Υπογραφή σχεδίου συμπληρωματικής σύμβασης...Με τα δεδομένα αυτά, το Τμήμα κρίνει ότι συντρέχουν, εν προκειμένω, οι νόμιμες προϋποθέσεις σύναψης της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης, δεδομένου ότι οι επικαλούμενες βλάβες οφείλονται σε απρόβλεπτες περιστάσεις που συνέτρεξαν μετά τη σύνταξη της αρχικής μελέτης και την κατάρτιση της αρχικής σύμβασης. Ειδικότερα, τα επικαλούμενα περιστατικά στο σχολικό συγκρότημα όπου συστεγάζονται το 6ο Νηπιαγωγείο ... και το 1ο Δημοτικό Σχολείο ... (ενανθράκωση σκυροδέματος και οξείδωση οπλισμού), καθώς και στο 2ο-3ο Νηπιαγωγείο ... (κακή κατάσταση θερμομονωτικών στρώσεων), ανάγονται σε φαινόμενα μη ορατά και άρα μη δυνάμενα να διαπιστωθούν μακροσκοπικά προγενέστερα, ήτοι κατά το χρόνο σύνταξης της οικείας μελέτης, τα οποία εκδηλώθηκαν ως προφανείς φθορές μόλις κατά το χρόνο εκτέλεσης της σύμβασης, για το λόγο δε αυτό οι απαιτούμενες για την αντιμετώπισή τους εργασίες δεν συμπεριλήφθηκαν στην αρχική μελέτη και δεν ενσωματώθηκαν στην αρχική σύμβαση. Ομοίως, δε, η αποκόλληση των πολυκαρβονικών φύλλων επιστέγασης του κεντρικού στεγάστρου στο σχολικό συγκρότημα όπου συστεγάζονται το 2ο Νηπιαγωγείο ... και τα 2ο-3ο Δημοτικά Σχολεία ..., η πρόκληση της οποίας στην αιτιολογική έκθεση που συνοδεύει τον 1ο Α.Π.Ε. συσχετίζεται μάλιστα και με ακραία καιρικά φαινόμενα (πολύ δυνατός αέρας), ανάγεται άμεσα σε μη δυνάμενη να διαπιστωθεί μακροσκοπικά προϋπάρχουσα καταπόνηση της κατασκευής, η οποία δεν είχε εντοπιστεί και αντιμετωπιστεί με τη μελέτη καθόσον αφορούσε σε φθορά, όχι των πολυκαρβονικών φύλλων καθεαυτών, αλλά των συνδέσμων τους. Εξάλλου, απορριπτέοι ως αλυσιτελείς παρίστανται οι ισχυρισμοί του αιτούντος σχετικά με την ανάλωση του κονδυλίου των απροβλέπτων της αρχικής σύμβασης, καθόσον αυτό δεν αφορά στη νομιμότητα της εν προκειμένω ελεγχόμενης υπό σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης αλλά στην εκτέλεση της αρχικής. Ενόψει των ανωτέρω και λαμβανομένων περαιτέρω υπόψη α) της άμεσης ανάγκης εκτέλεσης των ως άνω εργασιών προς αποτροπή κινδύνων για τη σωματική ακεραιότητα και ασφάλεια των χρηστών των κτιρίων, β) της αδυναμίας τεχνικού διαχωρισμού των επίμαχων εργασιών από αυτές της αρχικής σύμβασης, η οποία δε δύναται να θεωρηθεί ολοκληρωμένη και εντέχνως εκτελεσθείσα ούτε οι αρχικές εργασίες (δύνανται) να παραληφθούν και οι χώροι να παραδοθούν προς χρήση, προ της περάτωσης του συνόλου των εργασιών, οι οποίες θα είναι ημιτελείς, άνευ των εργασιών αποκατάστασης της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης, καθώς και γ) της προσκόμισης των 149 και 150/2019 αποφάσεων του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου ..., που αφορούν στην τροποποίηση του τεχνικού προγράμματος έτους 2019 και την αναμόρφωση του προϋπολογισμού έτους 2019, ομοίως δε και της 19796/5.8.2019 βεβαίωσης της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου, περί μη εκτέλεσης των εργασιών της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης, το Τμήμα κρίνει ότι πρέπει να γίνει δεκτή η ένδικη αίτηση, να ανακληθεί η προσβαλλομένη και, μη συντρέχοντος πλέον διακωλυτικού λόγου, να επιτραπεί η υπογραφή του σχεδίου της 1ης Συμπληρωματικής Σύμβασης του έργου «ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΚΑΙ ΕΠΙΣΚΕΥΗ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΩΝ-ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΕΤΟΥΣ 2018-2019», μεταξύ του Δήμου ... και της εταιρείας με την επωνυμία «....» και διακριτικό τίτλο «....».  

