Το σύνολο των εργασιών και υπηρεσιών που αποτελούν αντικείμενο της ελεγχόμενης προγραμματικής συμβάσεως ανατέθηκε εξ ολοκλήρου στην ανώνυμη αναπτυξιακή εταιρεία ..... Α.Ε., στην οποία θα καταβληθεί όλο το συμβατικό αντάλλαγμα, με αποτέλεσμα να μην συμμετέχει ως τρίτη συμβαλλόμενη στην ως άνω προγραμματική, αλλά να καθίσταται κατ’ ουσίαν μοναδική αντισυμβαλλόμενη του Δήμου Αθηναίων κατά παράβαση τόσο των διατάξεων περί προγραμματικών συμβάσεων όσο και της διατάξεως που απαγορεύει την επιχορήγηση των ως άνω εταιρειών από τους οικείους Δήμους. Τούτο δε καθόσον οι συμβατικές υποχρεώσεις της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής είναι γενικόλογες και αορίστως διατυπωμένες και δεν μπορεί να διακριβωθεί αν αυτή βαρύνεται πραγματικά και όχι κατ’ επίφαση με συγκεκριμένες υποχρεώσεις σχετικά με την παροχή των υπηρεσιών της συμβάσεως. Ακολούθως, το Κλιμάκιο έκρινε ότι η σύμβαση δεν είναι νόμιμη διότι δεν υπάρχει στα στοιχεία του φακέλου χρονοδιάγραμμα εκτελέσεως των υπηρεσιών καθώς και απόφαση του Γενικού Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής από την οποία να προκύπτει η βούληση του νομικού προσώπου να συμβληθεί στην ως άνω σύμβαση. Επίσης θεώρησε ότι η πρόβλεψη στο άρθρο 8 του σχεδίου συμβάσεως, όρου, σύμφωνα με τον οποίο οι συμβαλλόμενοι, με μόνη την έγγραφη συμφωνία τους, δύνανται να τροποποιήσουν ή να συμπληρώσουν την προγραμματική σύμβαση, είναι αόριστη και μη νομίμως περιελήφθη στο υποβληθέν σχέδιο διότι δεν περιέχει καμία αναφορά σε συγκεκριμένους όρους της συμβάσεως ούτε οριοθετείται με αυστηρές διατυπώσεις.

Παροχή υπηρεσιών καθαριότητας:Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη ΙΙ της παρούσας πράξης, το Κλιμάκιο κρίνει τα εξής: Κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 68 του ν. 3863/2010 και της οικείας προκήρυξης το … αποδέχθηκε την οικονομική προσφορά της εταιρείας «…». Τούτο, διότι, η εν λόγω προσφορά, ως προς το κόστος αναλωσίμων, το διοικητικό κόστος και το εργολαβικό κέρδος εμφανιζόταν ως υπερβολικά χαμηλή, με συνέπεια να καθίσταται επιβεβλημένη η κλήση της από το … για παροχή διευκρινίσεων. Τούτο προκύπτει τόσο από το αντικείμενο της σύμβασης και το χρονικό διάστημα διάρκειας αυτής (δύο έτη), όσο και από το γεγονός ότι πέραν της προσφοράς της εταιρείας «….», η οποία απορρίφθηκε ως απαράδεκτη, οι οικονομικές προσφορές των λοιπών εταιρειών ανέφεραν διπλάσιες μέχρι τετραπλάσιες τιμές στα στοιχεία αυτά (αναλωσίμων, διοικητικού κόστους και εργολαβικού κέρδους) .. Συνεπώς, το … υπερέβη τα άκρα όρια της διακριτικής του ευχέρειας αποδεχόμενο τη συγκεκριμένη προσφορά και παραλείποντας να καλέσει την εν λόγω εταιρεία προς αιτιολόγηση των προαναφερθέντων στοιχείων της, όπως βάσιμα προβάλλεται με το λόγο διαφωνίας της Επιτρόπου..(..)