ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/140/2023
Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου
1η συμπληρωματική σύμβαση ανάμεσα στην προσφεύγουσα εταιρεία και τον Δήμο ... για το έργο «Αναβάθμιση εγκαταστάσεων αθλητικού σταδίου»(...)Κατά την κρίση του Δικαστηρίου και ανεξαρτήτως του αν ευσταθεί ο ισχυρισμός της προσφεύγουσας ότι οι προθεσμίες της παρ. 10 του άρθρου 147 του ν. 4412/2016 είναι ενδεικτικές, η μη επακριβής τήρηση των προθεσμιών που προβλέπονταν στην ως άνω διάταξη πριν από την αντικατάστασή τους από το άρθρο 66 του ν. 4782/2021 δεν δύναται να θεωρηθεί, στην προκειμένη περίπτωση, ουσιώδης, γενομένου δεκτού του σχετικού λόγου ανάκλησης, καθόσον δεν προκύπτει ότι επέφερε εν τοις πράγμασι ουσιώδη αλλοίωση της ακολουθητέας διαδικασίας, υπό την έννοια ότι τόσο το αίτημα της αναδόχου, όσο και η απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής παρήγαγαν τις έννομες συνέπειές τους, έστω και αν το αίτημα υποβλήθηκε χωρίς να έχει προηγηθεί ένας μήνας πριν από τη λήξη της παράτασης (στις 10.6.2022, ενώ η τρίτη παράταση έληγε στις 22.6.2022) και η 272/28.9.2022 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής εκδόθηκε δεκαοκτώ (18) ημέρες μετά την παρέλευση τριών μηνών από την υποβολή του αιτήματος. Κατά συνέπεια, από την ως άνω διαπιστωθείσα από την Επίτροπο πλημμέλεια δεν προκύπτει ότι δι’ αυτής επήλθε πλήγμα στην αντικειμενική ακεραιότητα της διαδικασίας σύναψης της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης, για τον λόγο ότι δεν είχε νόμιμα παραταθεί η ισχύς της αρχικής σύμβασης κατά τον χρόνο έγκρισης της σύναψης της επίμαχης συμπληρωματικής σύμβασης. Για τους λόγους αυτούςΔέχεται την προσφυγή ανάκλησης.Ανακαλεί την 47/2022 Πράξη της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου
Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)
Σχετικά Έγγραφα
ΕΣ/ΕΛΑΣΣΟΝΑ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/781/2024
Ανάπλαση Λεωφόρου.Παράταση σύμβασης.(...)Ανεξαρτήτως δε αν ο λόγος για αυτή την παραδρομή ερείδεται στην τροποποιηθείσα παράγραφο 5 του άρθρου 147 του ν. 4412/2016, περί τεκμαιρόμενης αποδοχής αιτήματος παράτασης σε περίπτωση μη απάντησης της Α.Α., το Δικαστήριο, συνεκτιμώντας όλες τις κρίσιμες περιστάσεις της υπό κρίση υπόθεσης κρίνει ότι η διαπιστωθείσα πλημμέλεια, όπως οριοθετήθηκε από το Τμήμα, δεν παρίσταται ουσιώδης σε τέτοιο βαθμό, που να δικαιολογεί την αναγωγή της σε λόγο διακωλυτικό της σύναψης της επίμαχης συμπληρωματικής σύμβασης. Ειδικότερα, οι περιστάσεις που συνεκτιμά το Δικαστήριο είναι οι εξής: α) το αίτημα του αναδόχου περί χορήγησης παράτασης του χρόνου προθεσμίας για την αποπεράτωση του έργου, προκειμένου αυτό να ολοκληρωθεί άρτια και σύμφωνα με τις προδιαγραφές, υποβλήθηκε εμπροθέσμως στις 16.3.2023, β) το συγκεκριμένο αίτημα αναφέρθηκε ρητά στην εκκρεμότητα των εργασιών της 2ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου, γ) είχαν προηγηθεί διάφορες ενέργειες της διοίκησης για τη σύναψη της συμπληρωματικής σύμβασης και συγκεκριμένα η σύνταξη του 3ου ΑΠΕ και της αιτιολογικής έκθεσης αυτού, καθώς η υποβολή σχετικής εισήγησης και στοιχείων στο Τεχνικό Συμβούλιο Δημοσίων Έργων Περιφέρειας Αττικής, δ) ακολούθησε η θετική γνωμοδότηση του οικείου Συμβουλίου κατά τη 15η Συνεδρία της 27ης.7.2022 για την αναγκαιότητα σύναψης