Επισκευή του υφιστάμενου συνθετικού τάπητα. (...)Με δεδομένα τα προεκτεθέντα, το Δικαστήριο κρίνει ότι οι αποτελούσες αντικείμενο της ελεγχόμενης σύμβασης συμπληρωματικές εργασίες συνέχονται με το τεχνικό αντικείμενο της αρχικής σύμβασης, που συνίσταται στην επισκευή του συνθετικού τάπητα στο Δημοτικό Στάδιο του Δήμου Τρικκαίων, και κατέστησαν αναγκαίες λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων, συνιστάμενων στα έκτακτα και αιφνίδιας έντασης καιρικά φαινόμενα που έπληξαν τον Δήμο Τρικκαίων, συνεπεία των οποίων το στάδιο υπέστη εκτεταμένες ζημιές, προδήλως δε, δεν ήταν εφικτό να προβλεφθούν κατά τη σύνταξη της μελέτης της αρχικής σύμβασης, η οποία έλαβε χώρα τον Νοέμβριο του έτους 2018. Για τους λόγους αυτούςΔέχεται την προσφυγή αναθεώρησης.Αναθεωρεί τη 283/2021 απόφαση του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Προμήθεια και τοποθέτηση συνθετικού τάπητα (ταρτάν) και οργάνων γυμναστικής.(...)Ως εκ τούτου οι διακωλυτικοί λόγοι υπογραφής του σχεδίου, της επίμαχης 1ης συμπληρωματικής σύμβασης ερείδονται επί εσφαλμένης προϋπόθεσης, αφού η εκτέλεση  επιπλέον εργασιών φρεζαρίσματος από τις αρχικά προβλεπόμενες καθώς και η προμήθεια και τοποθέτηση ασφάλτου κάτωθι του συνθετικού τάπητα και νέων εσχαρών απορροής των υδάτων, για τις οποίες προβλέπονταν  στην αρχική σύμβαση εργασίες επανατοποθέτησης των παλαιών εφόσον τούτο παρίστατο αναγκαίο, εμπίπτουν κατεξοχήν στην έννοια των  «συμπληρωματικών» αγαθών και υπηρεσιών της  περ. β΄ της παρ. 1 του άρθρου 132  του ν. 4412/2016.Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω και δεδομένου ότι άλλος λόγος μη νομιμότητας της επίμαχης σύμβασης δεν αναδεικνύεται,  πρέπει να γίνει δεκτή  η προσφυγή ανάκλησης, να ανακληθεί η  1/2023 Πράξη του Αναπληρωτή Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου 

Εκσυγχρονισμός αθλητικών εγκαταστάσεων..Με δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν συντρέχουν οι νόμιμες προϋποθέσεις τροποποίησης της αρχικής (κύριας) σύμβασης του έργου και ανάθεσης των ελεγχόμενων συμπληρωματικών εργασιών, καθόσον δεν αιτιολογείται, με πραγματικά και αναλυτικά στοιχεία, ότι οι σχετικές εργασίες προέκυψαν από περιστάσεις, τις οποίες τα αρμόδια όργανα του Δήμου αδυνατούσαν να προβλέψουν με επιμελή δράση. Ειδικότερα, η Υπηρεσία, με την οικεία αιτιολογική έκθεση που συνοδεύει τον 1ο Α.Π.