ΕΣ/ΚΛ.Ε/558/2020
Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου
Συντήρηση - βελτίωση εθνικής οδού...Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η παράλειψη από τον προσωρινό μειοδότη να συμπληρώσει κατά την αρχική υποβολή του Τ.Ε.Υ.Δ. το συγκεκριμένο πεδίο αυτού (Μέρος ΙΙΙ, Ενότητα Γ, Πεδίο 3) ως προς το εάν συντρέχει στο πρόσωπό του ο λόγος αποκλεισμού περί διάπραξης σοβαρού επαγγελματικού παραπτώματος, όπως απαιτούσε το άρθρο 22.Α.4 περίπτωση θ΄ της διακήρυξης του διαγωνισμού, επιφέρει τον αποκλεισμό του από τη συνέχεια του διαγωνισμού (βλ. άρθρο 91 παρ. 1 περ. α΄ του ν. 4412/2016), δοθέντος ότι αυτή δεν συνιστά ασάφεια, επουσιώδη πλημμέλεια ή πρόδηλο τυπικό σφάλμα της προσφοράς του, που επιδέχεται διόρθωση ή συμπλήρωση, κατά την έννοια του άρθρου 102 του ν. 4412/2016, αφού προϋπέθετε, κατά παράβαση της παρ. 2 εδ. β΄ του ως άνω άρθρου, την αντικατάσταση του υποβληθέντος από αυτόν Τ.Ε.Υ.Δ. όσον αφορά στο επίμαχο πεδίο, με τη δήλωση το πρώτον της εταιρείας αυτής ότι δεν συντρέχει ο συγκεκριμένος λόγος αποκλεισμού. Ούτε, εξάλλου, τίθεται ζήτημα ασάφειας των σχετικών όρων της διακήρυξης (άρθρα 22.Α.4. και 23.1 εδ. α΄), ως προς τον τρόπο συμπλήρωσης του αντίστοιχου πεδίου του Τ.Ε.Υ.Δ.. Η εν λόγω ουσιώδης έλλειψη καθιστά το υποβληθέν Τ.Ε.Υ.Δ. εξαρχής ελλιπές ως δικαιολογητικό, χωρίς να επιτρέπεται η αντικατάστασή του ή η συμπλήρωσή του ως προς το επίμαχο πεδίο με μεταγενέστερη δήλωση, η οποία συνιστά επιγενόμενη του χρόνου υποβολής της προσφοράς μεταβολή του περιεχομένου της, με τη συμπλήρωση στοιχείων που ουδόλως αναφέρονταν αρχικώς και που απαιτούνταν επί ποινή αποκλεισμού, ώστε αυτή να καταστεί επιγενομένως παραδεκτή. Ως εκ τούτου, μη νομίμως κλήθηκε η ανωτέρω εργολήπτρια να συμπληρώσει τη σχετική έλλειψη ενώ η προσφορά της έπρεπε να αποκλειστεί ως απαράδεκτη, καθόσον δεν απέδειξε, κατά τον κρίσιμο χρόνο υποβολής των δικαιολογητικών συμμετοχής, την απαιτούμενη επί ποινή αποκλεισμού από τη διακήρυξη αξιοπιστία και φερεγγυότητά της.
Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)
Σχετικά Έγγραφα
ΕΣ/ΚΛ.Ε/103/2019
Ανάπλαση τμήματος νεκροταφείου...Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η μη συμπλήρωση από τον προσωρινό μειοδότη του συγκεκριμένου πεδίου του Τ.Ε.Υ.Δ. (Μέρος ΙV, Ενότητα Γ, Πεδίο 2) με τα έργα που είχε εκτελέσει κατά την τελευταία πενταετία, όπως απαιτούσε το άρθρο 22.Δ περίπτωση β της διακήρυξης του διαγωνισμού, δεν αποτελεί ασάφεια, επουσιώδη πλημμέλεια ή πρόδηλο τυπικό σφάλμα της προσφοράς του, που επιδέχεται διόρθωση ή συμπλήρωση, κατά την έννοια του άρθρου 102 του ν.4412/2016. Ούτε, εξάλλου, τίθεται ζήτημα ασάφειας των σχετικών όρων της διακήρυξης (άρθρα 22.Δ και 23.1 εδ. α), ως προς τον τρόπο συμπλήρωσης του αντίστοιχου πεδίου του Τ.Ε.Υ.Δ.. Η εν λόγω έλλειψη καθιστά το υποβληθέν Τ.Ε.Υ.Δ. εξαρχής ελλιπές ως δικαιολογητικό, χωρίς να επιτρέπεται η αντικατάστασή του ή η συμπλήρωσή του ως προς το επίμαχο πεδίο με μεταγενέστερη δήλωση. Ως εκ τούτου μη νομίμως κλήθηκε η ανωτέρω εργολήπτρια να συμπληρώσει τη σχετική έλλειψη ενώ η προσφορά της έπρεπε να αποκλειστεί ως απαράδεκτη.
ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1394/2022
ΟΔΟΠΟΙΙΑ ζητείΤΑΙ την ανάκληση της 518/2022 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού ΣυνεδρίοΥ...Ενόψει των ανωτέρω και σύμφωνα με όσα έγιναν ερμηνευτικώς δεκτά στη σκέψη 4 σχετικά με τις διατάξεις του άρθρου 102 του ν. 4412/2016, όπως αυτό αντικαταστάθηκε με το άρθρο 42 του ν. 4782/2021, το Τμήμα κρίνει ότι η αναθέτουσα Αρχή δεν είχε τη διακριτική ευχέρεια να καλέσει την ανωτέρω διαγωνιζόμενη αρχική προσωρινή μειοδότρια εταιρεία (ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ Α.Τ.Ε.) να συμπληρώσει (αναπληρώσει) το ανωτέρω ελλείπον πεδίο – ερώτημα του ΕΕΕΣ το πρώτον μετά την υποβολή της προσφοράς της, καθώς τούτο θα συνιστούσε παροχή δυνατότητας να υποβάλει αυτή ουσιώδες στοιχείο (δικαιολογητικό) της προσφοράς της, απαιτούμενο επί ποινή αποκλεισμού από τα άρθρα 79, 91 και 93 του ν. 4412/2016 αλλά και 23 και 24 της διακήρυξης (βλ. σκέψη 6), μετά την υποβολή της προσφοράς και όχι επιτρεπόμενη κλήση προς συμπλήρωση ή αποσαφήνιση ή ολοκλήρωση ή τεκμηρίωση υποβληθέντος ήδη με την προσφορά της εγγράφου (δικαιολογητικού) ή των σχετικών πληροφοριών.
ΒΛΕΠΕ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΕΠΠ/1636/2021
ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ-ΕΠΤ.ΣΥΝΘ/1649/2020
Εκτέλεση έργου..ζητείται η αναθεώρηση της 644/2020 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Επιπλέον, η διατύπωση του σχετικού πεδίου του Μέρους IV, ενότητα Γ του Τυποποιημένου Εντύπου Υπεύθυνης Δήλωσης περί δήλωσης της τεχνικής και επαγγελματικής ικανότητας είναι γενική και δεν έχει υποστεί την κατάλληλη επεξεργασία, ώστε να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της συγκεκριμένης διακήρυξης. Ειδικότερα, δεν αναφέρει τα προσδιοριζόμενα στο άρθρο 22.Δ της διακήρυξης στοιχεία της κρίσιμης περιόδου αναφοράς (πενταετία) και του είδους των έργων που πρέπει οι υποψήφιοι να δηλώσουν ότι έχουν εκτελέσει κατά την περίοδο αυτή. Ως εκ τούτου, το πεδίο αυτό δεν έχει την απαιτούμενη σαφήνεια, ώστε ένας μέσος επιμελής υποψήφιος να είναι βέβαιος για την απαίτηση συμπλήρωσης του πεδίου αυτού. Η ύπαρξη ασάφειας ως προς την επίμαχη απαίτηση δήλωσης προηγούμενων έργων αποδεικνύεται, άλλωστε, από το γεγονός ότι οι μισές από της συμμετέχουσες στο διαγωνισμό εργοληπτικές επιχειρήσεις δεν συμπλήρωσαν το πεδίο αυτό. Συνεπώς, εν προκειμένω η διακήρυξη ενείχε ασάφεια ως προς την ύπαρξη ή μη υποχρέωσης των υποψηφίων να συμπληρώσουν στο δεύτερο πεδίο του Μέρους ΙV, Ενότητα Γ του Τυποποιημένου Εντύπου Υπεύθυνης Δήλωσης κατάλογο εκτελεσθέντων έργων και η αιτούσα, η οποία όπως αποδεικνύεται διέθετε την ζητούμενη εμπειρία, ευλόγως πλανήθηκε ως προς την υποχρέωση αυτή. Εξάλλου, η διαπιστωθείσα ασάφεια δεν μπορεί να αποβεί σε βάρος των υποψηφίων, καθώς το γεγονός αυτό θα ήταν αντίθετο με την αρχή της αναλογικότητας, που κατά το άρθρο 18 του ν. 4412/2016 διαπνέει τη διενέργεια των διαγωνιστικών διαδικασιών για την ανάθεση των δημοσίων συμβάσεων. Ως εκ τούτου, προς άρση της ασάφειας που η ίδια δημιούργησε, η αναθέτουσα αρχή νομίμως κάλεσε κατ’ άρθρο 102 του ν. 4412/2016 την αιτούσα, η οποία άλλωστε κάλυπτε τον σχετικό όρο τεχνικής ικανότητας, να συμπληρώσει το ανωτέρω πεδίο του Τυποποιημένου Εντύπου Υπεύθυνης Δήλωσης.Απορρίπτει την αίτηση αναθεώρησης