της 2ης συμπληρωματικής σύμβασης, ε) το ίδιο ακριβώς όργανο, δηλαδή το δημοτικό συμβούλιο είναι αρμόδιο τόσο για την έγκριση της αιτηθείσας παράτασης, όσο και για την έγκριση της σύναψης της 2ης συμπληρωματικής σύμβασης, η δε έγκριση της σύναψης αυτής στις 12.7.2023 στην ουσία εμπεριέχει και την αποδοχή της χορήγησης της απαιτούμενης παράτασης για την εκτέλεσή της, με την προαναφερόμενη καθυστέρηση 26 ημερών από τη λήξη του τριμήνου για την απάντηση στο αίτημα παράτασης του αναδόχου, και στ) είχε εξάλλου προηγηθεί στις 29.6.2023 και η εξασφάλιση της αναγκαίας πίστωσης, καθόσον με 1091/29.6.2023 απόφαση ανάληψης υποχρέωσης του Δήμου Φυλής και σύμφωνα με το σχετικό 24506/29.6.2023 αίτημα της Τεχνικής Υπηρεσίας του εγκρίθηκε η δαπάνη και η διάθεση πίστωσης συνολικού ύψους 483.600,00 ευρώ για την πληρωμή ισόποσης δαπάνης σε βάρος της πίστωσης του προϋπολογισμού εξόδων οικονομικού έτους 2023 για την Ανάπλαση της Λεωφόρου Φυλής (ίδιοι πόροι). Ενόψει αυτών, η συγκεκριμένη πλημμέλεια δεν πλήττει ουσιωδώς τη διαδικασία σύναψης της 2ης συμπληρωματικής σύμβασης, για τη σύναψη της οποίας, κατόπιν της αναγκαίας παράτασης της προθεσμίας περάτωσης του έργου, αναδεικνύεται από τα προαναφερόμενα η σοβαρή βούληση των συμβαλλόμενων μερών, ενώ υφίσταται πλήθος ενεργειών της διοίκησης προς τον σκοπό αυτό, οι οποίες κατέληξαν στην υποβολή του σχετικού φακέλου στο Ελεγκτικό Συνέδριο για προσυμβατικό έλεγχο. Επιπροσθέτως, πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι το έργο βρίσκεται στην τελική φάση της ολοκλήρωσής του και δεν αμφισβητήθηκε η αναγκαιότητα της σύναψης της 2ης συμπληρωματικής σύμβασης για την αρτιότητα και τη λειτουργικότητά του, ούτε διαπιστώθηκαν εν προκειμένω από το Τμήμα συγκεκριμένες επιπτώσεις στην οικεία διαδικασία ή στο δημόσιο συμφέρον απορρέουσες ειδικώς από την εκ παραδρομής παράλειψη ρητής εμπρόθεσμης απάντησης στο ως άνω αίτημα του αναδόχου.(...)Για τους λόγους αυτούς
Δέχεται εν μέρει την προσφυγή αναθεώρησης του νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου (ΟΤΑ α΄ βαθμού) με την επωνυμία «Δήμος Φυλής» και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση της ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία «….» και τον διακριτικό τίτλο «…Α.Τ.Ε.», ως προς τις λοιπές δαπάνες της 2ης συμπληρωματικής σύμβασης, πλην της απολογιστικής δαπάνης για τη διαχείριση των ΑΕΚΚ, ύψους 115.000,00 ευρώ. Αναθεωρεί εν μέρει τη 254/2024 απόφαση του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Δέχεται εν μέρει την προσφυγή ανάκλησης και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση και ανακαλεί εν μέρει την 687/2023 πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Και Αποφαίνεται ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 2ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Ανάπλαση Λεωφόρου Φυλής στο Δήμο Φυλής», μεταξύ του Δήμου Φυλής και της ανώνυμης εταιρείας «…Α.Τ.Ε.», μόνο ως προς την απολογιστική δαπάνη για τη διαχείριση των ΑΕΚΚ, ύψους 115.000,00 ευρώ.Αποφαίνεται ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 2ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Ανάπλαση Λεωφόρου Φυλής στο Δήμο Φυλής», μεταξύ του Δήμου Φυλής και της ανώνυμης εταιρείας «…Α.Τ.Ε.», ως προς τις λοιπές εργασίες αυτής, κατά τα διαλαμβανόμενα στο σκεπτικό της παρούσας απόφασης.