Ε., περιορίζεται στην παραδοχή ότι «κατά την εκτέλεση των εργασιών για την κατασκευή του ελαστικού τάπητα, διαπιστώθηκε ότι το ριζικό σύστημα των δένδρων και θάμνων που προϋπήρχαν περιμετρικά του χωμάτινου στίβου είχε εισχωρήσει εντός αυτού», ενόψει δε αυτής της διαπίστωσης, κρίνει ότι για την άρτια εκτέλεση του έργου πρέπει να αποξηλωθεί το προϋπάρχον ριζικό σύστημα μαζί με το ακατάλληλο έδαφος και να επανεπιχωθεί ο χώρος με εξυγιαντικές στρώσεις από θραυστό υλικό λατομείου πριν την τελική επίστρωση με τον συνθετικό τάπητα. Δεν παρατίθενται όμως τα αιφνίδια εκείνα πραγματικά γεγονότα που εμφιλοχώρησαν μετά τη σύνταξη της οικείας μελέτης, εξαιτίας των οποίων κατέστη αναγκαία η εκτέλεση των συμπληρωματικών εργασιών, προκειμένου να επιλυθούν τα όποια προβλήματα σαθρότητας του υποστρώματος, αφού το γεγονός της ανάπτυξης του ριζικού συστήματος των δένδρων και θάμνων, που προϋπήρχαν εντός του χώρου του στίβου, εκφεύγει, κατά την κοινή πείρα και λογική, του πεδίου των περιστάσεων που μια επιμελής αναθέτουσα αρχή, εν προκειμένω ο Δήμος ....., αδυνατούσε αντικειμενικά να προβλέψει, συνεπώς, δεν μπορεί να αποτελέσει απρόβλεπτη περίσταση κατά την έννοια του νόμου. Αντίθετα, δεδομένου ότι η ως άνω αιτιολογική έκθεση ουδεμία αιτιολογία διαλαμβάνει ως προς τη δυνατότητα ή μη πρόβλεψης, με τις ενδεδειγμένες τεχνικές μεθόδους, της επικαλούμενης από την αναθέτουσα αρχή ακαταλληλότητας του εδάφους για επίστρωση με το νέο ελαστικό τάπητα, πρέπει να γίνει δεκτό ότι η αποκάλυψη εκτεταμένου ριζικού συστήματος των υπαρχόντων δέντρων και θάμνων στο χώρο του στίβου ανάγεται σε προφανή σφάλματα και ελλείψεις της αρχικής μελέτης. Επιπλέον, η προτεινόμενη αντικατάσταση των προβλεπόμενων κατά την αρχική μελέτη συμβατικών φωτιστικών σωμάτων φωτισμού γηπέδου με αντίστοιχα τεχνολογίας LED και, συνακόλουθα, οι εργασίες ενίσχυσης της κατασκευής των ιστών ηλεκτροφωτισμού, καθώς και προστασίας του ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού από υπερτάσεις, πέραν της έλλειψης οιασδήποτε αιτιολογίας σχετικά με την αδυναμία πρόβλεψης, κατά το χρόνο σύνταξης της αρχικής μελέτης ήδη το έτος 2017, της δυνατότητας χρήσης φωτιστικών σωμάτων νέας τεχνολογίας με στόχο την εξοικονόμηση ενέργειας, συνιστούν σε κάθε περίπτωση τροποποίηση, άλλως επέκταση, του αρχικού φυσικού αντικειμένου, με υλικά και μεθόδους που δεν συμπεριλήφθηκαν στο σχεδιασμό, βάσει του οποίου δημοπρατήθηκε το κυρίως έργο. Επομένως, η σύναψη της ελεγχόμενης 1ης συμπληρωματικής σύμβασης στερείται νομίμου ερείσματος, διότι: α) δεν οφείλεται σε απρόβλεπτες περιστάσεις, ως εκ τούτου δεν συντρέχει τουλάχιστον μία από τις σωρευτικά απαιτούμενες προϋποθέσεις της περίπτωσης γ της παραγράφου 1 του άρθρου 132 του ν.4412/2016, η συνδρομή των οποίων μπορούσε να παρέχει νόμιμο έρεισμα για την τροποποίηση της αρχικής σύμβασης με αύξηση του συμβατικού αντικειμένου, και, παράλληλα, β) οι συμπληρωματικές εργασίες, που αφορούν στην αντικατάσταση των φωτιστικών σωμάτων με αντίστοιχα οικονομίας τύπου LED, την ενίσχυση της κατασκευής των ανακλινόμενων ιστών και την εγκατάσταση συσκευών προστασίας του εξοπλισμού από υπερτάσεις, συνιστούν ανεπίτρεπτη