ΣΤΕ 3439/2014
Τύπος: Δικαστικές Αποφάσεις
Παροχή υπηρεσιών φύλαξης:Η Επιτροπή του Διαγωνισμού, με το υπ’ αριθμ. 9/23.7.2013 πρακτικό, αφού έλαβε υπόψη το ανωτέρω υπόμνημα και το γεγονός ότι ούτε από τον νόμο ούτε από την διακήρυξη προσδιορίζεται επακριβώς το διοικητικό κόστος που θεωρείται «εύλογο», δέχθηκε ότι το αναφερόμενο στην οικονομική προσφορά της αιτούσας διοικητικό κόστος ύψους 0,02 ευρώ ετησίως είναι εύλογο και ότι θα καλύψει επαρκώς τις ανάγκες της συμβάσεως. Την εισήγηση δε αυτήν της Επιτροπής υιοθέτησε το Διοικητικό Συμβούλιο της καθ’ ης η αίτηση εταιρείας με την υπ’ αριθ. 1717/συν. 600/1.8.2013 απόφασή του. Η κρίση, όμως, αυτή της αναθέτουσας Αρχής, ότι δηλαδή το αναφερόμενο στην οικονομική προσφορά της παρεμβαίνουσας διοικητικό κόστος (0,02 ευρώ ετησίως) είναι εύλογο, είναι πλημμελώς αιτιολογημένη. Και τούτο, διότι από τα στοιχεία που επικαλέσθηκε η παρεμβαίνουσα με το ανωτέρω υπόμνημα, προκύπτει ότι αυτή διαθέτει μέρος μόνον του εξοπλισμού (αλεξίσφαιρα γιλέκα και πομποδέκτες), που απαιτείται από την διακήρυξη, δεν επικαλέσθηκε, όμως, ούτε υπέβαλε στοιχεία από τα οποία να προκύπτει ότι δεν πρόκειται να επιβαρυνθεί με το κόστος αποκτήσεως και του λοιπού εξοπλισμού (όπως π. χ. στολών εργασίας, φακών, κινητών τηλεφώνων) ούτε με το κόστος χρήσεως όλου εν γένει του εξοπλισμού. Και προέβαλε μεν με το ανωτέρω υπόμνημα η παρεμβαίνουσα ειδικώς ως προς την χρήση των τηλεφώνων ότι αυτή θα έχει μηδενικό κόστος, αλλά δεν επικαλείται στοιχεία προς απόδειξη του εν λόγω ισχυρισμού της. Εξ άλλου, ενώ από τα εκτεθέντα στην σκέψη 12 προκύπτει ότι ο ανάδοχος θα πρέπει να εκτελεί εποχουμένη περίπολο με ένα περιπολικό όχημα, η παρεμβαίνουσα δεν υπέβαλε στοιχεία, από τα οποία να προκύπτει ότι το κόστος για την κίνηση αυτού του οχήματος θα είναι μηδενικό. Εν όψει των ανωτέρω πρέπει να γίνει δεκτή η κρινομένη αίτηση, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με αυτήν, και ν’ ακυρωθεί η υπό στοιχεία 1842/συν. 630/1.4.2014 πράξη του Διοικητικού Συμβουλίου της καθ΄ ης η αίτηση εταιρείας, στην οποίαν έχουν ενσωματωθεί οι υπό στοιχεία 1792/συν. 619/19.12.2013 και 1717/συν. 600/1.8.2013 πράξεις του ιδίου Διοικητικού Συμβουλίου. Κατόπιν τούτου παρέλκει ως αλυσιτελής η εξέταση των λοιπών λόγων ακυρώσεως.
Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)
Σχετικά Έγγραφα
ΕλΣυν.Τμ.6(Α' Διακοπών)/2998/2014
Παροχή υπηρεσιών φύλαξης:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη μείζονα σκέψη της παρούσας απόφασης, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι:Α) Νομίμως, κατά την κατάρτιση της οικονομικής της προσφοράς, η αιτούσα εταιρεία προέβη στον υπολογισμό του εργατικού κόστους νυχτερινής εργασίας (26.230 ώρες) με ωριαίο κόστος 6,29 ευρώ (αντί 6,29375 ευρώ), δηλαδή κατόπιν στρογγυλοποίησης του ποσού αυτού με δύο δεκαδικά ψηφία.(..)Β) Ορθώς το Κλιμάκιο έκρινε ότι κωλύεται η υπογραφή του επίμαχου σχεδίου σύμβασης επειδή η αναθέτουσα αρχή χωρίς ειδική αιτιολογία αποδέχτηκε την οικονομική προσφορά της αιτούσας και έκρινε ως εύλογο το προσφερόμενο απ’ αυτήν ποσό των 0,02 ευρώ ετησίως για την κάλυψη του διοικητικού-λειτουργικού κόστους των προς ανάθεση υπηρεσιών. Η αιτιολογία της σχετικής κρίσης της αναθέτουσας αρχής στηρίχθηκε στις συμπληρωματικές διευκρινίσεις που παρέσχε η αιτούσα με το 10612/12.7.2013 υπόμνημά της, οι οποίες κρίθηκαν νόμιμες και επαρκείς(..)Γ) Το Κλιμάκιο πεπλανημμένως υπέλαβε ότι από το φάκελο των δικαιολογητικών του διαγωνισμού δεν προέκυπτε αν, μετά την υποβολή των δικαιολογητικών κατακύρωσης από την αιτούσα, εκδόθηκε η απαιτούμενη οριστική κατακυρωτική απόφαση του Δ.Σ. της «...». Και τούτο, διότι στο φάκελο των δικαιολογητικών περιλαμβάνεται η 1842/Συν.630/1.4.2014 απόφαση του Δ.Σ. της αναθέτουσας αρχής, η οποία επέχει θέση οριστικής κατακυρωτικής απόφασης, αφού με αυτήν – μετά τον έλεγχο των υποβληθέντων δικαιολογητικών κατακύρωσης και τη βεβαίωση της πληρότητας και νομιμότητας αυτών – «επικαιροποιήθηκε», όπως αναφέρεται στο σώμα αυτής, η 1792/Συν.619/19.12.2013 προηγούμενη απόφαση του Δ.Σ., με την οποία είχε κατακυρωθεί προσωρινά το αποτέλεσμα του διαγωνισμού στην αιτούσα εταιρεία.(..)Δ) Ορθώς το Κλιμάκιο έκρινε, με την προσβαλλόμενη πράξη του, ότι είναι μη νόμιμο το προβλεπόμενο στη διακήρυξη δικαίωμα παράτασης της ελεγχόμενης σύμβασης για ένα χρόνο, καθόσον η αξία αυτού δεν έχει υπολογισθεί στην συνολική προϋπολογιζόμενη δαπάνη της διακήρυξης, όπως αυτή δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, πλην όμως δεν συντρέχει ο σχετικός διακωλυτικός λόγος υπογραφής της σύμβασης, δεδομένου ότι στο υποβληθέν σχέδιο σύμβασης (άρθρο 4 αυτής) ορίζεται ρητώς ότι η διάρκεια της σύμβασης είναι δύο έτη και δεν μπορεί να παραταθεί... Απορρίπτει την αίτηση ανάκλησης και την παρέμβαση της εταιρείας «…Ε.». Δέχεται την παρέμβαση της εταιρείας «...Ε.Π.Ε.».Δεν ανακαλεί την 117/2014 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
ΕλΣυν.Τμ.6/950/2014
Ανάθεση υπηρεσιών φύλαξης:..ζητείται παραδεκτώς η ανάκληση της 256/2013 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Η απαίτηση της διακήρυξης, σύμφωνα με την οποία, το προτεινόμενο προσωπικό φύλαξης πρέπει να αποτελείται κατά ποσοστό 50% από εργαζομένους άνω των 25 ετών και κατά ποσοστό 50% από εργαζομένους κάτω των 25 ετών, ενώ θα πρέπει ταυτόχρονα να είναι διαθέσιμο κατά τον χρόνο υποβολής των προσφορών, έχει τεθεί ενόψει απολύτως ειδικών και συγκεκριμένων αναγκών του οργανισμού, μετά και από στάθμιση κριτηρίων κοινωνικού χαρακτήρα.(..)Ενόψει του ότι με τη διακήρυξη γίνεται παραπομπή στα στοιχεία του άρθρου 68 του ν. 3863/2010, αλλά και παρατίθεται σχετικό υπόδειγμα οικονομικής προσφοράς (παράρτημα II), στους πίνακες του οποίου (υποδείγματος), εκτός από το εργατικό κόστος, περιλαμβάνονται στοιχεία όπως διοικητικό κόστος παροχής υπηρεσιών, αναλώσιμα και εργολαβικό κέρδος, γίνεται φανερό ότι ο οργανισμός έχει υπολογίσει το κόστος εκτέλεσης της σύμβασης, βάσει ποσού, το οποίο καταλείπει - έστω και μικρό - περιθώριο για τη συμπερίληψη και των ως άνω στοιχείων κατά την κατάρτιση των οικονομικών προσφορών.Εξάλλου, το ότι κατελείπετο μικρή ευχέρεια στους διαγωνιζομένους για τον υπολογισμό και των λοιπών ως άνω στοιχείων κόστους, πέραν του εργατικού, αποβαίνει κατ’ ουσίαν προς όφελος της αναθέτουσας αρχής, αφού, υπό την αντίθετη εκδοχή, το κόστος εκτέλεσης της επίμαχης σύμβασης θα αυξανόταν, γεγονός επιβλαβές για την αναθέτουσα αρχή, δεδομένης και της δυσμενούς οικονομικής συγκυρίας για όλους τους δημόσιους φορείς(..)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εξεταζόμενη αίτηση ανάκλησης και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση πρέπει να γίνουν δεκτές..Ανακαλεί την 256/2013 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου
ΕΣ/ΚΠΕ/ΤΜ.4/143/2014
Παροχή υπηρεσιών φύλαξης (...)Ο πρώτος λόγος διαφωνίας είναι βάσιμος, καθόσον το Νοσοκομείο δεν τεκμηριώνει, με αναφορά σε συγκεκριμένα στοιχεία, την κρίση του ότι η προσφορά της εταιρείας «......» καλύπτει και πάντως δεν υπολείπεται του ελάχιστου κόστους μισθοδοσίας του προσωπικού που επρόκειτο να απασχοληθεί με την παροχή των επίμαχων υπηρεσιών, όπως το κόστος αυτό προσδιορίζεται από την ισχύουσα νομοθεσία και την οικεία κλαδική συλλογική σύμβαση εργασίας. Η υποχρέωση δε ειδικής έρευνας ήταν εν προκειμένω επιβεβλημένη, ενόψει του ότι: ι) κατατέθηκε σχετικό υπόμνημα από την εταιρεία «ΑΦΟΙ ..... Ο.Ε.», το οποίο συνοδευόταν από συγκεκριμένους πίνακες ανάλυσης κόστους μισθοδοσίας, το περιεχόμενο του οποίου το Νοσοκομείο ουδέποτε αντέκρουσε, ιι) υπήρξε τροποποίηση από την εν λόγω εταιρεία του απαιτούμενου για την εκτέλεση της σύμβασης προσωπικού και, συγκεκριμένα, ενώ αυτό προσδιορίστηκε αρχικά σε 13 άτομα, στη συνέχεια, με τον πίνακα ανάλυσης κόστους κατ’ άρθρο 68 του ν. 3863/2010, ο σχετικός αριθμός μεταβλήθηκε σε 10,8 άτομα και ιιι) το Νοσοκομείο ουδέποτε αντέκρουσε και τον πίνακα που ήταν συνημμένος στην 25/25.4.2014 πράξη επιστροφής του Επιτρόπου, όπου οι ώρες απασχόλησης προσδιορίστηκαν με βάση τις απαιτήσεις της πρόσκλησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος σε 1.856 και το συνολικό κόστος σε 10.082,95 ευρώ (χωρίς ΦΠΑ). Το γεγονός δε ότι «η επιτροπή αξιολόγησης δεν είναι γνώστης των εισφορών του ΙΚΑ εργοδότου και των λοιπών στοιχείων (π.χ. κόστος επιδόματος αδείας, κόστος αντικαταστατών κλπ)», όπως προβάλλει το Νοσοκομείο στο 11434/12.6.2014 έγγραφό του, ουδόλως το απαλλάσσει από την υποχρέωσή του να τεκμηριώσει την συμφωνία της ανωτέρω προσφοράς με το ελάχιστο κόστος μισθοδοσίας του προσωπικού. 2) Ο δεύτερος λόγος διαφωνίας του Επιτρόπου, όπως προβάλλεται, είναι νομικά αβάσιμος, εφόσον η παράλειψη απάντησης στο κατατεθέν υπόμνημα της εταιρείας «ΑΦΟΙ ..... Ο.Ε.» δεν συνιστά πλημμέλεια που επηρεάζει, αυτοτελώς, τη νομιμότητα της εντελλόμενης δαπάνης, πέραν του ότι από την εκτίμηση του περιεχομένου του δεν προκύπτει ότι συνιστά προσφυγή του άρθρου 4 του ν. 3886/2010, όπως εσφαλμένα υπολαμβάνει ο Επίτροπος. Είναι άλλο το ζήτημα της υποχρέωσης του Νοσοκομείου, ενόψει των περιεχομένων στο εν λόγω υπόμνημα αιτιάσεων, να ερευνήσει τη συμφωνία της προσφοράς της αναδόχου με το ελάχιστο εργατικό κόστος (άρθρο 68 του ν. 3863/2010), σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν παραπάνω επί του 1ου λόγου. 3) Κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 68 του ν. 3863/2010 και της 16115/16.9.2013 πρόσκλησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος, το Νοσοκομείο αποδέχθηκε την οικονομική προσφορά της εταιρείας «….». Τούτο, διότι, η εν λόγω προσφορά, ως προς το κόστος εργαλείων και μηχανημάτων (αποσβέσεις, βλάβες, συντήρηση), το κόστος διοικητικής υποστήριξης, εγγυητικών επιστολών, ασφάλειας και υγιεινής και τα λοιπά έξοδα και το εργολαβικό κέρδος εμφανιζόταν εξ αντικειμένου ως υπερβολικά χαμηλή, με συνέπεια να καθίσταται επιβεβλημένη η κλήση της από το Νοσοκομείο για παροχή διευκρινίσεων. Συνεπώς, το τελευταίο υπερέβη τα άκρα όρια της διακριτικής του ευχέρειας κρίνοντας (σιωπηρά) ότι η εν λόγω προσφορά είναι αποδεκτή και παραλείποντας να καλέσει την εν λόγω εταιρεία προς αιτιολόγηση των προαναφερθέντων στοιχείων της, όπως βάσιμα προβάλλεται με τον τρίτο λόγο διαφωνίας του Επιτρόπου. 