Πέραν τούτου, η χρησιμοποίηση από την ανάδοχο, κατά την εκτέλεση της σύμβασης, πέντε εργαζόμενων άνω των 25 ετών συνιστά και παραβίαση ουσιώδους στοιχείου της προσφοράς της, η οποία είχε διαμορφωθεί με βάση άλλα στοιχεία (βλ. Πρ. Κλ. IV Τμ. 143/2014). Αλυσιτελώς δε προβάλλεται από το … ότι δεν υποβλήθηκαν ενστάσεις εκ μέρους των συμμετεχουσών εταιρειών, διότι η μη υποβολή ενστάσεων εκ μέρους των διαγωνιζομένων δεν καθιστά άνευ ετέρου εύλογα τα ποσά των αναλωσίμων, διοικητικού κόστους και εργολαβικού οφέλους, που δηλώνουν στις προσφορές τους. Ομοίως, αλυσιτελώς προβάλλεται από το … ότι το γεγονός ότι ο ανάδοχος απασχόλησε, κατά την εκτέλεση της σύμβασης, άτομα ηλικίας άνω των 25 ετών δεν απέβη τελικώς σε βάρος ούτε των εργαζομένων του ούτε σε βάρος του …, καθόσον εν προκειμένω υφίσταται παραβίαση ουσιώδους στοιχείου της προσφοράς του αναδόχου. Άλλωστε, εφόσον η σύμβαση έχει διάρκεια έως 31.12.2017, η παραβίαση αυτή ενδέχεται να αποβεί σε βάρος τόσο των εργαζομένων, όσο και του … και ανακύπτει ο κίνδυνος η σύμβαση να έχει τελικώς αρνητικό οικονομικό αποτέλεσμα..Περαιτέρω, ο ισχυρισμός της φερόμενης ως δικαιούχου εταιρείας ότι το … ανέθεσε σε αυτήν έναν επιπλέον καθαρισμό στη …, το κόστος του οποίου ανήλθε σε 2.150 ευρώ και ότι η κερδοφορία από αυτήν την εργασία υπερκαλύπτει το επιπλέον μισθολογικό κόστος, λόγω της απασχόλησης εργαζομένων ηλικίας άνω των 25 ετών είναι απορριπτέος. Και τούτο διότι ανεξαρτήτως του ότι ο ισχυρισμός αυτός δεν αποδεικνύεται από κανένα στοιχείο, δεν αναιρεί το γεγονός ότι εν προκειμένω υφίσταται παραβίαση, κατά την εκτέλεση της σύμβασης, ουσιώδους στοιχείου της προσφοράς του αναδόχου. Τέλος, όπως προκύπτει τόσο από το 22285/2738/Κ03/8.8.2016 έγγραφο του …, όσο και από το από 2.8.2016 έγγραφο της φερόμενης ως δικαιούχου εταιρείας, το πρόσωπο που φέρεται με την έκθεση διαφωνίας ως εργαζόμενο επί τετράωρο απασχολείται στους χώρους του … καθημερινά επί τρεις (3) και όχι τέσσερις (4) ώρες, σε εκτέλεση της 6/2016 σύμβασης και συνεπώς ο σχετικός λόγος της Επιτρόπου είναι απορριπτέος.

Παροχή Υπηρεσιών:Ζητείται η ανάκληση της 4/2022 Πράξης του Επιτρόπου στην Υπηρεσία Επιτρόπου στην Περιφερειακή Ενότητα Ιωαννίνων του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης ανάμεσα στον «…..» (στο εξής: «προσφεύγων») και στην υπέρ αυτού ήδη παρεμβαίνουσα εταιρεία με την επωνυμία «…… Ανώνυμη Εταιρεία» με αντικείμενο την «Μεταφορά του υπολείμματος της Εγκατάστασης Επεξεργασίας ΑΣΑ Περιφέρειας Ηπείρου», προϋπολογιζόμενης δαπάνης 454.132,76 ευρώ, με αιτιολογία ότι η αρμοδιότητα μεταφοράς του υπολείμματος ανήκει στην Περιφέρεια Ηπείρου.(....)Το ζητούμενο για τον προσφεύγοντα δημόσιο συμφέρον δεν είναι θεμελιωτικό αρμοδιότητας, αντίθετα, εξυπηρετείται μέσω της υλοποίησης της προγραμματικής σύμβασης και της σύμβασης σύμπραξης. Αν, περαιτέρω, κατά την κρίση του, υφίσταται πλημμελής εκπλήρωση της από 22.3.2013 προγραμματικής σύμβασης εκ μέρους της Περιφέρειας Ηπείρου, ο ανάδοχος της οποίας κατά τους ως άνω ισχυρισμούς υστερεί τεχνικά, ο προσφεύγων, δύναται να επιδιώξει τα δικαιώματά του που απορρέουν από την προγραμματική σύμβαση και το δίκαιο που τη διέπει. Αποφαίνεται ότι δεν πρέπει να ανακληθεί η 4/2022 Πράξη του Επιτρόπου στην Υπηρεσία Επιτρόπου στην Περιφερειακή Ενότητα Ιωαννίνων του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ΔΕΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/1308/2022.

