ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ-ΕΠΤΑΜ.ΣΥΝΘ/1351/2018
Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου
Εκτέλεση έργου:..ζητείται η αναθεώρηση της 955/2018 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη II.Δ της παρούσας, ορθώς, με την προσβαλλόμενη απόφαση έγινε δεκτό ότι μη νομίμως αποκλείστηκε η παρεμβαίνουσα εταιρεία για το λόγο ότι στο .... που υπέβαλε δεν δηλώνεται η εγγραφή της στο ... για τη ζητούμενη, με βάση τη διακήρυξη, κατηγορία έργων (Οδοποιία), καθόσον με τον φάκελο των δικαιολογητικών συμμετοχής της συνυπέβαλε βεβαίωση εγγραφής της στο .... για την 3η τάξη της ως άνω κατηγορίας έργων, λαμβανομένης, περαιτέρω, υπόψη της καταχωρισθείσας στο σχετικό πεδίο του ... δήλωσής της ότι η εν λόγω βεβαίωση συνιστά δικαιολογητικό στο οποίο βασίζεται η εγγραφή της σε επίσημο κατάλογο, όσα δε αντίθετα υποστηρίζονται με την υπό κρίση αίτηση είναι απορριπτέα ως αβάσιμα.Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, εφόσον δεν προβάλλεται λόγος αναθεώρησης της προσβαλλόμενης απόφασης κατά το κεφάλαιο αυτής με το οποίο κρίθηκε μη νόμιμος ο αποκλεισμός της παρεμβαίνουσας για τον δεύτερο ως άνω λόγο (μη συμπλήρωση του μέρους VI του .... ως προς τον τίτλο του δημοπρατούμενου έργου), η υπό κρίση αίτηση αναθεώρησης πρέπει να απορριφθεί και να διαταχθεί η κατάπτωση του κατατεθέντος από τους αιτούντες παραβόλου υπέρ του Δημοσίου (άρθρο 73 παρ. 4 του Κώδικα Νόμων για το Ελεγκτικό Συνέδριο).
Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)
Σχετικά Έγγραφα
ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ-ΕΠΤ.ΣΥΝΘ/1649/2020
Εκτέλεση έργου..ζητείται η αναθεώρηση της 644/2020 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Επιπλέον, η διατύπωση του σχετικού πεδίου του Μέρους IV, ενότητα Γ του Τυποποιημένου Εντύπου Υπεύθυνης Δήλωσης περί δήλωσης της τεχνικής και επαγγελματικής ικανότητας είναι γενική και δεν έχει υποστεί την κατάλληλη επεξεργασία, ώστε να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της συγκεκριμένης διακήρυξης. Ειδικότερα, δεν αναφέρει τα προσδιοριζόμενα στο άρθρο 22.Δ της διακήρυξης στοιχεία της κρίσιμης περιόδου αναφοράς (πενταετία) και του είδους των έργων που πρέπει οι υποψήφιοι να δηλώσουν ότι έχουν εκτελέσει κατά την περίοδο αυτή. Ως εκ τούτου, το πεδίο αυτό δεν έχει την απαιτούμενη σαφήνεια, ώστε ένας μέσος επιμελής υποψήφιος να είναι βέβαιος για την απαίτηση συμπλήρωσης του πεδίου αυτού. Η ύπαρξη ασάφειας ως προς την επίμαχη απαίτηση δήλωσης προηγούμενων έργων αποδεικνύεται, άλλωστε, από το γεγονός ότι οι μισές από της συμμετέχουσες στο διαγωνισμό εργοληπτικές επιχειρήσεις δεν συμπλήρωσαν το πεδίο αυτό. Συνεπώς, εν προκειμένω η διακήρυξη ενείχε ασάφεια ως προς την ύπαρξη ή μη υποχρέωσης των υποψηφίων να συμπληρώσουν στο δεύτερο πεδίο του Μέρους ΙV, Ενότητα Γ του Τυποποιημένου Εντύπου Υπεύθυνης Δήλωσης κατάλογο εκτελεσθέντων έργων και η αιτούσα, η οποία όπως αποδεικνύεται διέθετε την ζητούμενη εμπειρία, ευλόγως πλανήθηκε ως προς την υποχρέωση αυτή. Εξάλλου, η διαπιστωθείσα ασάφεια δεν μπορεί να αποβεί σε βάρος των υποψηφίων, καθώς το γεγονός αυτό θα ήταν αντίθετο με την αρχή της αναλογικότητας, που κατά το άρθρο 18 του ν. 4412/2016 διαπνέει τη διενέργεια των διαγωνιστικών διαδικασιών για την ανάθεση των δημοσίων συμβάσεων. Ως εκ τούτου, προς άρση της ασάφειας που η ίδια δημιούργησε, η αναθέτουσα αρχή νομίμως κάλεσε κατ’ άρθρο 102 του ν. 4412/2016 την αιτούσα, η οποία άλλωστε κάλυπτε τον σχετικό όρο τεχνικής ικανότητας, να συμπληρώσει το ανωτέρω πεδίο του Τυποποιημένου Εντύπου Υπεύθυνης Δήλωσης.Απορρίπτει την αίτηση αναθεώρησης