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Το Έβδομο Τμήμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου επιλαμβανόμενο προσφυγής ανάκλησης κατά της 656/2022 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου (Ζ΄ Διακοπών), με την οποία κρίθηκε ότι η υπογραφή του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «...» κωλύεται για το λόγο ότι οι περιστάσεις που αναφέρονται στη συνοδεύουσα τον 1ο Α.Π.Ε. αιτιολογική έκθεση δεν ανάγονται σε γεγονότα απρόβλεπτα, διαπίστωσε ότι το Κλιμάκιο  εφάρμοσε το άρθρο 156 παρ. 1 του ν. 4412/2016 όπως ίσχυε κατά τον χρόνο σύναψης της αρχικής σύμβασης ήτοι πριν από την τροποποίησή του από 1.9.2021 με το άρθρο 75 του ν. 4782/2021 και όχι όπως  ίσχυε κατά τον χρόνο που εγκρίθηκε η σύναψη της συμπληρωματικής (...), δεχόμενο έτσι σιωπηρά ότι το νομικό πλαίσιο που διέπει τις συμπληρωματικές συμβάσεις καθορίζεται από τον χρόνο υπογραφής της αρχικής σύμβασης.(...)Με βάση τα ανωτέρω, πρέπει να γίνει δεκτό ότι η τροποποιητική σύμβαση αρχικής όμοιας, καίτοι συνδέεται με αυτή, παρουσιάζει αυτοτέλεια ως προς τις προϋποθέσεις σύναψής της, οι οποίες δεν καθορίζονται από τους όρους της αρχικής σύμβασης αλλά από τις ισχύουσες κάθε φορά νομοθετικές διατάξεις, χωρίς τούτο να μεταβάλλει αναδρομικά το νομικό πλαίσιο που διέπει την εκτέλεσή της, καθόσον δεν ανάγεται στους όρους εκτέλεσης της αρχικής σύμβασης. Κατά τούτο, εκάστοτε εφαρμοστέες είναι οι διατάξεις που ισχύουν κατά το χρονικό σημείο, κατά το οποίο ο αναθέτων φορέας επιλέγει με γνώμονα τη βέλτιστη εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος, το είδος της διαδικασίας που θα εφαρμόσει για την ολοκλήρωση της εκτέλεσης της σύμβασης που βρίσκεται σε εξέλιξη και συγκεκριμένα εάν υποχρεούται να προβεί στην προκήρυξη διεξαγωγής νέας διαγωνιστικής διαδικασίας για τη σύναψη δημόσιας σύμβασης ολοκλήρωσης του έργου ή μη.Κατόπιν τούτων στο υποβληθέν προδικαστικό ερώτημα του Εβδόμου Τμήματος προσήκει η απάντηση ότι στις τροποποιητικές συμβάσεις έργων, εκάστοτε εφαρμοστέες είναι οι διατάξεις που ισχύουν κατά τον χρόνο που ο αναθέτων φορέας αποφασίζει να τροποποιήσει την εκτελούμενη σύμβαση με τη σύναψη της τροποποιητικής.Αναπέμπει, κατά τα λοιπά, την υπόθεση στο Έβδομο Τμήμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Συντήρηση και επισκευή δημοτικών κτιρίων...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 2 της παρούσας, το Κλιμάκιο κρίνει ότι στην ελεγχόμενη υπόθεση δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις των άρθρων 132 παρ. 1 περ. γ και 156 παρ. 1 του ν.4412/2016 για τη σύναψη της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης, καθόσον: (α) Οι περιλαμβανόμενες στην ελεγχόμενη συμπληρωματική σύμβαση εργασίες δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο συμπληρωματικής σύμβασης, διότι το ανατεθέν με την αρχική σύμβαση έργο, συνιστάμενο στην εκτέλεση, κατόπιν εντολής της αρμόδιας υπηρεσίας, οικοδομικών και ηλεκτρομηχανολογικών εργασιών σε οποιοδήποτε κτίριο του Δήμου ... ή συντηρούμενο από αυτόν, για την αντιμετώπιση μελλοντικών επειγουσών και επικίνδυνων καταστάσεων, ανεξαρτήτως