ΕΑΔΗΣΥ/1282/2022
ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Επειδή, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φάκελου και δεν αμφισβητείται, ο παρεμβαίνων υπέβαλε με τα δικαιολογητικά κατακύρωσης υπεύθυνες δηλώσεις αναφορικά α) με τους λόγους αποκλεισμού των των όρων 2.2.3.2 και 2.2.3.8 της διακήρυξης, β) τον κύκλο εργασιών και γ) την απόδειξη της νόμιμης σύστασης και εκπροσώπησης του, οι οποίες φέρουν έγκυρη ψηφιακή υπογραφή καθώς έχουν συνταχθεί μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης της Δημόσιας Διοίκησης, κατά δε το ν. 4863/2020 η αυθεντικοποίηση μέσω της ηλεκτρονικής εφαρμογής e-dilosi έχει την ίδια ισχύ με βεβαίωση γνησίου υπογραφής, ως βασίμως προβάλλει ο παρεμβαίνων. Ως εκ τούτου, δοθέντος ότι οι επίμαχες δηλώσεις φέρουν εγκυρη και γνήσια υπογραφή, εσφαλμένως η αναθέτουσα αρχή κάλεσε τον παρεμβαίνοντα να συμπληρώσει τα δικαιολογητικά κατακύρωσης κατ’ άρθρον 103 του ν. 4412/2012 αλλά όφειλε να αποδεχθεί την προσφορά του. Ακόμη όμως και αν ήθελε γίνει δεκτό ότι οι υποβληθείσες με τα δικαιολογητικά κατακύρωσης δηλώσεις του παρεμβαίνοντος δε φέρουν υπογραφή της οποίας η γνησιότητα δεν αμφισβητείται αλλά έπρεπε να φέρουν ψηφιακή υπογραφή –quod nonορθώς η αναθέτουσα αρχή κάλεσε τον παρεμβαίνοντα να συμπληρώσει τις δηλώσεις με ψηφιακή υπογραφή, τα δε περί του αντιθέτου προβαλλόμενα από τον προσφεύγοντα τυγχάνουν απορριπτέα ως αβάσιμα, καθώς ερείδονται επί εσφαλμένης προυπόθεσης, δοθέντος ότι κατά τη διάταξη του άρθρου 103 του ν. 4412/2016 ρητώς προβλέπεται η κλήση του προσωρινού αναδόχου σε περίπτωση ελλείψεων των δικαιολογητικών κατακύρωσης ή και Αριθμός απόφασης: 1282/2022 19 μη υποβολής αυτών, προδήλως δε εν προκειμένω δεν συντρέχει περίπτωση τροποποίησης της προσφοράς, καθώς η εν λόγω αιτίαση αφορά την εφαρμογή του άρθρου 102 του ν. 4412/2016, η οποία δεν συντρέχει εν προκειμένω, όπου η κλήση του προσωρινού αναδόχου προς συμπλήρωση των δικαιολογητικών κατακύρωσης σαφώς ερείδεται στον όρο 3.2. της διακήρυξης που ενσωματώνει τις διατάξεις του άρθρου 103 του ν. 4412/2016. Αλυσιτελώς ο προσφεύγων επικαλείται στο υπόμνημά του την υπ’ αριθμ. ΔΕφΤρ 43/2021 απόφαση περί υποχρέωσης των δικαιολογητικών κατακύρωσης να φέρουν ψηφιακή υπογραφή, ενόψει της ρητής νομολογίας του Συμβουλίου της Επικρατείας επί του ζητήματος, ως εκτίθεται υπό σκέψη 31. Ομοιως αλυσιτελώς ο προσφεύγων επικαλείται την υπ’ αριθμ. ΔΕφΑθ 414/2022 απόφαση η οποία αφορά στην εφαρμογή της προγενέστερης μορφής του άρθρου 103 του ν. 4412/2016, όπου ο προσωρινός ανάδοχος αιτειτο παράτασης για τα δικαιολογητικά κατακύρωσης και η αναθέτουσα αρχή δεν υπείχε υποχρέωση προς κλήση για συμπλήρωση. Συνεπώς, ο σχετικός λόγος της προσφυγής θα πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος
ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ-ΕΠΤΑΜ.ΣΥΝΘ/1351/2018