εκ των υστέρων μεταβολή του αντικειμένου του έργου, που δεν ήταν γνωστή στο σύνολο των διαγωνιζομένων κατά τo χρόνο υποβολής της προσφοράς τους και δεν αποτέλεσε τη βάση της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Προγραμματικές συμβάσεις:Κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της προγραμματικής σύμβασης μεταξύ  Περιφέρειας, Δήμου και νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου, με την επωνυμία «Δημοτικός Αθλητικός Οργανισμός …», για το έργο «Αντικατάσταση χλοοτάπητα και ελαστικού τάπητα στίβου στο Δημοτικό Γήπεδο …». Ο Δήμος δεν μπορεί να αναλάβει νομίμως τη δημοπράτηση, την υπογραφή της σύμβασης με τον ανάδοχο και την κατασκευή του εν λόγω έργου, μέσω της σύναψης προγραμματικής σύμβασης του άρθρου 100 του ν. 3852/2010, διότι αφενός όλα τα θέματα της λειτουργίας και συντήρησης του δημοτικού γυμναστηρίου, όπως είναι και η αντικατάσταση του χλοοτάπητα και του ελαστικού τάπητα στίβου, έχουν ανατεθεί στον Δημοτικό Αθλητικό Οργανισμό, ο οποίος είναι ν.π.δ.δ. και έχει συσταθεί, μεταξύ άλλων για τον σκοπό αυτό (ν.δ. 650/1970, ΦΕΚ Α΄ 175/1970) και αφετέρου η σύναψη προγραμματικής συμβάσεως αποτελεί το ultimun refugium, θεμελιώνει μεν την συνεργασία πλειόνων φορέων, αλλά δεν επιτρέπει την αξιοποίηση των προγραμματικών συμβάσεων ως μέσου μεταβίβασης αρμοδιότητας από έναν συμβαλλόμενο φορέα στον αντισυμβαλλόμενό του και η προσφυγή σε αυτή επιτρέπεται μόνο στην περίπτωση που το επιδιωκόμενο με αυτή αποτέλεσμα δεν είναι δυνατό να επιτευχθεί με άλλο νόμιμο τρόπο.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Το Έβδομο Τμήμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου επιλαμβανόμενο προσφυγής ανάκλησης κατά της 656/2022 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου (Ζ΄ Διακοπών), με την οποία κρίθηκε ότι η υπογραφή του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «...» κωλύεται για το λόγο ότι οι περιστάσεις που αναφέρονται στη συνοδεύουσα τον 1ο Α.Π.Ε. αιτιολογική έκθεση δεν ανάγονται σε γεγονότα απρόβλεπτα, διαπίστωσε ότι το Κλιμάκιο  εφάρμοσε το άρθρο 156 παρ. 1 του ν. 4412/2016 όπως ίσχυε κατά τον χρόνο σύναψης της αρχικής σύμβασης ήτοι πριν από την τροποποίησή του από 1.9.2021 με το άρθρο 75 του ν. 4782/2021 και όχι όπως  ίσχυε κατά τον χρόνο που εγκρίθηκε η σύναψη της συμπληρωματικής (...), δεχόμενο έτσι σιωπηρά ότι το νομικό πλαίσιο που διέπει τις συμπληρωματικές συμβάσεις καθορίζεται από τον χρόνο υπογραφής της αρχικής σύμβασης.(...)