του μεγέθους της επέμβασης (βλ. σκ. 3.1.), αντιστοιχεί σε μεμονωμένες επεμβάσεις στα εν λόγω κτίρια, ήτοι σε πλήθος μη προσδιοριζόμενων μικρότερων έργων στερούμενων ενιαίας οικονομικής και τεχνικής λειτουργίας, εκτελούμενων ανάλογα με τις παρουσιαζόμενες φθορές, βλάβες και ανάγκες, ανεξάρτητα από την αιτία, στην οποία οφείλονται. Επομένως, ο σκοπός της αρχικής σύμβασης είναι διαρκής, καθόσον οι εργασίες που περιλαμβάνει αποσκοπούν στην πάγια και διαρκή ανάγκη να συντηρούνται σταθερά τα ανωτέρω κτίρια και να αίρονται οι ανακύπτουσες μελλοντικές βλάβες, ώστε να είναι αδιαλείπτως λειτουργικά και ασφαλή. Συνεπώς, το φυσικό αντικείμενο της αρχικής σύμβασης, ως εκ της φύσης του, λόγω της επαναληπτικότητας των σχετικών εργασιών και της ανάγκης να εκτελούνται αυτές σε σταθερή βάση, δεν είναι δεκτικό συμπλήρωσης, ούτε, εξάλλου, είναι δυνατή η επέκτασή του με τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης (βλ. σκ. 2). Συναφώς δε οι περιλαμβανόμενες στην ελεγχόμενη σύμβαση εργασίες δεν συμπληρώνουν το αντικείμενο της αρχικής σύμβασης, αλλά αντιθέτως αφορούν στην εκτέλεση των αυτών – χρονικά επαναλαμβανόμενων και αδιαλείπτως εκτελεστέων – εργασιών σε διάδοχο χρόνο μετά τη λήξη του αρχικού έργου και την εξάντληση του συμβατικού αντικειμένου. Ως εκ τούτου, η ανάγκη εκτέλεσής τους δεν ανέκυψε κατά την τεχνική εκτέλεση του έργου, ούτε για την τελειοποίηση της αρτιότητας και λειτουργικότητάς του, αφού ο σκοπός της κύριας σύμβασης είναι διαρκής και, ως εκ τούτου, δε νοείται η ολοκλήρωσή του (Ε.Σ. VI Τμ. 445, 458, 527, 1011/2018, 6064/2015, 285/2012, Ε΄ Κλ. 379/2019, 30, 64, 185, 518/2018, 191, 198, 530, 545/2017), ούτε, εξάλλου, ο διαχωρισμός των εν λόγω εργασιών από την κύρια σύμβαση θα δημιουργούσε μείζονα προβλήματα για την αναθέτουσα αρχή. (β) Σε κάθε περίπτωση, δεν υφίστανται εν προκειμένω απρόβλεπτες περιστάσεις, που δικαιολογούν τη σύναψη της ελεγχόμενης σύμβασης, δεδομένου ότι οι αναφερόμενες στην από 12.3.2019 έκθεση αυτοψίας (βλ. σκ. 3.4) περιστάσεις οφείλονταν σε κακοτεχνίες κατά την κατασκευή των υποστηλωμάτων των στεγάστρων του εν λόγω αμαξοστασίου του Δήμου ... και, ως εκ τούτου, προϋπήρχαν της σύναψης της αρχικής σύμβασης. Εξάλλου, δεν αποδεικνύεται ότι η αρχική μελέτη υπήρξε πλήρης και ακριβής, λαμβανομένου υπόψη ότι από κανένα στοιχείο του φακέλου δεν προκύπτει ότι μελετήθηκε η στατική επάρκεια του φέροντος οργανισμού του εν λόγω αμαξοστασίου, ούτε, βέβαια, ότι ήταν, παρ’ όλα αυτά, αδύνατη κατά το χρόνο εκπόνησής της η διαπίστωση της στατικής ανεπάρκειας του κτιρίου. Ενόψει δε των ανωτέρω, δεν συνιστούν απρόβλεπτη περίσταση που δικαιολογεί τη σύναψη της ελεγχόμενης σύμβασης ούτε οι οχλήσεις των εργαζομένων της Διεύθυνσης Καθαριότητας. (γ) Το κατεπείγον της αναγκαιότητας εκτέλεσης των εν λόγω εργασιών δεν αποτελεί νόμιμη προϋπόθεση για τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης και δεν δύναται να δικαιολογήσει την ανάθεση των εργασιών με τις διατάξεις περί συμπληρωματικών συμβάσεων (Ε.Σ. Ε΄ Κλ. 379/2019, 30/2018). Κατόπιν των ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης.