Εκτέλεση έργου:..ζητείται η αναθεώρηση της 955/2018 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη II.Δ της παρούσας, ορθώς, με την προσβαλλόμενη απόφαση έγινε δεκτό ότι μη νομίμως αποκλείστηκε η παρεμβαίνουσα εταιρεία για το λόγο ότι στο .... που υπέβαλε δεν δηλώνεται η εγγραφή της στο ... για τη ζητούμενη, με βάση τη διακήρυξη, κατηγορία έργων (Οδοποιία), καθόσον με τον φάκελο των δικαιολογητικών συμμετοχής της συνυπέβαλε βεβαίωση εγγραφής της στο .... για την 3η τάξη της ως άνω κατηγορίας έργων, λαμβανομένης, περαιτέρω, υπόψη της καταχωρισθείσας στο σχετικό πεδίο του ... δήλωσής της ότι η εν λόγω βεβαίωση συνιστά δικαιολογητικό στο οποίο βασίζεται η εγγραφή της σε επίσημο κατάλογο, όσα δε αντίθετα υποστηρίζονται με την υπό κρίση αίτηση είναι απορριπτέα ως αβάσιμα.Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, εφόσον δεν προβάλλεται λόγος αναθεώρησης της προσβαλλόμενης απόφασης κατά το κεφάλαιο αυτής με το οποίο κρίθηκε μη νόμιμος ο αποκλεισμός της παρεμβαίνουσας για τον δεύτερο ως άνω λόγο (μη συμπλήρωση του μέρους VI του .... ως προς τον τίτλο του δημοπρατούμενου έργου), η υπό κρίση αίτηση αναθεώρησης πρέπει να απορριφθεί και να διαταχθεί η κατάπτωση του κατατεθέντος από τους αιτούντες παραβόλου υπέρ του Δημοσίου (άρθρο 73 παρ. 4 του Κώδικα Νόμων για το Ελεγκτικό Συνέδριο).
ΑΕΠΠ/179/2020
Προμήθεια καυσίμων και λιπαντικών...Όμως, η διακήρυξη ρητώς και σαφώς ορίζει ως υποχρεωτική τεχνική προδιαγραφή την έγκριση κυκλοφορίας που δίδεται μετά την καταχώρησή τους στον κατάλογο που διατηρεί η Δ/νση Πετροχημικών του Γενικού Χημείου του Κράτους. Η έγκριση κυκλοφορίας θα κατατίθεται επί ποινή αποκλεισμού μαζί με την προσφορά και θα έχει εκδοθεί από το Γ.Χ.Κ για όλα τα προσφερόμενα είδη επί ποινή αποκλεσιμού (Μελέτη Τεχνικές Προδιαγραφές σκέψη 26). Συνεπώς, σύμφωνα με τον νόμο άρθ. 18, 53, 54, το Παράρτημα VIII του Προσαρτήματος Α, άρθ. 71, 91, 94 και 100 του ν. 4412/2016 (σκέψεις 18 έως 25), τους όρους 1.3, 2.4.1, 2.4.2.3, 2.4.6, 3.1.2, και τα Παραρτήματα της διακήρυξης και ιδία το ΕΝΤΥΠΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ, η Μελέτη με αριθ. 3/2019 κεφάλαια Τεχνικές Προδιαγραφές προϊόν με α/α 12, Συγγραφή Υποχρεώσεων της Μελέτης άρθ. 9, της διακήρυξης (σκέψη 26), και σύμφωνα με τις αρχές της νομιμότητας της τυπικότητας της διαφάνειας που διέπουν τους δημόσιους διαγωνισμούς (παραπάνω σκέψεις 27 έως 35 εκτενώς), η προσφορά της ... έπρεπε να απορριφθεί για τον λόγο αυτό, καθώς προσκρούει σε όρο της διακήρυξης που έχει τεθεί επί ποινή αποκλεισμού και ιδία σε απαίτηση προσκόμισης στον φάκελο της τεχνικής προσφοράς τυπικού στοιχείου, και δη προσκόμισης της έγκρισης του ΓΧΚ. Κατ΄ ακολουθίαν των ανωτέρω, είναι βάσιμος και πρέπει να γίνει δεκτός ο δεύτερος λόγος της προσφυγής και να ακυρωθεί η προσβαλλόμενη απόφαση που έκανε δεκτή την τεχνική προσφορά της εταιρείας ... για τα επίμαχα Τμήματα 2 και 6 της διακήρυξης, ενώ έπρεπε να την απορρίψει κατά δέσμια αρμοδιότητα, λόγω μη συμμόρφωσης με σαφείς και ρητές, υποχρεωτικές, επί ποινή αποκλεισμού της προσφοράς τεχνικές προδιαγραφές, απαιτήσεις και όρους της διακήρυξης ως ανωτέρω εκτενώς αναφέρεται.
