ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ-ΕΠΤ.ΣΥΝΘ/1564/2019
Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου
Συντήρηση και βελτίωση οδικού άξονα....Με τα δεδομένα αυτά και ενόψει όσων προαναφέρθηκαν, το Τμήμα, κατά παραδοχή των προβαλλόμενων από την αιτούσα εταιρεία «...», κρίνει ότι εν προκειμένω νομίμως κατακυρώθηκε τελικώς στην ίδια το αποτέλεσμα του επίμαχου διαγωνισμού κατόπιν συμπλήρωσης -μέσω προσκόμισης της …..2019 ενημερότητας πτυχίου της ενώπιον της ΑΕΠΠ- της προαναφερόμενης έλλειψης που διαπιστώθηκε στο νομίμως υποβληθέν και ορθώς συμπληρωθέν ως προς όλα τα λοιπά πεδία Τ.Ε.Υ.Δ. αυτής. Ειδικότερα, η θετική δήλωση αυτής στο Τ.Ε.Υ.Δ. (ενότητα α) περί του ότι πληροί όλα τα απαιτούμενα κριτήρια επιλογής του επίμαχου διαγωνισμού, στα οποία περιλαμβάνεται και η απαίτηση για τη μη υπέρβαση των ανώτατων επιτρεπτών ορίων ανεκτέλεστου υπολοίπου εργολαβικών συμβάσεων, ναι μεν δεν δύναται να αντικαταστήσει την υποχρέωση συμπλήρωσης του επίμαχου πεδίου 6, πλην όμως, υπό τις συντρέχουσες εν προκειμένω περιστάσεις, καθιστά το Τ.Ε.Υ.Δ. δεκτικό συμπλήρωσης ως προς τη συγκεκριμένη έλλειψη. Προς τούτο, ειδικότερα, πρέπει να συνεκτιμηθούν το ότι η ενότητα α΄ εσφαλμένως δεν απαλείφθηκε από το Τ.Ε.Υ.Δ., καίτοι δεν αντιστοιχούσε σε όρο της οικείας διακήρυξης. Επιπροσθέτως, το προπαρατεθέν πεδίο 6 της Ενότητας ΙV.B, του οποίου μάλιστα προηγούνταν άλλα πέντε πεδία που έπρεπε να μείνουν κενά και επίσης δεν είχαν απαλειφθεί, είχε διατύπωση γενικόλογη, υποθετική (με τη χρήση του όρου «ενδέχεται») και μη προσαρμοσμένη στη συγκεκριμένη απαίτηση της διακήρυξης για μη υπέρβαση των ανώτατων ορίων ανεκτέλεστου, με αποτέλεσμα να είναι δυνατή η πρόκληση σύγχυσης στους διαγωνιζόμενους σχετικά με τον ενδεδειγμένο τρόπο συμπλήρωσης του Τ.Ε.Υ.Δ. Εκτός αυτών, η απαιτούμενη συμπλήρωση του πεδίου 6 συνίστατο απλώς σε μια επίσης γενική θετική δήλωση περί μη υπέρβασης των ανώτατων επιτρεπτών ορίων ανεκτέλεστου, χωρίς να απαιτείται οποιαδήποτε ειδικότερη αναφορά σε επιμέρους έργα και ανεκτέλεστα υπόλοιπα αυτών. Επομένως, η ήδη υπάρχουσα θετική δήλωση περί πλήρωσης όλων των τεθέντων κριτηρίων επιλογής και μάλιστα στο ως άνω πεδίο που περιλαμβανόταν στο Τ.Ε.Υ.Δ. και εσφαλμένως δεν απαλείφθηκε, δεν μπορεί να παραβλεφθεί, αλλά αντίθετα καθιστούσε επιβεβλημένη την κλήση προς συμπλήρωση του Τ.Ε.Υ.Δ. ως προς τη θετική δήλωση και για το επίμαχο επιμέρους κριτήριο. Και τούτο προς διασφάλιση της ανάπτυξης του ανταγωνισμού και τήρησης της αρχής της ίσης και δίκαιης μεταχείρισης των υποψηφίων, προς όφελος και του δημοσίου συμφέροντος, καθώς και προς τον σκοπό της αποτροπής επέλευσης δυσανάλογων συνεπειών σε διαγωνιζόμενους για ασάφειες του Τ.Ε.Υ.Δ., οι οποίες δεν οφείλονταν σε δική τους υπαιτιότητα. (...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, οι ένδικες αιτήσεις αναθεώρησης πρέπει να γίνουν δεκτές και να αναθεωρηθεί η 1254/2019 απόφασή του VI Τμήματος. Γενομένων δε δεκτών των από 22.7.2019 αιτήσεων ανάκλησης, πρέπει να ανακληθεί η 589/2019 πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, μετά δε την ανάκληση αυτής, το Τμήμα αποφαίνεται ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου σύμβασης. Περαιτέρω, πρέπει να αποδοθεί στην πρώτη αιτούσα το παράβολο που κατέβαλε για την άσκηση της αίτησης αναθεώρησης (άρθρο 73 παρ. 4 του «Κώδικα Νόμων για το Ελεγκτικό Συνέδριο»).
Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)
Σχετικά Έγγραφα
ΕΣ/ΚΛ.Ε/103/2019
Ανάπλαση τμήματος νεκροταφείου...Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η μη συμπλήρωση από τον προσωρινό μειοδότη του συγκεκριμένου πεδίου του Τ.Ε.Υ.Δ. (Μέρος ΙV, Ενότητα Γ, Πεδίο 2) με τα έργα που είχε εκτελέσει κατά την τελευταία πενταετία, όπως απαιτούσε το άρθρο 22.Δ περίπτωση β της διακήρυξης του διαγωνισμού, δεν αποτελεί ασάφεια, επουσιώδη πλημμέλεια ή πρόδηλο τυπικό σφάλμα της προσφοράς του, που επιδέχεται διόρθωση ή συμπλήρωση, κατά την έννοια του άρθρου 102 του ν.4412/2016. Ούτε, εξάλλου, τίθεται ζήτημα ασάφειας των σχετικών όρων της διακήρυξης (άρθρα 22.Δ και 23.1 εδ. α), ως προς τον τρόπο συμπλήρωσης του αντίστοιχου πεδίου του Τ.Ε.Υ.Δ.. Η εν λόγω έλλειψη καθιστά το υποβληθέν Τ.Ε.Υ.Δ. εξαρχής ελλιπές ως δικαιολογητικό, χωρίς να επιτρέπεται η αντικατάστασή του ή η συμπλήρωσή του ως προς το επίμαχο πεδίο με μεταγενέστερη δήλωση. Ως εκ τούτου μη νομίμως κλήθηκε η ανωτέρω εργολήπτρια να συμπληρώσει τη σχετική έλλειψη ενώ η προσφορά της έπρεπε να αποκλειστεί ως απαράδεκτη.
ΕΣ/ΤΜ.6/1245/2019
Συντήρηση - επισκευή σχολείων...ζητείται η ανάκληση της 587/2019 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Με αυτά τα δεδομένα και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω (βλ. σκέψη υπό στοιχείο ΙΙ), το Τμήμα κρίνει ότι μη νομίμως κλήθηκε η εργολήπτρια ....να συμπληρώσει την παράλειψή της να δηλώσει στο σχετικό πεδίο του υποβληθέντος από αυτή Τ.Ε.Υ.Δ. (Μέρος IV. Β. πεδίο 6.) ότι δεν υπερβαίνει τα ανώτατα επιτρεπτά όρια ανεκτέλεστου υπολοίπου εργολαβικών συμβάσεων, όπως ορίζονται στο άρθρο 20 παρ. 4 του ν. 3669/2008 (βλ. άρθρο 22.Γ της εν λόγω διακήρυξης), παρά τα όσα περί του αντιθέτου αβάσιμα υποστηρίζουν o αιτών και η παρεμβαίνουσα. Και τούτο, διότι η ως άνω (1η κατά σειρά μειοδοσίας) υποψήφια, κατά την υποβολή, ηλεκτρονικά, του προβλεπόμενου από το άρθρο 79 παρ. 4 του ν. 4412/2016 ΤΕΥΔ, παρέλειψε να συμπληρώσει, στο πεδίο 6 των κριτηρίων επιλογής ΙV. Β αυτού, την απαιτούμενη από τη διακήρυξη δήλωση, ώστε να προαποδείξει ότι πληρούσε το συγκεκριμένο κριτήριο οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας, κατά παράβαση του σχετικού, συμβατού με τα ισχύοντα κατά το επίδικο χρονικό διάστημα πρότυπα τεύχη (βλ. απόφαση Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ. .....2017), όρου της διακήρυξης (βλ. άρθρα 22, 22.Γ και 23.1 αυτής). Η παράλειψη δε αυτή επιφέρει τον αποκλεισμό της από τη συνέχεια του διαγωνισμού (βλ. άρθρο 91 παρ. 1 α΄και β΄του ν. 4412/2016), αφού δεν συνιστά “ασάφεια”, όπως εσφαλμένως τη χαρακτηρίζει η παρεμβαίνουσα, ούτε μπορεί να θεωρηθεί “επουσιώδης πλημμέλεια” ή “πρόδηλο εκ παραδρομής σφάλμα”, ώστε να επιδέχεται συμπλήρωση κατά το άρθρο 102 του ν. 4412/2016, καθώς προϋπέθετε την αντικατάσταση του υποβληθέντος από αυτή ΤΕΥΔ, όσον αφορά το επίμαχο πεδίο, με τη δήλωση, το πρώτον, ότι πληροί το συγκεκριμένο κριτήριο επιλογής (βλ. Ελ. Συν. VI Τμ. 2244/2017, Ε΄ Κλιμ. 519/2017, 106, 519, 832/2018, 250/2019). Κατά τις διατάξεις δε του άρθρου 102 του ν. 4412/2016 (βλ. και άρθρο 9 της διακήρυξης), ερμηνευόμενες σύμφωνα με την αρχή της τυπικότητας που διέπει τις διαδικασίες για την ανάθεση δημοσίων συμβάσεων (Ελ. Συν. VI Τμ. 482/2018), η συμπλήρωση ή η διευκρίνιση εγγράφων δεν επιτρέπεται να έχει ως συνέπεια τη μεταγενέστερη αντικατάσταση των εγγράφων που έχουν κατατεθεί κατά τους όρους της διακήρυξης και μάλιστα, όπως εν προκειμένω, του ήδη υποβληθέντος ΤΕΥΔ, ήτοι του ουσιώδους εκείνου δικαιολογητικού συμμετοχής, το οποίο, σύμφωνα με το άρθρο 79 του ν. 4412/2016, επέχει θέση υπεύθυνης δήλωσης και λειτουργεί ως προκαταρκτική απόδειξη ότι ο εν λόγω υποψήφιος πληροί τις προϋποθέσεις συμμετοχής και τα κριτήρια επιλογής, που ορίζονται στην οικεία διακήρυξη και στην κείμενη νομοθεσία (βλ. Ελ. Συν. Τμ. Μείζονος – Επταμελούς Σύνθεσης 1351/2018, VI Tμ. 2244/2017, 844, 955, 1322/2018). Εξάλλου, ως προς την επίμαχη έλλειψη του υποβληθέντος ΤΕΥΔ δεν ασκεί οιαδήποτε επιρροή το γεγονός ότι η παρεμβαίνουσα είχε συμπληρώσει στο Μέρος IV αυτού - με θετική απάντηση («Ναι») - το πεδίο «α. Γενική ένδειξη για όλα τα κριτήρια επιλογής», καθώς η συμπλήρωση αυτή δεν δύναται να αντικαταστήσει την υποχρέωση αναλυτικής συμπλήρωσης των ειδικότερων τμημάτων του Μέρους IV. Και τούτο, διότι αφενός μεν η δυνατότητα συμπλήρωσης μόνο του πεδίου α. του Μέρους IV δεν προβλεπόταν ρητά στη διακήρυξη, αφετέρου δε στο επίμαχο πεδίο 6 του Μέρους IV. Β του ΤΕΥΔ, η παρεμβαίνουσα - ως εγγεγραμμένη στο ΜΕΕΠ - όφειλε, σύμφωνα με το άρθρο 22.