4) Τέλος, κατά την γνώμη που κράτησε στο Κλιμάκιο, βάσιμος είναι και ο τέταρτος λόγος διαφωνίας, διότι ενώ η εταιρεία αναδείχθηκε ανάδοχος με βάση τη δήλωσή της ότι θα χρησιμοποιήσει για την εκτέλεση της σύμβασης εργαζόμενους ηλικίας κάτω των 25 ετών, με μηνιαίες αποδοχές ύψους 510.95 ευρώ (βλ. το από 27.9.2013 έγγραφό της), εντούτοις, όπως προκύπτει από την αναλυτική περιοδική δήλωση ΙΚΑ, χρησιμοποίησε τελικά εργαζόμενους που στην πλειοψηφία τους αμείβονται με τα κατώτατα όρια αποδοχών για εργαζόμενους ηλικίας άνω των 25 ετών (586,08 ευρώ), με συνέπεια την παραβίαση, κατά την εκτέλεση της σύμβασης, ουσιώδους στοιχείου της προσφοράς της. Αν και κατά τη γνώμη του Παρέδρου Κωνσταντίνου Κρέπη, που μειοψήφισε ως προς το λόγο αυτό, το γεγονός ότι η ανάδοχος εταιρεία χρησιμοποίησε για την εκτέλεση της σύμβασης και εργαζόμενους ηλικίας άνω των 25 ετών, δεν επάγεται πλημμελή εκτέλεση αυτής, όταν μάλιστα στο από 30.11.2013 πρακτικό της οικείας επιτροπής παραλαβής του Νοσοκομείου βεβαιώνεται ότι οι σχετικές εργασίες εκτελέστηκαν προσηκόντως.
ΕλΣυνΤμ.4/3/2017
Παροχή υπηρεσιών φύλαξης νοσοκομείου:..αν πρέπει να ανακληθεί η 113/2016 πράξη του Κλιμακίου Προληπτικού Ελέγχου Δαπανών στο IV Τμήμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Η προσφορά της αιτούσας ως προς το διοικητικό κόστος, το κόστος αναλωσίμων και το εργολαβικό κέρδος -ανερχόμενα αθροιστικά σε 0,02 ευρώ μηνιαίως- εμφανιζόταν εξ αντικειμένου ως υπερβολικά χαμηλή (σχεδόν μηδενική), με συνέπεια να καθίσταται επιβεβλημένη η υποχρέωση του Νοσοκομείου να καλέσει αυτήν προκειμένου να παράσχει τις αναγκαίες διευκρινίσεις σχετικά με τις εξαιρετικές περιστάσεις και τις ειδικές συνθήκες, οι οποίες καθιστούσαν, ενόψει των δεδομένων της συγκεκριμένης σύμβασης, εύλογα τα ανωτέρω ποσά, ώστε στη συνέχεια το Νοσοκομείο, λαμβάνοντας υπόψη τις εν λόγω διευκρινίσεις, να αιτιολογήσει ειδικώς την κρίση του. Συνεπώς, υπερέβη τα άκρα όρια της διακριτικής του ευχέρειας κρίνοντας (σιωπηρά) ότι η εν λόγω προσφορά είναι αποδεκτή και παραλείποντας να καλέσει την αιτούσα να παράσχει διευκρινίσεις. Εξάλλου, τα δικαιολογητικά που υπέβαλε η αιτούσα (πίνακες προσωπικού, πίνακες συμβάσεων, ισολογισμοί) στο στάδιο αξιολόγησης της τεχνικής και οικονομικής της προσφοράς δεν συμπληρώνουν, όπως αβασίμως προβάλλει, την αιτιολογία της απόφασης της αναθέτουσας αρχής ως προς την εκτίμηση ως εύλογων των ως άνω ποσών. Και τούτο, διότι, τα δικαιολογητικά τεχνικής καταλληλότητας δεν υποβλήθηκαν προς διευκρίνιση της οικονομικής προσφοράς της αιτούσας, ούτε άλλωστε προκύπτει από την κατακυρωτική απόφαση ότι ελήφθησαν υπόψη από την αναθέτουσα αρχή για την εκτίμηση, ως εύλογων, των στοιχείων της οικονομικής της προσφοράς, αφού σε αυτήν (κατακυρωτική απόφαση) δεν αιτιολογείται, κατά τρόπο ειδικό και συγκεκριμένο, το εύλογο των προσφερομένων από την αιτούσα ποσών, ενόψει του ύψους τους και των συγκεκριμένων όρων και συνθηκών του διαγωνισμού. Εξάλλου, τα ανωτέρω δικαιολογητικά δεν μπορούν να εκτιμηθούν, καθ΄ υποκατάσταση της σχετικής διαδικασίας, το πρώτον από το παρόν Δικαστήριο, χωρίς να έχουν αξιολογηθεί από τα αρμόδια όργανα στο αντίστοιχο στάδιο του διαγωνισμού ...Ούτε εξάλλου το επιχείρημα ότι δεν αναφύεται εν τέλει ζήτημα μη δυνατότητας εκτέλεσης της επίμαχης σύμβασης, καθόσον εκδόθηκε το οικείο χρηματικό ένταλμα που αφορά στο χρονικό διάστημα του πρώτου συμβατικού μηνός και ως εκ τούτου παρασχέθηκε η αντίστοιχη υπηρεσία, μπορεί να οδηγήσει σε αντίθετη κρίση, δοθέντος ότι αφ΄ ενός μεν, τέτοιου τύπου κριτήριο συναρτά ανεπίτρεπτα την έκβαση της διαγωνιστικής διαδικασίας με την εκ του αποτελέσματος εξέλιξη της σύμβασης, αφ΄ετέρου δε, η έκδοση του πρώτου εντάλματος δεν εγγυάται την απρόσκοπτη εκτέλεση της εν λόγω σύμβασης, καθ΄όλη τη χρονική διάρκεια αυτής. (...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η αίτηση της εταιρείας με την επωνυμία «...», για την ανάκληση της 113/2016 πράξης του Κλιμακίου Προληπτικού Ελέγχου Δαπανών στο Τμήμα τούτο πρέπει να απορριφθεί.