Αν η Εθνική Αρχή Διαφάνειας δύναται να χορηγήσει: 1) σε αιτούντα υπάλληλο της ΔΕΗ ΑΕ τα στοιχεία τρίτου προσώπου, το οποίο προέβη σε καταγγελία σε βάρος του υπαλλήλου προς τον τότε Γενικό Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης (ήδη Διοικητή της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας), δεδομένου ότι ο καταγγέλλων είχε ζητήσει κατά την υποβολή της καταγγελίας του και υπό την ισχύ των διατάξεων του άρθρου 4 παρ. 8 του π.δ. 77/2005 τη μη ανακοίνωση των προσωπικών στοιχείων του, και 2) σε ανώνυμη εταιρεία αντίγραφο αίτησης προσώπου που προέβη σε επώνυμη καταγγελία βάσει της οποίας χορηγήθηκε στον τελευταίο, απόσπασμα της έκθεσης επιθεώρησης- ελέγχου, που εκδόθηκε σε συνέχεια της καταγγελίας του σε βάρος της ως άνω εταιρείας.(...)1) Το αίτημα του καταγγελλόμενου δεν μπορεί να ικανοποιηθεί, καθόσον υφίσταται η ειδική διάταξη του άρθρου 4 παρ.8 του π.δ. 77/2005, βάσει της οποίας ο καταγγέλλων είχε ζητήσει τη μη γνωστοποίηση των στοιχείων του και η οποία εμπίπτει στις εξαιρέσεις του άρθρου 5 του Κ.Δ.Διαδ., και 2) η αίτηση με την οποία ο καταγγέλλων ζήτησε από την Υπηρεσία την έκθεση ελέγχου που αφορά την ανωτέρω εταιρεία αποτελεί ιδιωτικό έγγραφο, καθόσον η ως άνω αίτηση δεν επιστήριξε μετέπειτα κάποια κρίση της Διοίκησης. Ως εκ τούτου για τη χορήγησή της απαιτείται να συντρέχει ειδικό έννομο συμφέρον της αιτούσας εταιρείας. Δεδομένου, δε, ότι για την υπαγωγή της εταιρείας στον επενδυτικό νόμο 3299/2004 διενεργήθηκε έλεγχος, κατόπιν της επώνυμης καταγγελίας, και συντάχθηκε η ως άνω έκθεση ελέγχου, που αφορά άμεσα στην αιτούσα εταιρεία, η τελευταία έχει ειδικό έννομο συμφέρον να λάβει γνώση της σχετικής αίτησης του καταγγέλλοντος, ως σχετιζόμενη άμεσα με υπόθεση που την αφορά και επιπροσθέτως συνδέεται με δικαστική διένεξή τους (ομόφωνα).

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΝΒΑΣΗ:Αίτηση ανάκλησης  της 60/2015 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου(...)Σύμφωνα όμως με τα βασίμως προβαλλόμενα με τις κρινόμενες αιτήσεις, το Τμήμα κρίνει, κατά πλειοψηφία, ότι η ελεγχόμενη σύμβαση δε λειτουργεί καταχρηστικά, αλλά συνιστά γνήσια προγραμματική σύμβαση του άρθρου 100 του ν. 3852/2010, διότι: α) αφορά σε άσκηση αρμοδιοτήτων και εκπλήρωση τόσο νομικών υποχρεώσεων όσο και καταστατικών σκοπών αμφοτέρων των συμβαλλομένων, καθόσον μέρος των σκοπών που εξυπηρετούνται με την κατάρτιση του ΣΟΑΠ, όπως διαγράφονται στο άρθρο 12 του ν. 2742/1999, περιλαμβάνεται και στους καταστατικούς σκοπούς της ......, όπως ορίζονται στο άρθρο 2 του καταστατικού της και στο άρθρο 252 παρ. 3 περ. β΄ του ΚΔΚ, β) σύμφωνα με τα άρθρα 6 παρ.1 , 3 και 5 της προαναφερθείσας κυα 1397/2015, η υλοποίηση του επίμαχου ΣΟΑΠ θα γίνει από το Δήμο ...... και τους φορείς του, μεταξύ των οποίων και η ......, που αναλαμβάνει και ειδικό ρόλο. Συνεπώς, οι δύο συμβαλλόμενοι εκκινούν από κοινή αφετηρία, δεδομένου ότι η υλοποίηση του ΣΟΑΠ συνιστά υποχρέωση, όχι μόνο του Δήμου ......, αλλά και της ίδιας της ......, βάσει των καταστατικών σκοπών της, όπως προαναφέρθηκε, γ) η ελεγχόμενη σύμβαση δεν επιφέρει στρέβλωση του ανταγωνισμού, καθόσον το σύνολο των ανοιχτών στον ανταγωνισμό παρασχεθησομένων υπηρεσιών και μελετών θα υλοποιηθούν με σειρά περαιτέρω διαγωνιστικών διαδικασιών με αναθέτουσα αρχή την ......, για τη σύναψη συμβάσεων με εξειδικευμένους φορείς (φυσικά ή νομικά πρόσωπα), ενόψει δε τούτου εσφαλμένως έκρινε το Κλιμάκιο ότι η ελεγχόμενη σύμβαση αποσκοπεί στην απευθείας ανάθεση υπηρεσιών κατά παράβαση του άρθρου 268 του ΚΔΚ, δ) η προβλεπόμενη