ΕΣ/ΚΛ.Ε/321/2022
ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Να ελέγξει τη νομιμότητα της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «… - Υπόγειος Σταθμός Αυτοκινήτου και Διαμόρφωση Πλατείας Πρασίνου», συμβατικού τιμήματος 3.109.886,79 ευρώ (πλέον Φ.Π.Α.).(....)δεν υπάρχει καμία διασφάλιση περί του ότι, ακόμα και αν τελικά εκτελεστούν οι εργασίες που περιλαμβάνονται στην ελεγχόμενη συμπληρωματική σύμβαση (εργασίες αντιστήριξης, εκσκαφής και στεγάνωσης στις περιοχές των κτιρίων του Ιερού Ναού, του Κέντρου Πολιτισμού και Εντευκτηρίου), θα καταστεί τελικά δυνατή η εκτέλεση και ολοκλήρωση της 2ης Φάσης του δημόσιου έργου (εργασίες διαμόρφωσης περιβάλλοντα χώρου), δοθέντος ότι αναγκαίο προαπαιτούμενο για να ξεκινήσει η Φάση αυτή (2η) είναι η κατασκευή του υπόλοιπου ιδιωτικού έργου(....)Κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «… - Υπόγειος Σταθμός Αυτοκινήτου και Διαμόρφωση Πλατείας Πρασίνου».
ΒΛΕΠΕ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1225/2022.
ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΡΧΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ ΒΛΕΠΕ ΤΙΣ ΕΣ/ΚΛ.Ε/611/2020 ΚΑΙ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/2106/2020.
ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/254/2024
Ανάπλαση Λεωφόρου (...) Με τα δεδομένα αυτά, το Τμήμα κρίνει ότι η ελεγχόμενη σύμβαση είναι μη νόμιμη, καθώς η εγκριτική αυτής (205/12.7.2023) απόφαση της προσφεύγουσας Α.Α. εκδόθηκε σε χρόνο κατά τον οποίο είχε εκπνεύσει (στις 16.4.2023) τόσο η αρχική προθεσμία περάτωσης του έργου όσο και οι νόμιμες παρατάσεις αυτής. Εξάλλου, η προμνησθείσα 347/23.11.2023 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου της προσφεύγουσας Α.Α., με την οποία χορηγήθηκε η «8η παράταση» της προθεσμίας περάτωσης του έργου, μέχρι τις 29.2.2024, είναι ομοίως μη νόμιμη, καθόσον εκδόθηκε πέντε (5) περίπου μήνες μετά τη λήξη (στις 16.6.2023) της προβλεπόμενης από τον νόμο τρίμηνης προθεσμίας (βλ. ανωτέρω σκ. 5) από την υποβληθείσα (στις 16.3.2023) αίτηση της παρεμβαίνουσας αναδόχου και σε κάθε περίπτωση σε χρόνο που υπερβαίνει τον εύλογο χρόνο. .Για τους λόγους αυτούς.Απορρίπτει την προσφυγή ανάκλησης και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση, και Δεν ανακαλεί την 687/2023 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
