Έργο- Συμπληρωματική σύμβαση:..ζητείται η αναθεώρηση της 862/2018 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, απορριπτικής της από 30.3.2018 αίτησης ανάκλησης της 135/2018 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή της «1ης Συμπληρωματικής Σύμβασης» Ενόψει των προεκτεθέντων, κατά την κρίση του παρόντος Τμήματος, η επίμαχη σύμβαση, με αντικείμενο την κατεδάφιση των παλαιών κτισμάτων στο ως άνω Ο.Τ. 25Α,  συνιστά συμπληρωματική της αρχικής σύμβασης κατασκευής του κτιρίου του Τεμένους, όπως βασίμως προβάλλεται. Τούτο, διότι: α) Οι αλλαγές που επέφερε το άρθρο 35 του ν. 4414/2016, ήτοι η διαίρεση του Ο.Τ. 25 σε δύο οικοδομικά τετράγωνα, στο Ο.Τ. 25 και το Ο.Τ. 25Α, είχαν ως αποτέλεσμα την υπέρβαση των συντελεστών δόμησης και κάλυψης για το κρίσιμο Ο.Τ. 25Α και κατέστησαν αναγκαία την κατεδάφιση των υπολοίπων ήδη υπαρχόντων κτιρίων, προκειμένου να τηρηθεί η πολεοδομική νομιμότητα του υπό κατασκευή κτιρίου του Τεμένους.  Υπάρχει, ως εκ τούτου, έμμεση επίδραση στη νομιμότητα του υπό κατασκευή κτιρίου, που θεμελιώνει την αναγκαία συνάφεια του αντικειμένου της συμπληρωματικής σύμβασης με την αρχική. Πέραν αυτού, η συνάφεια προκύπτει και από το γεγονός ότι οι εργασίες κατεδάφισης λαμβάνουν χώρα εντός του οικοπέδου κατασκευής του Τεμένους  και όχι σε άλλα οικόπεδα εκτός αυτού, όπως εσφαλμένα υπολαμβάνει η προσβαλλομένη, κατά το μέτρο δε που διαμορφώνουν τον περιβάλλοντα χώρο του κτιρίου και εξυπηρετούν την κατασκευή και τη μετέπειτα λειτουργία του, περιλαμβάνονται στο αντικείμενο της οικοδομικής του άδειας και συμβάλλουν στην ασφαλή και ομαλή πρόσβαση προς το κτίριο. β) Η αλλαγή του νομοθετικού καθεστώτος κατέστησε αναγκαίες τις πρόσθετες εργασίες κατεδάφισης, όπως προαναφέρθηκε, οι εργασίες δε αυτές δεν είχαν προβλεφθεί στην αρχική μελέτη, η οποία προέβλεπε μόνο την κατεδάφιση (όχι τη μετασκευή όπως όριζαν οι τότε ισχύουσες διατάξεις του άρθρου 3 του ν. 3512/2006) του ήδη υπάρχοντος κτιρίου στο σημείο που επρόκειτο να κατασκευασθεί το Τέμενος (πρώην Κεντρικό Συνεργείο Αυτοκινήτων Ναυτικού), όχι όμως και την κατεδάφιση των λοιπών κτιρίων του Ο.Τ. 25Α, που αποτελεί το αντικείμενο της υπό κρίση συμπληρωματικής σύμβασης. Εξάλλου, η νομοθετική αυτή μεταβολή θεωρείται επιγενόμενη, καθώς κρίσιμος για τη σύναψη της σύμβασης χρόνος, σύμφωνα με το άρθρο 30 του ν. 3669/2008, δεν είναι ο χρόνος της υπογραφής της σύμβασης (10.10.2016), αλλά εκείνος της κατακυρωτικής απόφασης (27.1.2014), που είναι προγενέστερος της δημοσίευσης του ν. 4414/2016. Με βάση τα ανωτέρω, η επίμαχη νομοθετική μεταβολή συνιστά απρόβλεπτη περίσταση. γ) Οι παρεμβάσεις κρίνονται επιβεβλημένες για την τελειοποίηση του αρχικού έργου, καθώς στην έννοια της τελειοποίησης ενός δημοσίου έργου περιλαμβάνεται και η άρση των νομικών ελαττωμάτων, όπως αυτά που προαναφέρθηκαν, τα οποία θα επέβαλαν εν τοις πράγμασι παρεμβάσεις στο ίδιο το αντικείμενο του έργου, όπως π.χ. τη μείωση της οικοδομήσιμης έκτασης επί του οικοπέδου. Δεδομένου, όμως, ότι η κατεδάφιση των υπαρχόντων κτιρίων θα ελάμβανε χώρα υποχρεωτικά από το νόμο, τέτοιες παρεμβάσεις στο υπό κατασκευή κτίριο - το οποίο σημειωτέον έχει κατά 96% ολοκληρωθεί (βλ. το  Δ21/185/ΤΚ500/15.2.2018 έγγραφο της Προϊσταμένης του Τμήματος Κατασκευής Έργων Αθήνας Δ.Κ.Υ) - θα έρχονταν σε αντίθεση με την αρχή της οικονομικότητας. δ) Η αξία των συμπληρωματικών εργασιών (346.500,00 ευρώ, χωρίς Φ.