ΕλΣυν.Τμ.4(ΚΠΕ)/24/2015
Υπηρεσίες - εργασίες καθαρισμού:Μη νόμιμη η καταβολή ποσού από Εθνικό Στάδιο σε ατομική επιχείρηση για την παροχή υπηρεσιών καθαριότητας, καθόσον: α) η αναθέτουσα αρχή αποδέχθηκε την οικονομική προσφορά της ανωτέρω επιχείρησης, κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 68 παρ.1 του ν. 3863/2010 (ΦΕΚ Α' 115/2010), δεδομένου ότι ως προς το διοικητικό κόστος και το εργολαβικό όφελος η εν λόγω οικονομική προσφορά εμφανίζεται εξ αντικειμένου ως υπερβολικά χαμηλή και β) κατά παράβαση του άρθρου 68 παρ. 3 του ν. 3863/2010, στη συναφθείσα μεταξύ των μερών σύμβαση, δεν περιλήφθησαν όλα τα στοιχεία α' έως στ' της παρ. 1 του ίδιου άρθρου και ειδικότερα τα στοιχεία γ', δ', ε' και στ', τα οποία αποσκοπούν στον έλεγχο της διασφάλισης των εργασιακών και ασφαλιστικών δικαιωμάτων των εργαζομένων στις εταιρείες που παρέχουν τις υπηρεσίες αυτές
ΕΣ/ΚΛ.Ζ/316/2017
Νομιμότητα της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου και του σχεδίου σύμβασης, για την ανάθεση από τον «….» της φύλαξης τριάντα τεσσάρων (34) ισόπεδων διαβάσεων..(...) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω το Κλιμάκιο κρίνει ότι ο αναθέτων φορέας, με την 5627/21.9.2017 απόφασή του, μολονότι αξιολόγησε ως ασυνήθιστα χαμηλή την οικονομική προσφορά της πρώτης κατά σειρά μειοδοσίας εταιρείας «….Ε.Π.Ε.», κρίνοντας ότι δεν περιλαμβάνει εύλογα ποσά διοικητικού κόστους, κόστους αναλωσίμων, εργολαβικού κέρδους και νομίμων υπέρ τρίτων κρατήσεων, δεν κάλεσε, κατά παράβαση της διάταξης του άρθρου 88 του ν.4412/2016, την ως άνω εταιρεία για την παροχή εξηγήσεων, ώστε να δοθεί στην τελευταία η δυνατότητα να αιτιολογήσει τη σύνθεση της προσφοράς της, και ακολούθως να εκτιμηθεί η λυσιτέλεια των εξηγήσεων που θα παρείχε αυτή και να αποφασισθεί αιτιολογημένα η αποδοχή ή η απόρριψη της προσφοράς της, με αποτέλεσμα να ελέγχεται για υπέρβαση των άκρων ορίων της διακριτικής του ευχέρειας. Εξάλλου, προς επίρρωση των ανωτέρω, ο αναθέτων φορέας απέρριψε άνευ ετέρου την οικονομική προσφορά της ως άνω εταιρείας, υπολαμβάνοντας εσφαλμένως ότι απέρρεε τέτοια υποχρέωση από την 220/2017 απόφαση της Επιτροπής Αναστολών του Συμβουλίου της Επικρατείας, με την αιτιολογία ότι η διαφορά μεταξύ του ελαχίστου εργατικού κόστους που αναφέρεται στη διακήρυξη (3.735.115,68€) και της οικονομικής προσφοράς της εταιρείας «…..Ε.Π.Ε.» (3.738.990,48 ευρώ) ανερχόμενη στο ποσό των 3.874,80€ (0,48€ διοικητικό κόστος + 0,48€ κόστος για αναλώσιμα + 0,48€ εργολαβικό κέρδος + 3.873,36€ κόστος για τις νόμιμες υπέρ Δημοσίου και τρίτων κρατήσεις) είναι εξαιρετικά μικρή και δεν καλύπτει τις απαιτήσεις της εν λόγω διακήρυξης ως προς το εύλογο διοικητικό κόστος παροχής υπηρεσιών, τα αναλώσιμα, το εργολαβικό κέρδος και τις νόμιμες υπέρ τρίτων κρατήσεις, για τη συνολική διάρκεια του έργου που ανέρχεται σε 24 μήνες, αιτιολογία η οποία, ανεξαρτήτως εάν συνιστά ανεπίτρεπτη αλλοίωση της οικονομικής προσφοράς της ως άνω εταιρείας, πάντως είχε χρησιμοποιηθεί ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας ως επιχείρημα υπέρ του ευλόγου της οικονομικής της προσφοράς (βλ. ανωτέρω σκέψη IV περ. vii). VI. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, εφόσον κατά την ελεγχόμενη διαγωνιστική διαδικασία εμφιλοχώρησε η διαπιστωθείσα κατά τα ανωτέρω ουσιώδης πλημμέλεια, καθίσταται μη νόμιμη η ανάθεση της παροχής υπηρεσιών στη δεύτερη κατά σειρά μειοδοσίας εταιρεία «…..