ΕΣ/ΕΛΑΣΣΟΝΑ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/781/2024 ΑΝΑΘΕΩΡΕΙ (ΤΗΝ 254/2024) ως προς τις λοιπές δαπάνες της 2ης συμπληρωματικής σύμβασης, πλην της απολογιστικής δαπάνης για τη διαχείριση των ΑΕΚΚ, ύψους 115.000,00 ευρώ. Αναθεωρεί εν μέρει τη 254/2024 απόφαση του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Δέχεται εν μέρει την προσφυγή ανάκλησης και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση και ανακαλεί εν μέρει την 687/2023 πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Και Αποφαίνεται ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 2ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Ανάπλαση Λεωφόρου Φυλής στο Δήμο Φυλής», μεταξύ του Δήμου Φυλής και της ανώνυμης εταιρείας «…Α.Τ.Ε.», μόνο ως προς την απολογιστική δαπάνη για τη διαχείριση των ΑΕΚΚ, ύψους 115.000,00 ευρώ.Αποφαίνεται ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 2ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Ανάπλαση Λεωφόρου Φυλής στο Δήμο Φυλής», μεταξύ του Δήμου Φυλής και της ανώνυμης εταιρείας «…Α.Τ.Ε.», ως προς τις λοιπές εργασίες αυτής, κατά τα διαλαμβανόμενα στο σκεπτικό της παρούσας απόφασης.
ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1225/2022
ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Ζητείται να ανακληθεί η 321/2022 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «… - Υπόγειος Σταθμός Αυτοκινήτου και Διαμόρφωση Πλατείας Πρασίνου» ανάμεσα στην προσφεύγουσα και στην παρεμβαίνουσα, ποσού 3.109.886,79 ευρώ, πλέον ΦΠΑ (3.856.259,62 ευρώ με ΦΠΑ).(....)Περαιτέρω, ο φάκελος της υπόθεσης πρέπει να συμπληρωθεί από την προσφεύγουσα με τα σχέδια της νεότερης Μελέτης Εφαρμογής Προσωρινής Αντιστήριξης Πρανών Εκσκαφής, εφόσον έχουν συνταχθεί, και σε πρόσθετο έγγραφό της να εκτεθούν οι τεχνικές διαφοροποιήσεις στη διαδικασία κατασκευής, όπως τεκμηριώνονται στα σχέδια αυτά, συγκριτικά προς την αρχική διαδικασία.Αναβάλλει την έκδοση οριστικής απόφασης.Διατάσσει τη συμπλήρωση του φακέλου κατά τα ειδικότερα αναφερόμενα στο σκεπτικό της παρούσας απόφασης έως τις 15.9.2022, τον ορισμό αρμοδίως νέας δικασίμου για τη συζήτηση της προσφυγής ανάκλησης μετά τη συμπλήρωση του φακέλου, και με επιμέλεια της Γραμματέως την εγγραφή της υπόθεσης στο οικείο πινάκιο και την κλήτευση νομίμως των διαδίκων να παραστούν στη νέα συζήτηση.