ΕΣ/ΚΛ.ΣΤ/126/2022
ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ:Να ελέγξει τη νομιμότητα της διαδικασίας ανάθεσης και των τριών (3) σχεδίων συμβάσεων για την προμήθεια απορριμματοφόρων οχημάτων και οχημάτων και μηχανημάτων έργου από τον Δήμο(....)Τούτο, διότι από την προαναφερόμενη από 29.9.2021 «Βεβαίωση μη καταγγελμένων επιχειρηματικών οφειλών» της Τράπεζας …, που αυτός υπέβαλε ως δικαιολογητικό κατακύρωσης, δεν αποδεικνύεται η εκπλήρωση του προβλεπόμενου στη διακήρυξη κριτηρίου ποιοτικής επιλογής για τη χρηματοοικονομική επάρκεια να έχει αυτός βεβαιωμένη από τράπεζα πιστοληπτική ικανότητα, ήτοι δυνατότητα σύναψης οποιασδήποτε μορφής νέων δανείων χρηματοδότησης από τράπεζα, ποσού τουλάχιστον ίσου με τον προϋπολογισμό του ανωτέρω Τμήματος με ΦΠΑ, που είναι 86.800,00 ευρώ(....)Αποφαίνεται ότι κωλύεται η υπογραφή των τριών (3) σχεδίων συμβάσεων σχεδίου σύμβασης μεταξύ του Δήμου … – … και: α) της … Α.Ε. … για την προμήθεια έξι απορριμματοφόρων οχημάτων (1), και για την προμήθεια ενός διαξονικού ανατρεπόμενου φορτηγού μικτού φορτίου 19 τόνων, ενός διαξονικού ανατρεπόμενου φορτηγού μικτού φορτίου 3,5 τόνων και ενός καταβρεχτήρα 10 κ.μ. (2), και β) του … για την προμήθεια ενός επουλωτικού λάκκων (3).
ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΕΝ ΜΕΡΕΙ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/962/2022.
ΕΑΔΗΣΥ/1282/2022
ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Επειδή, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φάκελου και δεν αμφισβητείται, ο παρεμβαίνων υπέβαλε με τα δικαιολογητικά κατακύρωσης υπεύθυνες δηλώσεις αναφορικά α) με τους λόγους αποκλεισμού των των όρων 2.2.3.2 και 2.2.3.8 της διακήρυξης, β) τον κύκλο εργασιών και γ) την απόδειξη της νόμιμης σύστασης και εκπροσώπησης του, οι οποίες φέρουν έγκυρη ψηφιακή υπογραφή καθώς έχουν συνταχθεί μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης της Δημόσιας Διοίκησης, κατά δε το ν. 4863/2020 η αυθεντικοποίηση μέσω της ηλεκτρονικής εφαρμογής e-dilosi έχει την ίδια ισχύ με βεβαίωση γνησίου υπογραφής, ως βασίμως προβάλλει ο παρεμβαίνων. Ως εκ τούτου, δοθέντος ότι οι επίμαχες δηλώσεις φέρουν εγκυρη και γνήσια υπογραφή, εσφαλμένως η αναθέτουσα αρχή κάλεσε τον παρεμβαίνοντα να συμπληρώσει τα δικαιολογητικά κατακύρωσης κατ’ άρθρον 103 του ν. 4412/2012 αλλά όφειλε να αποδεχθεί την προσφορά του. Ακόμη όμως και αν ήθελε γίνει δεκτό ότι οι υποβληθείσες με τα δικαιολογητικά κατακύρωσης δηλώσεις του παρεμβαίνοντος δε φέρουν υπογραφή της οποίας η γνησιότητα δεν αμφισβητείται αλλά έπρεπε να φέρουν ψηφιακή υπογραφή –quod nonορθώς η αναθέτουσα αρχή κάλεσε τον παρεμβαίνοντα να συμπληρώσει τις δηλώσεις με ψηφιακή υπογραφή, τα δε περί του αντιθέτου προβαλλόμενα από τον προσφεύγοντα τυγχάνουν απορριπτέα ως αβάσιμα, καθώς ερείδονται επί εσφαλμένης προυπόθεσης, δοθέντος ότι κατά τη διάταξη του άρθρου 103 του ν. 4412/2016 ρητώς προβλέπεται η κλήση του προσωρινού αναδόχου σε περίπτωση ελλείψεων των δικαιολογητικών κατακύρωσης ή και Αριθμός απόφασης: 1282/2022 19 μη υποβολής αυτών, προδήλως δε εν προκειμένω δεν συντρέχει περίπτωση τροποποίησης της προσφοράς, καθώς η εν λόγω αιτίαση αφορά την εφαρμογή του άρθρου 102 του ν. 4412/2016, η οποία δεν συντρέχει εν