Ζητείται η ανάκληση της 21/2022 Πράξης της Υπηρεσίας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Περιφερειακή Ενότητα Λασιθίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης ανάμεσα στον προσφεύγοντα και την παρεμβαίνουσα εταιρεία για το έργο «Συντηρήσεις – Βελτιώσεις κτιρίων στέγασης υπηρεσιών Περιφερειακής Ενότητας Λασιθίου 2020-2021», (...)Το Δικαστήριο αποφαίνεται, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από την προσφεύγουσα Περιφέρεια και την παρεμβαίνουσα ανάδοχο εταιρεία, ότι με την προσβαλλόμενη πράξη εσφαλμένως κρίθηκε ότι δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις νομιμότητας της υποβληθείσας προς έλεγχο συμπληρωματικής σύμβασης, κατά τα άρθρα 132 και 156 του ν. 4412/2016 και ειδικότερα κατά την παρ. 1 περ. β΄ αυτών, με την αιτιολογία ότι δεν τεκμηριώνονται επαρκώς οι λόγοι τεχνικής ή οικονομικής φύσης, για τους οποίους θεωρείται ασύμφορη η εμπλοκή οικονομικού φορέα διαφορετικού από τον αρχικό ανάδοχο. Συγκεκριμένα, οι περιλαμβανόμενες στην 1η συμπληρωματική σύμβαση εργασίες, σύμφωνα με την ως άνω οικεία αιτιολογική έκθεση, δεν αποτέλεσαν αντικείμενο της αρχικής σύμβασης και προέκυψαν από τα προεκτεθέντα φαινόμενα σφοδρών κακοκαιριών, είτε κατά τη διάρκεια της διαγωνιστικής διαδικασίας (κακοκαιρία «Μπάλλος») είτε κατά τη διάρκεια εκτέλεσης της αρχικής σύμβασης (κακοκαιρία «Ελπίδα» και εξαιρετικά έντονες βροχοπτώσεις Μαρτίου 2022), τα οποία (φαινόμενα) προκάλεσαν εκτεταμένες βλάβες στις εξωτερικές όψεις του κτιρίου, ήτοι σε τμήμα αυτού που περιλαμβανόταν στο αντικείμενο της αρχικής σύμβασης χωρίς όμως να έχει περιληφθεί και η αποκατάσταση των βλαβών αυτών στην έκταση που προκλήθηκε. (...)Για τους λόγους αυτούςΔέχεται την προσφυγή ανάκλησης.Ανακαλεί την 21/2022 Πράξη της Υπηρεσίας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Περιφερειακή Ενότητα Λασιθίου.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ-ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ:ζητείται η ανάκληση της 519/2022 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Επείγουσες εργασίες αποκατάστασης ζημιών που προκλήθηκαν από τα ακραία πλημμυρικά φαινόμενα της 24-25/11/2019 στην Τοπική Κοινότητα …», μεταξύ της προσφεύγουσας και της αναδόχου «ΚΟΙΝΟΠΡΑΞΙΑ … ΑΤΕ- … A.E.», συμβατικής δαπάνης 5.755.472,07 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α.(....)Τούτων δοθέντων, πρέπει, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με τον σχετικό λόγο της κρινόμενης προσφυγής, να γίνει δεκτό ότι η  επίμαχη δαπάνη ως εκ του χαρακτήρα των αποζημιούμενων εργασιών νομίμως εντάχθηκε στο κονδύλιο των απολογιστικών εργασιών τόσο της αρχικής όσο και της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης,. Τούτο δε, ανεξαρτήτως ότι η σχετική  πρόβλεψη για συμπερίληψη της δαπάνης για τη διαχείριση ΑΕΚΚ στο κονδύλιο των απολογιστικών δαπανών, έτυχε, έστω και σιωπηρώς, της οριστικής και δεσμευτικής θετικής κρίσης του Ε΄ Κλιμακίου στο πλαίσιο της άσκησης  προσυμβατικού ελέγχου στο σχέδιο της αρχικής σύμβασης, με αποτέλεσμα να μη δύναται να αμφισβητηθεί εκ των υστέρων με αφορμή το παρόν σχέδιο της επίδικης συμπληρωματικής σύμβασης.Ανακαλεί την 519/2022 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. 