Π.Α.) δεν υπερβαίνει το 50% του προϋπολογισθέντος ποσού της αρχικής σύμβασης (769.105,69 ευρώ, χωρίς Φ.Π.Α.). Σύμφωνα με τα ανωτέρω, η υποβληθείσα σύμβαση νομίμως ανατίθεται ως συμπληρωματική στην ανάδοχο του αρχικού έργου κοινοπραξία και, συνακολούθως, κρίνεται ότι δεν κωλύεται η υπογραφή της Αναθεωρεί την 862/2018 απόφαση του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ΕΡΓΟ-ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ:..επιδιώκεται η αναθεώρηση της 1884/2018 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.Με τα δεδομένα αυτά, το Τμήμα κρίνει, κατά πλειοψηφία, ότι πληρούνται οι προϋποθέσεις σύναψης της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης, όπως βασίμως προβάλλεται με την ένδικη αίτηση αναθεώρησης. Ειδικότερα, το υπό κατασκευή δημοτικό κτίριο, που θα στεγάσει κοινωνικές και προνοιακές υπηρεσίες, βρίσκεται στα όρια ενός ρέματος όπου στο παρελθόν, κατά τα κοινώς γνωστά στο Δικαστήριο, σημειώθηκαν καταστροφικά πλημμυρικά φαινόμενα. Οι δε επίμαχες εργασίες διαμόρφωσης του περιβάλλοντος χώρου του κτιρίου, οι οποίες αποσκοπούν στη θωράκιση του ίδιου του κτιρίου έναντι ακραίων καιρικών φαινομένων και, εντεύθεν, στη διασφάλιση της λειτουργικότητας των ήδη υλοποιηθεισών κτιριακών υποδομών, συνιστούν, στην προκειμένη περίπτωση, απαραίτητη προϋπόθεση για την έντεχνη ολοκλήρωσή του. Ειδικότερα, όπως προκύπτει από την από 16.8.2018 τεχνική έκθεση – υδραυλική μελέτη που προσκομίζεται ενώπιον του Τμήματος, η ολοκλήρωση δύο έργων που αφορούν τη διευθέτηση του παρακείμενου ρέματος μετέβαλε το σύστημα απορροής των ομβρίων, με αποτέλεσμα αυτά να εκτρέπονται και να συσσωρεύονται στον περιβάλλοντα χώρο τού υπό κατασκευή δημοτικού κτιρίου, δημιουργώντας άμεσο κίνδυνο εμφάνισης πλημμυρικών φαινομένων στο ίδιο το κτίριο και πέριξ αυτού, σε περίπτωση εκδήλωσης έντονης βροχόπτωσης. Συνεπώς, χωρίς τις επίμαχες συμπληρωματικές εργασίες, υφίσταται ο άμεσος κίνδυνος, σε περίπτωση εκδήλωσης ακραίων καιρικών φαινομένων, να καταστραφούν οι κατασκευές που ήδη έχουν ολοκληρωθεί και, εν τέλει, να ματαιωθεί η λειτουργία του δημοτικού κτιρίου στο οποίο απέβλεψε η αρχική σύμβαση. Δεδομένου δε, ότι οι προαναφερθείσες συνέπειες των έργων αυτών στην υδραυλική συμπεριφορά της περιοχής, το πρώτον εκδηλώθηκαν με την ολοκλήρωσή τους, η οποία έλαβε χώρα το 2018 και το 2019, ήτοι μετά τη δημοπράτηση της αρχικής σύμβασης για την κατασκευή του δημοτικού κτιρίου (το έτος 2015), δεν μπορούσαν να προβλεφθούν από τον μελετητή του αρχικού έργου, πληρούται και η προϋπόθεση του απροβλέπτου. Τέλος, οι εργασίες τακτοποίησης των μετρικών αποκλίσεων λόγω υποχρέωσης συμμόρφωσης με τα αυξημένα πάχη θερμομόνωσης που όρισε, μετά τη δημοπράτηση και την ανάθεση του έργου, ο νέος Κανονισμός Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων, οφείλονται σε μεταβολή νομοθετικού πλαισίου και, επιτρεπτώς, περιλαμβάνονται στην επίμαχη συμπληρωματική σύμβαση, χωρίς να ασκεί έννομη επιρροή το γεγονός ότι αυτές δεν σχετίζονται με το έτερο κονδύλι της σύμβασης για τις εργασίες διαμόρφωσης του περιβάλλοντος χώρου του κτιρίου..Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, πρέπει να γίνει δεκτή η ένδικη αίτηση αναθεώρησης και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση, να αναθεωρηθεί η 1884/2018 απόφαση του VI Τμήματος και, ακολούθως, κατά παραδοχή της από 24.12.2018 αίτησης, να ανακληθεί η 558/2018 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου και να υπογραφεί το σχέδιο 1ης συμπληρωματικής σύμβασης μεταξύ του αιτούντος Δήμου και της παρεμβαίνουσας κοινοπραξίας

