του ν. 3669/2009, επλανήθη περί τα πράγματα και ως εκ τούτου η προσβαλλόμενη 251/2010 Πράξη του ως προς το μέρος αυτό πρέπει να ανακληθεί, γενομένης εν μέρει δεκτής της αίτησης ανάκλησης.