Αντικατάσταση φωτιστικών σωμάτων...Υπό τα ανωτέρω δεδομένα και σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, πρέπει να γίνουν δεκτά τα ακόλουθα: Με την ελεγχόμενη Σ.Σ., όπως βασίμως κρίθηκε με την προσβαλλόμενη πράξη, συντελείται επέκταση του αντικειμένου της αρχικής σύμβασης, με την ανάθεση εκτέλεσης εργασιών, οι οποίες είτε πρόκειται να εκτελεστούν σε επιπλέον οδούς από τις αρχικά προσδιορισθείσες, είτε αφορούν σε αποκατάσταση βλαβών που υπερβαίνουν τη συμβατική δαπάνη του έργου, η οποία επιφέρει επαύξηση του συμβατικού τιμήματος κατά ποσοστό 49,17%. Υπό τις συνθήκες αυτές, ανεξάρτητα αν θα επηρέαζε το αποτέλεσμα της διαδικασίας ανάθεσης της αρχικής σύμβασης προσελκύοντας το ενδιαφέρον και άλλων οικονομικών φορέων, σε κάθε περίπτωση, η ανάθεση στον αρχικό ανάδοχο πρόσθετων εργασιών, οι οποίες, είτε σε ποσότητα είτε σε είδος, δεν είχαν αρχικώς προβλεφθεί και οι οποίες επιφέρουν επαύξηση του οικονομικού αντικειμένου της αρχικής σύμβασης κατά ποσοστό 49,17%, συνιστά τροποποίηση που επεκτείνει σημαντικά το αντικείμενο της αρχικής σύμβασης (βλ. ΔΕΕ, προηγουμένως ΔΕΚ, απόφ., της 29.4.2010 C-160/08 σκ. 99, της 19.6.2008 C-454/06 σκ. 36), και, ως εκ τούτου, ουσιώδη τροποποίηση, για την οποία απαιτείται νέα διαδικασία σύναψης δημόσιας σύμβασης. Περαιτέρω, η προσφεύγουσα Α.Α., με την με την 1605/7.12.2020 πράξη της Οικονομικής Επιτροπής, με την οποία εγκρίθηκε η ως άνω τροποποίηση, δεν τεκμηριώνει ότι συντρέχει περίπτωση επιτρεπτής, κατ’ άρθρο 156 παρ. 1 του ν. 4412/2016, ανάθεσης εκτέλεσης συμπληρωματικών εργασιών, χωρίς νέα διαδικασία σύναψης σύμβασης. Ειδικότερα, από κανένα στοιχείο του φακέλου δεν προκύπτει η επέλευση απρόβλεπτων περιστάσεων μετά την ανάθεση της αρχικής σύμβασης, ενώ δεν στοιχειοθετούν, κατά την έννοια των ανωτέρω διατάξεων, απρόβλεπτες περιστάσεις που δικαιολογούν τη σύναψη της ελεγχόμενης Σ.Σ. η αόριστη επίκληση ατυχημάτων και έντονων καιρικών φαινομένων, χωρίς αυτά να προσδιορίζονται χρονικά και τοπικά και να προκύπτουν από σχετικά δελτία συμβάντων ή καταγραφής ζημιών και χωρίς να συσχετίζονται με συγκεκριμένες επιπτώσεις-βλάβες που εξαιτίας αυτών επήλθε επαύξηση του τεχνικού αντικειμένου της αρχικής σύμβασης. Συναφώς, πέραν της αοριστίας του ισχυρισμού περί ζημιών στο δίκτυο εξαιτίας έντονων καιρικών φαινομένων, ο ισχυρισμός αυτός, κατά το μέρος που γίνεται επίκληση ζημιών στο δίκτυο εξαιτίας της κακοκαιρίας που έλαβε χώρα από 15 έως 17.2.2021, δεν μπορεί να γίνει αποδεκτός, δεδομένου ότι αφορά σε γεγονότα μεταγενέστερα της έγκρισης, με τη 1605/7.12.2020 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου ..., του 3ου Α.Π.Ε. και της ελεγχόμενης Σ.Σ.. Επίσης, οι επικαλούμενες συμπληρωματικές εργασίες για την τοποθέτηση των 25 ηλεκτρικών φορτιστών, πέραν του ότι δεν προκύπτει ότι παρουσιάζουν την απαιτούμενη αναγκαία συνάφεια με το τεχνικό αντικείμενο της αρχικής σύμβασης, δεν συμπεριλαμβάνονται στο αντικείμενό της, όπως αυτό καθορίζεται στον εγκριθέντα 3ο Α.Π.Ε. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, δεν συντρέχει εν προκειμένω η σωρευτικά απαιτούμενη, με το άρθρο 156 παρ. 1 του ν. 4412/2016, προϋπόθεση της ανάγκης εκτέλεσης συμπληρωματικών εργασιών λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων που να δικαιολογεί τη σύναψη της ελεγχόμενης Σ.Σ. χωρίς νέα διαδικασία σύναψης σύμβασης. Τα αυτά κρίνοντας και το Κλιμάκιο με την προσβαλλόμενη πράξη ορθώς εφάρμοσε τις ως άνω διατάξεις, τα δε αντίθετα προβαλλόμενα με την κρινόμενη προσφυγή πρέπει να απορριφθούν ως αβάσιμα.