Α.Ε.» και, ως εκ τούτου, κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος, με το ...έγγραφο του Προϊσταμένου της Διεύθυνσης Προμηθειών και Εφοδιασμού του ...., σχεδίου σύμβασης μεταξύ του ...και της ως άνω εταιρείας.( Δεν ανακλήθηκε με την 47/2018 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, η οποία κρίθηκε μη αναθεωρητέα με την ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ/ΕΠΤΑΜ/804/2018)
ΕλΣυν.Κλ.4/63/2015
ΕΡΓΑΣΙΕΣ - ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ.Υπηρεσίες φύλαξης:Μη νόμιμη η καταβολή αμοιβής από νοσοκομείο σε εταιρεία για παροχή υπηρεσιών φύλαξης των χώρων του νοσοκομείου, καθόσον κατά παράβαση των διατάξεων του αρθ.68 παρ.1 του ν.3863/2010, το Νοσοκομείο αποδέχθηκε σιωπηρά την οικονομική προσφορά της ανάδοχης εταιρείας, η οποία, ως προς το διοικητικό κόστος, τα αναλώσιμα και το εργολαβικό κέρδος εμφανιζόταν εξ' αντικειμένου ως υπερβολικά χαμηλή, με συνέπεια να υπερβεί τα άκρα όρια της διακριτικής του ευχέρειας, κρίνοντας ότι η άνω προσφορά είναι αποδεκτή και παραλείποντας να καλέσει την εν λόγω εταιρεία προς αιτιολόγηση των προαναφερθέντων στοιχείων της (ν.3836/2010 και ν.4144/2013).
ΕλΣυν.Τμ.6/2653/2012
Ανάθεση υπηρεσίας καθαρισμού:..ζητείται, η ανάκληση της 302/2012 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν ερμηνευτικώς δεκτά ανωτέρω η αναθέτουσα αρχή έλεγξε, ως όφειλε, κατά το στάδιο οικονομικής αξιολόγησης, εάν οι οικονομικές προσφορές των υποψηφίων αναδόχων ήταν παραδεκτές, δηλαδή συμπεριελάμβαναν όλα τα οριζόμενα στο άρθρο 68 του ν. 3863/2010, καθώς και στο άρθρο 13 της διακήρυξης, στοιχεία ( εργατοασφαλιστικό κόστος, εύλογο ποσοστό διοικητικού κόστους παροχής υπηρεσιών, κόστος αναλωσίμων, μικτό εργολαβικό όφελος, Φ.Π.Α. καθώς και τις νόμιμες υπέρ του Δημοσίου και τρίτων κρατήσεις). Περαιτέρω, εν προκειμένω η αναθέτουσα αρχή, κατά το στάδιο αξιολόγησης των οικονομικών προσφορών των συμμετεχουσών εταιρειών νομίμως δεν απέρριψε ως απαράδεκτη την προσφορά της εταιρείας «….», λόγω μη ευλόγου εργολαβικού κέρδους και κόστους υλικών δεδομένου ότι στα πλαίσια άσκησης της διακριτικής της ευχέρειας εκτίμησε ότι η υποβληθείσα από την ανωτέρω εταιρεία οικονομική προσφορά δεν ήταν υπερβολικά χαμηλή.Τούτο, διότι είχε την ευχέρεια, ενόψει του ότι το ύψος του εργολαβικού κέρδους και του κόστους των αναλωσίμων υλικών δεν προσδιορίσθηκαν με συγκεκριμένο ποσοστό στο νόμο ή στη διακήρυξη του παρόντος διαγωνισμού και συνεπώς δεν ήταν δυνατόν να επιφέρουν άνευ ετέρου σε περίπτωση μη ευλόγου προσδιορισμού τους τον αποκλεισμό των υποψηφίων αναδόχων, να τα συνεκτιμήσει σε συνάρτηση με τα λοιπά στοιχεία της οικονομικής προσφοράς της καθώς και με συγκριτική αξιολόγηση αυτής με την υποβληθείσα στην αμέσως προγενέστερη της παρούσας, διαδικασία ανάθεσης παροχής υπηρεσιών καθαριότητας. (...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, πρέπει να γίνει δεκτή η υπό κρίση αίτηση καθώς και η παρέμβαση της εταιρείας «…», να απορριφθεί, για τους λόγους που αναφέρθηκαν στην σκέψη Ι της παρούσας η παρέμβαση της εταιρείας «....», να ανακληθεί η 302/2012 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου και να επιτραπεί η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου σύμβασης,