προκειμένω, όπου η κλήση του προσωρινού αναδόχου προς συμπλήρωση των δικαιολογητικών κατακύρωσης σαφώς ερείδεται στον όρο 3.2. της διακήρυξης που ενσωματώνει τις διατάξεις του άρθρου 103 του ν. 4412/2016. Αλυσιτελώς ο προσφεύγων επικαλείται στο υπόμνημά του την υπ’ αριθμ. ΔΕφΤρ 43/2021 απόφαση περί υποχρέωσης των δικαιολογητικών κατακύρωσης να φέρουν ψηφιακή υπογραφή, ενόψει της ρητής νομολογίας του Συμβουλίου της Επικρατείας επί του ζητήματος, ως εκτίθεται υπό σκέψη 31. Ομοιως αλυσιτελώς ο προσφεύγων επικαλείται την υπ’ αριθμ. ΔΕφΑθ 414/2022 απόφαση η οποία αφορά στην εφαρμογή της προγενέστερης μορφής του άρθρου 103 του ν. 4412/2016, όπου ο προσωρινός ανάδοχος αιτειτο παράτασης για τα δικαιολογητικά κατακύρωσης και η αναθέτουσα αρχή δεν υπείχε υποχρέωση προς κλήση για συμπλήρωση. Συνεπώς, ο σχετικός λόγος της προσφυγής θα πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος
ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1394/2022
ΟΔΟΠΟΙΙΑ ζητείΤΑΙ την ανάκληση της 518/2022 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού ΣυνεδρίοΥ...Ενόψει των ανωτέρω και σύμφωνα με όσα έγιναν ερμηνευτικώς δεκτά στη σκέψη 4 σχετικά με τις διατάξεις του άρθρου 102 του ν. 4412/2016, όπως αυτό αντικαταστάθηκε με το άρθρο 42 του ν. 4782/2021, το Τμήμα κρίνει ότι η αναθέτουσα Αρχή δεν είχε τη διακριτική ευχέρεια να καλέσει την ανωτέρω διαγωνιζόμενη αρχική προσωρινή μειοδότρια εταιρεία (ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ Α.Τ.Ε.) να συμπληρώσει (αναπληρώσει) το ανωτέρω ελλείπον πεδίο – ερώτημα του ΕΕΕΣ το πρώτον μετά την υποβολή της προσφοράς της, καθώς τούτο θα συνιστούσε παροχή δυνατότητας να υποβάλει αυτή ουσιώδες στοιχείο (δικαιολογητικό) της προσφοράς της, απαιτούμενο επί ποινή αποκλεισμού από τα άρθρα 79, 91 και 93 του ν. 4412/2016 αλλά και 23 και 24 της διακήρυξης (βλ. σκέψη 6), μετά την υποβολή της προσφοράς και όχι επιτρεπόμενη κλήση προς συμπλήρωση ή αποσαφήνιση ή ολοκλήρωση ή τεκμηρίωση υποβληθέντος ήδη με την προσφορά της εγγράφου (δικαιολογητικού) ή των σχετικών πληροφοριών.
ΒΛΕΠΕ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΕΠΠ/1636/2021
ΕΣ/ΚΛ.Ζ/482/2020
ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:Να ελέγξει τη νομιμότητα του σχεδίου σύμβασης και της υποκείμενης διαδικασίας ανάθεσης από την Περιφέρεια Κρήτης με αντικείμενο την παροχή υπηρεσιών με τίτλο «Αντιπλημμυρικά έργα ΠΕΗ – Καθαρισμοί ρεμάτων εντός περιοχών ΖΔΥΚΠ», προϋπολογιζόμενης δαπάνης 3.949.193,55 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α.(....)Η τροποποίηση αυτή ήταν ουσιώδης, καθώς επέτρεπε τη συμμετοχή στον διαγωνισμό οικονομικών φορέων πέραν εκείνων που ήταν σε θέση να υποβάλουν προσφορά με βάση τους αρχικούς όρους της διακήρυξης, δηλαδή οικονομικών φορέων που διέθεταν τον ανωτέρω ετήσιο κύκλο εργασιών για τα έτη 2017 και 2018, όχι όμως και για το έτος 2019. Ως εκ τούτου, έπρεπε να τηρηθούν εκ νέου οι νόμιμες διατυπώσεις δημοσιότητας και, ιδίως, η δημοσίευση συμπληρωματικής προκήρυξης του διαγωνισμού, με νέα προθεσμία παραλαβής, στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στο ΚΗΜΔΗΣ(....)Κωλύεται η σύναψη του σχεδίου σύμβασης της Περιφέρειας Κρήτης με αντικείμενο την παροχή υπηρεσιών με τίτλο «Αντιπλημμυρικά έργα ΠΕΗ – Καθαρισμοί ρεμάτων εντός περιοχών ΖΔΥΚΠ».
ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/518/2021. (ΒΛΕΠΕ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΕΠΠ/1054/2020).