ΕΣ/ΤΜ.6/1245/2019
Συντήρηση - επισκευή σχολείων...ζητείται η ανάκληση της 587/2019 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Με αυτά τα δεδομένα και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω (βλ. σκέψη υπό στοιχείο ΙΙ), το Τμήμα κρίνει ότι μη νομίμως κλήθηκε η εργολήπτρια ....να συμπληρώσει την παράλειψή της να δηλώσει στο σχετικό πεδίο του υποβληθέντος από αυτή Τ.Ε.Υ.Δ. (Μέρος IV. Β. πεδίο 6.) ότι δεν υπερβαίνει τα ανώτατα επιτρεπτά όρια ανεκτέλεστου υπολοίπου εργολαβικών συμβάσεων, όπως ορίζονται στο άρθρο 20 παρ. 4 του ν. 3669/2008 (βλ. άρθρο 22.Γ της εν λόγω διακήρυξης), παρά τα όσα περί του αντιθέτου αβάσιμα υποστηρίζουν o αιτών και η παρεμβαίνουσα. Και τούτο, διότι η ως άνω (1η κατά σειρά μειοδοσίας) υποψήφια, κατά την υποβολή, ηλεκτρονικά, του προβλεπόμενου από το άρθρο 79 παρ. 4 του ν. 4412/2016 ΤΕΥΔ, παρέλειψε να συμπληρώσει, στο πεδίο 6 των κριτηρίων επιλογής ΙV. Β αυτού, την απαιτούμενη από τη διακήρυξη δήλωση, ώστε να προαποδείξει ότι πληρούσε το συγκεκριμένο κριτήριο οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας, κατά παράβαση του σχετικού, συμβατού με τα ισχύοντα κατά το επίδικο χρονικό διάστημα πρότυπα τεύχη (βλ. απόφαση Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ. .....2017), όρου της διακήρυξης (βλ. άρθρα 22, 22.Γ και 23.1 αυτής). Η παράλειψη δε αυτή επιφέρει τον αποκλεισμό της από τη συνέχεια του διαγωνισμού (βλ. άρθρο 91 παρ. 1 α΄και β΄του ν. 4412/2016), αφού δεν συνιστά “ασάφεια”, όπως εσφαλμένως τη χαρακτηρίζει η παρεμβαίνουσα, ούτε μπορεί να θεωρηθεί “επουσιώδης πλημμέλεια” ή “πρόδηλο εκ παραδρομής σφάλμα”, ώστε να επιδέχεται συμπλήρωση κατά το άρθρο 102 του ν. 4412/2016, καθώς προϋπέθετε την αντικατάσταση του υποβληθέντος από αυτή ΤΕΥΔ, όσον αφορά το επίμαχο πεδίο, με τη δήλωση, το πρώτον, ότι πληροί το συγκεκριμένο κριτήριο επιλογής (βλ. Ελ. Συν. VI Τμ. 2244/2017, Ε΄ Κλιμ. 519/2017, 106, 519, 832/2018, 250/2019). Κατά τις διατάξεις δε του άρθρου 102 του ν. 4412/2016 (βλ. και άρθρο 9 της διακήρυξης), ερμηνευόμενες σύμφωνα με την αρχή της τυπικότητας που διέπει τις διαδικασίες για την ανάθεση δημοσίων συμβάσεων (Ελ. Συν. VI Τμ. 482/2018), η συμπλήρωση ή η διευκρίνιση εγγράφων δεν επιτρέπεται να έχει ως συνέπεια τη μεταγενέστερη αντικατάσταση των εγγράφων που έχουν κατατεθεί κατά τους όρους της διακήρυξης και μάλιστα, όπως εν προκειμένω, του ήδη υποβληθέντος ΤΕΥΔ, ήτοι του ουσιώδους εκείνου δικαιολογητικού συμμετοχής, το οποίο, σύμφωνα με το άρθρο 79 του ν. 4412/2016, επέχει θέση υπεύθυνης δήλωσης και λειτουργεί ως προκαταρκτική απόδειξη ότι ο εν λόγω υποψήφιος πληροί τις προϋποθέσεις συμμετοχής και τα κριτήρια επιλογής, που ορίζονται στην οικεία διακήρυξη και στην κείμενη νομοθεσία (βλ. Ελ. Συν. Τμ. Μείζονος – Επταμελούς Σύνθεσης 1351/2018, VI Tμ. 2244/2017, 844, 955, 1322/2018). Εξάλλου, ως προς την επίμαχη έλλειψη του υποβληθέντος ΤΕΥΔ δεν ασκεί οιαδήποτε