Κατασκευή και δημοπράτηση έργου- συμπληρωματική σύμβαση: Για τους παραπάνω λόγους, στα πλαίσια της συμπληρωματικής σύμβασης θα πρέπει να γίνει η προετοιμασία των καταστημάτων του ισογείου προκειμένου να καταστεί δυνατή η ενοικίαση τους κατά την αμέσως επόμενη περίοδο και να ολοκληρωθούν οι εξωτερικώς επενδύσεις του κτιρίου στο σύνολό τους προκειμένου να μην επιβαρύνεται αισθητικά για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα η ιδιαίτερα σημαντική περιοχή του παλαιού ... Λιμένα των ... ... . Αναφορικά με τις εργασίες επένδυσης των όψεων, εξαιτίας του είδους και του πάχους των λίθων που προβλέπονταν στην εγκεκριμένη αρχιτεκτονική μελέτη, αλλά και του ιδιαιτέρως μεγάλου συνολικού ύψους των όψεων του κτιρίου, τα οποία δεν είχαν εκτιμηθεί επαρκώς στην αρχική μελέτη εφαρμογής και που οδήγησαν σε ιδιαίτερα μεγάλο βάρος που έπρεπε να στερεωθεί πάνω στον φέροντας οργανισμό, κρίθηκε τελικά αναγκαίο να γίνουν συμπληρωματικές εργασίες προκειμένου να ενισχυθεί η στήριξη των λιθοσωμάτων και να υλοποιηθεί με ασφάλεια η μεταφορά των φορτίων πάνω στο φυσικό έδαφος. Η επιλογή που έγινε στο στάδιο της αρχικής μελέτης εφαρμογής για την χρήση απλής σουηδικής ξυλείας στην κατασκευή των κουφωμάτων του εξωτερικού κελύφους ήταν ιδιαίτερα ατυχής για το είδος, την θέση, το μέγεθος και την σημασία του συγκεκριμένου κτιρίου, αφού κατά κοινή ομολογία , η χρήση της συγκεκριμένης κατηγορίας ξυλείας δεν συνάδει με τις ιδιαιτέρως αυξημένες συνθήκες διάβρωσης που επικρατούν στο βόρειο παραλιακό μέτωπο και που θα οδηγούσε πολύ σύντομα στην φθορά την απαξίωση και την αντικατάστασή τους. Για τους λόγους αυτούς προτείνεται τελικά να χρησιμοποιηθεί κατηγορία ξύλινου κουφώματος βιομηχανικής κατασκευής από ξυλεία τύπου μαόνι, που κρίνεται και η πλέον κατάλληλη επιλογή για κτίριο και τις συγκεκριμένες συνθήκες διάβρωσης. Στην περίπτωση αυτή υπάγονται οι εργασίες που προτείνονται με την παρούσα Συμπληρωματική Σύμβαση, η οποία επισυνάπτεται στον 3ο Α.Π.Ε. ... . Στο 3ο Π.Κ.Τ.Μ.Ν.Ε. προβλέπονται για την συμπληρωματική σύμβαση, η εκτέλεση δώδεκα (12) Νέων Εργασιών, οι οποίες καθίστανται αναγκαίες για την ολοκλήρωση του φυσικού αντικειμένου ... Οι προαναφερόμενες μεταβολές, οι παραλείψεις και τα σφάλματα της Αρχικής Μελέτης είναι μικρές σε σχέση με το συνολικό τεχνικό αντικείμενο του έργου, το οποίο εκτελείται χωρίς αποκλίσεις από τη θέση που προέβλεπε η αρχική Τεχνική Έκθεση και επιτυγχάνεται η ανέγερση του κτιρίου .... ». Σε εκτέλεση της ανωτέρω απόφασης έχει ήδη υποβληθεί ενώπιον του Κλιμακίου σχέδιο συμπληρωματικής σύμβασης για την άσκηση προσυμβατικού ελέγχου.Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, οι εργασίες της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης δεν οφείλονται σε απρόβλεπτες περιστάσεις, αλλά, όπως ευθέως προκύπτει από το περιεχόμενο της αιτιολογικής έκθεσης του 3ου Α.Π.Ε., σε ηθελημένη αλλαγή της χρήσης δύο ορόφων του κτιρίου και σε σφάλματα και παραλείψεις της αρχικής μελέτης. Ως εκ τούτου, κωλύεται η υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης.