Γ της διακήρυξης, να δηλώσει τη μη υπέρβαση του ανωτάτου επιτρεπτού ορίου ανεκτέλεστου υπολοίπου εργολαβικών συμβάσεων, η οποία δεν δύναται να συναχθεί από άλλα σημεία του ΤΕΥΔ, ούτε να συμπληρωθεί εκ των υστέρων. Κατόπιν αυτών, όπως ορθά κρίθηκε με την προσβαλλόμενη, μη νομίμως ο αιτών Δήμος κάλεσε, μέσω της διαδικασίας των διευκρινίσεων (άρθρ. 102 του ν. 4412/2016), την παρεμβαίνουσα εργολήπτρια σε συμπλήρωση του υποβληθέντος από αυτή ΤΕΥΔ, προς κάλυψη της προαναφερθείσας έλλειψής του, και δεν την απέκλεισε από τη συνέχεια του διαγωνισμού, με συνέπεια να υφίσταται κατά την ελεγχόμενη διαδικασία ουσιώδης νομική πλημμέλεια, η οποία εμποδίζει την υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου σύμβασης. Τέλος, ο ισχυρισμός του αιτούντος περί συνδρομής συγγνωστής πλάνης των οργάνων του, τα οποία, όπως προβάλλεται, θεώρησαν ότι μπορούσαν να καλέσουν την παρεμβαίνουσα να συμπληρώσει το εν λόγω πεδίο του ΤΕΥΔ, αφού αυτή είχε δηλώσει σε άλλο πεδίο του ΤΕΥΔ ότι πληροί όλα τα απαιτούμενα κριτήρια επιλογής, πρέπει να απορριφθεί, διότι η υποχρέωση αναλυτικής συμπλήρωσης των ειδικότερων τμημάτων του Μέρους IV ήταν σαφής, δεδομένου ότι, όπως ρητά αναφέρεται στο ίδιο το ΤΕΥΔ, το πεδίο «α. Γενική ένδειξη για όλα τα κριτήρια επιλογής» πρέπει να συμπληρώνεται μόνο όταν αυτό προβλέπεται από τη διακήρυξη (βλ. και σελ. 23 της Κ.Ο. 23 της Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ.), ενώ, περαιτέρω, η νομολογία του Δικαστηρίου επί του θέματος αυτού είναι πάγια (βλ. Ελ. Συν. VI Τμ. 2244/2017, Ε΄ Κλιμ. 519/2017, 106, 519, 832/2018, 250/2019). Ομοίως, ο προβαλλόμενος από το Δήμο ισχυρισμός περί συνδρομής λόγων υπέρτερου δημοσίου συμφέροντος για την άμεση υπογραφή της ελεγχόμενης σύμβασης, αναγομένων στην ανάγκη συντήρησης και επισκευής των σχολείων πριν από την έναρξη του νέου σχολικού έτους 2019 – 2020, είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, δοθέντος ότι το δημόσιο συμφέρον εξυπηρετείται προεχόντως με την τήρηση της νομιμότητας στις διαδικασίες ανάθεσης των δημοσίων συμβάσεων (Ελ. Συν. VI Τμ. 1605, 2227/2016, 668/2017, 482/2018, 979/2019), σε κάθε δε περίπτωση ο διαγωνισμός κατέληξε στη σύνταξη πίνακα μειοδοσίας, από τον οποίο μπορεί να επιλεγεί υποψήφιος ανάδοχος.Αποφαίνεται ότι η 587/2019 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου δεν πρέπει να ανακληθεί.
ΕΑΔΗΣΥ/1233/2022
ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Επειδή, σε συνέχεια της προηγούμενης σκέψης και για τους λόγους που αναλυτικά παρατίθενται σε αυτή, βασίμως υποστηρίζει η προσφεύγουσα ότι, η απλή αναφορά στο Μέρος ΙΙ - Α του ΕΕΕΣ από τον παρεμβαίνοντα του αριθμού μητρώου και της βεβαίωσης εγγραφής του στο ΜΕΕΠ δεν δύναται να εκληφθεί ως η προσήκουσα προαπόδειξη όλων των κριτηρίων επιλογής. Περαιτέρω και ειδικότερα όσον αφορά την απαίτηση προαπόδειξης του ανεκτέλεστου υπολοίπου εργολαβικών συμβάσεων ως στοιχείου της απαιτούμενης οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας, οι ισχυρισμοί Αριθμός απόφασης: 1233 / 2022 17 της προσφεύγουσας, ότι δηλαδή η απλή μνεία στο ΕΕΕΣ του παρεμβαίνοντος ότι «το ανεκτέλεστο υπόλοιπο των εργολαβικών συμβάσεων του δεν υπερβαίνει τα ανώτατα επιτρεπτά όρια που ορίζονται στο άρθρο 20 παρ. 4 του ν. 3669/2008 όπως ισχύει» δεν αρκεί, καθώς, ρητώς, η οικεία διακήρυξη απαιτεί την αναγραφή του ακριβούς ποσού του ανεκτέλεστου, πρέπει να γίνουν δεκτοί ως βάσιμοι. Και τούτο διότι η ως άνω έλλειψη στη συμπλήρωση του ΕΕΕΣ του παρεμβαίνοντος δεν μπορεί να αναπληρωθεί αφενός μεν ούτε από τη δήλωση περί ακρίβειας και ορθότητας των επικαλούμενων στοιχείων που