ΕΣ/ΚΛ.Ε/607/2019
Αποκατάσταση φυσικών καταστροφών-συμπληρωματική σύμβαση...Με δεδομένα τα ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η σύναψη της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης στερείται νομίμου ερείσματος, αφού δεν οφείλεται σε απρόβλεπτες περιστάσεις, ήτοι περιστάσεις που δεν ήταν γνωστές εξαρχής στην αναθέτουσα αρχή, ως εκ τούτου, δεν συντρέχει τουλάχιστον μία από τις σωρευτικά απαιτούμενες προϋποθέσεις της περίπτωσης γ΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 132 του ν.4412/2016 και δεν παρέχεται νόμιμο έρεισμα για την τροποποίηση της αρχικής σύμβασης με αύξηση του συμβατικού της αντικειμένου. Επιπροσθέτως, σύμφωνα με τα εκτιθέμενα στις σκέψεις 2.3. και 2.4., η σύναψη της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης ελέγχεται ως μη νόμιμη και για τον πρόσθετο λόγο ότι έχει ήδη εξαντληθεί η προθεσμία περαίωσης του αρχικού έργου, ενώ δεν έχει εγκριθεί οιαδήποτε νέα παράταση των προθεσμιών αυτής (βλ. Ελ.Συν. Μείζονος Επταμελούς Συνθέσεως 2429/2011, Ε΄ Κλιμ. 104/2012, 331, 307, 108/2011).Κατ’ ακολουθία των προεκτεθέντων, το Κλιμάκιο κρίνει ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Αποκατάσταση ζημιών από φυσικές καταστροφές στο Δήμο .... – Αστική Οδοποιία».
ΔΕΝ ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.6/1297/2019.
ΔΕΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ-ΕΠΤΑΜ.ΣΥΝΘ/1213/2020
ΕΣ/ΚΛ.Ε/495/2019
Επισκευές σχολικών κτιρίων...Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο άγεται στην κρίση ότι δεν συντρέχουν εν προκειμένω οι νόμιμες προϋποθέσεις σύναψης της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης. Και τούτο, διότι, όπως γίνεται δεκτό από τη νομολογία, στην περίπτωση μη επαρκούς προσδιορισμού του τεχνικού αντικειμένου της αρχικής σύμβασης, λόγω της αδυναμίας προμέτρησής του, όπως εν προκειμένω, αποκλείεται η κατ’ εξαίρεση χορηγούμενη από το νόμο δυνατότητα σύναψης συμπληρωματικής σύμβασης για την εκτέλεση νέων εργασιών, όταν το συμβατικό ποσό έχει πλέον αναλωθεί. Επομένως, σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να δικαιολογηθεί η σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης με την αιτιολογία ότι οι επίμαχες εργασίες κατέστησαν αναγκαίες λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων κατά την εκτέλεση της αρχικής σύμβασης, καθώς το στοιχείο του απρόβλεπτου χαρακτήρα των επεμβάσεων αποτέλεσε το λόγο για τον οποίο δεν ήταν δυνατό να προσδιοριστεί ποσοτικά το αντικείμενο της αρχικής σύμβασης, και αλυσιτελώς γίνεται επίκληση των ελλείψεων της αρχικής μελέτης από την αναθέτουσα αρχή στο πλαίσιο σύναψης συμπληρωματικής σύμβασης. Τα ανωτέρω ισχύουν ανεξαρτήτως του γεγονότος ότι στην κρινόμενη περίπτωση δεν αποδεικνύεται από κανένα στοιχείο του φακέλου η συνδρομή περιστάσεων που δεν ήταν γνωστές στην αναθέτουσα αρχή κατά το χρόνο σύναψης της αρχικής σύμβασης και θα μπορούσαν να δικαιολογήσουν τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης (Ε.Σ. VI Τμ. 1751/2016, 6064/15, 285/2012, Ε΄ Κλ. 49/2016, 507/2012). Τέλος, εσφαλμένως η αναθέτουσα αρχή υπολαμβάνει ότι η ελεγχόμενη σύμβαση εμπίπτει στο ρυθμιστικό πεδίο των διατάξεων του άρθρου 132 και της παραγράφου 1 του άρθρου 156 του ν.4412/2016 και είναι νόμιμη, δοθέντος ότι η αξία της δεν υπερβαίνει ποσοστό 15% της αρχικής σύμβασης του έργου. Και τούτο, διότι, όπως προαναφέρθηκε, η ελεγχόμενη σύμβαση, ως παρακολούθημα της αρχικής σύμβασης, διέπεται από τις διατάξεις του ν.3669/2008, υπό τις οποίες η τελευταία συνήφθη.Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου συμπληρωματικής σύμβασης, το οποίο επισυνάπτεται στην παρούσα Πράξη και αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της.