επιρροή το γεγονός ότι η παρεμβαίνουσα είχε συμπληρώσει στο Μέρος IV αυτού - με θετική απάντηση («Ναι») - το πεδίο «α. Γενική ένδειξη για όλα τα κριτήρια επιλογής», καθώς η συμπλήρωση αυτή δεν δύναται να αντικαταστήσει την υποχρέωση αναλυτικής συμπλήρωσης των ειδικότερων τμημάτων του Μέρους IV. Και τούτο, διότι αφενός μεν η δυνατότητα συμπλήρωσης μόνο του πεδίου α. του Μέρους IV δεν προβλεπόταν ρητά στη διακήρυξη, αφετέρου δε στο επίμαχο πεδίο 6 του Μέρους IV. Β του ΤΕΥΔ, η παρεμβαίνουσα - ως εγγεγραμμένη στο ΜΕΕΠ - όφειλε, σύμφωνα με το άρθρο 22.Γ της διακήρυξης, να δηλώσει τη μη υπέρβαση του ανωτάτου επιτρεπτού ορίου ανεκτέλεστου υπολοίπου εργολαβικών συμβάσεων, η οποία δεν δύναται να συναχθεί από άλλα σημεία του ΤΕΥΔ, ούτε να συμπληρωθεί εκ των υστέρων. Κατόπιν αυτών, όπως ορθά κρίθηκε με την προσβαλλόμενη, μη νομίμως ο αιτών Δήμος κάλεσε, μέσω της διαδικασίας των διευκρινίσεων (άρθρ. 102 του ν. 4412/2016), την παρεμβαίνουσα εργολήπτρια σε συμπλήρωση του υποβληθέντος από αυτή ΤΕΥΔ, προς κάλυψη της προαναφερθείσας έλλειψής του, και δεν την απέκλεισε από τη συνέχεια του διαγωνισμού, με συνέπεια να υφίσταται κατά την ελεγχόμενη διαδικασία ουσιώδης νομική πλημμέλεια, η οποία εμποδίζει την υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου σύμβασης. Τέλος, ο ισχυρισμός του αιτούντος περί συνδρομής συγγνωστής πλάνης των οργάνων του, τα οποία, όπως προβάλλεται, θεώρησαν ότι μπορούσαν να καλέσουν την παρεμβαίνουσα να συμπληρώσει το εν λόγω πεδίο του ΤΕΥΔ, αφού αυτή είχε δηλώσει σε άλλο πεδίο του ΤΕΥΔ ότι πληροί όλα τα απαιτούμενα κριτήρια επιλογής, πρέπει να απορριφθεί, διότι η υποχρέωση αναλυτικής συμπλήρωσης των ειδικότερων τμημάτων του Μέρους IV ήταν σαφής, δεδομένου ότι, όπως ρητά αναφέρεται στο ίδιο το ΤΕΥΔ, το πεδίο «α. Γενική ένδειξη για όλα τα κριτήρια επιλογής» πρέπει να συμπληρώνεται μόνο όταν αυτό προβλέπεται από τη διακήρυξη (βλ. και σελ. 23 της Κ.Ο. 23 της Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ.), ενώ, περαιτέρω, η νομολογία του Δικαστηρίου επί του θέματος αυτού είναι πάγια (βλ. Ελ. Συν. VI Τμ. 2244/2017, Ε΄ Κλιμ. 519/2017, 106, 519, 832/2018, 250/2019). Ομοίως, ο προβαλλόμενος από το Δήμο ισχυρισμός περί συνδρομής λόγων υπέρτερου δημοσίου συμφέροντος για την άμεση υπογραφή της ελεγχόμενης σύμβασης, αναγομένων στην ανάγκη συντήρησης και επισκευής των σχολείων πριν από την έναρξη του νέου σχολικού έτους 2019 – 2020, είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, δοθέντος ότι το δημόσιο συμφέρον εξυπηρετείται προεχόντως με την τήρηση της νομιμότητας στις διαδικασίες ανάθεσης των δημοσίων συμβάσεων (Ελ. Συν. VI Τμ. 1605, 2227/2016, 668/2017, 482/2018, 979/2019), σε κάθε δε περίπτωση ο διαγωνισμός κατέληξε στη σύνταξη πίνακα μειοδοσίας, από τον οποίο μπορεί να επιλεγεί υποψήφιος ανάδοχος.Αποφαίνεται ότι η 587/2019 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου δεν πρέπει να ανακληθεί.
