Εγκύκλιος υπ’αριθμ.: 48.ΘΕΜΑ: «Νέα Επικαιροποίηση του Υποτομέα «S1313 ΟΤΑ» του Μητρώου Φορέων Γενικής Κυβέρνησης ΕΛΣΤΑΤ».Β43ΙΝ-ΗΚΙ

ΟΡΘΗ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ.Εγκύκλιος : 7.ΘΕΜΑ: «Καθορισμός οικονομικών στοιχείων των Στατιστικών Δελτίων των Δήμων, των ΝΠΔΔ και των ΝΠΙΔ της Τ.Α. που υποβάλλονται στις βάσεις δεδομένων Οικονομικών Στοιχείων ΟΤΑ - Επικαιροποίηση του e-portal του ΓΛΚ – Επικαιροποίηση του ΜΦΓΚ της ΕΛΣΤΑΤ».ΑΔΑ: ΒΙΚΜΝ-ΒΝΡ

ΘΕΜΑ: «Καθορισμός οικονομικών στοιχείων των Στατιστικών Δελτίων των Δήμων και των ΝΠΔΔ αυτών, καθώς και των στοιχείων του Μητρώου Δεσμεύσεων των Δήμων, των ΝΠΔΔ αυτών και των ΝΠΙΔ των ΟΤΑ, που υποβάλλονται στις βάσεις δεδομένων «Οικονομικά στοιχεία Δήμων» και «Οικονομικά στοιχεία Περιφερειών»».

ΘΕΜΑ:  «Οδηγίες για την καταβολή χρηματοδοτήσεων/επιχορηγήσεων από το Υπ.Α.Α.& Τ. σε ΝΠΔΔ, ΝΠΙΔ Φορείς Γενικής Κυβέρνησης »

Με τις διατάξεις του άρθρου 82 του ν.4055/2012 φορείς (νπδδ ή νπιδ) που επιχορηγούνται ή χρηματοδοτούνται από τους Φορείς της Γενικής Κυβέρνησης (άρθρο 1Β παρ.2 του ν.3871/2010) υποχρεούνται να υποβάλουν τόσο στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, όσο και στο Ελεγκτικό Συνέδριο, μετά από δίμηνο από τη λήξη του οικονομικού έτους, απολογισμό της συνολικής οικονομικής τους δραστηριότητας (της χρηματικής διαχείρισης του έτους που έληξε), καθώς και ξεχωριστό απολογισμό της επιχορήγησης ή της χρηματοδότησης που έλαβαν, με την προϋπόθεση ότι αυτή ήταν μικρότερη του 100% του συνολικού ποσού που διαχειρίστηκαν για την λειτουργία τους, τους απολογισμούς δε αυτούς θα πρέπει να συνοδεύει και προϋπολογισμός του επόμενου οικονομικού έτους. Η διττή αυτή υποχρέωση των νομικών προσώπων που επιχορηγούνται απευθύνεται στην αρμόδια Διεύθυνση του ΓΛΚ στην οποία θα υποβληθούν, μέσω των εποπτευόντων Υπουργείων, όλα τα οικονομικά στοιχεία που κρίνονται απαραίτητα σύμφωνα με το ν.2166/1993 και την κατ’ εξουσιοδότηση αυτού εκδοθείσα απόφαση του Υπουργού Οικονομικών (ΥΑ 2014380/377/0026/27-2-1988, ΦΕΚ Β΄ 284 και ήδη ΥΑ 2/22717/0094/9-3-2011, ΦΕΚ Β΄ 474), ώστε τα επιχορηγούμενα νομικά πρόσωπα να συμπεριληφθούν σε αναρτώμενη στο διαδίκτυο κατάσταση ότι είναι ενήμεροι της υποχρέωσης τους αυτής, η οποία επέχει θέση «βεβαίωσης» για την καταβολή της επιχορήγησή τους. Περαιτέρω, όσον