καταβολή χρηματικών ποσών στην ...... δε συνιστά μονομερή περιουσιακή μετακίνηση, ούτε αμοιβή της για τις παρασχεθησόμενες υπηρεσίες, αλλά αποσκοπεί στην κάλυψη του κόστους εκτέλεσης των συμβατικών υποχρεώσεων αυτής (βλ. σχετικά Παραρτήματα της Προγραμματικής Σύμβασης), ε) η μη αναγραφή στο ελεγχόμενο σχέδιο του χρόνου απασχόλησης των υπαλλήλων του Δήμου και της χρηματικής αποτίμησης αυτής, οφείλεται στο ότι η απασχόληση αυτή, εντασσόμενη στα συνήθη καθήκοντα των υπαλλήλων, δεν επιβαρύνει οικονομικώς το Δήμο, στ) σε περίπτωση τυχόν παράβασης από το Δήμο των συμβατικών του υποχρεώσεων, προβλέπεται η κατάπτωση των ορισθεισών ποινικών ρητρών, συνεπώς υφίσταται έλεγχος και επί του Δήμου και όχι μόνον επί της ......, ως προς την εκπλήρωση των υποχρεώσεων που αναλαμβάνει δυνάμει της προγραμματικής σύμβασης. Όπως δε επισημαίνεται περαιτέρω, η ελεγχόμενη σύμβαση δεν περιλαμβάνει το σύνολο των δράσεων του ΣΟΑΠ που ανατίθενται σύμφωνα με την ανωτέρω αναφερθείσα εγκριτική κ.υ.α. στο Δήμο ......, αλλά αυστηρά και μόνο εκείνες τις οποίες αυτός αδυνατεί να υλοποιήσει ελλείψει επαρκούς προσωπικού και κατάλληλης τεχνογνωσίας και εμπειρίας και άρα, ως εκ του λόγου αυτού, είναι απαραίτητο να ανατεθούν στην ....... Αντίθετα, η ελεγχόμενη σύμβαση δεν μπορεί να συναφθεί νομίμως ως εμπίπτουσα στις περιπτώσεις ενδοϋπηρεσιακής ανάθεσης, καθόσον, παρόλο που ο Δήμος κατέχει ποσοστό ανώτερο του 98% του μετοχικού κεφαλαίου της…, και άρα δύναται να διορίζει και να ανακαλεί τα μέλη του διοικητικού της συμβουλίου, οι δε λοιποί μέτοχοι δε διαθέτουν το απαιτούμενο ποσοστό για την άσκηση δικαιωμάτων μειοψηφίας, ενώ, εξάλλου, η δραστηριότητα της ......, από την ίδρυσή της και μέχρι τούδε, συναρτάται κατά κύριο λόγο με τις αρμοδιότητες και το έργο του Δήμου ......, δεν συντρέχουν οι λοιπές προϋποθέσεις του άρθρου 268 του ΚΔΚ.. Μειοψήφισε ο Σύμβουλος Γεώργιος Βοϊλης, ο οποίος υποστήριξε την άποψη, στην οποία προσχώρησε και η Πάρεδρος Αντιγόνη Στίνη, ότι η ελεγχόμενη σύμβαση δε συνιστά γνήσια προγραμματική σύμβαση του άρθρου 100 του ν. 3852/2010, αλλά υπό το μανδύα αυτής υποκρύπτεται η απευθείας ανάθεση από το Δήμο ...... της παροχής υπηρεσιών, οι οποίες μάλιστα εμπίπτουν στα καθήκοντα του προσωπικού του, στην αναπτυξιακή ανώνυμη εταιρεία αυτού (......), κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 25 του π.δ. 60/2007, τυχόν δε ενδοϋπηρεσιακή ανάθεση από μέρους του Δήμου προς την ανώνυμη αναπτυξιακή εταιρεία αυτού, θα ήταν δυνατή μόνο με τις προϋποθέσεις που το άρθρο 268 του ΚΔΚ θέτει, τόσο ως προς την αξία των ανατιθέμενων υπηρεσιών, όσο και την αυτοδύναμη παροχή αυτών από την αναπτυξιακή ανώνυμη εταιρεία, καμία εκ των οποίων ωστόσο δε συντρέχει εν προκειμένω. Πλην όμως η γνώμη αυτή δεν εκράτησε.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Προγραμματικές συμβάσεις:επιδιώκεται η ανάκληση της 381/2014 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου Σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στην υπό στοιχείο ΙΙ νομική σκέψη που προηγήθηκε, το Τμήμα κρίνει ότι, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με την κρινόμενη αίτηση, η άσκηση της εν λόγω κρατικής καταρχήν αρμοδιότητας από τις Περιφέρειες τίθεται εκ του νόμου σε δυνητική και συντρέχουσα βάση, εις τρόπον ώστε να μην θίγεται σε καμία περίπτωση η συνταγματικώς κατοχυρωμένη οικονομική αυτοτέλεια των Περιφερειών ως Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.). Ειδικότερα, όπως προαναφέρθηκε στην ανωτέρω νομική σκέψη, οι Περιφέρειες δεν υποχρεούνται σε κάθε περίπτωση να