ΑΕΠΠ/59/2020
Παροχή υπηρεσιών καθαριότητας....Επειδή, περαιτέρω το άρθρο 88 του ν. 4412/2016, έχει ως κύριο σκοπό να μην αποκλείεται προσφέρων από τη διαδικασία χωρίς να του έχει δοθεί η δυνατότητα να δικαιολογήσει το περιεχόμενο της προσφοράς του η οποία φαίνεται υπερβολικά χαμηλή, ενώ δεν προβλέπει όρια ως προς τη δυνατότητα της αναθέτουσας αρχής να ζητήσει τις αναγκαίες διευκρινίσεις που θα την οδηγήσουν σε ασφαλή κρίση. Επομένως, θα πρέπει ο υποψήφιος να μπορεί να προβάλει λυσιτελώς την άποψή του και να προσκομίσει κάθε είδους δικαιολογητικό σχετικά με τα στοιχεία της προσφοράς του. Η δε αναθέτουσα αρχή οφείλει να αποτυπώνει με σαφήνεια την πρόσκληση-αίτηση προκειμένου να τους παρέχει την δυνατότητα να αποδείξουν κατά πλήρη τρόπο την σοβαρότητα των προσφορών τους (βλ. σκέψη 43 και ΑΕΠΠ 979/2018). Στη συγκεκριμένη, ωστόσο, περίπτωση το ερώτημα της αναθέτουσας αρχής ήταν παντελώς γενικό και ασαφές στηριζόμενο απλώς και μόνο στα συγκριτικά στοιχεία του ενδεικτικού προϋπολογισμού μελέτης και στο εύλογο βάσει της κοινής αντίληψης και λογικής, τα οποία ωστόσο ουδόλως προσδιορίζουν και μάλιστα κατά τρόπο αντικειμενικό το ζητούμενο να απαντηθεί, ήτοι το εύλογο της προσφοράς. Επομένως, ουδεμία πλημμέλεια μπορεί να αποδοθεί στην απάντηση της προσφεύγουσας βάσει του συγκεκριμένου ερωτήματος και, περαιτέρω, ως αυτή βασίμως ισχυρίζεται, εφόσον η αναθέτουσα αρχή ήθελε και περαιτέρω διευκρινίσεις όφειλε να προβεί σε περαιτέρω ερώτημα ώστε να αχθεί σε ασφαλή κρίση.
ΕΣ/ΤΜ.6/126/2020
Ασφαλτοστρώσεις...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν παραπάνω (σκέψη 2) δεκτά το Τμήμα κρίνει ότι μη νομίμως κρίθηκε παραδεκτή η προσφορά της αιτούσας υπό σύσταση κοινοπραξίας, καθόσον δεν προσδιορίστηκαν τα απαιτούμενα ρητώς και σαφώς, επί ποινή απαραδέκτου, από τις διατάξεις του άρθρου 96 παρ. 7 του ν. 4412/2016 και του ειδικού όρου 3.1 της διακήρυξης, στοιχεία, ήτοι η έκταση και το είδος συμμετοχής εκάστου των μελών της στο έργο, καθώς και η κατανομή της αμοιβής μεταξύ τους, στα κατατεθέντα .... των μελών της ή σε άλλο σημείο της κοινής οικονομικής προσφοράς τους, κατά τα ορθώς κριθέντα υπό του Κλιμακίου, απορριπτομένων όλων των περί του αντιθέτου προβαλλόμενων λόγων ως αβασίμων. Ειδικότερα, ο ισχυρισμός ότι δεν έγινε προσδιορισμός των ως άνω στοιχείων στο προδιαμορφωμένο έντυπο του ΤΕΥΔ διότι δεν υφίσταται αντίστοιχο πεδίο πρέπει να απορριφθεί προεχόντως ως αλυσιτελής λόγω της επάλληλης αιτιολογίας της κρίσης του Κλιμακίου, σύμφωνα με την οποία τα εν λόγω στοιχεία δεν δηλώθηκαν σε κανένα εν γένει σημείο της οικονομικής προσφοράς της αιτούσας. Σε κάθε δε περίπτωση ο ισχυρισμός αυτός τυγχάνει αβάσιμος, καθόσον ο προσδιορισμός των ως άνω απαιτουμένων επί ποινή απαραδέκτου στοιχείων γίνεται είτε στο ... (Μέρος ΙΙ Ενότητα Α πεδίο «Τρόπος συμμετοχής» περ. β. «προσδιορίστε τους άλλους οικονομικούς φορείς που συμμετέχουν από κοινού στη διαδικασία σύναψης δημόσιας σύμβασης»), είτε με υποβολή ξεχωριστής υπεύθυνης δήλωσης, είτε σε οποιοδήποτε σημείο της οικονομικής προσφοράς της προσφέρουσας ένωσης (βλ. και κατευθυντήρια οδηγία 18 της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων, σελ. 14-15). Ομοίως, ο ισχυρισμός ότι οι διατάξεις του άρθρου 96 παρ. 7 του ν. 4412/2016 και του άρθρου 3 της οικείας διακήρυξης εφαρμόζονται μόνο στις ενώσεις προσώπων και όχι στις κοινοπραξίες, πρέπει να απορριφθεί προεχόντως