ΕλΣυν.Κλ.Τμ.4/172/2016
Παροχή υπηρεσιών καθαριότητας:Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη ΙΙ της παρούσας πράξης, το Κλιμάκιο κρίνει τα εξής: Κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 68 του ν. 3863/2010 και της οικείας προκήρυξης το … αποδέχθηκε την οικονομική προσφορά της εταιρείας «…». Τούτο, διότι, η εν λόγω προσφορά, ως προς το κόστος αναλωσίμων, το διοικητικό κόστος και το εργολαβικό κέρδος εμφανιζόταν ως υπερβολικά χαμηλή, με συνέπεια να καθίσταται επιβεβλημένη η κλήση της από το … για παροχή διευκρινίσεων. Τούτο προκύπτει τόσο από το αντικείμενο της σύμβασης και το χρονικό διάστημα διάρκειας αυτής (δύο έτη), όσο και από το γεγονός ότι πέραν της προσφοράς της εταιρείας «….», η οποία απορρίφθηκε ως απαράδεκτη, οι οικονομικές προσφορές των λοιπών εταιρειών ανέφεραν διπλάσιες μέχρι τετραπλάσιες τιμές στα στοιχεία αυτά (αναλωσίμων, διοικητικού κόστους και εργολαβικού κέρδους) .. Συνεπώς, το … υπερέβη τα άκρα όρια της διακριτικής του ευχέρειας αποδεχόμενο τη συγκεκριμένη προσφορά και παραλείποντας να καλέσει την εν λόγω εταιρεία προς αιτιολόγηση των προαναφερθέντων στοιχείων της, όπως βάσιμα προβάλλεται με το λόγο διαφωνίας της Επιτρόπου..(..)Πέραν τούτου, η χρησιμοποίηση από την ανάδοχο, κατά την εκτέλεση της σύμβασης, πέντε εργαζόμενων άνω των 25 ετών συνιστά και παραβίαση ουσιώδους στοιχείου της προσφοράς της, η οποία είχε διαμορφωθεί με βάση άλλα στοιχεία (βλ. Πρ. Κλ. IV Τμ. 143/2014). Αλυσιτελώς δε προβάλλεται από το … ότι δεν υποβλήθηκαν ενστάσεις εκ μέρους των συμμετεχουσών εταιρειών, διότι η μη υποβολή ενστάσεων εκ μέρους των διαγωνιζομένων δεν καθιστά άνευ ετέρου εύλογα τα ποσά των αναλωσίμων, διοικητικού κόστους και εργολαβικού οφέλους, που δηλώνουν στις προσφορές τους. Ομοίως, αλυσιτελώς προβάλλεται από το … ότι το γεγονός ότι ο ανάδοχος απασχόλησε, κατά την εκτέλεση της σύμβασης, άτομα ηλικίας άνω των 25 ετών δεν απέβη τελικώς σε βάρος ούτε των εργαζομένων του ούτε σε βάρος του …, καθόσον εν προκειμένω υφίσταται παραβίαση ουσιώδους στοιχείου της προσφοράς του αναδόχου. Άλλωστε, εφόσον η σύμβαση έχει διάρκεια έως 31.12.2017, η παραβίαση αυτή ενδέχεται να αποβεί σε βάρος τόσο των εργαζομένων, όσο και του … και ανακύπτει ο κίνδυνος η σύμβαση να έχει τελικώς αρνητικό οικονομικό αποτέλεσμα..Περαιτέρω, ο ισχυρισμός της φερόμενης ως δικαιούχου εταιρείας ότι το … ανέθεσε σε αυτήν έναν επιπλέον καθαρισμό στη …, το κόστος του οποίου ανήλθε σε 2.150 ευρώ και ότι η κερδοφορία από αυτήν την εργασία υπερκαλύπτει το επιπλέον μισθολογικό κόστος, λόγω της απασχόλησης εργαζομένων ηλικίας άνω των 25 ετών είναι απορριπτέος. Και τούτο διότι ανεξαρτήτως του ότι ο ισχυρισμός αυτός δεν αποδεικνύεται από κανένα στοιχείο, δεν αναιρεί το γεγονός ότι εν προκειμένω υφίσταται παραβίαση, κατά την εκτέλεση της σύμβασης, ουσιώδους στοιχείου της προσφοράς του αναδόχου. Τέλος, όπως προκύπτει τόσο από το 22285/2738/Κ03/8.8.2016 έγγραφο του …, όσο και από το από 2.8.2016 έγγραφο της φερόμενης ως δικαιούχου εταιρείας, το πρόσωπο που φέρεται με την έκθεση διαφωνίας ως εργαζόμενο επί τετράωρο απασχολείται στους χώρους του … καθημερινά επί τρεις (3) και όχι τέσσερις (4) ώρες, σε εκτέλεση της 6/2016 σύμβασης και συνεπώς ο σχετικός λόγος της Επιτρόπου είναι απορριπτέος.