αφορά το Ελεγκτικό Συνέδριο, η υποβολή των απολογισμών τόσο του συνόλου της χρηματικής διαχείρισης του απερχόμενου οικονομικού έτους, όσο και της επιχορήγησης που έλαβαν κατά το έτος αυτό, αφορά στον διενεργούμενο από αυτό κατασταλτικό έλεγχο των λογαριασμών των φορέων που δέχονται επιχορήγηση ή χρηματοδότηση από τους Φορείς Γενικής Κυβέρνησης και διαχειρίστηκαν εκ του λόγου τούτου «δημόσιο χρήμα». Για τον έλεγχο αυτό του μέρους της διαχείρισης των ως άνω φορέων (ήτοι της επιχορήγησης ή της χρηματοδότησης που έλαβαν) τα αρμόδια ελεγκτικά όργανα θα εφαρμόσουν ενιαία, σε όλα τα νομικά πρόσωπα, την αριθμ. 8506/1976 κανονιστική απόφαση της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου (Β΄ 687/24-5-1976) «Περί του τύπου των λογαριασμών και των επισυναπτέων σ’ αυτούς δικαιολογητικών των ενώπιον του Ελεγκτικού Συνεδρίου λογοδοτούντων νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου» την οποία θα προσαρμόσουν στην φύση της ελεγχόμενης χρηματικής απεικόνισης. Η σχετική έκθεση ελέγχου, που θα συνταχθεί μετά την υποβολή και τον έλεγχο των απαιτούμενων δικαιολογητικών και παραστατικών, θα αφορά στην νομιμότητα και κανονικότητα των δαπανών που πραγματοποιήθηκαν σε εκτέλεση της επιχορήγησης αυτής, συνεπώς εφόσον αυτές (οι δαπάνες) δεν συνοδεύονται από τα απαιτούμενα δικαιολογητικά και κρίνονται ως μη νομίμως καταβληθείσες, τότε το αρμόδιο ελεγκτικό όργανο θα καταλογίζει σύμφωνα με τις διατάξεις που διέπουν την αρμοδιότητα του αυτή, που είναι σε κάθε περίπτωση αυτοτελής σε σχέση με την τυχόν κρίση του εποπτεύοντος φορέα για το μη επιλέξιμο των δαπανών αυτών για επιχορήγησή το επόμενο οικονομικό έτος. Εξάλλου, ο έλεγχος της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης που στοχεύει στη διασφάλιση ότι οι ελεγχόμενες επιχορηγήσεις διατέθηκαν σύμφωνα με τις αρχές της οικονομικότητας, αποδοτικότητας και αποτελεσματικότητας, απαιτεί σημαντικές αλλαγές στο δημοσιονομικό περιβάλλον με κατεύθυνση την μέτρηση της οικονομικότητας και της αποδοτικότητας των επιλογών του ελεγχόμενου φορέα, ήτοι, από απόψεως ορθής διαχειρίσεως, αν επελέγη πράγματι το οικονομικότερο μέσο και αν μετρήθηκε επαρκώς η σχέση κόστους – οφέλους και προϋποθέτει τη στοχοθεσία του ελεγχόμενου φορέα καθώς και την ανάλογη εκπαίδευση του ελεγκτικού προσωπικού.

Παροχή υπηρεσίας λειτουργίας Χώρου Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων.(...)Με τα δεδομένα αυτά, το Δικαστήριο κρίνει κατά πλειοψηφία ότι η επίμαχη απαίτηση, σύμφωνα με την οποία ο αριθμοδείκτης Κ.Ε./Σ.Υ. πρέπει να υπερβαίνει το 2, παρίσταται δυσανάλογος σε σχέση με το φυσικό και οικονομικό αντικείμενο της ελεγχόμενης σύμβασης και παρεμποδίζει ουσιωδώς την ανάπτυξη ελεύθερου ανταγωνισμού, με την ευρύτερη δυνατή συμμετοχή οικονομικών φορέων στον διαγωνισμό (βλ. προοίμιο της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ σχετικά με τις επιλογές του ενωσιακού νομοθέτη για το άνοιγμα του ανταγωνισμού και τη μεγαλύτερη δυνατή συμμετοχή των μικρομεσαίων επιχειρήσεων), γεγονός που εξασφαλίζει συμφερότερες οικονομικά προσφορές για τον αναθέτοντα φορέα. Επισημαίνεται, καταρχάς, ότι ακόμα και ο δείκτης που αφορά το πηλίκο μεταξύ κυκλοφορούντος ενεργητικού και βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων, ο οποίος αποτελεί σύνηθες κριτήριο κυκλοφοριακής ρευστότητας και εκφράζει τη δυνατότητα του οικονομικού φορέα να ανταποκριθεί στις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις του µε ένα περιθώριο ασφαλείας που επιτρέπει τη μείωση των στοιχείων του κυκλοφορούντος ενεργητικού του, εμφανίζει ιδανική αναλογία το 1:1 (βλ. Παράρτημα Β: Αριθμοδείκτες της ΦΓ8/28754/27.4.2015 «Ελεγκτικές διαδικασίες για τον κατασταλτικό έλεγχο των ΟΤΑ, ΝΠΔΔ και Ειδικών Λογαριασμών» της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου). Για τους λόγους αυτούς Απορρίπτει την προσφυγή ανάκλησης και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση, και Δεν ανακαλεί την 631/2023 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Αυτόνομος Οικοδομικός Οργανισμός Αξιωματικών (ΑΟΟΑ) - Ζητήματα οικονομικής διαχείρισης και ελέγχου. Κατάσταση : Αποδεκτή. Η απουσία καταρτισμένων και εγκεκριμένων από τα αρμόδια όργανα ισολογισμών και απολογισμών για τα έτη 2009-2015 του ΑΟΟΑ, δεν επηρεάζει καταρχήν την κατάρτιση, έγκριση και εκτέλεση του προϋπολογισμού, ούτε την νομιμότητα των δαπανών που περιέχονται σε νομίμως συνταχθέντα και εγκριθέντα προϋπολογισμό, ανεξαρτήτως της τυχόν ύπαρξης διοικητικών, πειθαρχικών, φορολογικών, αστικών ή ποινικών ευθυνών των αρμοδίων οργάνων, λόγω της παράβασης των κανόνων και των γενικών αρχών διασφάλισης της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης και της ορθής λογιστικής αποτύπωσης των δραστηριοτήτων του Οργανισμού. Κατά παρέκκλιση των διατάξεων του ν. 4129/2013 περί Ελεγκτικού Συνεδρίου, από τις 1.1.2017 καταργείται ο προληπτικός έλεγχος των δαπανών του κράτους και από τις 1.1.2019 των δαπανών ΟΤΑ και του συνόλου των ΝΠΔΔ ή ΝΠΙΔ που υπάγονται στον προληπτικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, από δημόσιες υπηρεσίες διοικητικά ανεξάρτητες από τους φορείς που πραγματοποιούν τις δαπάνες και, εφεξής, οι προϊστάμενοι των οικονομικών υπηρεσιών των Υπουργείων και οι εξομοιούμενοι με αυτούς κατά την παρ. 3 του άρθρου 24 του ίδιου νόμου, ως και οι προϊστάμενοι των οικονομικών υπηρεσιών των λοιπών φορέων της Γενικής Κυβέρνησης (άρθρο 25), καθίστανται αποκλειστικά υπεύθυνοι για τις αρμοδιότητες που αφορούν στη δημοσιονομική διαχείριση του φορέα τους και οι οποίες ασκούνταν από τις ΥΔΕ και το Ειδικό Λογιστήριο. Από τις παραπάνω νομοθετικές ρυθμίσεις, συνάγεται ευθέως ότι ο προληπτικός έλεγχος των δαπανών διενεργείται πλέον από τις οικονομικές υπηρεσίες του ίδιου του φορέα που τις πραγματοποιεί, χωρίς αυτό να παρεμποδίζει τη διενέργεια ελέγχων στην περιουσία του ΑΟΟΑ από όλα τα αρμόδια όργανα.

Πράξεις ανάληψης πολυετών υποχρεώσεων των Ο.Τ.Α που υπερβαίνουν τα 50.000 (...)Με τα δεδομένα αυτά, κατά την ορθή έννοια  της προεκτεθείσας διάταξης της παρ. 3 του άρθρου 21 του Κώδικα Δημόσιου Λογιστικού, ερμηνευμένης σύμφωνα με τις προαναφερθείσες συνταγματικές διατάξεις, η προηγούμενη έγκριση του Γενικού Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης για την ανάληψη υποχρεώσεων από τους ο.τ.α. άνω των 50.000 ευρώ, που εκτείνονται σε περισσότερα οικονομικά έτη, αποτελεί έλεγχο νομιμότητας, ο οποίος συνίσταται σε έλεγχο των άκρων ορίων της παρεχόμενης στους ο.τ.α., στο πλαίσιο της οικονομικής τους αυτοτέλειας, δημοσιονομικής ευχέρειας. Και τούτο, διότι οι εν λόγω Οργανισμοί έχουν μεν την ευχέρεια να διαθέτουν τους πόρους τους σύμφωνα με τις αξιολογήσεις και τις προτεραιότητές τους, πλην όμως εντός των ορίων που καθορίζονται από τις αρχές τις χρηστής οικονομικής διαχείρισης και της οικονομικότητας, προς αποφυγή υπέρμετρης δημοσιονομικής επιβάρυνσής τους σε βάρος της δημοσιονομικής βιωσιμότητας και της αειφορίας των οικονομικών της Γενικής Κυβέρνησης. Με το περιεχόμενο δε αυτό η εν λόγω έγκριση αποτελεί εκδήλωση της ασκούμενης από το Κράτος εποπτείας των ο.τ.α., κατ’ εφαρμογή της παρ. 4 του άρθρου 102 του Συντάγματος. Εξάλλου, η θέσπιση διαδικασίας ελέγχου τήρησης εκ μέρους των Ο.Τ.Α. των άκρων ορίων της δημοσιονομικής τους ευχέρειας, πριν από την ανάληψη πολυετών υποχρεώσεων άνω των 50.000 ευρώ, επιβάλλεται και προκειμένου να αποκλειστεί ο κίνδυνος ανατροπής του οικονομικού σχεδιασμού της Γενικής Κυβέρνησης, η οποία θα έχει άμεσες συνέπειες στη λειτουργία του κράτους. Επομένως, η προεκτεθείσα διάταξη της παρ. 3 του άρθρου 21 του ν. 2362/1995, κατά την οποία απαιτείται  προηγούμενη έγκριση του Γενικού Γραμματέα της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης για τις άνω των 50.000 ευρώ πολυετείς υποχρεώσεις των ο.τ.α., ερμηνευόμενη σύμφωνα με τα προεκτεθέντα, δεν αντίκειται στο άρθρο 102  παρ. 2 του Συντάγματος. 

Με το νέο δημοσιονομικό νόμο (3871/2010), ο οποίος εφαρμόζεται και στους Ο.Τ.Α. α΄ και β΄ βαθμού, ως φορέων της Γενικής Κυβέρνησης, επιδιώκεται μέσω της δημοσιονομικής εξυγίανσης, του εξορθολογισμού, της στοχευμένης ανακατανομής και του ελέγχου των δημοσίων δαπανών, η συγκράτηση των δαπανών των ως άνω φορέων, καθώς και η ορθολογικότερη κατανομή τους (βλ. την αιτιολογική έκθεση του ν. 3871/2010Στο πλαίσιο αυτό επαναπροσδιορίζεται η ανάληψη υποχρέωσης σύμφωνα με τα δημοσιονομικά δεδομένα στη δημοσιονομική διαχείριση. Ειδικότερα, κάθε απόφαση δημοσιονομικής δέσμευσης, καθ’ υπέρβαση των εγγεγραμμένων πιστώσεων και των ποσοστών διάθεσης του προϋπολογισμού του φορέα, είναι άκυρη και ο διατάκτης του φορέα ευθύνεται ατομικά για τη ζημία του φορέα. Με την καταχώρηση δε της πράξης ανάληψης στα