ΕΣ/ΚΛ.Ε/922/2019
Συντήρηση και επισκευή δημοτικών κτιρίων...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 2 της παρούσας, το Κλιμάκιο κρίνει ότι στην ελεγχόμενη υπόθεση δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις των άρθρων 132 παρ. 1 περ. γ και 156 παρ. 1 του ν.4412/2016 για τη σύναψη της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης, καθόσον: (α) Οι περιλαμβανόμενες στην ελεγχόμενη συμπληρωματική σύμβαση εργασίες δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο συμπληρωματικής σύμβασης, διότι το ανατεθέν με την αρχική σύμβαση έργο, συνιστάμενο στην εκτέλεση, κατόπιν εντολής της αρμόδιας υπηρεσίας, οικοδομικών και ηλεκτρομηχανολογικών εργασιών σε οποιοδήποτε κτίριο του Δήμου ... ή συντηρούμενο από αυτόν, για την αντιμετώπιση μελλοντικών επειγουσών και επικίνδυνων καταστάσεων, ανεξαρτήτως του μεγέθους της επέμβασης (βλ. σκ. 3.1.), αντιστοιχεί σε μεμονωμένες επεμβάσεις στα εν λόγω κτίρια, ήτοι σε πλήθος μη προσδιοριζόμενων μικρότερων έργων στερούμενων ενιαίας οικονομικής και τεχνικής λειτουργίας, εκτελούμενων ανάλογα με τις παρουσιαζόμενες φθορές, βλάβες και ανάγκες, ανεξάρτητα από την αιτία, στην οποία οφείλονται. Επομένως, ο σκοπός της αρχικής σύμβασης είναι διαρκής, καθόσον οι εργασίες που περιλαμβάνει αποσκοπούν στην πάγια και διαρκή ανάγκη να συντηρούνται σταθερά τα ανωτέρω κτίρια και να αίρονται οι ανακύπτουσες μελλοντικές βλάβες, ώστε να είναι αδιαλείπτως λειτουργικά και ασφαλή. Συνεπώς, το φυσικό αντικείμενο της αρχικής σύμβασης, ως εκ της φύσης του, λόγω της επαναληπτικότητας των σχετικών εργασιών και της ανάγκης να εκτελούνται αυτές σε σταθερή βάση, δεν είναι δεκτικό συμπλήρωσης, ούτε, εξάλλου, είναι δυνατή η επέκτασή του με τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης (βλ. σκ. 2). Συναφώς δε οι περιλαμβανόμενες στην ελεγχόμενη σύμβαση εργασίες δεν συμπληρώνουν το αντικείμενο της αρχικής σύμβασης, αλλά αντιθέτως αφορούν στην εκτέλεση των αυτών – χρονικά επαναλαμβανόμενων και αδιαλείπτως εκτελεστέων – εργασιών σε διάδοχο χρόνο μετά τη λήξη του αρχικού έργου και την εξάντληση του συμβατικού αντικειμένου. Ως εκ τούτου, η ανάγκη εκτέλεσής τους δεν ανέκυψε κατά την τεχνική εκτέλεση του έργου, ούτε για την τελειοποίηση της αρτιότητας και λειτουργικότητάς του, αφού ο σκοπός της κύριας σύμβασης είναι διαρκής και, ως εκ τούτου, δε νοείται η ολοκλήρωσή του (Ε.