ΕλΣυν.Κλ.Τμ.4/80/2017
Παροχή υπηρεσιών φύλαξης-ασφάλειας: Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει ότι, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από τη διαφωνούσα Αναπληρώτρια Επίτροπο, το Νοσοκομείο, κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 68 παρ. 1 του ν. 3863/2010, καθώς επίσης και του σχετικού όρου της διακηρύξεως, αποδέχθηκε την οικονομική προσφορά της φερομένης ως δικαιούχου εταιρείας «...Ε.Π.Ε.», παρόλο που αυτή εμφανιζόταν εξ αντικειμένου ως υπερβολικά χαμηλή. Ειδικότερα, σύμφωνα με τα εκτιθέμενα ανωτέρω (βλ. σκ. ΙΙΙ), στην προσφορά της αναδόχου το εργολαβικό της όφελος, περιλαμβανόταν μαζί με το διοικητικό κόστος, το κόστος αναλωσίμων και τις υπέρ Δημοσίου και τρίτων κρατήσεις, στο ποσό των 393,44 ευρώ που απέμενε, μετά την αφαίρεση από το συνολικό ποσό της προσφοράς της του προϋπολογισθέντος ποσού για μισθολογικό κόστος και ασφαλιστικές εισφορές. Δοθέντος, όμως, το συνολικό αυτό ποσό εμφανίζεται ως υπερβολικά χαμηλό για την κάλυψη όλων των προαναφερομένων στοιχείων, συμπεριλαμβανομένου και του εργολαβικού της οφέλους, όφειλε το Νοσοκομείο να καλέσει τη μειοδότρια εταιρεία προκειμένου να διευκρινίσει τα ανωτέρω στοιχεία της προσφοράς της και να αποδείξει ότι τα υπολογισθέντα από αυτήν ποσά εργολαβικού οφέλους, διοικητικού κόστους και κόστους αναλωσίμων είναι εύλογα. Εν συνεχεία, το Νοσοκομείο όφειλε να εκτιμήσει τη λυσιτέλεια των ισχυρισμών της μειοδότριας και να αποφασίσει αιτιολογημένα για την αποδοχή ή την απόρριψη της προσφοράς της. Επομένως, το Νοσοκομείο, κρίνοντας ότι η εν λόγω προσφορά ήταν παραδεκτή και παραλείποντας να καλέσει την εν λόγω εταιρεία προς αιτιολόγηση των προαναφερθέντων στοιχείων της προσφοράς της, υπερέβη τα άκρα όρια της διακριτικής του ευχέρειας, με συνέπεια να μην είναι νόμιμη η ανάθεση των επίμαχων υπηρεσιών στην εταιρεία αυτή..(..)Περαιτέρω, σύμφωνα με τα εκτιθέμενα στην προηγούμενη σκέψη, η οικονομική προσφορά της φερομένης ως δικαιούχου διαμορφώθηκε με βάση τα κατώτατα όρια αποδοχών για εργαζομένους κάτω των 25 ετών και με προϋπηρεσία 0-3 έτη, γεγονός, άλλωστε, το οποίο συνομολογεί και η ίδια η εταιρεία. Βάσει, δε, των δεδομένων αυτών, τα οποία, σύμφωνα με το άρθρο 68 παρ. 3 του ν. 3863/2010, αποτελούν ουσιώδες και απαιτούμενο επί ποινή ακυρότητας στοιχείο της συμβάσεως, συνήφθη και η μεταξύ του Νοσοκομείου και της εταιρείας 72/9.8.2016 σύμβαση. Ενόψει, όμως, της επιλογής ως κριτηρίου αναθέσεως αυτού της χαμηλότερης τιμής, καθώς επίσης και της υποχρεώσεως των διαγωνιζομένων, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 68 του ν. 3863/2010, να υπολογίσουν στην προσφορά τους εύλογο ποσοστό διοικητικού κόστους, αναλωσίμων και εργολαβικού κέρδους, η απασχόληση από την ανάδοχο εταιρεία, κατά την εκτέλεση της συμβάσεως, δεκατεσσάρων (14) τουλάχιστον εργαζομένων άνω των 25 ετών, συνιστά ουσιώδη τροποποίηση της οικείας συμβάσεως.(...)Ως εκ τούτου, η μεταβολή αυτή συνιστά μη επιτρεπτή ουσιώδη τροποποίηση της συμβάσεως κατά τη διάρκεια της ισχύος της, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με τον δεύτερο λόγο διαφωνίας ..., απορριπτομένων ως αβασίμων των περί του αντιθέτου ισχυρισμών του Νοσοκομείου.