ασκήσουν την αρμοδιότητα αυτή σε περίπτωση που υποβληθεί σχετική αίτηση. Αντιθέτως, εφόσον τα αρμόδια όργανα αυτής κρίνουν ότι τυχόν καταβολή χρηματοδότησης, δυνάμει της εν λόγω διάταξης, υπερβαίνει τις οικονομικές δυνατότητες της Περιφέρειας, δύνανται να μην κάνουν χρήση της ανωτέρω συντρέχουσας αρμοδιότητας που τους έχει χορηγηθεί. Επομένως, η πρόβλεψη της δυνατότητας επιχορήγησης, η οποία επαφίεται στη διακριτική ευχέρεια των Περιφερειών, δεν ανατρέπει τον οικονομικό τους προγραμματισμό και, συνεπώς, δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι θίγει την οικονομική τους αυτοτέλεια, ώστε η πρόβλεψή της να απαιτείται να συνοδευτεί και από μεταβίβαση εκ του Κράτους των αναγκαίων για την άσκησή της πιστώσεων. Περαιτέρω, το ζήτημα που προέκυψε κατά τη διάσκεψη σχετικά με το εάν η συγκεκριμένη χρηματοδότηση του εν λόγω έργου αποτελεί ή μη τοπική υπόθεση δεν μπορεί να ερευνηθεί κατά την παρούσα διαδικασία, εφόσον δεν αναδείχθηκε από το Κλιμάκιο. Μειοψήφισε η Σύμβουλος Μαρία Αθανασοπούλου, κατά τη γνώμη της οποίας ναι μεν η ανάθεση της δυνατότητας άσκησης της ανωτέρω αρμοδιότητας στις Περιφέρειες δεν απαιτείται να συνοδεύεται από μεταφορά αντίστοιχων πόρων, πλην όμως, το ζήτημα της ανάθεσης αυτής πρέπει να εξεταστεί και ως προς τη συμφωνία της διάταξης του άρθρου 25 του ν. 4258/2014 με το συνολικό σύστημα που περιγράφεται από τις διατάξεις του άρθρου 102 του Συντάγματος. Ειδικότερα, ακόμα και μετά την αναθεώρηση του Συντάγματος το έτος 2001, κάθε μεταβίβαση αρμοδιότητας του Κράτους προς τους Ο.Τ.Α. - και προς τις Περιφέρειες ως Ο.Τ.Α. Β΄ Βαθμού- πρέπει να εξετάζεται υπό το πρίσμα του αν αφορά υπόθεση, η οποία μπορεί να θεωρηθεί ότι έχει τοπικό χαρακτήρα και ενδιαφέρον, καθώς η δυνατότητα ανάθεσης στους Ο.Τ.Α. αρμοδιοτήτων που συνιστούν αποστολή του Κράτους δεν υφίσταται άνευ περιορισμών που προκύπτουν από τη συστηματική ερμηνεία των συνταγματικών διατάξεων (βλ. ΣτΕ 3663/2005). Κατά τούτο, η ανωτέρω ρύθμιση μπορεί να θεωρηθεί συνταγματικά θεμιτή μόνο στο μέτρο που αφορά στην ανάθεση αρμοδιότητας στις Περιφέρειες για τη χρηματοδότηση της βελτίωσης ή κατασκευής υποδομών αθλητικών σωματείων, οι οποίες (υποδομές) χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για την ανάπτυξη του ερασιτεχνικού αθλητισμού και όχι για την τέλεση αγώνων επαγγελματικών αθλητικών ανωνύμων εταιρειών, καθώς δεν μπορεί να θεωρηθεί ως υπόθεση τοπικού αποκλειστικά ενδιαφέροντος η χρηματοδότηση της κατασκευής ή βελτίωσης μεγάλων αθλητικών υποδομών που προορίζονται να φιλοξενούν αγώνες μεταξύ επαγγελματικών ομάδων εθνικού και διεθνούς επιπέδου, οι οποίες λειτουργούν υπό τη μορφή ανώνυμης εταιρείας και δραστηριοποιούνται σε επαγγελματικά εθνικά και διεθνή πρωταθλήματα. Πέραν δε τούτου η ανάθεση σχετικών αρμοδιοτήτων στις Περιφέρειες επιφέρει κατακερματισμό του εθνικού επιτελικού σχεδιασμού που ανήκει στη Γενική Γραμματεία Αθλητισμού (Γ.Γ.Α.), με συνέπεια να διακυβεύεται η συνταγματικώς κατοχυρωμένη υποχρέωση του Κράτους να εποπτεύει την ανάπτυξη του αθλητισμού, εγείρει δε και ζητήματα ανάπτυξης αθέμιτου ανταγωνισμού μεταξύ των ανωτέρω εταιρειών στο μέτρο ακριβώς που η χρηματοδότηση εκφεύγει πλέον του πεδίου ενός εθνικού επιτελικού σχεδιασμού, ώστε να διασφαλίζεται η ισότιμη μεταχείριση των συναγωνιζόμενων εμπορικών εταιρειών. Επομένως, εν προκειμένω, κατά τη μειοψηφίσασα άποψη, η χρηματοδότηση της Περιφέρειας Αττικής προς το αιτούν σωματείο μέσω της επίμαχης Προγραμματικής Σύμβασης πάσχει στο μέτρο που αφορά στη βελτίωση των υποδομών του γηπέδου ποδοσφαίρου, το οποίο όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου δεν χρησιμοποιείται από τα ερασιτεχνικά τμήματα του αιτούντος, αλλά από την ποδοσφαιρική ανώνυμη εταιρεία …..