Δεν ανακλήθηκε με την ΕλΣυνΤμ.6/46/2018

Συμπληρωματική σύμβαση: ζητείται η ανάκληση της 558/2018 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου​(...)) Οι εργασίες της συμπληρωματικής σύμβασης δεν αφορούν σε αντικείμενο άσχετο με αυτό της αρχικής σύμβασης (ανέγερση κτιρίου), αλλά αντιθέτως, αφορούν στην αντιπλημμυρική προστασία του ανωτέρω κτιρίου, συνεπώς είναι απολύτως αναγκαίες και άρρηκτα συνδεδεμένες με την κατασκευή του. Τα ανωτέρω είναι απορριπτέα ως αβάσιμα, καθώς οι εργασίες της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης που αφορούν, όπως αναφέρθηκε ανωτέρω (βλ. σκέψη ΙΙΙ της παρούσας), την κατασκευή των περιμετρικών οδών που προβλέπεται από την πράξη εφαρμογής ρυμοτομικού σχεδίου στην περιοχή με τους πεζοδρόμους που προβλέπονται σε επαφή με τα οικοδομικά τετράγωνα 588, 589, 587, 596, 555, 554, καθώς και τη διαμόρφωση της προβλεπόμενης πλατείας κατάντη του υπό κατασκευή κτιρίου, αφορούν πράγματι σε αντικείμενο άσχετο σε σχέση με το αντικείμενο της αρχικής σύμβασης που αφορά αποκλειστικώς την ανέγερση του κτιρίου που θα στεγάσει το Κέντρο Κοινωνικών Προνοιακών Υποδομών και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Πρόνοιας του Δήμου ....... Αναργύρων – Καματερού. Συνεπώς, η ελεγχόμενη συμπληρωματική σύμβαση αφορά έργο διαμόρφωσης του περιαστικού περιβάλλοντος και ολοκλήρωσης του ρυμοτομικού σχεδίου της περιοχής), το οποίο δεν προβλεπόταν στην αρχική μελέτη και επομένως πρόκειται για ανεπίτρεπτη εκ των υστέρων (μετά τη δημοπράτηση) επέκταση του τεχνικού αντικειμένου του αρχικού έργου, που δεν ήταν γνωστή στο σύνολο των εργοληπτικών επιχειρήσεων που συμμετείχαν στη διαγωνιστική διαδικασία για την ανάθεση της εκτέλεσης του αρχικού έργου, κατά την υποβολή της προσφοράς τους, και, ως εκ τούτου δεν αποτέλεσε τη βάση της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου. Β) Περαιτέρω, προβάλλεται ότι ναι μεν οι παράμετροι που αφορούσαν τον περιβάλλοντα χώρο του κτιρίου (π.χ. η ύπαρξη ενεργών πηγαδιών και ενεργού ρέματος, καθώς και η εναπόθεση φερτών υλικών στους πέριξ στενούς δρόμους) ήταν γνωστές εκ των προτέρων, όμως άλλαξε αιφνίδια και απρόβλεπτα ο τρόπος αλληλεπίδρασής τους και συγκεκριμένα η υδραυλική συμπεριφορά της περιοχής. Ειδικότερα, στο παρακείμενο ρέμα της Εσχατιάς πραγματοποιήθηκαν δύο έργα, και συγκεκριμένα το έργο «Διευθέτηση ρέματος Εσχατιάς - Τμήμα 1ο (από πλατεία Ιλίου έως συμβολή αγωγού Ευπυρίδων)» που αποπερατώνεται στις 3.3.2019 και το έργο «…..» που παραλήφθηκε στις 13.7.2018, τα οποία είχαν δυσμενείς συνέπειες για τη θέση που θα κατασκευαστεί το κτίριο που θα στεγάσει το Κέντρο Κοινωνικών Προνοιακών Υποδομών και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Πρόνοιας του Δήμου .......…-…., και συγκεκριμένα το κατέστησαν περισσότερο ευάλωτο σε πλημμυρικά φαινόμενα, η επέλευση των οποίων είναι βέβαιη. Επιπλέον, έχει λάβει χώρα και το άγνωστο κατά το χρόνο δημοπράτησης του αρχικού έργου, φαινόμενο της ραγδαίας αύξησης των βροχοπτώσεων στην περιοχή της Αττικής. Πλην όμως, από κανένα στοιχείο του φακέλου (μελέτες κ.λπ.) δεν προκύπτει ότι η εκτέλεση των ελεγχόμενων συμπληρωματικών εργασιών κατέστη αναγκαία λόγω των ως άνω επικαλούμενων απρόβλεπτων περιστάσεων κατά την εκτέλεση του αρχικού έργου. Γ) Επιπλέον, όσον αφορά την αναθεώρηση της οικοδομικής άδειας, προβάλλεται ότι αυτή δεν οφείλεται σε πλημμελή εφαρμογή της σχετικής μελέτης αλλά στην προσαρμογή της κατασκευής του κτιρίου στο νέο Κανονισμό Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων (ΚΕΝΑΚ), ο οποίος έγινε υποχρεωτικός το έτος 2017, ήτοι μετά από το χρόνο ανάθεσης του αρχικού έργου. Με το νέο ΚΕΝΑΚ αυξήθηκε το ελάχιστο πάχος θερμομόνωσης και για το λόγο αυτό ήταν επιβεβλημένη η κατασκευή θερμοπρόσοψης στο κτίριο με πάχος μονωτικού 7 εκατοστών, γεγονός που επέδρασε στις διαστάσεις του κτιρίου και κατέστησε αναγκαία την αναθεώρηση της οικοδομικής άδειας. Όμως, σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση που συνοδεύει τον 2ο Ανακεφαλαιωτικό Πίνακα και την ελεγχόμενη 1η