Με βάση τα ανωτέρω, πρέπει να γίνει δεκτό ότι η τροποποιητική σύμβαση αρχικής όμοιας, καίτοι συνδέεται με αυτή, παρουσιάζει αυτοτέλεια ως προς τις προϋποθέσεις σύναψής της, οι οποίες δεν καθορίζονται από τους όρους της αρχικής σύμβασης αλλά από τις ισχύουσες κάθε φορά νομοθετικές διατάξεις, χωρίς τούτο να μεταβάλλει αναδρομικά το νομικό πλαίσιο που διέπει την εκτέλεσή της, καθόσον δεν ανάγεται στους όρους εκτέλεσης της αρχικής σύμβασης. Κατά τούτο, εκάστοτε εφαρμοστέες είναι οι διατάξεις που ισχύουν κατά το χρονικό σημείο, κατά το οποίο ο αναθέτων φορέας επιλέγει με γνώμονα τη βέλτιστη εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος, το είδος της διαδικασίας που θα εφαρμόσει για την ολοκλήρωση της εκτέλεσης της σύμβασης που βρίσκεται σε εξέλιξη και συγκεκριμένα εάν υποχρεούται να προβεί στην προκήρυξη διεξαγωγής νέας διαγωνιστικής διαδικασίας για τη σύναψη δημόσιας σύμβασης ολοκλήρωσης του έργου ή μη.Κατόπιν τούτων στο υποβληθέν προδικαστικό ερώτημα του Εβδόμου Τμήματος προσήκει η απάντηση ότι στις τροποποιητικές συμβάσεις έργων, εκάστοτε εφαρμοστέες είναι οι διατάξεις που ισχύουν κατά τον χρόνο που ο αναθέτων φορέας αποφασίζει να τροποποιήσει την εκτελούμενη σύμβαση με τη σύναψη της τροποποιητικής.Αναπέμπει, κατά τα λοιπά, την υπόθεση στο Έβδομο Τμήμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

1η συμπληρωματική σύμβαση ανάμεσα στην προσφεύγουσα εταιρεία και τον Δήμο ... για το έργο «Αναβάθμιση εγκαταστάσεων αθλητικού σταδίου»(...)Κατά την κρίση του Δικαστηρίου και ανεξαρτήτως του αν ευσταθεί ο ισχυρισμός της προσφεύγουσας ότι οι προθεσμίες της παρ. 10 του άρθρου 147 του ν. 4412/2016 είναι ενδεικτικές, η μη επακριβής τήρηση των προθεσμιών που προβλέπονταν στην ως άνω διάταξη πριν από την αντικατάστασή τους από το άρθρο 66 του ν. 4782/2021 δεν δύναται να θεωρηθεί, στην προκειμένη περίπτωση, ουσιώδης, γενομένου δεκτού του σχετικού λόγου ανάκλησης, καθόσον δεν προκύπτει ότι επέφερε εν τοις πράγμασι ουσιώδη αλλοίωση της ακολουθητέας διαδικασίας, υπό την έννοια ότι τόσο το αίτημα της αναδόχου, όσο και η απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής παρήγαγαν τις έννομες συνέπειές τους, έστω και αν το αίτημα υποβλήθηκε χωρίς να έχει προηγηθεί ένας μήνας πριν από τη λήξη της παράτασης (στις 10.6.2022, ενώ η τρίτη παράταση έληγε στις 22.6.2022) και η 272/28.9.2022 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής εκδόθηκε δεκαοκτώ (18) ημέρες μετά την παρέλευση τριών μηνών από την υποβολή του αιτήματος. Κατά συνέπεια, από την ως άνω διαπιστωθείσα από την Επίτροπο πλημμέλεια δεν προκύπτει ότι δι’ αυτής επήλθε πλήγμα στην αντικειμενική ακεραιότητα της διαδικασίας σύναψης της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης, για τον λόγο ότι δεν είχε νόμιμα παραταθεί η ισχύς της αρχικής σύμβασης κατά τον χρόνο έγκρισης της σύναψης της επίμαχης συμπληρωματικής σύμβασης. Για τους λόγους αυτούςΔέχεται την προσφυγή ανάκλησης.Ανακαλεί την 47/2022 Πράξη της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου 