ανακαλεί την 381/2014 πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Επειδή, εν προκειμένω, όπως προκύπτει από την προσβαλλομένη απόφαση, με την από 4.8.2005 σύμβαση, η οποία συνήφθη κατόπιν μειοδοτικού διαγωνισμού, η αναιρεσείουσα τεχνική εταιρεία ανέλαβε την εκτέλεση του έργου «Οδοσήμανση Οδικού Επαρχιακού Δικτύου», σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 1418/1984 και του π.δ/τος 609/1985. Στις 30.6.2006 υπεγράφη η 1η συμπληρωματική σύμβαση, λόγω υπερβάσεως του συμβατικού αντικειμένου του έργου. Στα πλαίσια των ανωτέρω συμβάσεων, στις 29.9.2006 υποβλήθηκε ο 4ος λογαριασμός του έργου, ποσού 204.049,91 ευρώ. Στις 6.10.2006 εγκρίθηκε από τη διευθύνουσα υπηρεσία το ένα μόνον αντίγραφο του εν λόγω λογαριασμού, προς διευκόλυνση της αναιρεσειούσης, ώστε να προβεί σε ενεχυρίαση – εκχώρηση της απαιτήσεώς της από τον ως άνω λογαριασμό προς την «Εγνατία Τράπεζα Α.Ε.». Για την εν λόγω εκχώρηση συνήφθη η από 19.10.2006 σύμβαση μεταξύ της αναιρεσειούσης και της ως άνω Τραπέζης προς εξασφάλιση πιστώσεως με ανοικτό αλληλόχρεο λογαριασμό. Κατά τον ίδιο τρόπο, στις 17.1.2007 υποβλήθηκε ο 5ος λογαριασμός του έργου, ποσού 142.704,92 ευρώ, εγκρίθηκε στις 19.1.2007 το ένα μόνον αντίγραφο αυτού από τη διευθύνουσα υπηρεσία και με την από 2.2.2007 σύμβαση εκχωρήσεως λόγω ενεχύρου, μεταξύ της αναιρεσειούσης και της ίδιας Τραπέζης, ενεχυριάσθηκε η ως άνω απαίτηση του 5ου λογαριασμού, προς εξασφάλιση πιστώσεως με ανοικτό αλληλόχρεο λογαριασμό προς την αναιρεσείουσα. Με την αγωγή της η αναιρεσείουσα ζήτησε την αναγνώριση της καταβολής των ως άνω ποσών, προσαυξημένων με τον νόμιμο τόκο υπερημερίας από της επιδόσεως της αγωγής, υποστηρίζοντας ότι η απαίτησή της για την εξόφληση των δύο ανωτέρω λογαριασμών, συνολικού ποσού 346.754,83 ευρώ, είναι, μετά τη θεώρηση – έγκριση αυτών από τη διευθύνουσα υπηρεσία, βεβαία και εκκαθαρισμένη και, επομένως, έπρεπε οι εν λόγω λογαριασμοί να εξοφληθούν εντός διμήνου από την υποβολή τους ή εντός μηνός από την έγκριση και θεώρησή τους, ήτοι από τις 7.11.2006 και 20.2.2007, αντιστοίχως. Με τα ως άνω δεδομένα, το Διοικητικό Εφετείο δέχθηκε τα ακόλουθα: «Επειδή σε περίπτωση ενεχυριάσεως απαιτήσεως (προς εξασφάλιση απαιτήσεως ανωνύμου εταιρίας με αιτία αλληλόχρεο λογαριασμό), μετά την αναγγελία της εκχωρήσεως της απαιτήσεως στον οφειλέτη αποκόπτεται κάθε δεσμός του τελευταίου με τον εκχωρητή, σύμφωνα με τα αναφερόμενα στην 5η σκέψη. Όταν όμως υφίστανται οφειλές του εκχωρητή προς το ΙΚΑ, εκχώρηση της απαιτήσεως που συναρτάται με τις οφειλές αυτές δεν ισχύει, σύμφωνα με το τελευταίο εδάφιο της παρ. 7 του άρθρου 39 του ν. 2065/1992. Εν προκειμένω, προκύπτει ότι η ενάγουσα ανώνυμη εταιρία, εκχώρησε τις απαιτήσεις της από τον 4ο και 5ο λογαριασμό προς την «Εγνατία Τράπεζα Α.Ε.», χωρίς να καταβάλει τις οφειλές της προς το ΙΚΑ, ή τουλάχιστον χωρίς να αποδεικνύει ότι δεν έχει σχετικές οφειλές, αφού δεν προσκομίζει αποδεικτικό ασφαλιστικής ενημερότητας. Περαιτέρω, η καταβολή του ανωτέρω ποσού και πριν από την ενεχυρίαση της σχετικής απαιτήσεως και μετά, δεν μπορεί να γίνει χωρίς την προσκόμιση πιστοποιητικού ασφαλιστικής ενημερότητας. Επομένως, εφόσον δεν καθίσταται γνωστό στο δικαστήριο, εάν εχώρησε νόμιμη ή όχι εκχώρηση των ανωτέρω απαιτήσεων για καταβολή των ανωτέρω ποσών των δύο λογαριασμών (4ου και 5ου) και μόνο υπό την εκδοχή ότι η ενάγουσα νομιμοποιείται