ΑΕΠΠ/Σ 866/2022
ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ-μη νομότυπη και προσήκουσα υποβολή των δικαιολογητικών κατακύρωσης(....)Συνεπώς, γίνεται δεκτός ο 1ος λόγος της προσφυγής απορριπτόμενων των οικείων ισχυρισμών του παρεμβαίνοντος και τούτο διότι ουδεμία ασάφεια ενέχει εν προκειμένω η διακήρυξη, απορριπτόμενων των οικείων ισχυρισμών του παρεμβαίνοντος, και ουδείς αμφισβητεί τα πραγματικά περιστατικά περί της κατατεθείσας άδειας, ομοίως απορριπτέοι για τους ίδιους λόγους κρίνονται και οι ισχυρισμοί της αναθέτουσας αρχής η οποία διαπίστωσε μεν την καταλληλότητα του οχήματος πλην όμως όχι στο επίμαχο είδος τροφίμων, που όπως βασίμως ισχυρίζεται ο προσφεύγων διέπεται από διαφορετικούς κανόνες. Οι δε ισχυρισμοί του παρεμβαίνοντος περί διαβεβαίωσης από την αρμόδια Υπηρεσία περί της καταλληλότητας της επίμαχης άδειας προβάλλονται αορίστως και επομένως απαραδέκτως σε κάθε περίπτωση είναι αβάσιμοι.Δέχεται την προδικαστική προσφυγή.
ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1384/2023
Παρεμβάσεις Αστικής Αναζωογόνησης για την Οικονομική Ανασυγκρότηση τοπικών εμπορικών οδών (...)Mε αυτά τα πραγματικά περιστατικά και σύμφωνα με όσα έγιναν ερμηνευτικώς δεκτά ανωτέρω στη σκέψη 14, η κρίση του Κλιμακίου στην προσβαλλόμενη Πράξη ότι η μη υπέρβαση των ανώτατων επιτρεπτών ορίων ανεκτέλεστου υπολοίπου εργολαβικών συμβάσεων ήταν δυνατό να συναχθεί από την έκδοση ενημερότητας πτυχίου στο όνομα των αποκλεισθεισών εταιρειών είναι αβάσιμη, όπως βασίμως υποστηρίζουν ο προσφύγων Δήμος με την προσφυγή του και η ανάδοχος ..με την παρέμβασή της. Τούτο, πρώτον, διότι η ενημερότητα πτυχίου δεν επαρκεί, λόγω της ετήσιας διάρκειάς της, για τη βεβαίωση του ύψους του διαρκώς κυμαινόμενου κατά τη διάρκεια του έτους ύψους του ανεκτέλεστου υπολοίπου των υπό εκτέλεση συμβάσεων. Δεύτερον, διότι το προπαρατεθέν, διέπον τον διαγωνισμό εθνικό και ενωσιακό νομοθετικό πλαίσιο, δεν εμποδίζει τον αναθέτοντα φορέα να θεσπίσει, τόσο για τους καταταγέντες στο Μ.Ε.Ε.Π. σύμφωνα με τις εθνικές ρυθμίσεις, όσο και για τους εγκεκριμένους σε άλλο κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης εργολήπτες, το κριτήριο της μη υπέρβασης ενός ορίου ανεκτέλεστου υπολοίπου εργολαβικών συμβάσεων που εκτελούν παραλλήλως, ώστε να αποφευχθεί η δέσμευσή τους πέραν των δυνατοτήτων τους και να διασφαλιστεί, η ακίνδυνη, από αυτή την άποψη, ανάληψη της εκτέλεσης του υπό δημοπράτηση έργου. Τρίτον, διότι η πρόβλεψη και διατύπωση του άρθρου 23 της διακήρυξης του κρινόμενου διαγωνισμού, περί υποχρεωτικής προαποδεικτικής συμπλήρωσης του ανεκτέλεστου υπολοίπου των ήδη εκτελούμενων συμβάσεων στο πεδίο «Λοιπές οικονομικές ή χρηματοοικονομικές απαιτήσεις» της Ενότητας Β «Οικονομική και Χρηματοοικονομική επάρκεια» του Μέρους ΙV του Ε.Ε.Ε.Σ., ήταν σαφής για τον επιμελή διαγωνιζόμενο, ουδεμία διευκρινιστική ερώτηση ετέθη ως προς την ορθή συμπλήρωση του πεδίου από τους υποψήφιους φορείς, αλλά και οι συμμετέχουσες στη διαγωνιστική διαδικασία, οι οποίες εκβλήθηκαν από αυτή λόγω της μη συμπλήρωσης του συνολικού ποσού του ανεκτέλεστου στο εν λόγω πεδίο, δεν αμφισβήτησαν την εκβολή τους με προδικαστική προσφυγή. Εφόσον δε, όπως προκύπτει από την προηγηθείσα ανάπτυξη, η παράλειψη αναγραφής του συγκεκριμένου ανεκτέλεστου υπολοίπου εργολαβικών συμβάσεων δεν είναι δυνατό να καλυφθεί δι’ αναφοράς ή παραπομπής στην ενημερότητα πτυχίου των αποκλεισθέντων οικονομικών φορέων, ούτε μπορούσε να αναπληρωθεί από τη γενική δήλωσή τους περί μη υπέρβασης του ανώτατου ορίου ανεκτελέστου υπολοίπου, είναι απορριπτέα και η συνακόλουθη κρίση του Κλιμακίου ότι η παράλειψη αυτή ήταν επιδεκτική αποσαφήνισης ή συμπλήρωσης στο προαποδεικτικό στάδιο του Ε.Ε.Ε.Σ δυνάμει του άρθρου 102 του ν. 4412/2016, όπως ισχύει. Κατά συνέπεια είναι απορριπτέα η ως άνω υποστηριζόμενη άποψη ότι όφειλε η αναθέτουσα να την καλέσει να συμπληρώσει την ελλιπή της δήλωση κατ’ εφαρμογή του άρθρου 102 του ν. 4412/2016, το μεν διότι τούτο ερείδεται στην προαναφερθείσα πλάνη περί το περιεχόμενο του όρου 22.Γ της διακήρυξης, το δε διότι δεν υπέβαλε πλήρες και σύμφωνο με τη διακήρυξη Ε.Ε.Ε.Σ., το οποίο αποτελεί ουσιώδες δικαιολογητικό συμμετοχής.Κατ’ ακολουθία των προεκτεθέντων, η ένδικη προσφυγή του Δήμου Θεσσαλονίκης και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση της αναδόχου ..πρέπει να γίνουν δεκτές, η προσβαλλόμενη με αυτή, 465/2023 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου πρέπει να ανακληθεί, απορριπτομένης συνακολούθως και της υπέρ της διατήρησης του κύρους της παρέμβασης της Ένωσης οικονομικών φορέων με την επωνυμία «..Α.Ε.- Α.Τ.Ε.» και των μελών αυτής
ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/940/2022
ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:Ζητείται η ανάκληση της 133/2022 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, καθ’ ο μέρος αφορά σε κάθε προσφεύγοντα, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή των σχεδίων σύμβασης μεταξύ της παρεμβαίνουσας Περιφέρειας Αττικής (Π.Α.) και αυτών για την εκτέλεση των υπηρεσιών με τίτλο «Υπηρεσίες συντήρησης ηλεκτρονικών εγκαταστάσεων φωτεινής σηματοδότησης Ν. Αττικής (2022-2024)»(....)Όμως, το Δικαστήριο, λαμβάνοντας υπόψη ότι στην ελεγχόμενη διαδικασία (i) συμμετείχε μόνον ένας οικονομικός φορέας για κάθε Τμήμα της σύμβασης, οπότε δεν γεννάται ζήτημα προσβολής της ίσης μεταχείρισης των διαγωνιζομένων και των αρχών του ανταγωνισμού, (ii) δεν αμφισβητήθηκε από το Κλιμάκιο η ικανότητα των τρίτων, στη δάνεια ικανότητα των οποίων στηρίζονται οι προσφέροντες, να εκτελέσουν τη σύμβαση και (iii) οι τρίτοι – μέλη της Ομάδας εκτέλεσης υπηρεσιών έχουν προσκομίσει υπεύθυνες δηλώσεις συνεργασίας με κάθε προσφέροντα, κρίνει ότι η Αναθέτουσα Αρχή μπορεί, σύμφωνα με το άρθρο 106 παρ.3 του ν. 4412/2016, να επαναλάβει τη διαδικασία από το στάδιο υποβολής των δικαιολογητικών κατακύρωσης, καλώντας όλους τους προσωρινούς αναδόχους να υποβάλουν για τους τρίτους (ελάχιστο προσωπικό και πλεονάζον, εφόσον προτίθενται να το χρησιμοποιήσουν), όλα τα έγγραφα που απαιτούνται από τη διακήρυξη προκειμένου να ελεγχθεί ότι δεν συντρέχουν στο πρόσωπο αυτών λόγοι αποκλεισμού.Απορρίπτει τις συνεκδικασθείσες προσφυγές
ΣΤΕ/2723/2018
Διαγωνισμός για ανάθεση ασφάλισης περιουσιακών στοιχείων...Εν όψει αυτών [...] η ως άνω ασάφεια της διακήρυξης δεν μπορεί να ερμηνεύεται εις βάρος των διαγωνιζομένων, εφόσον η αναθέτουσα αρχή ήταν αυτή που όφειλε να εκφραστεί σαφέστερα, ακριβώς επειδή δημιουργεί εν τοις πράγμασι πλήρη αβεβαιότητα περί του περιεχομένου της τεχνικής προσφοράς. […] Από τον έλεγχο του συνόλου των εγγράφων που υπέβαλε ηλεκτρονικά στον υπό κρίση διαγωνισμό η δεύτερη προσφεύγουσα, προέκυψε ότι συμπεριέλαβε στον φάκελο της προσφοράς το αρχείο με τίτλο «ΠΡΟΦΙΛ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ - ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ» συμφώνως με τις απαιτήσεις και τους όρους της οικείας διακήρυξης, παρουσιάζοντας [...] λεπτομερώς το εταιρικό της προφίλ, παραπέμποντας μάλιστα στο μέσο ετήσιο κύκλο εργασιών της κατά τα έτη 2014-2015 και 2016 και στο σύνολο των εγγεγραμμένων ασφαλίστρων, παραθέτοντας συνοπτικό πίνακα με την πιστοληπτική διαβάθμιση των αντασφαλιστών, με τους οποίους η ίδια έχει υπογράψει συμβάσεις