Συμπληρωματική σύμβαση έργου- Επισκευή και συντήρηση σχολικών κτιρίων...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 2 της παρούσας, το Κλιμάκιο κρίνει τα ακόλουθα: Οι αποτελούσες αντικείμενο της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης εργασίες, στις οποίες περιλαμβάνονται και νέες τιμές εργασιών, στα συμπεριληφθέντα στην αρχική σύμβαση κτίρια σχολείων δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης του Δήμου ... (Γυμνάσια: 1ο, 2ο, 3ο, 5ο, 6ο, 7ο, 8ο, 10ο, 12ο, 14ο, Εσπερινό και Ειδικό, Λύκεια: 5ο, 6ο & 8ο, 7ο & 10ο και 13ο) συνέχονται με το τεχνικό αντικείμενο της αρχικής σύμβασης, που συνίσταται στη συντήρηση και επισκευή των εν λόγω κτιρίων, κατέστησαν δε αναγκαίες λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων κατά την εκτέλεση του αρχικώς ανατεθέντος έργου, συνιστάμενων στον σεισμό που έλαβε χώρα στην .... στις 19.7.2019, ήτοι μόλις κάποιες ημέρες μετά την υπογραφή της αρχικής σύμβασης (4.7.2019) και, προφανώς, δεν ήταν εφικτό να προβλεφθούν κατά τη σύνταξη της μελέτης και των συμβατικών τευχών της αρχικής σύμβασης, ούτε να αντιμετωπιστούν επαρκώς με την αρχικώς εκτελούμενη σύμβαση. Είναι δε οι εργασίες αυτές αναγκαίες για την ολοκλήρωση της αρχικής σύμβασης, αποσκοπώντας να καταστήσουν τα υπό συντήρηση και επισκευή σχολικά κτίρια ασφαλή και πλήρως λειτουργικά. Εξάλλου, οι εργασίες αυτές δεν μπορούν από τεχνική και οικονομική άποψη να διαχωριστούν από την αρχική σύμβαση, χωρίς να δημιουργηθούν μείζονα προβλήματα για την αναθέτουσα αρχή, καθώς συνέχονται με το υπό κατασκευή έργο και είναι απαραίτητες για τη λειτουργικότητα, καθώς και για την άρτια και έντεχνη ολοκλήρωση του αντικειμένου αυτής. Τέλος, η υπό κρίση συμπληρωματική σύμβαση νομίμως καταρτίζεται σύμφωνα με τις προπαρατεθείσες διατάξεις, διότι η αξία της εν λόγω σύμβασης ανέρχεται στο ποσό των 72.798,67 ευρώ (μη συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α.), το οποίο αντιστοιχεί σε ποσοστό 35,26% της αρχικής σύμβασης και, ως εκ τούτου, δεν υπερβαίνει το ποσοστό του 50% του ποσού αυτής (206.451,55 ευρώ, χωρίς Φ.Π.Α.). Ωστόσο, όσον αφορά στις εργασίες που αντιστοιχούν σε μη συμπεριληφθέντα στην αρχική σύμβαση σχολικά κτίρια και συγκεκριμένα στα κτίρια των σχολείων 3ο ΣΕΚ, 17ο Δημοτικό, 45ο Δημοτικό, 9ο & 50ο Νηπιαγωγείο, δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις των άρθρων 132 παρ. 1 περ. γ και 156 παρ. 1 του ν.4412/2016 για τη σύναψη της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης. Και τούτο, διότι η ένταξη των εργασιών αυτών στο αντικείμενο του αρχικού έργου συνιστά ανεπίτρεπτη εκ των υστέρων μεταβολή και επέκταση του τεχνικού αντικειμένου του έργου, δεδομένου ότι αυτό, όπως οριοθετήθηκε με τη Διακήρυξη, την Τεχνική Έκθεση και τα οικεία συμβατικά τεύχη και αποτέλεσε τη βάση της διαδικασίας δημοπράτησης, αφορούσε στην επισκευή και συντήρηση κτιρίων συγκεκριμένων κατονομαζόμενων σχολείων της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης του Δήμου .... Επομένως, κατά τούτο, με την ελεγχόμενη σύμβαση ανατίθεται αντικείμενο που εκουσίως είχε παραλειφθεί από τις εργασίες της αρχικής εργολαβίας, οι δε εργασίες της δεν ολοκληρώνουν αλλά επεκτείνουν το αντικείμενο της αρχικής σύμβασης, κατά παράβαση των νόμιμων προϋποθέσεων σύναψης συμπληρωματικών συμβάσεων (βλ. Ε.