ενεργητικά για την άσκηση αγωγής, πρέπει η κρινόμενη αγωγή να απορριφθεί και ως προς την κύρια απαίτησή της, για καταβολή των ποσών των δύο πιο πάνω λογαριασμών, αφού πληρωμή λογαριασμών δεν χωρεί, χωρίς την εξόφληση των αντιστοιχουσών εισφορών και επιβαρύνσεων προς το Ίδρυμα, η δε ενάγουσα δεν απέδειξε ότι δεν υφίστανται οι παραπάνω οφειλές αυτής προς το Ίδρυμα. Τέλος, εφόσον η τελευταία δεν προσκομίζει το σχετικό αποδεικτικό ασφαλιστικής ενημερότητας, δεν υφίσταται υπαιτιότητα του κυρίου του έργου –Νομαρχιακού Διαμερίσματος Ροδόπης– για τη μη πληρωμή του 4ου και 5ου λογαριασμού του παραπάνω έργου και κατά συνέπεια, δεν γεννάται υποχρέωση αυτού προς καταβολή τόκων υπερημερίας επί των καθυστερουμένων ποσών, καθ’ όλο το χρονικό διάστημα κατά το οποίο διαρκεί η παράλειψη της ενάγουσας αναδόχου να υποβάλλει την κατά τα ανωτέρω απόδειξη για καταβολή των υπέρ του ΙΚΑ ασφαλιστικών εισφορών». Επειδή, η αναιρεσείουσα προβάλλει, ειδικότερα, ότι η προπαρατεθείσα κρίση του δικάσαντος Διοικητικού Εφετείου είναι αναιρετέα, διότι, κατά την έννοια των ως άνω διατάξεων, η μη υποβολή εξαρχής από την ανάδοχο της ασφαλιστικής και φορολογικής της ενημερότητας δεν δύναται να θεμελιώσει υπαιτιότητά της για τη μη πληρωμή, αφού δεν προκύπτει από τις εν λόγω διατάξεις ότι η ανάδοχος είναι υποχρεωμένη να συνυποβάλει τις ως άνω ενημερότητες με τις σχετικές πιστοποιήσεις προς πληρωμή, αλλά τουναντίον η ανάδοχος έχει την ευχέρεια να τις υποβάλει μεταγενεστέρως και μάλιστα μετά την οριστικοποίηση των πληρωτέων ποσών, οπότε και θα γνωρίζει το ύψος των σχετικών ποσών που πρέπει να αποδοθούν στους τρίτους. Σύμφωνα, όμως, με τα γενόμενα δεκτά στην όγδοη σκέψη, εφόσον, κατά την ανέλεγκτη περί των πραγμάτων κρίση του δικαστηρίου της ουσίας, οι επίδικοι λογαριασμοί δεν συνοδεύονταν από τις, απαραίτητες κατά το νόμο για την πληρωμή τους, βεβαιώσεις ασφαλιστικής και φορολογικής ενημερότητας, δεν γεννήθηκε υποχρέωση της αναιρεσίβλητης προς πληρωμή τους. Πρέπει, συνεπώς, να απορριφθεί ο ως άνω λόγος ως αβάσιμος.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ:Αίτηση ανάκλησης  της 19/2015 πράξης της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στον Δήμο …, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου προγραμματικής σύμβασης μεταξύ του Δήμου … και της ..., με αντικείμενο την «Υποστήριξη της λειτουργικής, μηχανογραφικής και ψηφιακής ανασυγκρότησης της επανασυσταθείσας Διεύθυνσης Δημοτικής Αστυνομίας του Δήμου … και διαχείρισης των υλικοτεχνικών  λειτουργικών υποδομών της», χρονικής διάρκειας έξι μηνών και προϋπολογιζόμενης δαπάνης 495.000,00 ευρώ (πλέον ΦΠΑ).(...)Σύμφωνα όμως με τα βασίμως προβαλλόμενα με την κρινόμενη αίτηση και παρέμβαση, το Τμήμα κρίνει, κατά πλειοψηφία, ότι η ελεγχόμενη σύμβαση δε λειτουργεί καταχρηστικά, αλλά συνιστά γνήσια προγραμματική σύμβαση του άρθρου 100 του ν. 3852/2010, δεδομένου ότι: α) από το υποβληθέν σχέδιο προκύπτει η ανάληψη σχετικών υποχρεώσεων εκ μέρους όλων των συμβαλλομένων μερών, αλληλοσυμπληρώνοντας τις αρμοδιότητές τους (βλ. ανωτέρω σκ. IΙΙ Δ), β) σύμφωνα με το άρθρο 19 του προαναφερθέντος ν. 4325/2015 (Α΄ 47/11.5.2015) επανασυστάθηκαν αυτοδικαίως οι θέσεις Δημοτικής Αστυνομίας, ενώ ο Δήμος … με την 683/2015 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου επανασυνέστησε τη Διεύθυνση Δημοτικής Αστυνομίας και προέκυψε ανάγκη ψηφιακής οργάνωσης και αναβάθμισης των λειτουργικών συστημάτων της. Περαιτέρω, μεταξύ των καταστατικών σκοπών της ….., όπως προαναφέρθηκε, είναι και η επιστημονική και τεχνική υποστήριξη του Δήμου … καθώς και η προώθηση της επιχειρηματικής και οικονομικής ανάπτυξης του εν λόγω Δήμου. Συνεπώς, οι δύο συμβαλλόμενοι εκκινούν από κοινή αφετηρία, δεδομένου ότι η υποστήριξη της λειτουργικής και μηχανογραφικής ανασυγκρότησης της επανασυσταθείσας Διεύθυνσης Δημοτικής Αστυνομίας του Δήμου …συνιστά υποχρέωση, όχι μόνο του Δήμου …, αλλά και της ίδιας της …., βάσει του καταστατικού της, γ) η ελεγχόμενη σύμβαση δεν επιφέρει στρέβλωση του ανταγωνισμού, καθόσον το σύνολο των ανοιχτών στον ανταγωνισμό παρασχεθησομένων υπηρεσιών και προμηθειών θα υλοποιηθούν με σειρά περαιτέρω διαγωνιστικών διαδικασιών, για τη σύναψη συμβάσεων με τρίτους φορείς (φυσικά ή νομικά πρόσωπα), ενόψει δε τούτου, εσφαλμένως, η προσβαλλόμενη πράξη υπέλαβε ότι η ίδια η ….. θα προμηθεύσει τον υλικοτεχνικό εξοπλισμό και το συνοδευτικό λογισμικό για τη Διεύθυνση Δημοτικής Αστυνομίας, ενώ από το άρθρο 3.2.6. του σχεδίου σύμβασης προκύπτει ότι η … πρόκειται να παράσχει υπηρεσίες συμβούλου, διαχειριζόμενη τις διαδικασίες για την προμήθεια του αναγκαίου υλικοτεχνικού εξοπλισμού, δ) η προβλεπόμενη καταβολή χρηματικών ποσών στην …. δεν συνιστά μονομερή περιουσιακή μετακίνηση, ούτε αμοιβή της για τις παρασχεθησόμενες υπηρεσίες, αλλά αποσκοπεί στην κάλυψη του κόστους εκτέλεσης των συμβατικών υποχρεώσεων αυτής (βλ. σχετικό Παράρτημα της Προγραμματικής Σύμβασης), ε) σε περίπτωση τυχόν παράβασης από το Δήμο των συμβατικών του υποχρεώσεων, προβλέπεται (άρθρο 9 της σύμβασης) η κατάπτωση των ορισθεισών ποινικών ρητρών, συνεπώς υφίσταται έλεγχος και επί του Δήμου και όχι μόνον επί της …., ως προς την εκπλήρωση των υποχρεώσεων που αναλαμβάνει δυνάμει της προγραμματικής σύμβασης. Τέλος, υπέρ της φύσης του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης, ως γνήσιας προγραμματικής σύμβασης, συνηγορεί το γεγονός ότι η προμήθεια του αναγκαίου υλικοτεχνικού εξοπλισμού της Δημοτικής Αστυνομίας πρόκειται να συμπληρώσει και βελτιώσει το υπάρχον σύστημα ελεγχόμενης στάθμευσης, η αναβάθμιση και συντήρηση του οποίου κατά τα γνωστά στο Δικαστήριο (βλ. πράξη Ζ΄ Κλιμ. Ελ. Συν. 87/2013), αποτέλεσε αντικείμενο συναφθείσας μεταξύ του Δήμου ….και της …. προγραμματικής σύμβασης. Ως εκ τούτου, η ελεγχόμενη σύμβαση δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του π.δ. 60/2007, δεδομένου ότι δεν αποτελεί κατά την έννοια του άρθρου 2 παρ. 2 αυτού δημόσια σύμβαση, συναπτόμενη εξ επαχθούς αιτίας, αλλά είναι γνήσια προγραμματική σύμβαση, το αντικείμενο της οποίας συνίσταται στην συνεργασία των ανωτέρω φορέων προς την επίτευξη ενός σκοπού δημοσίου συμφέροντος. Μειοψήφισε ο Σύμβουλος Γεώργιος Βοΐλης, ο οποίος υποστήριξε την άποψη ότι η ελεγχόμενη σύμβαση δε συνιστά γνήσια προγραμματική σύμβαση του άρθρου 100 του ν. 3852/2010, αλλά υπό το μανδύα αυτής υποκρύπτεται απευθείας ανάθεση από το Δήμο … στην αναπτυξιακή ανώνυμη εταιρεία αυτού (….), η οποία έλαβε χώρα χωρίς τη διεξαγωγή ανοικτού διαγωνισμού και χωρίς την επίκληση λόγων που δικαιολογούν την προσφυγή στην εξαιρετική αυτή διαδικασία, όπως ορθώς κρίθηκε με την προσβαλλόμενη πράξη της Επιτρόπου. Πλην όμως η γνώμη αυτή δεν εκράτησε.Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, πρέπει να γίνει δεκτή η αίτηση, καθώς και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση, να ανακληθεί η 19/2015 πράξη της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στον Δήμο … και να επιτραπεί η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου προγραμματικής σύμβασης, καθόσον δεν αναδείχθηκε με την ανακαλούμενη πράξη άλλος λόγος διακωλυτικός της υπογραφής του.