Επισκευή προβλήτας - συμπληρωματική σύμβαση..: Επιδιώκεται η ανάκληση της 985/2019 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου Με τα δεδομένα αυτά, και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις το Τμήμα διαπιστώνει ότι τα έντονα καιρικά φαινόμενα της 8-10.4.2019 (σφοδροί άνεμοι, πολύ μεγάλης έντασης κυματισμοί) προκάλεσαν εξαιρετικά εκτεταμένες φθορές στις υπάρχουσες εγκαταστάσεις του λιμένα …, αποσπώντας ή ανατρέποντας τμήματα των παλαιών κρηπιδωμάτων και καθιστώντας αναγκαία, τόσο τη λήψη επειγόντων μέτρων προστασίας του εργοταξίου, όσο και τη μερική τροποποίηση της μελέτης, απαραίτητη για την τεχνικώς άρτια ολοκλήρωση της κατασκευής του έργου.  Αντιθέτως, από κανένα στοιχείο του φακέλου δεν προκύπτει ότι η αναθέτουσα αρχή όφειλε να έχει προβεί σε επικαιροποίηση της αρχικής μελέτης πριν από την κατάρτιση της αρχικής σύμβασης.  Και τούτο, διότι, ανεξαρτήτως της μη παρέλευσης μεγάλου χρονικού διαστήματος από την εκπόνηση της αρχικής μελέτης (Φεβρουάριος 2017), κατά το χρόνο ανάθεσης (Νοέμβριος 2018), η κατάσταση των παλαιών κρηπιδωμάτων του λιμένα ....... δεν προκύπτει ότι είχε ουσιωδώς μεταβληθεί σε σχέση με την αποτυπωθείσα στην εγκεκριμένη μελέτη της αρχικής σύμβασης.  Όπως ειδικότερα διαφαίνεται στην αλληλογραφία μεταξύ της αναδόχου και της αναθέτουσας αρχής, κατά την κατάρτιση της σύμβαση διαπιστώνονται αορίστως κάποιες πρόσθετες ζημίες, ενώ εντονότερες φθορές επέρχονται μόνο μεταγενέστερα, κατά τους πρώτους μήνες του έτους 2019, ως συνέπεια έντονων καιρικών συνθηκών, με έκταση πάντως πολύ μικρότερη από τις επελθούσες τον Απρίλιο 2019 ζημιές (βλ. ποσότητες προτεινόμενων εργασιών στο 22/22.1.2019 έγγραφο της αναδόχου).   Εξάλλου, η κρίση του Κλιμακίου κατά την οποία, η αναθέτουσα αρχή όφειλε να έχει λάβει υπόψη της ότι το αρχικό έργο αφορούσε στην επισκευή ενός ήδη επιβαρυμένου (με έντονες φθορές) έργου που υφίστατο συνεχώς καταπόνηση από τις καιρικές συνθήκες, και συνακόλουθα, να έχει διαγνώσει πριν από την ανάθεση της αρχικής σύμβασης την επικείμενη περαιτέρω διάβρωση αυτού, πρέπει να απορριφθεί ως εσφαλμένη.  Πράγματι, από τα αναφερόμενα στο ιστορικό πραγματικά περιστατικά, προκύπτει ότι η διαδικασία της φθοράς επιταχύνθηκε κατά τρόπο μη αναμενόμενο κατά τη διάρκεια της σύμβασης, από τη συνεχιζόμενη σφοδρή κακοκαιρία καθ’ όλο το διάστημα από Δεκέμβριο 2018 έως Μάρτιο 2019, με αποκορύφωμα τις καιρικές συνθήκες του Απριλίου 2019 που επέφεραν τελικώς τη μερική κατάρρευση των παλαιών εγκαταστάσεων.  Ενόψει των ανωτέρω, και κατ’ αποδοχή του λόγου ανάκλησης, το Τμήμα κρίνει ότι η ανάγκη εκτέλεσης των εργασιών της 1ης Συμπληρωματικής Σύμβασης οφείλεται σε απρόβλεπτες περιστάσεις κατά την εκτέλεση του έργου, κατά την έννοια του άρθρου 156 του ν. 4412/2016.