Σ. VI Tμ. 122/2020, 847/2017, πρβλ. Ε΄ Κλ. 145/2020, 906, 337/2019). Ως εκ τούτου, εφόσον δεν προκύπτει οποιαδήποτε λειτουργική διασύνδεση των εν λόγω εργασιών της συμπληρωματικής σύμβασης με το αντικείμενο του έργου, ούτε είναι αναγκαίες οι εργασίες αυτές για την έντεχνη ολοκλήρωση και τελειοποίησή του, μπορούν δε ευχερώς να διαχωριστούν τεχνικά και οικονομικά από αυτό, συντρέχει περίπτωση ανεπίτρεπτης επέκτασης του τεχνικού και φυσικού αντικειμένου του αρχικού έργου και μη νόμιμης ανάθεσης των συγκεκριμένων εργασιών με συμπληρωματική σύμβαση. Το δε κατεπείγον της αναγκαιότητας εκτέλεσης των εν λόγω εργασιών δεν αποτελεί νόμιμη προϋπόθεση για τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης και δεν δύναται να δικαιολογήσει την ανάθεση των εργασιών με τις διατάξεις περί συμπληρωματικών συμβάσεων (Ε.Σ. Ε΄ Κλ. 922, 379/2019, 30/2018).

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Ζητείται η ανάκληση της 1/2022 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης μεταξύ της προσφεύγουσας Περιφέρειας και της παρεμβαίνουσας ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία «…» και τον διακριτικό τίτλο «…», συμβατικής δαπάνης 493.493,18 ευρώ, για την εκτέλεση του έργου «Αντιμετώπιση απρόβλεπτων προβλημάτων οδικής ασφάλειας στο επαρχιακό οδικό δίκτυο Π.Ε. Αχαΐας για την τριετία 2019-2021».(....)Εξάλλου, οι εργασίες που περιγράφονται αποσκοπούν στην πάγια και διαρκή ανάγκη να συντηρείται σταθερά το ανωτέρω οδικό δίκτυο και να αίρονται οι ανακύπτουσες φθορές, βλάβες και ανάγκες, ανεξάρτητα από την αιτία στην οποία οφείλονται (φυσικά φαινόμενα ή ανθρώπινες ενέργειες και τεχνικούς παράγοντες), ώστε να καθίσταται αυτό αδιαλείπτως λειτουργικό και ασφαλές και, ως εκ τούτου, οι εργασίες της επίμαχης συμπληρωματικής σύμβασης είναι αυτοτελείς και η σύμβαση αυτή δεν συμπληρώνει το αντικείμενο της αρχικής σύμβασης, αλλά αντιθέτως αφορά στην εκτέλεση των αυτών – χρονικά επαναλαμβανόμενων και αδιαλείπτως εκτελεστέων - εργασιών σε διάδοχο χρόνο μετά την εξάντληση του συμβατικού του αντικειμένου. Εκ τούτων παρέπεται, ότι η φύση του ανατεθέντος και εκτελούμενου έργου είναι ασύμβατη με την έννοια των συμπληρωματικών εργασιών (βλ. την πάγια επί του θέματος νομολογία του Δικαστηρίου αποφ. 285/2012, 6064/2015, 445/2018, 458/2018, 527/2018, 1011/2018 VI Tμ. ΕλΣυν) και, συνεπώς, οι περί του αντιθέτου ισχυρισμοί της υπό κρίση προσφυγής και παρέμβασης περί ενιαίου σκοπού του έργου και περί δυνατότητας τελειοποίησης αυτού μέσω της σύναψης της συμπληρωματικής σύμβασης είναι απορριπτέοι ως αβάσιμοι. Απορρίπτει την από 24.1.2022 (Α.Β.Δ. ....) προσφυγή ανάκλησης της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας.

ΔΕΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΜΕΙΖ.ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/1311/2022

 

 

1η συμπληρωματική σύμβαση ανάμεσα στην προσφεύγουσα εταιρεία και τον Δήμο ... για το έργο «Αναβάθμιση εγκαταστάσεων αθλητικού σταδίου»(...)Κατά την κρίση του Δικαστηρίου και ανεξαρτήτως του αν ευσταθεί ο ισχυρισμός της προσφεύγουσας ότι οι προθεσμίες της παρ. 10 του άρθρου 147 του ν. 4412/2016 είναι ενδεικτικές, η μη επακριβής τήρηση των προθεσμιών που προβλέπονταν στην ως άνω διάταξη πριν από την αντικατάστασή τους από το άρθρο 66 του ν. 4782/2021 δεν δύναται να θεωρηθεί, στην προκειμένη περίπτωση, ουσιώδης, γενομένου δεκτού του σχετικού λόγου ανάκλησης, καθόσον δεν προκύπτει ότι επέφερε εν τοις πράγμασι ουσιώδη αλλοίωση της ακολουθητέας διαδικασίας, υπό την έννοια ότι τόσο το αίτημα της αναδόχου, όσο και η απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής παρήγαγαν τις έννομες συνέπειές τους, έστω και αν το αίτημα υποβλήθηκε χωρίς να έχει προηγηθεί ένας μήνας πριν από τη λήξη της παράτασης (στις 10.6.2022, ενώ η τρίτη παράταση έληγε στις 22.6.2022) και η 272/28.9.2022 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής εκδόθηκε δεκαοκτώ (18) ημέρες μετά την παρέλευση τριών μηνών από την υποβολή του αιτήματος. Κατά συνέπεια, από την ως άνω διαπιστωθείσα από την Επίτροπο πλημμέλεια δεν προκύπτει ότι δι’ αυτής επήλθε πλήγμα στην αντικειμενική ακεραιότητα της διαδικασίας σύναψης της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης, για τον λόγο ότι δεν είχε νόμιμα παραταθεί η ισχύς της αρχικής σύμβασης κατά τον χρόνο έγκρισης της σύναψης της επίμαχης συμπληρωματικής σύμβασης. Για τους λόγους αυτούςΔέχεται την προσφυγή ανάκλησης.Ανακαλεί την 47/2022 Πράξη της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου 

Κατασκευή και επέκταση αντιπλημμυρικών οχετών- συμπληρωματική σύμβαση..Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη ΙΙ της παρούσας, το Κλιμάκιο κρίνει τα εξής: Ως προς τις εργασίες κατασκευής του νέου τεχνικού μήκους 10μ. ίδιας διατομής με πτερυγότοιχους εκατέρωθεν μήκους 5μ. στη νότια πλευρά στην απόληξη του κατασκευασμένου αντιπλημμυρικού αγωγού, το οποίο θα αντικαταστήσει το ήδη υφιστάμενο τεχνικό, δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις των άρθρων 132 παρ. 1 και 156 παρ. 1 του ν.4412/2016 για τη σύναψη της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης. Και τούτο, διότι η ένταξη των εργασιών αυτών στο αντικείμενο του αρχικού έργου συνιστά ανεπίτρεπτη εκ των υστέρων μεταβολή και επέκταση του τεχνικού αντικειμένου του έργου, καθόσον αυτό, όπως οριοθετήθηκε με τη Διακήρυξη και την οικεία Τεχνική Έκθεση - Περιγραφή και αποτέλεσε τη βάση της διαδικασίας δημοπράτησης, αφορούσε στην κατασκευή - επέκταση αντιπλημμυρικού οχετού καθαρής διατομής 2,00Χ2,00μ. με απόληξη στο χείμαρρο …, και όχι στην κατασκευή νέου τεχνικού, όπως επιχειρείται με τις εν λόγω εργασίες της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης. Επομένως, κατά τούτο, με την ελεγχόμενη σύμβαση ανατίθεται αντικείμενο που εκουσίως είχε παραλειφθεί από τις εργασίες της αρχικής εργολαβίας, οι δε εργασίες της δεν ολοκληρώνουν αλλά επεκτείνουν το αντικείμενο της αρχικής σύμβασης, κατά παράβαση των νόμιμων προϋποθέσεων σύναψης συμπληρωματικών συμβάσεων (βλ. Ε.Σ. VI Tμ. 122/2020, 847/2017, πρβλ. Ε΄ Κλ. 906, 337/2019). Σε κάθε δε περίπτωση δεν αιτιολογείται εν προκειμένω η συνδρομή απρόβλεπτων περιστάσεων. (...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν συντρέχουν οι νόμιμες προϋποθέσεις για τη σύναψη της ελεγχόμενης σύμβασης και ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου συμπληρωματικής, κατά τα ανωτέρω εκτιθέμενα.