συμπληρωματική σύμβαση, η τακτοποίηση των μετρικών αποκλίσεων που κατέστησε αναγκαία την αναθεώρηση της οικοδομικής άδειας, δεν οφείλεται αποκλειστικά στην κατασκευή θερμοπρόσοψης στο κτίριο, η οποία σε κάθε περίπτωση είναι άσχετη με την κατασκευή των περιμετρικών οδών και τη διαμόρφωση της προβλεπόμενης πλατείας κατάντη του κτιρίου που αποτελούν αντικείμενο της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης. Δ) Τέλος, προβάλλεται ότι η παράμετρος που αφορά την ασφάλεια του κτιρίου και των χρηστών του από πλημμυρικά φαινόμενα, δεν είχε αντιμετωπιστεί από τη σχετική μελέτη συγγνωστώς, και εμφιλοχώρησε πλάνη της αναθέτουσας αρχής σχετικά με τους διακωλυτικούς λόγους της υπογραφής της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης, οι οποίοι αναφέρονται στην προσβαλλόμενη πράξη. Ο λόγος αυτός πρέπει να απορριφθεί προεχόντως ως αόριστος, καθώς ο αιτών Δήμος δεν συγκεκριμενοποιεί σε τι συνίσταται η συγγνωστή πλάνη των οργάνων του, σε κάθε δε περίπτωση είναι απορριπτέος, ενόψει της σαφήνειας των εφαρμοστέων διατάξεων περί των προϋποθέσεων σύναψης συμπληρωματικών συμβάσεων (βλ. Ε.Σ. VI Τμ. 842/2018). Συνεπώς, ορθώς έκρινε το Κλιμάκιο ότι κωλύεται η υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου συμπληρωματικής σύμβασης, απορριπτομένων όλων των περί του αντιθέτου ισχυρισμών του αιτούντος.Δεν ανακαλεί την 558/2018 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ.-ΕΠΤΑΜ.ΣΥΝΘ/343/2019,Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, πρέπει να γίνει δεκτή η ένδικη αίτηση αναθεώρησης και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση, να αναθεωρηθεί η 1884/2018 απόφαση του VI Τμήματος και, ακολούθως, κατά παραδοχή της από 24.12.2018 αίτησης, να ανακληθεί η 558/2018 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου και να υπογραφεί το σχέδιο 1ης συμπληρωματικής σύμβασης μεταξύ του αιτούντος Δήμου και της παρεμβαίνουσας κοινοπραξίας

 

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ. (Συμπληρωματικές συμβασεις) Αίτηση αναθεώρησης της 2124/2015 απόφασης του VI Τμήματος Με την απόφαση αυτή απορρίφθηκε η αίτηση ανάκλησης του νυν αιτούντος Δήμου ..... κατά της 460/2014 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου  (...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 3 της παρούσας, το Τμήμα άγεται, κατά πλειοψηφία, στην κρίση ότι πληρούνται οι προϋποθέσεις του άρθρου 125 του Κ.Δ.Ε. για τη νόμιμη σύναψη της υπό κρίση συμπληρωματικής σύμβασης, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από τον αιτούντα Δήμο. Ειδικότερα, φυσικό αντικείμενο του έργου αποτελεί η αποκατάσταση των όψεων ενός διατηρητέου κτιρίου κτισμένου τα έτη 1901 – 1902 και χαρακτηρισμένου ως έργου τέχνης. Κατά τη διάρκεια εκτέλεσης του έργου και συγκεκριμένα στις 15.1.2013, μετά από προφορική εντολή της αρμόδιας Διεύθυνσης του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και την έγγραφη εντολή της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου έγινε η καθαίρεση των εξωτερικών επιχρισμάτων για να διαπιστωθεί το μέγεθος των προβλημάτων του διατηρητέου κτιρίου και κυρίως του φέροντα οργανισμού αυτού, όπου διαπιστώθηκε η πολύ κακή ποιότητα των υλικών κατασκευής με αποτέλεσμα να παρατηρείται η φυσική πτώση – αποκόλληση των σαθρών υλικών ακόμη και ολόκληρων λίθων σε ολόκληρη την επιφάνεια των εξωτερικών όψεων και όχι μόνο σε τμήμα αυτής, όπως αναφέρεται στην αρχική σχετική αρχιτεκτονική μελέτη, που έχρηζαν άμεσης επέμβασης προς αποφυγή κατάρρευσης στοιχείων του κτιρίου. Λαμβανομένης δε υπόψη της παλαιότητας του εν λόγω κτιρίου, τα ανωτέρω γεγονότα συνιστούν απρόβλεπτες περιστάσεις, καθώς τα προβλήματα του φέροντος οργανισμού, η διάβρωση των μεταλλικών πρεκιών και οι εντονότατες φθορές των εξωτερικών όψεων αποκαλύφθηκαν μετά την, κατ' εντολή των αρμόδιων υπηρεσιών του αρμόδιου Υπουργείου Πολιτισμού, πλήρη αφαίρεση των εξωτερικών επιχρισμάτων και δεν ήταν δυνατόν να προβλεφθούν κατά το χρόνο ανάθεσης της αρχικής σύμβασης, η οποία αφορούσε στην αποκατάσταση των όψεων του