Ανακαλεί την 985/2019 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου

ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΕΡΓΟΥ:..Με τα δεδομένα αυτά, η επίμαχη δαπάνη δεν είναι νόμιμη κατά το μέρος που αφορά στις εργασίες της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του ως άνω έργου, διότι, όπως προκύπτει από την 29.6.2018 αιτιολογική έκθεση του Διευθυντή Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου, η εκτέλεση των επίμαχων συμπληρωματικών εργασιών κατέστη αναγκαία λόγω αστοχιών της αρχικής μελέτης. Εξάλλου, εν προκειμένω δεν τυγχάνουν εφαρμογής οι διατάξεις των περιπτώσεων ε΄ και β΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 132 του ν. 4412/2016, σύμφωνα με τις οποίες η σύμβαση δύναται να τροποποιείται χωρίς νέα διαδικασία, όταν η τροποποίηση δεν είναι ουσιώδης ή όταν πρόκειται για συμπληρωματικά έργα που δεν περιλαμβάνονταν στην αρχική σύμβαση και κατέστησαν αναγκαία κατά την εκτέλεσή της, αντίστοιχα. Όσον αφορά στην πρώτη περίπτωση, σύμφωνα με τα άρθρα 156 παρ. 1 περ. β΄ εδ. β΄ και 132 παρ. 2 του ίδιου νόμου, όταν η αξία της συμπληρωματικής σύμβασης υπερβαίνει το 15% της αξίας της αρχικής, όπως εν προκειμένω, η τροποποίηση θεωρείται ουσιώδης, όσον αφορά δε στη δεύτερη περίπτωση, δεν αποδεικνύεται ότι συνέτρεχαν όλες οι προβλεπόμενες από την οικεία διάταξη προϋποθέσεις, δηλαδή δεν αποδεικνύονται οι λόγοι για τους οποίους δε δύναται να λάβει χώρα αλλαγή αναδόχου, τα προβλήματα ή η επικάλυψη δαπανών που η αλλαγή αυτή θα συνεπαγόταν ούτε η εκπλήρωση της υποχρέωσης της αναθέτουσας αρχής να αποστείλει σχετική γνωστοποίηση στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε΄ Κλιμ. πράξη 168/2018). Σχετικά αβασίμως προβάλλεται ότι η αλλαγή του αρχικού αναδόχου ήταν αδύνατη διότι τα γήπεδα βρίσκονταν στον ίδιο χώρο και οι συμπληρωματικές εργασίες ήταν αδύνατον να διαχωριστούν από τις αρχικές, ότι η διακοπή των εργασιών για να λάβει χώρα νέα δημοπράτηση για την εκτέλεση των συμπληρωματικών εργασιών θα μπορούσε να οδηγήσει σε οριστική διάλυση της σύμβασης από την πλευρά του αρχικού αναδόχου και ότι, σε κάθε περίπτωση, θα ήταν πιθανό να μην υπήρχε ενδιαφέρον για να αναληφθεί η τεχνική ευθύνη για την εκτέλεση των συμπληρωματικών αυτών εργασιών. Τέλος, αλυσιτελώς προβάλλεται ότι το Τεχνικό Συμβούλιο Δημόσιων Έργων της Περιφερειακής Ενότητας ... γνωμοδότησε θετικά για τη σύναψη της συμπληρωματικής σύμβασης, καθώς το γεγονός αυτό και μόνο δεν αρκεί για να είναι νόμιμη η σύναψή της.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Παροχή Υπηρεσιών:Ζητείται η ανάκληση της 2/2022 Πράξης του Αναπληρωτή Επιτρόπου στην Υπηρεσία Επιτρόπου στην Περιφερειακή Ενότητα Μαγνησίας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου συμπληρωματικής – τροποποιητικής σύμβασης ανάμεσα στην προσφεύγουσα Δημοτική Επιχείρηση Ύδρευσης Αποχέτευσης Μείζονος Περιοχής …. (…) και την παρεμβαίνουσα σύμπραξη μελετητικών γραφείων με αντικείμενο «Τεχνικός Σύμβουλος για την υποβοήθηση της υπηρεσίας στην επίβλεψη του χρηματοδοτούμενου υποέργου: Επέκταση Ε.