για καθένα από τα απαιτούμενα από τη διακήρυξη προγράμματα, και αποδεχόμενη πλήρως τους καλυπτόμενους κινδύνους των προγραμμάτων ασφάλισης που έχουν τεθεί από την αναθέτουσα αρχή με το Παράρτημα Α της οικείας διακήρυξης για τα προγράμματα ασφάλισης Α, Β, Γ και Δ και τους Ειδικούς όρους των συμβολαίων αυτών. Η προτελευταία φράση δε με την οποία καταλήγει το έγγραφο παρουσίασης της εν λόγω εταιρίας “Οι καλυπτόμενοι κίνδυνοι των προγραμμάτων ασφάλισης που έχουν τεθεί από την Αναθέτουσα Αρχή με το Παράρτημα Α΄ της διακήρυξης 2/2017, για τα Προγράμματα Ασφάλισης Α΄, Β΄ Γ’ και Δ΄ και τους Ειδικούς Όρους των Συμβολαίων αυτών, γίνονται πλήρως αποδεκτοί και αποτυπώνονται λεπτομερώς στις αντίστοιχες οικονομικές προσφορές ανά πρόγραμμα” σε καμία περίπτωση δεν είναι αόριστη, ούτε παραπέμπει στην οικονομική προσφορά της για να στοιχειοθετήσει την τεχνική της προσφορά και να αποδείξει ότι πληροί τα απαιτούμενα κριτήρια [...].». Η κρίση αυτή της προσβαλλόμενης πράξης περί αποδοχής της τεχνικής προσφοράς της ως άνω παρεμβαίνουσας εταιρείας είναι νομίμως και επαρκώς αιτιολογημένη. Και τούτο διότι, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου και δεν αμφισβητείται, η προβλεπόμενη από την παρ. 2.4.2.5. της διακήρυξης ειδική ηλεκτρονική φόρμα τεχνικής προσφοράς του Συστήματος (Ε.Σ.Η.ΔΗ.Σ.) δεν λειτούργησε, ενώ, εξάλλου, στη διακήρυξη ή στο Τεύχος Πρόσθετων Πληροφοριών δεν προσδιορίζεται συγκεκριμένος τρόπος σύνταξης και δομής της τεχνικής προσφοράς ούτε άλλωστε ορίζονται άλλα έγγραφα ή δικαιολογητικά πλην του Ε.Ε.Ε.Σ. και των αναφερομένων στο Τεύχος Πρόσθετων Πληροφοριών δικαιολογητικών επί των όρων 2.2.6.β΄ και 2.2.6.γ΄της διακήρυξης (ήτοι των υπευθύνων δηλώσεων περί αποδοχής και πλήρωσης των όρων του Παραρτήματος Α’, περί αντασφαλιστών καθώς και του αποδεικτικού του βαθμού αξιολόγησής αυτών). Ενόψει τούτου, καθώς και του ότι ρητώς ορίστηκε στο Τεύχος Πρόσθετων Πληροφοριών ότι δεν απαιτείται η προσκόμιση υποδειγμάτων συμβολαίων για τα προγράμματα ασφάλισης, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι, κατά ρητή διάταξη της διακήρυξης (βλ. παρ. 2.4.1.), οι υποβαλλόμενες προσφορές δεν επιτρέπεται να διαφοροποιούνται από τους όρους των προγραμμάτων ασφάλισης που ζητούνται, ορθώς η …. έκρινε ότι, ενόψει της ασάφειας των επίμαχων όρων της διακήρυξης, η υποβληθείσα από την παρεμβαίνουσα υπεύθυνη δήλωση περί αποδοχής και πλήρωσης των όρων και προδιαγραφών των προγραμμάτων ασφάλισης του Παραρτήματος Α’ και τα λοιπά ως άνω υποβληθέντα από αυτήν έγγραφα, αρκούν για την τεκμηρίωση της τεχνικής προσφοράς της, χωρίς να είναι απαραίτητη και η αντιγραφή αυτούσιου του περιεχομένου των προγραμμάτων ασφάλισης του Παραρτήματος Α΄, όπως εσφαλμένα υπολαμβάνει η αιτούσα. Με τα δεδομένα αυτά, η τεχνική προσφορά της παρεμβαίνουσας, στηριζόμενη στα ως άνω έγγραφα και δικαιολογητικά, δεν μπορεί να θεωρηθεί ως ασαφής ή ελλιπής. Ενόψει τούτου και δεδομένου ότι από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει ότι για την τεκμηρίωση της τεχνικής προσφοράς της η παρεμβαίνουσα στηρίχθηκε σε στοιχεία της οικονομικής προσφοράς της, η μνεία στο υποβληθέν από αυτήν έγγραφο υπό τον τίτλο «ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑ - ΠΡΟΦΙΛ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ» ότι «οι καλυπτόμενοι κίνδυνοι ... αποτυπώνονται λεπτομερώς στις αντίστοιχες οικονομικές προσφορές ανά πρόγραμμα» δεν συνιστά παραβίαση της αυτοτέλειας των σταδίων της διαδικασίας του διαγωνισμού και, ως εκ τούτου, δεν ασκεί επιρροή στη νομιμότητα της προσφοράς της κατά το παρόν στάδιο. Συνεπώς, ο ανωτέρω λόγος είναι απορριπτέος ως αβάσιμος.