κτιρίου. Η εκτέλεση δε των εργασιών της συμπληρωματικής σύμβασης είναι αναγκαία για την ολοκλήρωση του φυσικού αντικειμένου της αρχικής σύμβασης και δεν μπορεί να διαχωριστεί από αυτή, καθώς αφενός μεν η αποκατάσταση των ζημιών του φέροντα οργανισμού και της τοιχοποιίας του κτιρίου προηγείται τεχνικώς και λογικώς της βελτίωσης των όψεων αυτού και αφετέρου ο διαχωρισμός των εργασιών αυτών θα δημιουργούσε ανυπέρβλητο πρόβλημα στον αιτούντα Δήμο, ο οποίος δεν είναι δυνατό να αναθέσει την αποκατάσταση των φθορών του φέροντα οργανισμού μετά την ολοκλήρωση των εργασιών των όψεων του κτιρίου. Δεδομένου δε ότι τόσο οι εργασίες της αρχικής σύμβασης όσο και αυτές της επίμαχης συμπληρωματικής σύμβασης αποσκοπούν στην εν γένει αποκατάσταση των ζημιών ενός διατηρητέου κτίσματος, η επίμαχη σύμβαση δεν συνιστά επέκταση του τεχνικού αντικειμένου της αρχικής σύμβασης, αλλά αποτελεί αναγκαίο συμπλήρωμα αυτής. Τούτων δοθέντων, συντρεχουσών όλων των τιθέμενων στο άρθρο 125 Κ.Δ.Ε. προϋποθέσεων οι επίμαχες εργασίες νομίμως αποτελούν αντικείμενο της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης. Κατά τη γνώμη, όμως, του Προέδρου του Τμήματος Νικόλαου Αγγελάρα και του Συμβούλου Κωνσταντίνου Κωστόπουλου ορθώς το Κλιμάκιο έκρινε εν προκειμένω ότι οι εργασίες που περιλαμβάνονται στην επίμαχη συμπληρωματική σύμβαση συνιστούν επέκταση του τεχνικού αντικειμένου της αρχικής σύμβασης. Και τούτο, διότι σύμφωνα με το τεύχος δημοπράτησης «Τεύχος Αποκατάστασης όψεων κτιρίων» και την από 19.7.2010 «Αρχιτεκτονική Μελέτη», οι εργασίες της αποκατάστασης των όψεων του διατηρητέου κτιρίου του 1ου Δημοτικού Σχολείου Λαυρίου, αφορούσαν σε τοπικές αποκαταστάσεις μόνο του ορατού τμήματος των όψεων του κτιρίου. Οι τοπικές αυτές πολυποίκιλες (επιχρίσματα, χρωματισμοί, κουφώματα κλπ) και διάσπαρτες επιδιορθώσεις-επισκευές ήταν σχετικά μικρού εύρους και με εξειδικευμένο χαρακτήρα, ενώ «σε καμία περίπτωση δεν αφορούσαν στην ολική στατική ενίσχυση του κτιρίου» (βλ. σχετικά την 22551/16.10.2014 εισήγηση της Δ/νσης Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου .....). Αντιθέτως, οι νέες εργασίες, οι οποίες αποτελούν αντικείμενο της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης, συνίστανται σε ευρείες παρεμβάσεις που αφορούν στη στατική αποκατάσταση του κτιρίου, σε ηλεκτρομηχανολογικές εργασίες, στη διατήρηση και προστασία των οροφογραφιών και των υπολοίπων εσωτερικών διακόσμων και στην εσωτερική δομική ενίσχυση όλων των στατικών φορέων του κτιρίου. Αναθεωρεί την 2124/2015 Απόφαση του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΕΡΓΟΥ:ζητείται η ανάκληση της 332/2010 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Δεδομένου όμως ότι η μελέτη του έργου είχε υποβληθεί για έλεγχο στην Επιτροπή Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου (ΕΠΑΕ) η οποία γνωμοδότησε θετικά στις 20.2.2009 (6η συνεδρία), ενώ εξάλλου και με την από 24.4.2009 αιτιολογική έκθεση της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος και Υποδομών του Υπουργείου … προτείνεται η έκδοση απόφασης συμπληρωματικών όρων και περιορισμών δόμησης με έγκριση όλων των εργασιών του διαγωνισμού, οι οποίες κρίνεται ότι δεν αλλοιώνουν τη φυσιογνωμία και μορφολογία του κτιρίου, το Τμήμα κρίνει ότι η αναθέτουσα Αρχή πεπλανημένως πλην συγγνωστώς υπέλαβε ότι μπορούσε να περιλάβει και τις ανωτέρω εργασίες στο αντικείμενο του διαγωνισμού. Άλλωστε και οι αντιρρήσεις του ιδιοκτήτη του κτιρίου (Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης) στις οποίες αναφέρεται η 6398/23.6.2010 απόφαση της Υφυπουργού Εσωτερικών, αφορούν όπως προκύπτει από το από 9.6.2009 έγγραφο, την μη ολοκλήρωση μέχρι τότε της διαδικασίας παραχώρησης και όχι τις παραπάνω εργασίες. Η παραχώρηση του κτιρίου εγκρίθηκε τελικά με την 167326/3.6.2010 απόφαση της Υπουργού Υγείας. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω η υπό κρίση αίτηση ανάκλησης πρέπει να γίνει δεκτή λόγω συγγνωστής πλάνης, να ανακληθεί η 332/2010 πράξη του Ε΄ Κλιμακίου και να υπογραφεί η σχετική σύμβαση.