οικεία λογιστικά βιβλία δεσμεύεται ισόποση πίστωση. Επιπλέον, πριν την ανάληψη οποιασδήποτε νέας υποχρέωσης, με την έναρξη κάθε οικονομικού έτους, μεταφέρονται στα λογιστικά βιβλία του φορέα και δεσμεύονται πιστώσεις ισόποσες με το ανεξόφλητο μέρος των αναλήψεων υποχρεώσεων του προηγούμενου έτους και του ύψους των εγκρίσεων αναλήψεων υποχρεώσεων σε βάρος του προϋπολογισμού του τρέχοντος έτους που παρασχέθηκαν τα προηγούμενα έτη, οι δε νέες υποχρεώσεις αναλαμβάνονται σε βάρος του εναπομείναντος υπολοίπου. Περαιτέρω, από τις διατάξεις του -εκδοθέντος κατ΄ εξουσιοδότηση των παρ. 1 και 2 του άρθρου 22Α του ν. 2362/1995 - π.δ/τος 113/2010, το οποίο εφαρμόζεται και στους Ο.Τ.Α. α΄ και β΄ βαθμού, συνάγεται σαφώς η βούληση του νομοθέτη να θεσπίσει για όλους τους φορείς του Δημοσίου την υποχρέωση να δεσμεύουν κατά χρονική προτεραιότητα τις οφειλές τους και να μην αναλαμβάνουν νέες υποχρεώσεις, σε χρόνο κατά τον οποίο εκκρεμούν και δεν έχουν τακτοποιηθεί οι παλαιότερες (βλ. και εγκ. Υπ. Οικ.2/91118/0026/2010 και 30/2011), έτσι ώστε να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο της σώρευσης υποχρεώσεων από παρελθόντα οικονομικά έτη και της μετακύλισής τους στα επόμενα έτη.

Ανάληψη υποχρέωσης.Πριν από κάθε ενέργεια για την εκτέλεση οποιασδήποτε δαπάνης του Δημοσίου και των λοιπών φορέων της Γενικής Κυβέρνησης απαιτείται σχετική απόφαση ανάληψης υποχρέωσης του αρμόδιου διατάκτη ή του κατά νόμο εξουσιοδοτημένου οργάνου, με την οποία εγκρίνεται η πραγματοποίηση της δαπάνης και δεσμεύεται η αναγκαία πίστωση (δημοσιονομική δέσμευση - άρθρο 21 παρ. 2 του ν. 2362/1995)». Από τις ως άνω διατάξεις συνάγεται ότι η μετά την εκτέλεση της δαπάνης έγκριση αυτής από το Διατάκτη δεν επιτρέπεται (βλ. Πραξ. Κλ. Πρ. Ελ. IV Τμ. ΕΣ 94, 62, 46, 38/2013, 8/2014).Από το συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων συνάγεται ότι στην απόφαση ανάληψης υποχρέωσης του αρμόδιου διατάκτη ή στην έγκριση της ανάληψης υποχρέωσης του εποπτεύοντος Υπουργού στην περίπτωση που η αναλαμβανόμενη υποχρέωση υπερβαίνει το ποσό των πενήντα χιλιάδων (50.000 €) ευρώ, αναγράφεται το συνολικό ποσό με το οποίο επιβαρύνεται ο προϋπολογισμός, στην περίπτωση, όμως, που η επιβάρυνση αυτή εκτείνεται σε περισσότερα του ενός οικονομικά έτη η αναγραφόμενη στις ανωτέρω αποφάσεις συνολική δαπάνη πρέπει επιπλέον να κατανέμεται κατ’ έτος και να αναφέρονται τα επιμέρους ποσά που θα βαρύνουν τους προϋπολογισμούς των περισσοτέρων οικονομικών ετών, στον προϋπολογισμό δε κάθε έτους αποτυπώνεται μόνο το ποσό της επιβάρυνσης που αφορά το συγκεκριμένο έτος, με εγγραφή ισόποσης πίστωσης στον οικείο κωδικό αριθμό εξόδου (Κ.Α.Ε.) του προϋπολογισμού (βλ. Πράξ. Κλ. Προλ.Ελ. IV Τμ. Ελ. Συν. 33/2014 και πρβλ. Απόφ. VI Τμ. Ελ. Συν. 23/2012, Πράξεις Ζ Κλ. Ελ. Συν. 38/2013, 5/2014).