ΕΣ/ΤΜ.6/1245/2019
Συντήρηση - επισκευή σχολείων...ζητείται η ανάκληση της 587/2019 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Με αυτά τα δεδομένα και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω (βλ. σκέψη υπό στοιχείο ΙΙ), το Τμήμα κρίνει ότι μη νομίμως κλήθηκε η εργολήπτρια ....να συμπληρώσει την παράλειψή της να δηλώσει στο σχετικό πεδίο του υποβληθέντος από αυτή Τ.Ε.Υ.Δ. (Μέρος IV. Β. πεδίο 6.) ότι δεν υπερβαίνει τα ανώτατα επιτρεπτά όρια ανεκτέλεστου υπολοίπου εργολαβικών συμβάσεων, όπως ορίζονται στο άρθρο 20 παρ. 4 του ν. 3669/2008 (βλ. άρθρο 22.Γ της εν λόγω διακήρυξης), παρά τα όσα περί του αντιθέτου αβάσιμα υποστηρίζουν o αιτών και η παρεμβαίνουσα. Και τούτο, διότι η ως άνω (1η κατά σειρά μειοδοσίας) υποψήφια, κατά την υποβολή, ηλεκτρονικά, του προβλεπόμενου από το άρθρο 79 παρ. 4 του ν. 4412/2016 ΤΕΥΔ, παρέλειψε να συμπληρώσει, στο πεδίο 6 των κριτηρίων επιλογής ΙV. Β αυτού, την απαιτούμενη από τη διακήρυξη δήλωση, ώστε να προαποδείξει ότι πληρούσε το συγκεκριμένο κριτήριο οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας, κατά παράβαση του σχετικού, συμβατού με τα ισχύοντα κατά το επίδικο χρονικό διάστημα πρότυπα τεύχη (βλ. απόφαση Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ. .....2017), όρου της διακήρυξης (βλ. άρθρα 22, 22.Γ και 23.1 αυτής). Η παράλειψη δε αυτή επιφέρει τον αποκλεισμό της από τη συνέχεια του διαγωνισμού (βλ. άρθρο 91 παρ. 1 α΄και β΄του ν. 4412/2016), αφού δεν συνιστά “ασάφεια”, όπως εσφαλμένως τη χαρακτηρίζει η παρεμβαίνουσα, ούτε μπορεί να θεωρηθεί “επουσιώδης πλημμέλεια” ή “πρόδηλο εκ παραδρομής σφάλμα”, ώστε να επιδέχεται συμπλήρωση κατά το άρθρο 102 του ν. 4412/2016, καθώς προϋπέθετε την αντικατάσταση του υποβληθέντος από αυτή ΤΕΥΔ, όσον αφορά το επίμαχο πεδίο, με τη δήλωση, το πρώτον, ότι πληροί το συγκεκριμένο κριτήριο επιλογής (βλ. Ελ. Συν. VI Τμ. 2244/2017, Ε΄ Κλιμ. 519/2017, 106, 519, 832/2018, 250/2019). Κατά τις διατάξεις δε του άρθρου 102 του ν. 4412/2016 (βλ. και άρθρο 9 της διακήρυξης), ερμηνευόμενες σύμφωνα με την αρχή της τυπικότητας που διέπει τις διαδικασίες για την ανάθεση δημοσίων συμβάσεων (Ελ. Συν. VI Τμ. 482/2018), η συμπλήρωση ή η διευκρίνιση εγγράφων δεν επιτρέπεται να έχει ως συνέπεια τη μεταγενέστερη αντικατάσταση των εγγράφων που έχουν κατατεθεί κατά τους όρους της διακήρυξης και μάλιστα, όπως εν προκειμένω, του ήδη υποβληθέντος ΤΕΥΔ, ήτοι του ουσιώδους εκείνου δικαιολογητικού συμμετοχής, το οποίο, σύμφωνα με το άρθρο 79 του ν. 4412/2016, επέχει θέση υπεύθυνης δήλωσης και λειτουργεί ως προκαταρκτική απόδειξη ότι ο εν λόγω υποψήφιος πληροί τις προϋποθέσεις συμμετοχής και τα κριτήρια επιλογής, που ορίζονται στην οικεία διακήρυξη και στην κείμενη νομοθεσία (βλ. Ελ. Συν. Τμ. Μείζονος – Επταμελούς Σύνθεσης 1351/2018, VI Tμ. 2244/2017, 844, 955, 1322/2018). Εξάλλου, ως προς την επίμαχη έλλειψη του υποβληθέντος ΤΕΥΔ δεν ασκεί οιαδήποτε