Ε.Λ. για την υποδοχή των λυμάτων των οικισμών Γ΄ προτεραιότητας Αγριάς και Ν. Αγχιάλου», δαπάνης 94.053,96 ευρώ (εκτός ΦΠΑ), διότι οι ανατιθέμενες με αυτή υπηρεσίες καλύπτονται από το αντικείμενο της αρχικής και κύριας σύμβασης, ως εκ τούτου επέρχεται παραβίαση της αρχής της οικονομικότητας και διότι δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις του άρθρου 337, παράγραφος 1 περίπτωση γ του ν. 4412/2016.(....)Όμως, λαμβάνοντας υπόψη ότι η απασχόληση του συντονιστή και κατά τον τελευταίο μήνα της αρχικής σύμβασης (Μάρτιο 2022) και καθόλη τη διάρκεια της συμπληρωματικής σύμβασης ανέρχεται σε 22 ημέρες (ανθρωποημέρες) μηνιαίως, δηλαδή στον ανώτατο επιτρεπόμενο αριθμό κατ’ άρθρο 187 παρ. 4 του ν. 4412/2016, η αύξηση της απασχόλησης του συντονιστή μηχανικού, δεν μπορεί να υπερβαίνει τις 132 ημέρες (22 ημέρες * 6 μήνες), ως εκ τούτου, προφανώς εκ παραδρομής, εσφαλμένως στο αντικείμενο της συμπληρωματικής σύμβασης υπολογίζονται 140 ανθρωποημέρες αντί του ορθού των 132. Αυτές οι οκτώ (8) ημέρες (ανθρωποημέρες) απασχόλησης που δεν δικαιολογούνται ως αντικείμενο της συμπληρωματικής – τροποποιητικής σύμβασης πρέπει να αφαιρεθούν και να διορθωθεί αντίστοιχα το οικονομικό αντικείμενό της.Προκειμένου να διενεργηθεί ο προβλεπόμενος από το άρθρο 98 του Σ. και ασκούμενος κατά τα άρθρα 324 και επ. του ν. 4700/2020 προσυμβατικός έλεγχος νομιμότητας από το Ελεγκτικό Συνέδριο, ο υπόχρεος φορέας υποβάλλει τον οικείο φάκελο σύμβασης. Το εύρος του ελέγχου συνάπτεται προς τις προϋποθέσεις νομιμότητας που απαιτείται να συντρέχουν για τη σύναψη της σύμβασης. Ο υπόχρεος φορέας υποχρεούται να συμπληρώνει τα στοιχεία που είναι αναγκαία για την πληρότητα του ελέγχου κατά την κρίση του αρμόδιου να ασκήσει τον έλεγχο. Εν προκειμένω, αν και η προσφεύγουσα δεν υπέβαλε τα ζητηθέντα κατά τον έλεγχο στοιχεία, με την προσβαλλόμενη πράξη δεν διαπιστώθηκε έτερος λόγος, πλην των προεκτιθέμενων, για τον οποίο κωλύεται η υπογραφή της εν λόγω συμπληρωματικής σύμβασης, ως εκ τούτου οι ισχυρισμοί αναφορικά προς τα μη υποβληθέντα στοιχεία προβάλλονται αλυσιτελώς και πρέπει να απορριφθούν. Δέχεται την προσφυγή ανάκλησης και την υπέρ αυτής παρέμβαση.Δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου συμπληρωματικής σύμβασης.

Εκτέλεση έργου...Ως εκ τούτου η εκ νέου, με βάση τις σύγχρονες τεχνικογεωλογικές εκτιμήσεις, αξιολόγηση του εκτελεσθέντος γεωερευνητικού προγράμματος (στο πλαίσιο την εν εξελίξει σύμβασης κατασκευής), που βασίζεται κυρίως στην εμπειρία από την κατασκευή του ορύγματος Ο22, αφενός μεν ουδόλως αποτελεί απρόβλεπτη περίσταση, καθόσον ήταν ήδη γνωστό ότι πρόκειται για επιβαρυμένη περιοχή από άποψη τεκτονικής και διαβρωτικών διεργασιών, αφετέρου δε ουδόλως αιτιολογεί για ποιο λόγο δεν ήταν δυνατόν να αξιολογηθεί εκ των προτέρων, και δη κατά τη σύνταξη