Σ. VI Τμ. 445, 458, 527, 1011/2018, 6064/2015, 285/2012, Ε΄ Κλ. 379/2019, 30, 64, 185, 518/2018, 191, 198, 530, 545/2017), ούτε, εξάλλου, ο διαχωρισμός των εν λόγω εργασιών από την κύρια σύμβαση θα δημιουργούσε μείζονα προβλήματα για την αναθέτουσα αρχή. (β) Σε κάθε περίπτωση, δεν υφίστανται εν προκειμένω απρόβλεπτες περιστάσεις, που δικαιολογούν τη σύναψη της ελεγχόμενης σύμβασης, δεδομένου ότι οι αναφερόμενες στην από 12.3.2019 έκθεση αυτοψίας (βλ. σκ. 3.4) περιστάσεις οφείλονταν σε κακοτεχνίες κατά την κατασκευή των υποστηλωμάτων των στεγάστρων του εν λόγω αμαξοστασίου του Δήμου ... και, ως εκ τούτου, προϋπήρχαν της σύναψης της αρχικής σύμβασης. Εξάλλου, δεν αποδεικνύεται ότι η αρχική μελέτη υπήρξε πλήρης και ακριβής, λαμβανομένου υπόψη ότι από κανένα στοιχείο του φακέλου δεν προκύπτει ότι μελετήθηκε η στατική επάρκεια του φέροντος οργανισμού του εν λόγω αμαξοστασίου, ούτε, βέβαια, ότι ήταν, παρ’ όλα αυτά, αδύνατη κατά το χρόνο εκπόνησής της η διαπίστωση της στατικής ανεπάρκειας του κτιρίου. Ενόψει δε των ανωτέρω, δεν συνιστούν απρόβλεπτη περίσταση που δικαιολογεί τη σύναψη της ελεγχόμενης σύμβασης ούτε οι οχλήσεις των εργαζομένων της Διεύθυνσης Καθαριότητας. (γ) Το κατεπείγον της αναγκαιότητας εκτέλεσης των εν λόγω εργασιών δεν αποτελεί νόμιμη προϋπόθεση για τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης και δεν δύναται να δικαιολογήσει την ανάθεση των εργασιών με τις διατάξεις περί συμπληρωματικών συμβάσεων (Ε.Σ. Ε΄ Κλ. 379/2019, 30/2018). Κατόπιν των ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης.
ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ138/2023
Ζητείται η ανάκληση της 656/2022 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι οι εργασίες που περιλαμβάνονται στην 1η συμπληρωματική σύμβαση του έργου «Κατασκευή- Αναβάθμιση οδικής σύνδεσης.(...)Η διαπίστωση της προσβαλλόμενης πράξης περί μη συνδρομής απροβλέπτων περιστάσεων στην υπό κρίση υπόθεση εκφέρθηκε καθ’ ερμηνεία και εφαρμογή του άρθρου 156 παρ. 1 περιπτ. β΄ του ν. 4412/2016, όπως αυτό ίσχυε πριν την τροποποίησή του με το ν. 4782/2021, το οποίο η προσφεύγουσα επικαλείται ως νομική και πραγματική βάση για την κατάρτιση της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης με την ένδικη προσφυγή της. Ωστόσο, δοθέντος ότι η τροποποίηση της αρχικής σύμβασης με τη σύναψη της επιχειρούμενης όμοιας αφορά σε συμπληρωματικές εργασίες και εγκρίθηκε με την 250585/2022 απόφαση του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών την 5.8.2022 και λαμβανομένων υπόψη όσων κρίθηκαν με την 1854/2022 απόφαση της Μείζονας Ολομέλειας , η ένδικη συμπληρωματική σύμβαση διέπεται από τις ρυθμίσεις της περίπτωσης β΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 156 του ν. 4412/2016, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει κατά το χρόνο έγκρισης της σύναψης της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης. Συνακόλουθα, η συνδρομή των απρόβλεπτων περιστάσεων δεν συνιστά εκ του νόμου προϋπόθεση για τη νομιμότητα της έγκρισης της σύναψης της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης. Επομένως, η έρευνα της συνδρομής της προϋπόθεσης των απροβλέπτων περιστάσεων, σύμφωνα με το λόγο της προσφυγής ανάκλησης, παρέλκει.