επιρροή το γεγονός ότι η παρεμβαίνουσα είχε συμπληρώσει στο Μέρος IV αυτού - με θετική απάντηση («Ναι») - το πεδίο «α. Γενική ένδειξη για όλα τα κριτήρια επιλογής», καθώς η συμπλήρωση αυτή δεν δύναται να αντικαταστήσει την υποχρέωση αναλυτικής συμπλήρωσης των ειδικότερων τμημάτων του Μέρους IV. Και τούτο, διότι αφενός μεν η δυνατότητα συμπλήρωσης μόνο του πεδίου α. του Μέρους IV δεν προβλεπόταν ρητά στη διακήρυξη, αφετέρου δε στο επίμαχο πεδίο 6 του Μέρους IV. Β του ΤΕΥΔ, η παρεμβαίνουσα - ως εγγεγραμμένη στο ΜΕΕΠ - όφειλε, σύμφωνα με το άρθρο 22.Γ της διακήρυξης, να δηλώσει τη μη υπέρβαση του ανωτάτου επιτρεπτού ορίου ανεκτέλεστου υπολοίπου εργολαβικών συμβάσεων, η οποία δεν δύναται να συναχθεί από άλλα σημεία του ΤΕΥΔ, ούτε να συμπληρωθεί εκ των υστέρων. Κατόπιν αυτών, όπως ορθά κρίθηκε με την προσβαλλόμενη, μη νομίμως ο αιτών Δήμος κάλεσε, μέσω της διαδικασίας των διευκρινίσεων (άρθρ. 102 του ν. 4412/2016), την παρεμβαίνουσα εργολήπτρια σε συμπλήρωση του υποβληθέντος από αυτή ΤΕΥΔ, προς κάλυψη της προαναφερθείσας έλλειψής του, και δεν την απέκλεισε από τη συνέχεια του διαγωνισμού, με συνέπεια να υφίσταται κατά την ελεγχόμενη διαδικασία ουσιώδης νομική πλημμέλεια, η οποία εμποδίζει την υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου σύμβασης. Τέλος, ο ισχυρισμός του αιτούντος περί συνδρομής συγγνωστής πλάνης των οργάνων του, τα οποία, όπως προβάλλεται, θεώρησαν ότι μπορούσαν να καλέσουν την παρεμβαίνουσα να συμπληρώσει το εν λόγω πεδίο του ΤΕΥΔ, αφού αυτή είχε δηλώσει σε άλλο πεδίο του ΤΕΥΔ ότι πληροί όλα τα απαιτούμενα κριτήρια επιλογής, πρέπει να απορριφθεί, διότι η υποχρέωση αναλυτικής συμπλήρωσης των ειδικότερων τμημάτων του Μέρους IV ήταν σαφής, δεδομένου ότι, όπως ρητά αναφέρεται στο ίδιο το ΤΕΥΔ, το πεδίο «α. Γενική ένδειξη για όλα τα κριτήρια επιλογής» πρέπει να συμπληρώνεται μόνο όταν αυτό προβλέπεται από τη διακήρυξη (βλ. και σελ. 23 της Κ.Ο. 23 της Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ.), ενώ, περαιτέρω, η νομολογία του Δικαστηρίου επί του θέματος αυτού είναι πάγια (βλ. Ελ. Συν. VI Τμ. 2244/2017, Ε΄ Κλιμ. 519/2017, 106, 519, 832/2018, 250/2019). Ομοίως, ο προβαλλόμενος από το Δήμο ισχυρισμός περί συνδρομής λόγων υπέρτερου δημοσίου συμφέροντος για την άμεση υπογραφή της ελεγχόμενης σύμβασης, αναγομένων στην ανάγκη συντήρησης και επισκευής των σχολείων πριν από την έναρξη του νέου σχολικού έτους 2019 – 2020, είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, δοθέντος ότι το δημόσιο συμφέρον εξυπηρετείται προεχόντως με την τήρηση της νομιμότητας στις διαδικασίες ανάθεσης των δημοσίων συμβάσεων (Ελ. Συν. VI Τμ. 1605, 2227/2016, 668/2017, 482/2018, 979/2019), σε κάθε δε περίπτωση ο διαγωνισμός κατέληξε στη σύνταξη πίνακα μειοδοσίας, από τον οποίο μπορεί να επιλεγεί υποψήφιος ανάδοχος.Αποφαίνεται ότι η 587/2019 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου δεν πρέπει να ανακληθεί.