Εξόφληση μέρους του 1ου λογαριασμού του έργου «Αναβάθμιση- Αποκατάσταση επικίνδυνων στοιχείων σχολικών κτιρίων Δήμου ...». Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν ερμηνευτικώς δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Κλιμάκιο κρίνει ότι ο προέχων χαρακτήρας των ανατεθεισών με την από 29.3.2010 σύμβαση εργασιών, όπως αυτές αναλυτικά περιγράφονται ανωτέρω προσιδιάζει σε εκτέλεση δημόσιου τεχνικού έργου, καθόσον οι εργασίες αυτές αφορούν στην επισκευή, ανακαίνιση και συντήρηση κτιρίων κατά την έννοια του άρθρου 1 παρ. 3 του ν. 3669/2008, το αποτέλεσμα των οποίων συνδέεται άμεσα με το έδαφος ή υπέδαφος κατά τρόπο διαρκή και σταθερό, ώστε να μπορεί να θεωρηθεί ότι αποτελεί συστατικό του. Επιπλέον, αυτές σχετίζονται και με τη στατικότητα του κτιρίου, απαιτούν δε ειδικές τεχνικές γνώσεις και μεθόδους, καθώς και εξειδικευμένο τεχνικό προσωπικό, ενόψει των ειδικών προδιαγραφών που επιβάλλονται από τον Ο.Σ.Κ. για τη συντήρηση και επισκευή σχολικών συγκροτημάτων (βλ. Πράξεις VII Τμήματος 40/2011, 70/2010, 331, 374/2009, 316/2010, όπου και μειοψηφία, αντίθετη 68/2010 VII Τμήματος). 

Δημόσια έργα.Συμπληρωματικές συμβάσεις.Αίτηση ανάκλησης της 249/2010 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Κατασκευή κτηρίου αμφιθεάτρων και κτηρίου αιθουσών διδασκαλίας του …», ποσού 1.576.520,00 ευρώ (συμπεριλαμβανομένων απροβλέπτων, αναθεώρησης και ΦΠΑ)(...)Με τα δεδομένα αυτά, και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην ΙΙΙ σκέψη της παρούσας, το Τμήμα κρίνει ότι ορθά το Ε΄ Κλιμάκιο με την προσβαλλόμενη πράξη  του  έκρινε  ότι  κωλύεται  η υπογραφή του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Κατασκευή κτηρίου αμφιθεάτρων και κτηρίου αιθουσών διδασκαλίας του Τ.Ε.Ι…» μεταξύ του αιτούντος Α.Τ.Ε.Ι και της εργοληπτικής επιχείρησης…, καθόσον αφενός μεν οι εργασίες διαμόρφωσης του περιβάλλοντος χώρου για την πρόσβαση στα κτίρια, οι οποίες αποτελούν το αντικείμενο των οικοδομικών εργασιών της συμπληρωματικής σύμβασης, συνιστούν νέο έργο και δεν αφορούν στο αντικείμενο της αρχικής σύμβασης, αφού αυτό, όπως καθορίσθηκε με τη διακήρυξη και τα λοιπά συμβατικά τεύχη, αφορούσε στην κατασκευή του κτιρίου αμφιθεάτρων και κτιρίου αιθουσών διδασκαλίας του ΤΕΙ… και όχι και στη διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου αυτών, αφετέρου δε το σύνολο των προβλεπομένων με τη συμπληρωματική αυτή σύμβαση εργασιών (Η/Μ και Οικοδομικών) δεν οφείλονται σε απρόβλεπτες περιστάσεις κατά την τεχνική εκτέλεση του αρχικού έργου, δηλαδή σε αιφνίδια πραγματικά περιστατικά, που αντικειμενικά, κατά τους κανόνες της ανθρώπινης εμπειρίας και λογικής, δεν ήταν δυνατόν να προβλεφθούν, αλλά, αντιθέτως, η ανάγκη εκτέλεσής τους ανάγεται στην παράλειψη της Αναθέτουσας Αρχής, κατά παραδοχή και της Διευθύνουσας Υπηρεσίας Έργων αυτής, να τις περιλάβει στον προϋπολογισμό και τα τιμολόγια του διαγωνισμού για την αρχική σύμβαση, παρά την πρόβλεψή τους από την αρχική μελέτη αυτού, λόγω υψηλού προϋπολογισμού τους, το οποίο σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι οφείλεται σε απρόβλεπτες περιστάσεις, τη συνδρομή των οποίων εξάλλου δεν επικαλείται ούτε η αναθέτουσα αρχή. (…)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η υπό κρίση αίτηση ανάκλησης του Α.Τ.Ε.Ι …  πρέπει να απορριφθεί, κωλυομένης, ως εκ τούτου, της υπογραφής της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Κατασκευή κτηρίου αμφιθεάτρων και κτηρίου αιθουσών διδασκαλίας του Τ.Ε.Ι. …» μεταξύ αυτού και της εργοληπτικής επιχείρησης ….