ως αλυσιτελώς προβαλλόμενος, καθόσον η αιτούσα τυγχάνει υπό σύσταση κοινοπραξία και ως εκ τούτου κατά το χρόνο υποβολής της επίμαχης προσφοράς και εισέτι έως τον παρόντα χρόνο δεν υφίσταται συσταθείσα κοινοπραξία αλλά απλώς μη καταχωρισθείσα στο ΓΕΜΗ ένωση οικονομικών φορέων προς το σκοπό της υποβολής απλώς προσφοράς, που θα εξελιχθεί υπό τον όρο ανάληψης της σύμβασης στη συσταθησόμενη κοινοπραξία. Επιπλέον, ο ισχυρισμός που προβάλλεται με την υπό κρίση παρέμβαση ότι σε κάθε περίπτωση ο Δήμος δύναται να ζητήσει τη συμπλήρωση των .... της μειοδότριας ένωσης σύμφωνα με το άρθρο 102 του ν. 4412/2016 τυγχάνει απορριπτέος ως αβάσιμος, καθόσον η παράλειψη υποβολής των ως άνω ρητώς απαιτουμένων από τη διακήρυξη επί ποινή αποκλεισμού στοιχείων σε οποιοδήποτε εν γένει έγγραφο της προσφοράς της αιτούσας τυγχάνει ουσιώδης και δεν είναι επιδεκτική 4412/2016. Τέλος, ο προβαλλόμενος από την αναθέτουσα αρχή λόγος περί συγγνωστής πλάνης των οργάνων της πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος (βλ. και Ε.Σ. VI Τμ. 2027/2017, όπου και ειδικότερη γνώμη), καθόσον οι σχετικές διατάξεις είναι σαφείς ως προς το υποκειμενικό πεδίο εφαρμογής τους (βλ. και κατευθυντήρια οδηγία 18 της Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ).
ΑΕΠΠ/1610/2020
Παροχή υπηρεσιών για την αποκομιδή και μεταφορά απορριμάτων....Ως εκ τούτου, μη διενεργηθείσας της ως άνω κλήσης σύμφωνα με το άρθρο 2.4.6 της διακήρυξης, η αναθέτουσα αρχή παρανόμως απέρριψε την προσφορά του προσφεύγοντος, αφού κατά τον έλεγχο και την αξιολόγηση της προσφοράς του αβασίμως διαπιστώθηκε, ότι το περιεχόμενο της υποβληθείσας τεχνικής προσφοράς δεν είναι σύμφωνο με την παράγραφο 2.4.3 της διακήρυξης και παρουσιάζει ελλείψεις ως προς τα δικαιολογητικά που ζητούνται από τα έγγραφα της διακήρυξης και αποκλίσεις ως προς τους όρους και τις τεχνικές προδιαγραφές της σύμβασης». Τούτων έπεται ότι, κατά την έννοια των εν λόγω κανονιστικών ρυθμίσεων, αν η αναθέτουσα αρχή παραλείψει να εκπληρώσει την προαναφερόμενη αυτοτελή υποχρέωσή της ή αν, για την ταυτότητα του νομικού λόγου, προβεί σε πλημμελή τήρησή της, η μη υποβολή από τον υποψήφιο ανάδοχο μη ζητηθέντος εν λόγω δικαιολογητικού δεν συνεπάγεται αυτομάτως και άνευ ετέρου τον αποκλεισμό του από την περαιτέρω διαδικασία του διαγωνισμού, αλλά υποχρεώνει, καταρχήν, την αναθέτουσα αρχή να προβεί στην οφειλόμενη, κατά τα ήδη εκτεθέντα, κλήση του προς συμπλήρωση του ελλείποντος ή δικαιολογητικού. Άλλως, η ελλιπής υποβολή από τον προσωρινό ανάδοχο απαιτουμένων από τη διακήρυξη δικαιολογητικών συνεπάγεται τον αποκλεισμό του για τον λόγο αυτόν, εφόσον έχει προηγηθεί η προσήκουσα προς τούτο κλήση από την αναθέτουσα αρχή, η οποία, συνεπώς, δεν μπορεί να προβεί στην απόρριψη του φακέλου της προσφοράς του λόγω ελλείψεων, πριν καλέσει τον υποψήφιο ανάδοχο για την κάλυψη των ελλείψεων αυτών και παρέλθει η σχετικώς ταχθείσα προθεσμία. Ενόψει αυτών και λαμβάνοντας, ακόμη, υπόψη ότι ούτε η αναθέτουσα αρχή υποστηρίζει ούτε από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτει ότι στον προσφεύγοντα κοινοποιήθηκε πρόσκληση προσκόμισης του εν λόγω δικαιολογητικού, το Κλιμάκιο κρίνει ότι, απαιτείται η εκ μέρους της αναθέτουσας αρχής αναζήτηση του επίμαχου δικαιολογητικού και η απόρριψη της προσφοράς μόνο σε περίπτωση μη προσκόμισής του (βλ. ΔΕΘεσς 16,172/2019) και κατά τούτο ο σχετικός λόγος γίνεται δεκτός ως βάσιμος