περιλαμβάνεται στο Μέρος V του υποβληθέντος ΕΕΕΣ, ούτε από τη γενική δήλωση του Μέρους ΙΙ περίπτωση δ ότι η εγγραφή στους καταλόγους καλύπτει τα κριτήρια επιλογής, που εν προκειμένω μάλιστα κατά τα ως άνω κριθέντα, είναι εσφαλμένη. Και τούτο διότι στην υπόψη διακήρυξη ορίζεται ρητώς ότι απαιτείται η προαπόδειξη της πλήρωσης του κριτηρίου που αναφέρεται στη μη υπέρβαση των ανωτάτων επιτρεπόμενων ορίων ανεκτέλεστου υπολοίπου εργολαβικών συμβάσεων με τη ρητή δήλωση του υποψηφίου στο ΕΕΕΣ (βλ. ad hoc ΔΕφ Κομ. 49/2018). Σημειώνεται δε ότι ο ισχυρισμός της αναθέτουσας αρχής στην έκθεση των απόψεων της ότι «Η Ε.Δ. έκρινε ότι ο εν λόγω οικ. φορέας απέδειξε σε προκαταρκτικό στάδιο ότι πληροί τις προϋποθέσεις συμμετοχής στο διαγωνισμό και ότι δεν πρέπει να απορριφθεί η προσφορά του. Σε κάθε περίπτωση η προσκόμιση της υπεύθυνης δήλωσης περί ανεκτέλεστου, εξετάζεται εκτενώς από την Επιτροπή Διαγωνισμού στο επόμενο στάδιο του διαγωνισμού, που αφορά την προσκόμιση των δικαιολογητικών κατακύρωσης του προσωρινού αναδόχου, τόσο κατά το χρόνο υποβολής προσφορών, όσο και κατά το χρόνο υποβολής των δικαιολογητικών κατακύρωσης. Με το σκεπτικό της προσφυγής όλοι οι οικονομικοί φορείς που υποβάλλουν προσφορά, πρέπει εκ των προτέρων να υποβάλλουν δικαιολογητικά που ζητούνται σε μεταγενέστερη φάση του διαγωνισμού, μόνο από τον προσωρινό ανάδοχο.» είναι απορριπτέοι ως αβάσιμοι και ερειδόμενοι σε εσφαλμένη αφετηρία. Και τούτο διότι η εν λόγω δήλωση περί ανεκτέλεστου προβλέπεται στο κανονιστικό πλαίσιο της διακήρυξης, όφειλε συνεπώς ο παρεμβαίνων και κατά τα ανωτέρω ορισθέντα, στο ΕΕΕΣ του, να προβεί σε ακριβή αναφορά του ποσού (ανεκτέλεστου υπολοίπου). Επομένως, εκ των ανωτέρω συνάγεται ότι η αναθέτουσα αρχή έπρεπε, κατά δέσμια αρμοδιότητα αυτής, να αποκλείσει την προσφορά του Αριθμός απόφασης: 1233 / 2022 18 παρεμβαίνοντος λόγω παράλειψης προαπόδειξης δια του υποβληθέντος ΕΕΕΣ (και) της πλήρωσης του κριτηρίου του όρου 22.Γ της οικείας διακήρυξης περί μη υπέρβασης των ανωτάτων επιτρεπόμενων ορίων ανεκτέλεστου υπολοίπου εργολαβικών συμβάσεων, κατά παράβαση των προβλεπόμενων στον όρο 23.5 της διακήρυξης.
ΕΣ/ΚΛ.Ε/558/2020
Συντήρηση - βελτίωση εθνικής οδού...Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η παράλειψη από τον προσωρινό μειοδότη να συμπληρώσει κατά την αρχική υποβολή του Τ.Ε.Υ.Δ. το συγκεκριμένο πεδίο αυτού (Μέρος ΙΙΙ, Ενότητα Γ, Πεδίο 3) ως προς το εάν συντρέχει στο πρόσωπό του ο λόγος αποκλεισμού περί διάπραξης σοβαρού επαγγελματικού παραπτώματος, όπως απαιτούσε το άρθρο 22.Α.4 περίπτωση θ΄ της διακήρυξης του διαγωνισμού, επιφέρει τον αποκλεισμό του από τη συνέχεια του διαγωνισμού (βλ. άρθρο 91 παρ. 1 περ. α΄ του ν. 4412/2016), δοθέντος ότι αυτή δεν συνιστά ασάφεια, επουσιώδη πλημμέλεια ή πρόδηλο τυπικό σφάλμα της προσφοράς του, που επιδέχεται διόρθωση ή συμπλήρωση, κατά την έννοια του άρθρου 102 του ν. 4412/2016, αφού προϋπέθετε, κατά παράβαση της παρ. 2 εδ. β΄ του ως άνω άρθρου, την αντικατάσταση του υποβληθέντος από αυτόν Τ.Ε.Υ.Δ. όσον αφορά στο επίμαχο πεδίο, με τη δήλωση το πρώτον της εταιρείας αυτής ότι δεν συντρέχει ο συγκεκριμένος λόγος αποκλεισμού. Ούτε, εξάλλου, τίθεται ζήτημα ασάφειας των σχετικών όρων της διακήρυξης (άρθρα 22.Α.4. και 23.1 εδ. α΄), ως προς τον τρόπο συμπλήρωσης του αντίστοιχου πεδίου του Τ.Ε.Υ.Δ.. Η εν λόγω ουσιώδης έλλειψη καθιστά το υποβληθέν Τ.Ε.Υ.Δ. εξαρχής ελλιπές ως δικαιολογητικό, χωρίς να επιτρέπεται η αντικατάστασή του ή η συμπλήρωσή του ως προς το επίμαχο πεδίο με μεταγενέστερη δήλωση, η οποία συνιστά επιγενόμενη του χρόνου υποβολής της προσφοράς μεταβολή του περιεχομένου της, με τη συμπλήρωση στοιχείων που ουδόλως αναφέρονταν αρχικώς και που απαιτούνταν επί ποινή αποκλεισμού, ώστε αυτή να καταστεί επιγενομένως παραδεκτή. Ως εκ τούτου, μη νομίμως κλήθηκε η ανωτέρω εργολήπτρια να συμπληρώσει τη σχετική έλλειψη ενώ η προσφορά της έπρεπε να αποκλειστεί ως απαράδεκτη, καθόσον δεν απέδειξε, κατά τον κρίσιμο χρόνο υποβολής των δικαιολογητικών συμμετοχής, την απαιτούμενη επί ποινή αποκλεισμού από τη διακήρυξη αξιοπιστία και φερεγγυότητά της.
ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1490/2022
Παροχή υπηρεσιών καθαριότητας ... ζητείται η ανάκληση της 501/2022 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.(...)Ενόψει αυτών, μη νομίμως αποκλείστηκαν οι εταιρείες α)..) και β).., με την αιτιολογία ότι δεν υπέβαλαν με τον φάκελο της τεχνικής τους προσφοράς, τα αποδεικτικά μέσα που πιστοποιούν τη συνδρομή των καθοριζομένων στα άρθρα 2.2.5 και 2.2.6 απαιτήσεων ποιοτικής επιλογής. Διάφορη, δε είναι, η προβλεπόμενη στο άρθρο 2.2.9.2 ευχέρεια της αναθέτουσας αρχής να ζητήσει από τους προσφέροντες, σε οποιοδήποτε χρονικό σημείο κατά τη διάρκεια της διαδικασίας, να υποβάλλουν όλα ή ορισμένα δικαιολογητικά, όταν αυτό απαιτείται για την ορθή διεξαγωγή της διαδικασίας, ευχέρεια που δεν ασκήθηκε ρητώς και ειδικώς στην προκειμένη περίπτωση. Η αναθέτουσα αρχή όφειλε, συνεπώς, να κάνει αποδεκτές τις προσφορές των εν λόγω δύο διαγωνιζομένων και να τις προκρίνει στο επόμενο στάδιο ανοίγματος και αξιολόγησης των οικονομικών προσφορών, από το οποίο παρατύπως αυτές παραλείφθηκαν, γεγονός που συνιστά ουσιώδη πλημμέλεια της διαγωνιστικής διαδικασίας, η οποία κωλύει την υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης. Τα αυτά ισχύουν, καταρχήν, και ως προς την επίσης αποκλεισθείσα εταιρεία.., πλην όμως, αυτή νομίμως αποκλείσθηκε περαιτέρω για τον λόγο ότι η υπεύθυνη δήλωση που υπέβαλε, σύμφωνα με το άρθρο 2.4.3.2. περ. η΄ της διακήρυξης για τον υπεύθυνο του έργου, δεν ταυτίζονταν με τα στοιχεία του συντονιστή που αναφέρονταν στο έγγραφο της περ. γ΄ του ίδιου άρθρου, κατά παράβαση των διευκρινίσεων που δόθηκαν με το 5627/13.1.2022 έγγραφο, το οποίο, εντάχθηκε στο κανονιστικό πλαίσιο του διαγωνισμού και δέσμευε όλους τους προσφέροντες.(...) Δεν ανακαλεί την 501/2022 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
ΑΕΠΠ/260/2020
Διαμόρφωση κτιρίου αποθηκών...Από το σύνολο των προαναφερόμενων προκύπτει ότι η, από 20.08.2019, Υπεύθυνη Δήλωση της εταιρίας με τον δ.τ. «...» υποβλήθηκε, όπως ορθώς υποστηρίζει η προσφεύγουσα, ανεπικαίρως και ως εκ τούτου, μη νομίμως, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να ληφθεί υπόψη από την οικεία αναθέτουσα αρχή, αφού δεν αποτελεί ένα «τυπικό» δικαιολογητικό κατακύρωσης, που υποβάλλεται στο στάδιο υποβολής των δικαιολογητικών κατακύρωσης από τον προσωρινό μειοδότη και εντός της τασσόμενης σε αυτόν (αρχικής ή συμπληρωματικής) προθεσμίας, σύμφωνα με το άρθρο 103 του Ν. 4412/2016, ως ίσχυε κατά τον επίμαχο χρόνο, αλλά δικαιολογητικό το οποίο βεβαιώνει γεγονότα, τα οποία όφειλαν να λάβουν χώρα σε πρωθύστερο χρόνο, τα οποία, όμως, δεν έλαβαν χώρα, ούτε άλλωστε ουδείς ισχυρίζεται το αντίθετο. Περαιτέρω, θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι εφαρμοζόμενοι στην προκείμενη περίπτωση όροι της Διακήρυξης (άρθρα 22.Δ. (ii), 23.6 και 24.2) ήταν διατυπωμένοι με σαφήνεια, ώστε να θεωρείται ότι δόθηκε σε όλους τους ευλόγως ενημερωμένους και κανονικά επιμελείς υποψηφίους, η δυνατότητα να κατανοήσουν το ακριβές περιεχόμενό τους και να τους ερμηνεύσουν με τον ίδιο ακριβώς τρόπο. Μάλιστα, λόγω της σαφήνειας των επίμαχων όρων, ήταν, εν προκειμένω, δυνατός ο εκ μέρους της οικείας αναθέτουσας αρχής αποτελεσματικός έλεγχος του εάν οι Προσφορές των υποψηφίων ανταποκρίνονται στα κριτήρια που διέπουν την προς ανάθεση σύμβαση (βλ. ΔΕΕ, Απόφαση της 18.06.2002, Υπόθεση C-92/00, Stadt Wien, σκέψη 45· ΔΕΕ, Απόφαση της 12.12.2002, Υπόθεση C-470/99, Universale-Bau, σκέψη 91· ΔΕΕ, Απόφαση της 29.04.2005, Υπόθεση C-496/1999, CAS Succhi di Frutta SpA, σκέψη 111 κλπ). Συναφώς υπενθυμίζεται, ότι, κατά πάγια νομολογία, η νομιμότητα συμμετοχής προϋποθέτει την εκπλήρωση τυπικών προϋποθέσεων (βλ. Ελ. Συν. VI Τμήμα, Αποφ. 24995, 1949/2009. Πρ. 115, 10/2008, 222/2005, Ζ΄ Κλιμάκιο, Πρ. 116/2012, 1177/2009, Δημήτριος Ι. Ράικος, Δίκαιο Δημοσίων Συμβάσεων, Β΄ έκδοση, Σάκκουλας, 2017, σελ. 195-197). Εν κατακλείδι, λαμβανομένης υπόψη της αρχής της ίσης μεταχείρισης των διαγωνιζόμενων και της αρχής της τυπικότητας που διέπουν τις διαδικασίες ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων, αφής στιγμής η επίμαχη Υπεύθυνη Δήλωση άπτεται, κατά τα ανωτέρω, των προϋποθέσεων συμμετοχής της διαγωνιζόμενης εταιρίας «...» (απαράβατος όρος), η υπό κρίση Προδικαστική Προσφυγή θα πρέπει να γίνει δεκτή και συνεπώς, η προσβαλλόμενη, η υπ΄ αριθμ. 228/17.12.2019 Απόφαση της Ο.Ε. του εν λόγω Δήμου θα πρέπει να ακυρωθεί.
ΕΑΔΗΣΥ/1462/2022
Επειδή, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, και δεν αμφισβητείται, ο παρεμβαίνων οικονομικός φορέας στο υποβληθέν ΕΕΕΣ του απάντησε καταφατικά στο ερώτημα της Ενότητας Α του Μέρους ΙΙ περί εγγραφής σε επίσημο κατάλογο, δηλώνοντας αριθμ. ΜΕΕΠ «29459» και ειδικότερα: «[…]ΟΔΟΠΟΙΙΑ 2η, ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΑ 2η, ΥΔΡΑΥΛΙΚΑ 2η ΛΙΜΕΝΙΚΑ Α1, Η/Μ 2ης, ΒΙΟΜ- ΕΝΡ. 2η , ΕΡΓΑ ΠΡΑΣΙΝΟΥ 2η. Παράταση πτυχίου ΜΕΕΠ 29459 μέχρι την 31/12/2022 σύμφωνα με το ΦΕΚ 134A/2021 αρθ. 74 του Ν. 4821/2021». Δοθέντος όμως ότι, αφενός μεν η εγγραφή στο ΜΕΕΠ χωρίς ενημερότητα πτυχίου δεν θεωρείται ως επίσημο μητρώο/κατάλογος, αφετέρου δε ενημερότητα πτυχίου δεν χορηγείται σε εργοληπτικές επιχειρήσεις κατώτερες της 3ης τάξης σύμφωνα με την ΥΑ Δ15/οικ/15658/2013 (ΦΕΚ Β ́ 2300), εσφαλμένως ο παρεμβαίνων οικονομικός φορέας απάντησε ΝΑΙ στην Ενότητα Α του Μέρους ΙΙ του ΕΕΕΣ περί εγγραφής σε επίσημο κατάλογο/Μητρώο. Περαιτέρω, ο παρεμβαίνων οικονομικός φορέας ομοίως έδωσε εσφαλμένη θετική απάντηση στο ερώτημα «Η εγγραφή ή ταυτοποίηση καλύπτει όλα τα απαιτούμενη κριτήρια επιλογής» με αποτέλεσμα να μην ενεργοποιηθεί το υπό ε ́ ερώτημα ότι είναι σε θέση να προσκομίσει βεβαίωση πληρωμής εισφορών κοινωνικής ασφάλισης και φόρων ή να παράσχει πληροφορίες που θα δίνουν τη δυνατότητα στην αναθέτουσα αρχή να τις λάβει απευθείας μέσω πρόσβασης σε εθνική βάση δεδομένων σε οποιοδήποτε κράτος μέλος αυτήν διατίθεται δωρεάν. Σημειώνεται ότι στο Τμήμα Β του Μέρους ΙΙΙ του υποβληθέντος ΕΕΕΣ του ο παρεμβαίνων οικονομικός φορέας απάντησε ότι δεν έχει ανεκπλήρωτες φορολογικές και κοινωνικοασφαλιστικές υποχρεώσεις. Ως εκ τούτου, και κατά τα εκτεθέντα υπό σκέψη 28, η μη απάντηση του παρεμβαίνοντος οικονομικού φορέα σε ερώτημα που, εν προκειμένω, δεν τυγχάνει εφαρμογής για αυτόν διότι δεν είναι εγγεγραμμένος σε επίσημο κατάλογο, δεν μπορεί να αποτελέσει λόγο απόρριψης της προσφοράς του και ο σχετικός λόγος της προσφυγής πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος
ΕΣ/ΚΛ.Ζ/943/2022
«ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΦΥΛΑΞΗΣ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ 1 ΤΗΣ … ΑΕ»(...)κατόπιν της καταφατικής δήλωσης στο ΕΕΕΣ της -δανείζουσας ικανότητα στη συμμετέχουσα στον διαγωνισμό εταιρεία … Α.Ε.- εταιρείας … A.E. περί διάπραξης σοβαρού επαγγελματικού παραπτώματος συνιστάμενου στην επιβολή σε βάρος της από τα όργανα του ΣΕΠΕ, μέσα σε χρονικό διάστημα δύο (2) ετών πριν από την ημερομηνία λήξης της προθεσμίας υποβολής προσφοράς στον υπό κρίση διαγωνισμό, πλέον των τριών (3) πράξεων επιβολής προστίμου για παραβάσεις της εργατικής νομοθεσίας «υψηλής» ή «πολύ υψηλής» σοβαρότητας διαπιστωθείσες στο πλαίσιο, αθροιστικά, τριών ελέγχων και, περαιτέρω, της αρνητικής δήλωσης της ίδιας αναφορικά με τη λήψη επανορθωτικών μέτρων, ο αναθέτων φορέας όφειλε, καθόσον η καταφατική ως άνω δήλωση συνιστά καταφατική δήλωση ως προς τη συνδρομή υποχρεωτικού λόγου αποκλεισμού και δεν υφίσταται περιθώριο τήρησης της διαδικασίας που προδιαγράφεται περί αυτοκάθαρσης, να απαιτήσει από τη συμμετέχουσα εταιρεία … Α.Ε. να προβεί σε αντικατάσταση της τρίτης που παρέχει σε αυτή δάνεια ικανότητα, προκειμένου να παραμείνει στον διαγωνισμό.(...)στο πλαίσιο των διαδικασιών σύναψης συμβάσεων (καθαριότητας ή/και) φύλαξης, όπως η επίμαχη, κατά την έννοια του λόγου αποκλεισμού περί διάπραξης σοβαρού επαγγελματικού παραπτώματος συνιστά τέτοιο (παράπτωμα) η περίπτωση γ΄ της παρ. 2 του άρθρου 68 ν. 3863/2010, είναι αδιάφορο το γεγονός (και αλυσιτελής ο αντίστοιχος ισχυρισμός) ότι οι επιβληθείσες πράξεις του ΣΕΠΕ μπορεί να μην έχουν αποκτήσει τελεσίδικη ισχύ λόγω προσβολής τους με άσκηση προσφυγής, ενώ είναι αβάσιμος ο ισχυρισμός περί αμφισημίας της διακήρυξης. Ομοίως αδιάφορο είναι άλλωστε και το γεγονός ότι κατά τον χρόνο που καλείται ο συμμετέχων από τον αναθέτοντα φορέα να προβεί σε αντικατάσταση του τρίτου ενδέχεται να μην υφίσταται πλέον ο λόγος αποκλεισμού λόγω παρέλευσης διετίας από την ημερομηνία έκδοσης των πράξεων, δοθέντος ότι, σε κάθε περίπτωση, αυτός συνέτρεχε κατά τον κρίσιμο χρόνο υποβολής της προσφοράς.Κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης
ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1384/2023
Παρεμβάσεις Αστικής Αναζωογόνησης για την Οικονομική Ανασυγκρότηση τοπικών εμπορικών οδών (...)Mε αυτά τα πραγματικά περιστατικά και σύμφωνα με όσα έγιναν ερμηνευτικώς δεκτά ανωτέρω στη σκέψη 14, η κρίση του Κλιμακίου στην προσβαλλόμενη Πράξη ότι η μη υπέρβαση των ανώτατων επιτρεπτών ορίων ανεκτέλεστου υπολοίπου εργολαβικών συμβάσεων ήταν δυνατό να συναχθεί από την έκδοση ενημερότητας πτυχίου στο όνομα των αποκλεισθεισών εταιρειών είναι αβάσιμη, όπως βασίμως υποστηρίζουν ο προσφύγων Δήμος με την προσφυγή του και η ανάδοχος ..με την παρέμβασή της. Τούτο, πρώτον, διότι η ενημερότητα πτυχίου δεν επαρκεί, λόγω της ετήσιας διάρκειάς της, για τη βεβαίωση του ύψους του διαρκώς κυμαινόμενου κατά τη διάρκεια του έτους ύψους του ανεκτέλεστου υπολοίπου των υπό εκτέλεση συμβάσεων. Δεύτερον, διότι το προπαρατεθέν, διέπον τον διαγωνισμό εθνικό και ενωσιακό νομοθετικό πλαίσιο, δεν εμποδίζει τον αναθέτοντα φορέα να θεσπίσει, τόσο για τους καταταγέντες στο Μ.Ε.Ε.Π. σύμφωνα με τις εθνικές ρυθμίσεις, όσο και για τους εγκεκριμένους σε άλλο κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης εργολήπτες, το κριτήριο της μη υπέρβασης ενός ορίου ανεκτέλεστου υπολοίπου εργολαβικών συμβάσεων που εκτελούν παραλλήλως, ώστε να αποφευχθεί η δέσμευσή τους πέραν των δυνατοτήτων τους και να διασφαλιστεί, η ακίνδυνη, από αυτή την άποψη, ανάληψη της εκτέλεσης του υπό δημοπράτηση έργου. Τρίτον, διότι η πρόβλεψη και διατύπωση του άρθρου 23 της διακήρυξης του κρινόμενου διαγωνισμού, περί υποχρεωτικής προαποδεικτικής συμπλήρωσης του ανεκτέλεστου υπολοίπου των ήδη εκτελούμενων συμβάσεων στο πεδίο «Λοιπές οικονομικές ή χρηματοοικονομικές απαιτήσεις» της Ενότητας Β «Οικονομική και Χρηματοοικονομική επάρκεια» του Μέρους ΙV του Ε.Ε.Ε.Σ., ήταν σαφής για τον επιμελή διαγωνιζόμενο, ουδεμία διευκρινιστική ερώτηση ετέθη ως προς την ορθή συμπλήρωση του πεδίου από τους υποψήφιους φορείς, αλλά και οι συμμετέχουσες στη διαγωνιστική διαδικασία, οι οποίες εκβλήθηκαν από αυτή λόγω της μη συμπλήρωσης του συνολικού ποσού του ανεκτέλεστου στο εν λόγω πεδίο, δεν αμφισβήτησαν την εκβολή τους με προδικαστική προσφυγή. Εφόσον δε, όπως προκύπτει από την προηγηθείσα ανάπτυξη, η παράλειψη αναγραφής του συγκεκριμένου ανεκτέλεστου υπολοίπου εργολαβικών συμβάσεων δεν είναι δυνατό να καλυφθεί δι’ αναφοράς ή παραπομπής στην ενημερότητα πτυχίου των αποκλεισθέντων οικονομικών φορέων, ούτε μπορούσε να αναπληρωθεί από τη γενική δήλωσή τους περί μη υπέρβασης του ανώτατου ορίου ανεκτελέστου υπολοίπου, είναι απορριπτέα και η συνακόλουθη κρίση του Κλιμακίου ότι η παράλειψη αυτή ήταν επιδεκτική αποσαφήνισης ή συμπλήρωσης στο προαποδεικτικό στάδιο του Ε.Ε.Ε.Σ δυνάμει του άρθρου 102 του ν. 4412/2016, όπως ισχύει. Κατά συνέπεια είναι απορριπτέα η ως άνω υποστηριζόμενη άποψη ότι όφειλε η αναθέτουσα να την καλέσει να συμπληρώσει την ελλιπή της δήλωση κατ’ εφαρμογή του άρθρου 102 του ν. 4412/2016, το μεν διότι τούτο ερείδεται στην προαναφερθείσα πλάνη περί το περιεχόμενο του όρου 22.Γ της διακήρυξης, το δε διότι δεν υπέβαλε πλήρες και σύμφωνο με τη διακήρυξη Ε.Ε.Ε.Σ., το οποίο αποτελεί ουσιώδες δικαιολογητικό συμμετοχής.Κατ’ ακολουθία των προεκτεθέντων, η ένδικη προσφυγή του Δήμου Θεσσαλονίκης και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση της αναδόχου ..πρέπει να γίνουν δεκτές, η προσβαλλόμενη με αυτή, 465/2023 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου πρέπει να ανακληθεί, απορριπτομένης συνακολούθως και της υπέρ της διατήρησης του κύρους της παρέμβασης της Ένωσης οικονομικών φορέων με την επωνυμία «..Α.Ε.- Α.Τ.Ε.» και των μελών αυτής.
ΔΕΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/Γ΄ ΕΛΑΣΣΟΝΑ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/377/2024
ΕΣ/ΤΜ.6/1254/2019
Συντήρηση και βελτίωση οδικού άξονα...ζητείται η ανάκληση της 589/2019 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν ανωτέρω δεκτά, η μη υποβολή, από την εταιρεία ...., ορθώς και πλήρως συμπληρωμένης υπεύθυνης δήλωσης, αποτελούσε ουσιώδη απόκλιση της προσφοράς της από τους όρους και τον τύπο υποβολής της σύμφωνα με τη διακήρυξη, ενώ και η παράλειψη δήλωσης περί της μη υπέρβασης των ανώτατων επιτρεπόμενων ορίων ανεκτέλεστου υπολοίπου εργολαβικών συμβάσεων, σύμφωνα με τον αντίστοιχο αρκούντως σαφή όρο της διακήρυξης, συνιστούσε ουσιώδη έλλειψη της προσφοράς της ...., που δεν μπορούσε, κατά παρέκκλιση του κανόνα της προαπόδειξης που εισάγεται με το άρθρο 79 του ν. 4412/2016, να αναπληρωθεί από τα υποβληθέντα από αυτήν δικαιολογητικά ή την καταφατική απάντηση στη γενική ένδειξη «για όλα τα κριτήρια επιλογής» του Μέρους IV της δήλωσης, δεδομένου ότι στη διακήρυξη δεν δηλωνόταν ρητώς ότι οι ενδιαφερόμενοι οικονομικοί φορείς μπορούσαν να συμπληρώσουν μόνον τη γενική αυτή ένδειξη χωρίς να υποχρεούνται να συμπληρώσουν οποιαδήποτε άλλη ενότητα του Μέρους IV, ενώ στο οικείο τυποποιημένο έντυπο της υπεύθυνης δήλωσης υπήρχε ειδικό πεδίο που αφορούσε στις «λοιπές οικονομικές ή χρηματοοικονομικές απαιτήσεις οι οποίες (ενδέχεται να) έχουν προσδιοριστεί στη σχετικής διακήρυξη», το οποίο, όπως ρητώς διευκρινίζεται και με την προαναφερόμενη κατευθυντήρια οδηγία 23 της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων, συμπληρώνεται αναφορικά και με την μη υπέρβαση των ανώτατων επιτρεπτών ορίων ανεκτέλεστου υπολοίπου εργολαβικών συμβάσεων. Η έλλειψη δε αυτή δεν μπορούσε να συμπληρωθεί, σύμφωνα με το άρθρο 102 του ν.4412/2016, καθόσον θα επρόκειτο για συμπλήρωση μη ορθώς υποβληθέντος, κατά τη διακήρυξη δικαιολογητικού, που έφερε ουσιώδεις ελλείψεις κατά το περιεχόμενο του, σχετικά με την ικανότητα συμμετοχής της ως άνω εταιρείας στον επίμαχο διαγωνισμό, και επέφερε, ως εκ τούτου, υποχρεωτικά τον αποκλεισμό της από τη συνέχεια του διαγωνισμού (βλ. Ε.Σ. VI 2244/2017), τα περί του αντιθέτου δε προβαλλόμενα από τις αιτούσες, ότι επρόκειτο περί τυπικής ελλείψεως που μπορούσε, ενόψει και των αρχών της χρηστής διοίκησης και της καλής πίστης, να συμπληρωθεί – διευκρινισθεί και δεν επιφέρει, ως εκ τούτου, τον αποκλεισμό από τη διαγωνιστική διαδικασία, είναι αβάσιμα και απορριπτέα.(...)Κατά συνέπεια, οι κρινόμενες αιτήσεις πρέπει να απορριφθούν και να διαταχθεί η κατάπτωση του κατατεθέντος, από την αιτούσα ανώνυμη εταιρεία «... ΑΤΕ», παραβόλου υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου (άρθρο 73 παρ.4 ν. 4129/2013).
ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ-ΕΠΤ.ΣΥΝΘ/1564/2019