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα αναπτύχθηκαν στη σκέψη 2.Β., κρίνεται ότι η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δαπάνη είναι μη νόμιμη, δεδομένου ότι δεν συντρέχουν οι απαιτούμενες για τη σύναψη της εκτιθέμενης στην προηγούμενη σκέψη συμπληρωματικής σύμβασης απρόβλεπτες περιστάσεις, σύμφωνα με το άρθρο 57 παράγραφος 1 του ν. 3669/2008. Συγκεκριμένα, οι μελετητές του αρχικού έργου, το οποίο αφορά σε εργασίες διαμόρφωσης του εσωτερικού του δημοτικού κτιρίου στην πλατεία …, ιδιαιτέρως εκτεταμένες, κόστους 140.310,31 ευρώ, όφειλαν, σύμφωνα με την επιμέλεια του μέσου συνετού ανθρώπου του κύκλου τους, να ελέγξουν προηγουμένως την εξωτερική κατάσταση του κτιρίου και τη στεγανότητα αυτού και να εξασφαλίσουν αυτή, ώστε να εξασφαλιστεί και η μακροβιότητα του αποτελέσματος των εσωτερικών εργασιών. Κατά τον έλεγχο αυτό θα ήταν δυνατόν να προσδιοριστεί, σύμφωνα με τους κανόνες της ανθρώπινης εμπειρίας και λογικής, η ανάγκη εργασιών στεγανοποίησης αυτού, βάσει των δεδομένων που υπήρχαν ήδη από τότε, δηλαδή, τουλάχιστον, της έλλειψης διαμόρφωσης κλίσεων του δώματος του κτιρίου, καθώς και υδρορροών περιμετρικά αυτού..στοιχείων απαραίτητων για τη συγκέντρωση και απομάκρυνση των ομβρίων, ανεξαρτήτως αν σ’ εκείνο το χρόνο είχαν εμφανιστεί ή όχι οι ρηγματώσεις του δώματος, η οξείδωση του οικοδομικού χάλυβα οπλισμού και η αποτίναξη του σκυροδέματος επικάλυψης, περιστάσεων η εμφάνιση των οποίων ήταν δυνατόν να προβλεφθεί ενόψει των ανωτέρω ελλείψεων, σε συνδυασμό με την παλαιότητα του κτιρίου.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η δαπάνη που εντέλλεται με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν είναι νόμιμη και αυτό δεν πρέπει να θεωρηθεί.

ΕΡΓΑ. (..) ζητεί να ανακληθεί η 314/2009 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Ολοκλήρωση Κατασκευής Δημαρχείου» μεταξύ του αιτούντος και της εταιρείας «....». Κατόπιν διενέργειας του προβλεπόμενου προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας, το Ε΄ Κλιμάκιο με την προσβαλλόμενη Πράξη του έκρινε ότι κωλύεται η υπογραφή του ως άνω σχεδίου συμπληρωματικής σύμβασης για τις προαναφερόμενες εργασίες, καθόσον δεν πληρούνται οι τιθέμενες από τις προαναφερόμενες διατάξεις του άρθρου 57 του ν. 3669/2008 προϋποθέσεις, και συγκεκριμένα δεν οφείλονται σε απρόβλεπτες περιστάσεις κατά την τεχνική εκτέλεση του έργου, δηλαδή σε αιφνίδια πραγματικά περιστατικά που, αντικειμενικά, κατά τους κανόνες της ανθρώπινης εμπειρίας και λογικής, δεν ήταν δυνατόν να προβλεφθούν....Ως προς τις εργασίες για τα ασθενή ρεύματα, η κρίση της προσβαλλόμενης Πράξης είναι ορθή και τα περί του αντιθέτου προβαλλόμενα με την κρινόμενη αίτηση ανάκλησης, απορριπτέα ως αβάσιμα. Τούτο διότι οι εργασίες αυτές, όπως περιγράφονται και στο δικόγραφο της αίτησης δεν αφορούν στη λήψη μέτρων για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης και την εξοικονόμηση ενέργειας (...), αλλά στην κάλυψη επικοινωνιακών αναγκών του κτιρίου. Τέλος, απορριπτέος ως αβάσιμος, σύμφωνα με το άρθρο 1.4  του πίνακα εργασιών της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης, είναι και ο ισχυρισμός του αιτούντος, ότι η ανάγκη εκτέλεσης των εργασιών για εγκατάσταση θέρμανσης – κλιματισμού – αερισμού, οφειλόταν σε απρόβλεπτες περιστάσεις, δηλαδή στην ανάγκη μεταβολής του χώρου εγκατάστασης του υποσταθμού της ΔΕΗ. Τούτο διότι οι εν λόγω εργασίες προκύπτουν από το ενδεχόμενο καθυστέρησης κατασκευής του υπόγειου χώρου στάθμευσης, γεγονός το οποίο δεν αποτελεί απρόβλεπτη περίσταση, ενώ οι εργασίες οι σχετικές με τη διέλευση των αεραγωγών από τοιχία και πλάκες προβλεπόταν από την οικεία μελέτη και ως εκ τούτου δεν είναι επίσης απρόβλεπτες....Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι η κρινόμενη αίτηση πρέπει να γίνει εν μέρει δεκτή και να ανακληθεί η προσβαλλόμενη με αυτήν 314/2009 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, κατά το μέρος που με αυτήν κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης 1) για τις εργασίες  επικαιροποίησης της κατασκευής της εγκατάστασης ισχυρών ρευμάτων και 2) τις εργασίες επικαιροποίησης του κεντρικού συστήματος ελέγχου (BMS). ..Αποφαίνεται ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης αναφορικά με τις εργασίες επικαιροποίησης της κατασκευής της εγκατάστασης ισχυρών ρευμάτων και τις εργασίες επικαιροποίησης του κεντρικού συστήματος ελέγχου (BMS)