της μελέτης του έργου. Όσον δε αφορά στο όρυγμα Ο26, η προσφεύγουσα επικαλείται την πραγματοποίηση της γεώτρησης ΓΚ-Δ789. Εντούτοις, πέραν του ότι όλως αορίστως αναφέρεται ότι η εκτέλεση γεωτρήσεων μόνο κατάντη των κατασκευών της οδού και όχι στο φρύδι των υπό εξέταση πρανών οφείλεται σε αδυναμία πρόσβασης την εποχή που αυτές εκτελέστηκαν, τα ειδικά γεωλογικά προβλήματα της περιοχής εκτέλεσης του έργου (έντονη αποσάθρωση των γρανιτών, είτε λόγω εξαλλοίωσης, είτε λόγω επιφανειακής αποσάθρωσης) είχαν ήδη εντοπιστεί κατά την εκπόνηση της αρχικής γεωλογικής μελέτης. Και ναι μεν, όπως επισημαίνει η αναθέτουσα αρχή-προσφεύγουσα, με βάση τα ευρήματα της σύγχρονης γεώτρησης ΓΚ-Δ789 προέκυψε ότι τα πρανή θα διαμορφωθούν κατά το μεγαλύτερο μέρος τους εντός των πλήρως αποσαρθρωμένων γρανιτών και επομένως «διαπιστώθηκε η ανατροπή του γεωτεχνικού προσομοιώματος της μελέτης της Υπηρεσίας, η οποία πλέον χρήζει αναθεώρησης με βάση τα νέα δεδομένα», η παραδοχή, όμως, αυτή, ως μοναδικός λόγος θεμελίωσης της ανάγκης σύναψης συμπληρωματικής σύμβασης, θα αποτελούσε καταστρατήγηση των διατάξεων του νόμου που απαιτούν ως αναγκαίο στοιχείο την ύπαρξη απρόβλεπτων περιστάσεων (βλ. Ε.Σ. 2368/2011, Πρ. Ε΄ Κλ. 470/2012, 368/2011). Επομένως, η προπαρατιθέμενη αιτιολογία δεν είναι επαρκής, καθόσον δεν αιτιολογείται για ποιο λόγο δεν είχε καταστεί δυνατόν να εντοπιστούν τα ως άνω ευρήματα εκ των προτέρων. Το γεγονός δε ότι η ανάγκη εκτέλεσης των πρόσθετων εργασιών σταθεροποίησης και προστασίας των ορυγμάτων Ο20 και Ο26 ανέκυψε μετά τα νέα γεωτεχνικά δεδομένα, κατόπιν ελέγχου των ήδη υπαρχουσών γεωτεχνικών μελετών και της σύνταξης αναθεωρημένων μελετών που εκπόνησε ο ανάδοχος, βάσει της απορρέουσας από την Ε.Σ.Υ. υποχρέωσής του (βλ. σχετικώς άρθρα 6.1.6 - 6.1.7 της Ε.Σ.Υ.), δεν συνιστά αυτοτελώς λόγο που δικαιολογεί τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης, αλλά αντιθέτως για τις εργασίες αυτές, που επιφέρουν μάλιστα επαύξηση της συμβατικής δαπάνης ποσοστού 140% για το όρυγμα Ο20 και 245% για το όρυγμα Ο26 (αφαιρουμένου του ποσοστού έκπτωσης εκάστης κατηγορίας εργασιών, το οποίο κυμαίνεται από 49-52%), απαιτείτο, κατά τα προεκτεθέντα, η παροχή ειδικών διευκρινήσεων για τις περιστάσεις εκείνες που οδήγησαν στην απρόβλεπτη μεταβολή των γεωτεχνικών δεδομένων που έλαβε υπόψη της η αρχική μελέτη. Τέλος, το γεγονός ότι οι ως άνω εργασίες δεν μπορούν τεχνικά ή οικονομικά να διαχωριστούν από την κύρια σύμβαση, χωρίς να δημιουργήσουν μείζονα προβλήματα, δεν αρκεί για να καταστήσει νόμιμη την υπογραφή της ελεγχόμενης 1ης συμπληρωματικής σύμβασης κατά τούτο, αφού για τη νόμιμη κατάρτιση συμπληρωματικής σύμβασης εργασιών, σύμφωνα με τις προαναφερόμενες διατάξεις, απαιτείται, σε κάθε περίπτωση, να συντρέχουν σωρευτικά οι προβλεπόμενες από τις διατάξεις αυτές προϋποθέσεις. Η γνώμη όμως αυτή δεν κράτησε.Ανακαλεί την 497/2020 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου