Κοινοποίηση των διατάξεων της με αρ.47852/2416/16-12-2014 (ΦΕΚ 3408/τ.Β΄/18-12-2014) απόφασης Υπουργού Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας, καθώς και ¨Πίνακα Παθήσεων/Βλαβών χαρακτηρισμένων ως χρόνιων και ταυτόχρονα επιφερουσών στον πάσχοντα περιορισμένες δυνατότητες για επαγγελματική απασχόληση, αποκλειστικά για τις ανάγκες του ν.2643/1998¨
(ΑΔΑ:ΩΣΦΣ4691ΩΓ-641)

Καθορισμός του ειδικού εντύπου της αίτησης υπεύθυνης δήλωσης και των δικαιολογητικών των υποψηφίων για διορισμό ή πρόσληψη στο δημόσιο τομέα προσώπων που προστατεύονται από το Ν. 2643/ 1998 (ΦΕΚ 220 τ.Α/28.9.1998).

Καταργήθηκε με την 201164/2004 ΦΕΚ 1857 Β’/14-12-2004

Καθορισμός του ειδικού εντύπου της αίτησης-υπεύθυνης δήλωσης και των δικαιολογητικών των υποψηφίων για διορισμό ή πρόσλήψη σε θέσεις δημοσίων υπηρεσιών, Ν.Π.Δ.Δ. και Ο.Τ.Α. α΄ και β΄ βαθμού προσώπων που προστατεύονται από το Ν. 2643/1998 (ΦΕΚ 220 τ. Α/28-09-1998), όπως ισχύει σήμερα

Καταργήθηκε με την  37552/556/2008 ΦΕΚ 981 Β/27-5-2008

Παροχή υπηρεσιών υποστήριξης Διοικητικών Υπηρεσιών.(..)Με δεδομένα τα ανωτέρω μη νομίμως ο «...» προέβη στην ανάθεση σε εξωτερικό συνεργάτη της παροχής των προαναφερόμενων υπηρεσιών, καθόσον με τη συναφθείσα σύμβαση σκοπείται η κάλυψη παγίων και διαρκών αναγκών λειτουργίας του...Συνεπώς με την επίμαχη ανάθεση επιχειρείται η αντιμετώπιση πάγιων και διαρκών αναγκών λειτουργίας του, που ανακύπτουν διαρκώς και δεν είναι ποσοτικά και χρονικά περιορισμένες, με αποτέλεσμα η ανάθεση αυτή να άγει σε καταστρατήγηση των περί των περιορισμών των προσλήψεων διατάξεων και τούτο ανεξαρτήτως του αν ταυτόχρονα προκαλεί ή όχι ανεπίτρεπτη επιβάρυνση του προϋπολογισμού του. Ενόψει δε της φύσης των ανατεθεισών υπηρεσιών ως πάγιου και διαρκούς χαρακτήρα, δεν είναι δυνατή η ανάθεσή τους σε τρίτο ακόμη και στην περίπτωση που υφίσταται υποστελέχωση των υπηρεσιών του Συνδέσμου, δεδομένου ότι τυχόν ελλείψεις στο προσωπικό δύνανται να δικαιολογήσουν την ανάθεση αρμοδιοτήτων του μόνον εφόσον έχουν πρόσκαιρο χαρακτήρα...Κατ’ ακολουθία, η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη και το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Προβάλλεται ειδικότερα ότι η επιλογή της διαδικασίας διαπραγμάτευσης χωρίς δημοσίευση παραβιάζει την αρχή της ίσης μεταχείρισης των διαγωνιζομένων και ότι θα έπρεπε κατ’ εξαίρεση να ελέγχεται παρεμπιπτόντως, εάν όρος της διακήρυξης αντίκειται στο Σύνταγμα ή στο ενωσιακό δίκαιο. Ο λόγος αυτός είναι αβάσιμος και πρέπει να απορριφθεί, όπως εκτέθηκε στην προηγηθείσα σκέψη, εν όψει της συμμετοχής της αιτούσας στην επίμαχη διαδικασία διαπραγμάτευσης δια της υποβολής προσφοράς χωρίς διατύπωση επιφύλαξης περί της νομιμότητας της προσφυγής στη διαδικασία του άρθρου 32 παρ. 2 γ του ν. 4412/2016. Τούτο δε ανεξαρτήτως του αν οι όροι, κατά των οποίων στρέφεται η αιτούσα, αντίκεινται, όπως προβάλλει η ίδια, σε υπερκείμενους κανόνες δικαίου, όπως σε κανόνες του Συντάγματος ή σε κανόνες του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης(....)Ισχυρίζεται επικουρικά η αιτούσα ότι η προσφορά της λογίζεται ως μηδέποτε υποβληθείσα λόγω της μη αποσφράγισης αυτής και, ως εκ τούτου, όφειλε η ΑΕΠΠ να αποδεχτεί το έννομο συμφέρον της και να εξετάσει κατ’ ουσίαν λόγους στρεφόμενους κατά της νομιμότητας της επιλεγείσας διαδικασίας. Ο λόγος αυτός είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, προεχόντως διότι οι πράξεις κάθε ενδιαφερόμενου οικονομικού φορέα στο πλαίσιο διαγωνισμού για την ανάθεση εκτέλεσης δημόσιου έργου επιφέρουν έννομες συνέπειες, μη δυνάμενες να ανατραπούν αναλόγως της εξέλιξης της διαγωνιστικής διαδικασίας. Στην κρινόμενη περίπτωση, η αιτούσα επέλεξε να συμμετάσχει στον διαγωνισμό υποβάλλοντας ανεπιφύλακτη προσφορά, αν και είχε την δυνατότητα είτε να ασκήσει απευθείας - δηλαδή άνευ συμμετοχής στο διαγωνισμό- προδικαστική προσφυγή, επικαλούμενη ότι η επιλεγείσα διαδικασία την αποκλείει παρανόμως, είτε να συμμετάσχει στον διαγωνισμό διατυπώνοντας ταυτόχρονα επιφύλαξη για τη νομιμότητα της επιλεγείσας διαδικασίας.Απορρίπτει την υπό κρίση αίτηση.

Προμήθεια και εγκατάσταση συστημάτων πλοήγησης... Με δεδομένα αυτά και την Κ.Γ./Δ11/Ε 36187/27.10.2020 βεβαίωση του Διοικητή της ΥΠΑ ότι μέχρι τις 26.10.2010 δεν έχουν κατατεθεί ενστάσεις, προσφυγές ή αιτήσεις ασφαλιστικών μέτρων κατά των πράξεων της ανωτέρω διαγωνιστικής διαδικασίας, το Κλιμάκιο κρίνει ότι: Μη νομίμως δεν απορρίφθηκε ως απαράδεκτη η τεχνική προσφορά της ανωτέρω μοναδικής διαγωνιζόμενης και αναδόχου της ελεγχόμενης προμήθειας εταιρείας, κατ’ εφαρμογή των άρθρων 2.4.6 περ. θ και 3.1.2 της διακήρυξης (βλ. σκέψη ΙΙΙ.Β), με την ανωτέρω απόφαση τεχνικής αξιολόγησης του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών, επί τη βάσει σχετικού πρακτικού της επιτροπής του διαγωνισμού, καθότι αυτή παρουσιάζει αποκλίσεις από: α) Την 18.3.3 απαράβατη (βλ. τον σχετικό όρο του Παραρτήματος Α΄ της διακήρυξης στη σκέψη ΙΙΙ.Γ) τεχνική προδιαγραφή της διακήρυξης για το προς προμήθεια DME για τον Νέο Αερολιμένα …, σύμφωνα με την οποία τα τοιχώματα του οικίσκου που θα στεγάσει τις Η/Μ εγκαταστάσεις αυτού του DME πρέπει να είναι μη μεταλλικά, ώστε να μην επηρεάζεται η λειτουργία του συνεγκατεστημένου με αυτό το DME αντίστοιχου NDB (βλ. σκέψη ΙΙΙ.Ε). Τούτο δε, διότι από τις προαναφερόμενες διευκρινιστικές ερωτήσεις της αναθέτουσας Αρχής και τις αντίστοιχες απαντήσεις της ανωτέρω εταιρείας που αφορούν στην ως άνω τεχνική προδιαγραφή (βλ. σκέψη ΙΙΙ.Ε), προκύπτει ότι ο προσφερόμενος από την εταιρεία οικίσκος για τη στέγαση των Η/Μ εγκαταστάσεων του ως άνω DME δεν θα έχει μη μεταλλικά τοιχώματα. β) Την απαράβατη (βλ. τον σχετικό όρο του Παραρτήματος Α΄ της διακήρυξης στη σκέψη ΙΙΙ.Γ) τεχνική προδιαγραφή 24.3 της διακήρυξης για όλα τα προς προμήθεια DVOR και DME, σύμφωνα με την οποία απαραίτητο στοιχείο της τεχνικής προσφοράς είναι και η υποβολή εγχειριδίου/ων διαδικασιών ανίχνευσης και επιδιόρθωσης βλαβών (διορθωτικής συντήρησης β΄ και γ΄ βαθμού) των ως άνω DVOR και DME. Τούτο δε, διότι από τις προαναφερόμενες διευκρινιστικές ερωτήσεις της αναθέτουσας Αρχής και τις αντίστοιχες απαντήσεις της ανωτέρω εταιρείας που αφορούν στην ως άνω τεχνική προδιαγραφή (βλ. σκέψη ΙΙΙ.Ε), από το από 20.2.2020 πρακτικό της επιτροπής του διαγωνισμού (βλ. στη σκέψη ΙΙΙ.ΣΤ την αναφερόμενη στο πρακτικό αυτό μειοψηφία) και από το από 17.12.2020 διευκρινιστικό πρακτικό της επιτροπής του διαγωνισμού, που περιλαμβάνει και τις προαναφερόμενες επιπλέον δεσμεύσεις της αναδόχου εταιρείας (βλ. σκέψη ΙΙΙ.ΣΤ), προκύπτει ότι το/τα ανωτέρω εγχειρίδιο/α δεν υποβλήθηκαν με την τεχνική προσφορά της εταιρείας. Το γεγονός δε ότι πράγματι, όπως προκύπτει από τις τεχνικές προδιαγραφές 24.1 και 24.4 του 1ου Τεύχους του Παραρτήματος Α΄ της διακήρυξης για τα προς προμήθεια DVOR και DME και βασίμως προβάλλεται στο ως άνω διευκρινιστικό πρακτικό, η προμήθεια των διατάξεων ελέγχου (test benches) για την ανίχνευση και επιδιόρθωση βλαβών (διορθωτική συντήρηση β΄ και γ΄ βαθμού) αυτών των ΣΠ είναι προαιρετική για την αναθέτουσα Αρχή, καίτοι η προσφορά τους είναι επίσης απαραίτητο στοιχείο τόσο της τεχνικής όσο και της οικονομικής προσφοράς, δεν αναιρεί την υποχρέωση υποβολής του/των ανωτέρω εγχειριδίου/ων ως στοιχείων της τεχνικής προσφοράς, ενώ ο προβαλλόμενος με το ίδιο ως άνω διευκρινιστικό πρακτικό ισχυρισμός της αναθέτουσας Αρχής ότι ήταν αδύνατη η υποβολή του/των επίμαχου/ων εγχειριδίων με την τεχνική προσφορά της ανωτέρω εταιρείας, εξαιτίας πνευματικών δικαιωμάτων των οικείων κατασκευαστών, είναι απορριπτέος αφενός ως αναπόδεικτος και αφετέρου ως αβάσιμος, καθότι η υποβολή του/των επίμαχου/ων εγχειριδίου/ων ως στοιχείου/ων της τεχνικής προσφοράς της εταιρείας δεν σημαίνει και την κατά παράβαση των τυχόν σχετικών πνευματικών δικαιωμάτων αντιγραφή ή υποκλοπή ή χρήση του περιεχομένου του/τους από την αναθέτουσα Αρχή.

Προγραμματική σύμβαση..ζητείται η αναθεώρηση της 1452/2019  απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Η παρούσα σύμβαση δεν αποτελεί περίπτωση επιτρεπόμενης απευθείας ανάθεσης λόγω μοναδικότητας του αναδόχου, υπό την έννοια ότι μόνο η εταιρεία «....» είναι σε θέση να αναλάβει τις συγκεκριμένες υπηρεσίες, ενόψει των περιγραφεισών στην αίτηση αναθεώρησης ιδιαιτεροτήτων τους (βλ. σκ. 12 της παρούσας) και της κατοχής εκ μέρους της εταιρείας τής απαραίτητης εμπειρίας και τεχνογνωσίας για την αποτελεσματική παροχή τους. Και τούτο, διότι οι υπηρεσίες που αποτελούν αντικείμενο της παρούσας σύμβασης, ήτοι υπηρεσίες συντήρησης ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού καθώς και ετοιμότητας αποκατάστασης των εκάστοτε βλαβών, είναι γνωστές στην ελεύθερη αγορά, παρέχονται από ιδιώτες σε συνθήκες πλήρους ανταγωνισμού, περαιτέρω δε, ενόψει της δυσχέρειας επακριβούς ποσοτικού προσδιορισμού του φυσικού τους αντικειμένου, δύνανται να ανατίθενται, κατόπιν διαγωνισμού, μέσω συμφωνιών – πλαίσιο, οι οποίες εξειδικεύονται κάθε φορά μέσω εκτελεστικών συμβάσεων. Εξάλλου, το γεγονός ότι οι ως άνω υπηρεσίες παρέχονται στην ελεύθερη αγορά και από τρίτους ιδιώτες, επιβεβαιώνεται και από τις παραδοχές του Δήμου ότι η ανωτέρω εταιρεία διαθέτει μόνον διοικητικό προσωπικό και ότι, κατά τα λοιπά, το τεχνικό μέρος, ήτοι την εκτέλεση του φυσικού αντικειμένου των συναφθεισών συμβάσεών της, αναλαμβάνει το δίκτυο των χρόνιων συνεργατών της, δηλαδή ιδιώτες, φυσικά ή νομικά πρόσωπα που θα μπορούσαν να παρέχουν αυτοτελώς τις επίμαχες υπηρεσίες στον αιτούντα Δήμο, χωρίς τη μεσολάβηση της εταιρείας, ενδεχομένως δε, και σε χαμηλότερες τιμές από αυτές της ελεγχόμενης σύμβασης. Κατά την κρίση του Δικαστηρίου, επειδή η ελεγχόμενη σύμβαση δεν συνιστά προγραμματική σύμβαση, παρέλκει ως αλυσιτελής η εξέταση της έλλειψης χρονοδιαγράμματος εκτέλεσής της.Κατόπιν τούτων, και δοθέντος ότι η επίμαχη σύμβαση συνιστά μια κοινή εξ επαχθούς αιτίας σύμβαση, χωρίς να επηρεάζει τον χαρακτήρα της αυτό εάν ο αντισυμβαλλόμενος επιδιώκει κέρδος ή απλώς το αντάλλαγμα των παρασχεθεισών εκ μέρους του υπηρεσιών, η ίδια μη νομίμως έχει ανατεθεί απευθείας στην «...» δίχως την τήρηση των διατάξεων του ν. 4412/2016 και τη διενέργεια της προσήκουσας διαγωνιστικής διαδικασίας.

Με τις διατάξεις αυτές καθορίζεται η διαδικασία εκτελέσεως του προϋπολογισμού δαπανών των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης. Ειδικότερα, προβλέπεται ότι μετά την καταχώρηση της έκθεσης δημοσιονομικής ανάληψης της δαπάνης στο βιβλίο αναλαμβανομένων υποχρεώσεων, ο δήμαρχος εντέλλεται την εκτέλεση της σχετικής δαπάνης, εφόσον αυτή ανάγεται στην αρμοδιότητα αυτού ή εισηγείται την έγκριση αυτής από το δημοτικό συμβούλιο ή τη δημαρχική επιτροπή, κατ' εφαρμογή των σχετικών διατάξεων του δημοτικού και κοινοτικού κώδικα. Κατά το στάδιο δηλαδή αυτό της διαθέσεως της πιστώσεως, ο αρμόδιος διατάκτης δίνει την έγκρισή του για την εκτέλεση της δαπάνης και δημιουργεί, με τον τρόπο αυτό, υποχρέωση προς πληρωμή της. Κατά συνέπεια, για την εκτέλεση οιασδήποτε δαπάνης από τους Ο.Τ.Α. απαιτείται η προηγούμενη έγκριση του διατάκτη, η οποία δίνεται με την πράξη εγκρίσεως - διαθέσεως της πιστώσεως. Η έγκριση του αρμόδιου οργάνου για την εκτέλεση της δαπάνης πρέπει να προηγείται των γεγονότων και ενεργειών εκείνων που γεννούν για τον οικείο Ο.Τ.Α. την υποχρέωση ανάληψη της δαπάνης, δεδομένου ότι ως διοικητική πράξη ρυθμίζει ενεστώσες ή μελλοντικές ενέργειες και όχι παρελθούσες και, ως εκ τούτου, η μη τήρηση της ανωτέρω διαδικασίας, ήτοι η μη έγκριση της δαπάνης με απόφαση του αρμοδίου διατάκτη, πριν από τη λήψη των αποφάσεων των αρμοδίων οργάνων του Δήμου στις οποίες αυτή στηρίζεται, καθιστά τη δαπάνη μη νόμιμη διότι συνεπάγεται τη δέσμευση των πιστώσεων του δημοτικού προϋπολογισμού χωρίς να υπάρχει νόμιμα γεννημένη υποχρέωση (βλ. VII 409/2009). Περαιτέρω, ο Κώδικας Δήμων και Κοινοτήτων, που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν.3463/2006 (ΦΕΚ Α΄ 114), ορίζει στο άρθρο στο άρθρο 93 παρ. 1 ότι: «1. Το δημοτικό συμβούλιο αποφασίζει για όλα τα θέματα που αφορούν το Δήμο, εκτός από εκείνα που ανήκουν στην αρμοδιότητα του δημάρχου ή της δημαρχιακής επιτροπής …», στο άρθρο 103 παρ. 2 περ. γ΄ ότι: «2. Η δημαρχιακή επιτροπή έχει τις ακόλουθες αρμοδιότητες: α) … γ) αποφασίζει για την έγκριση των δαπανών και τη διάθεση των πιστώσεων του προϋπολογισμού, με εξαίρεση τις περιπτώσεις της παρ. 1 του άρθρου 101, της παρ. 2 του άρθρου 140, των παραγράφων 3, 4 και 5 του άρθρου 158 και των άρθρων 202, 220, καθώς και στις περιπτώσεις απευθείας ανάθεσης προμηθειών, παροχής υπηρεσιών, εκπόνησης μελετών και εκτέλεσης έργων σε εξαιρετικά επείγουσες περιπτώσεις …» και στο άρθρο 158 παρ. 3 ότι: «Πιστώσεις που είναι γραμμένες στους οικείους κωδικούς αριθμούς του προϋπολογισμού του Δήμου ή της Κοινότητας μπορεί να διατεθούν, με απόφαση του δημοτικού ή κοινοτικού συμβουλίου για την πληρωμή δαπανών, που αφορούν: α) Εθνικές ή τοπικές γιορτές ή άλλες ιδίως πολιτιστικές, μορφωτικές, ψυχαγωγικές, αθλητικές εκδηλώσεις, συνέδρια και συναντήσεις που οργανώνει ο Δήμος ή η Κοινότητα, εφόσον σχετίζονται με την εδαφική του περιφέρεια και συνδέονται με την προαγωγή των κοινωνικών και οικονομικών συμφερόντων ή των πολιτιστικών και πνευματικών ενδιαφερόντων των κατοίκων του. β) Όμοιες εκδηλώσεις που οργανώνουν άλλοι φορείς και συμμετέχει ο Δήμος ή η Κοινότητα… ».Μη νόμιμες οι δαπάνες διότι δεν υποβλήθηκαν στην έγκριση του Δημοτικού Συμβουλίου, πριν από την απευθείας ανάθεση στους φερόμενους ως δικαιούχους.

Αποκατάσταση κατολίσθησης:..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην σκέψη ΙΙ, το Κλιμάκιο κρίνει ότι οι δαπάνες που εντέλλονται να πληρωθούν με τα επίμαχα χρηματικά εντάλματα πληρωμής δεν είναι νόμιμες. Τούτο, δε, διότι, με την υπογραφή της συμβάσεως για την κατασκευή του επίμαχου έργου, η ανάδοχος ανέλαβε, σύμφωνα με το άρθρο 18.4.1 της Ε.Σ.Υ., που παρατίθεται στην σκέψη ΙΙΙ.Β και αποτελεί συμβατικό τεύχος, την υποχρέωση να καταρτίσει ασφαλιστική σύμβαση για την κάλυψη του έργου «κατά παντός κινδύνου». Μεταξύ δε των κινδύνων αυτών μνημονεύονται ρητώς και οι ζημίες, βλάβες ή καταστροφές του έργου από φυσικά φαινόμενα, έστω και εξαιρετικά σπάνιας εμφάνισης, τα οποία ρητώς προβλέπεται ότι δεν θα θεωρούνται από τα συμβαλλόμενα μέρη ως περιστάσεις ανωτέρας βίας. Η ανωτέρω συμβατική υποχρέωση που ανέλαβε η ανάδοχος, η οποία δεν προσκρούει σε διάταξη αναγκαστικού δικαίου, είναι ισχυρή, ενώ περαιτέρω, όπως συνάγεται από τα στοιχεία που προσκομίστηκαν στο Κλιμάκιο σε εκτέλεση των Πρακτικών της 28ης Συνεδριάσεως της 8ης Νοεμβρίου 2018 (Θέμα Α΄) και δεν αμφισβητείται από την Περιφέρεια, η ανάδοχος, σε συμμόρφωση προς την υποχρέωσή της αυτή, είχε ασφαλίσει το έργο στην ασφαλιστική εταιρεία Ευρωπαϊκή Πίστη «κατά παντός κινδύνου εργολάβου», στους οποίους περιλαμβάνονται και υλικές ζημίες από πλημμύρα, καταιγίδα, θύελλα, κυκλώνα και εν γένει θεομηνίες, καθιζήσεις, κατολισθήσεις κλπ (βλ. σχ. τα 614414/8434/15.9.2015, 615339/10679/11.5.2017 και 729341/35284/30.6.2017 ασφαλιστήρια συμβόλαια, καθώς και την 5183/9494/21.6.2916 Πρόσθετη Πράξη κατά παντός κινδύνου εργολάβου). Κατόπιν τούτων, οι δαπάνες για την αποκατάσταση των βλαβών που προκλήθηκαν στο έργο «Αποκατάσταση κατολίσθησης στο δρόμο …» από τα έντονα καιρικά φαινόμενα που έπληξαν την περιοχή του έργου τον Σεπτέμβριο του έτους 2016 και τον Ιούνιο του έτους 2017, δεν βαρύνουν την Περιφέρεια …, αλλά πρέπει να καλυφθούν από την ασφαλιστική εταιρεία με την οποία η ανάδοχος έχει συνάψει ασφαλιστική σύμβαση, σε εκτέλεση της ανωτέρω συμβατικής της υποχρεώσεως (βλ. ΣτΕ 3106/2013, 4676/2012, 1368/2007, 3287/2003, Ελ.Συν. VII Tμ. Πρ. 18/2016, ΔΕφΙωαννίνων 155/2016, ΔΕφΑθ 3693/2011, 1477, 1476/2008). Αβασίμως, συνεπώς, προβάλλεται από την Περιφέρεια ότι η πρόκληση των επίμαχων ζημιών οφείλεται σε λόγους ανωτέρας βίας. Τούτο, δε, διότι, σύμφωνα με τα προεκτεθέντα, στο άρθρο 18.4.1 της Ε.Σ.Υ. προβλέπεται ρητώς ότι οι ζημίες, βλάβες ή καταστροφές του έργου από φυσικά φαινόμενα, έστω και εξαιρετικά σπάνιας εμφάνισης, δεν θα θεωρούνται από τα συμβαλλόμενα μέρη ως περιστάσεις ανωτέρας βίας, ενώ και στην περιοριστική απαρίθμηση των λόγων ανωτέρας βίας που διαλαμβάνονται στο άρθρο 19 της Ε.Σ.Υ. (πόλεμος, εχθροπραξίες, εισβολή εχθρικής δύναμης στη χώρα, ανταρτική δράση, επανάσταση, τρομοκρατική ενέργεια, στασίαση ή κατάλυση της συνταγματικής τάξης της χώρας, εμφύλιος πόλεμος, βίαιη διατάραξη της τάξης από πρόσωπα ξένα προς τον Ανάδοχο, ανεύρεση κεκρυμμένων πυρομαχικών, εκρηκτικών υλών ή ναρκών, ιονίζουσα ακτινοβολία ή μόλυνση ραδιενέργειας κ.α.), δεν περιλαμβάνονται τα έντονα καιρικά φαινόμενα, ακόμα και αν έχουν ασυνήθιστα μεγάλη ένταση και διάρκεια. Επομένως, η πρόκληση βλαβών στο έργο συνεπεία έντονων και παρατεταμένων, κατά τους ισχυρισμούς της Περιφέρειας, βροχοπτώσεων, δεν δύναται να αποδοθεί σε λόγους ανωτέρας βίας, σύμφωνα με τη συμβατική βούληση των μερών. Εξάλλου, και οι λοιπές περιστάσεις που, κατά τους ισχυρισμούς της Περιφέρειας, συνέβαλαν στην επέλευση των επίμαχων ζημιών, ήτοι η αποψίλωση του εδάφους λόγω της πυρκαγιάς που εκδηλώθηκε το έτος 2007 και η γεωλογική δομή της περιοχής, πέραν του ότι δεν ήταν ικανές κατά τη συνήθη πορεία των πραγμάτων και χωρίς τη μεσολάβηση των δυσμενών καιρικών συνθηκών να επιφέρουν βλάβη στο έργο, σε κάθε περίπτωση, δεν συνιστούν γεγονότα απρόβλεπτα, δυνάμενα να υπαχθούν στην έννοια του άρθρου 388 του Α.Κ.., όπως αβασίμως προβάλλεται από την Περιφέρεια, προεχόντως διότι πρόκειται για περιστάσεις ήδη γνωστές σε αυτήν κατά τον χρόνο εκπονήσεως της μελέτης του ανατεθέντος έργου.

Συμπληρωματική σύμβαση έργου..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη ΙΙ της παρούσας, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι οι εργασίες της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης κατέστησαν αναγκαίες λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων, που ανέκυψαν κατά το στάδιο της εκτέλεσης του έργου, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με την αίτηση ανάκλησης. Ειδικότερα, τα αναφερόμενα στην ως άνω αιτιολογική έκθεση του 3ου Ανακεφαλαιωτικού Πίνακα Εργασιών προβλήματα στατικότητας στον φέροντα οργανισμό του κτιρίου, στο οποίο στεγάζεται το Κινηματοθέατρο, στα οποία οφείλεται η ανάγκη εκτέλεσης των ανωτέρω εργασιών, διαπιστώθηκαν μετά την καθαίρεση των επιχρισμάτων ή μετά την αποξήλωση των γυψοσανίδων και των  δαπέδων του εν λόγω κτιρίου και δεν ήταν δυνατόν να προβλεφθεί η ύπαρξή τους κατά το στάδιο εκπόνησης της αρχικής μελέτης του έργου με την επίδειξη της επιμέλειας του μέσου συνετού μελετητή (πρβλ Ε.Σ. Tμ. Μειζ. – Επταμ. Σύνθ. 394/2013, VI Τμ. 4606/2014, 797/2012).  Και τούτο, διότι η μελέτη αυτή, η οποία εγκρίθηκε από την Τεχνική Υπηρεσία του αιτούντος, ήταν κατά το δυνατόν πλήρης και ακριβής, δεδομένου ότι α) το κτίριο, στο οποίο στεγάζεται το Κινηματοθέατρο, ήταν εσωτερικά και λόγω της λειτουργίας του, ως χώρου πολιτιστικών εκδηλώσεων, επενδεδυμένο με γυψοσανίδες στους τοίχους και στις οροφές, έφερε επιχρίσματα, λοιπά διακοσμητικά στοιχεία και δάπεδα, και, ως εκ τούτου, δεν ήταν εμφανής η ύπαρξη διαβρώσεων και βλαβών στις υποκείμενες τοιχοποιίες, β) το Κινηματοθέατρο κατά την εκπόνηση της εν λόγω αρχικής μελέτης του έργου τελούσε σε αδιάκοπη λειτουργία, με αποτέλεσμα να μην είναι δυνατή, κατά το χρόνο αυτό, η καθαίρεση των πλακιδίων και η αποξήλωση των ως άνω διακοσμητικών στοιχείων αυτού και η πραγματοποίηση, συνεπώς, εκτεταμένης διευρεύνησης της κατάστασης της εσωτερικής τοιχοποίας και του φέροντος οργανισμού του κτιρίου, γ) η φύση και το αντικείμενο του αρχικού έργου, που έγκειται στην ανακατασκευή του εσωτερικού χώρου του Κινηματοθεάτρου, με σύγχρονα υλικά και εξοπλισμό, δεν δημιούργησαν, όπως ευλόγως υποστηρίζεται, ανάγκη ειδικού εκτεταμένου ελέγχου της στατικότητας ολόκληρου του κτιρίου και, τέλος, δ) οι διαπιστωθείσες βλάβες οφείλονται σε κρυφές διαρροές σωληνώσεων των υπερκείμενων ορόφων, οι οποίες είχαν εμποτίσει σε μεγάλο μήκος και πλάτος τον φέροντα οργανισμό στο επίπεδο του ισογείου κινηματοθεάτρου και οι οποίες, όπως αναφέρθηκε, δεν ήταν εμφανείς, με αποτέλεσμα την πρόκληση εκτεταμένων ζημιών στους οπλισμούς και στα σκυροδέματα του κτιρίου. Συνεπώς, συντρέχουν εν προκειμένω οι προϋποθέσεις σύναψης της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης, δεδομένου ότι η ανάγκη εκτέλεσης των συμπεριλαμβανομένων σε αυτήν εργασιών, οι οποίες επιφέρουν αύξηση δαπάνης της αρχικής σύμβασης σε ποσοστό 15,48%, οφείλεται σε απρόβλεπτες περιστάσεις, ήτοι σε πραγματικά γεγονότα, τα οποία δεν μπορούσαν, ενόψει των ως άνω περιστάσεων, να προβλεφθούν κατά την εκπόνηση της αρχικής μελέτης, παρότι αυτή υπήρξε κατά τον δυνατόν πλήρης και ακριβής..Ανακαλεί την 342/2019 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.​