Για τους λόγους αυτούςΔέχεται την προσφυγή ανάκλησης της Ειδικής Υπηρεσίας Δημοσίων Έργων Κατασκευής & Συντήρησης Συγκοινωνιακών Υποδομών «ΕΥΔΕ/ΚΣΣΥ» του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση της εταιρείας με την επωνυμία «…ΑΤΕ».Ανακαλεί την 656/2022 πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/584/2022
Παροχή Υπηρεσιών:Ζητείται η ανάκληση της 2/2022 Πράξης του Αναπληρωτή Επιτρόπου στην Υπηρεσία Επιτρόπου στην Περιφερειακή Ενότητα Μαγνησίας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου συμπληρωματικής – τροποποιητικής σύμβασης ανάμεσα στην προσφεύγουσα Δημοτική Επιχείρηση Ύδρευσης Αποχέτευσης Μείζονος Περιοχής …. (…) και την παρεμβαίνουσα σύμπραξη μελετητικών γραφείων με αντικείμενο «Τεχνικός Σύμβουλος για την υποβοήθηση της υπηρεσίας στην επίβλεψη του χρηματοδοτούμενου υποέργου: Επέκταση Ε.Ε.Λ. για την υποδοχή των λυμάτων των οικισμών Γ΄ προτεραιότητας Αγριάς και Ν. Αγχιάλου», δαπάνης 94.053,96 ευρώ (εκτός ΦΠΑ), διότι οι ανατιθέμενες με αυτή υπηρεσίες καλύπτονται από το αντικείμενο της αρχικής και κύριας σύμβασης, ως εκ τούτου επέρχεται παραβίαση της αρχής της οικονομικότητας και διότι δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις του άρθρου 337, παράγραφος 1 περίπτωση γ του ν. 4412/2016.(....)Όμως, λαμβάνοντας υπόψη ότι η απασχόληση του συντονιστή και κατά τον τελευταίο μήνα της αρχικής σύμβασης (Μάρτιο 2022) και καθόλη τη διάρκεια της συμπληρωματικής σύμβασης ανέρχεται σε 22 ημέρες (ανθρωποημέρες) μηνιαίως, δηλαδή στον ανώτατο επιτρεπόμενο αριθμό κατ’ άρθρο 187 παρ. 4 του ν. 4412/2016, η αύξηση της απασχόλησης του συντονιστή μηχανικού, δεν μπορεί να υπερβαίνει τις 132 ημέρες (22 ημέρες * 6 μήνες), ως εκ τούτου, προφανώς εκ παραδρομής, εσφαλμένως στο αντικείμενο της συμπληρωματικής σύμβασης υπολογίζονται 140 ανθρωποημέρες αντί του ορθού των 132. Αυτές οι οκτώ (8) ημέρες (ανθρωποημέρες) απασχόλησης που δεν δικαιολογούνται ως αντικείμενο της συμπληρωματικής – τροποποιητικής σύμβασης πρέπει να αφαιρεθούν και να διορθωθεί αντίστοιχα το οικονομικό αντικείμενό της.Προκειμένου να διενεργηθεί ο προβλεπόμενος από το άρθρο 98 του Σ. και ασκούμενος κατά τα άρθρα 324 και επ. του ν. 4700/2020 προσυμβατικός έλεγχος νομιμότητας από το Ελεγκτικό Συνέδριο, ο υπόχρεος φορέας υποβάλλει τον οικείο φάκελο σύμβασης. Το εύρος του ελέγχου συνάπτεται προς τις προϋποθέσεις νομιμότητας που απαιτείται να συντρέχουν για τη σύναψη της σύμβασης. Ο υπόχρεος φορέας υποχρεούται να συμπληρώνει τα στοιχεία που είναι αναγκαία για την πληρότητα του ελέγχου κατά την κρίση του αρμόδιου να ασκήσει τον έλεγχο. Εν προκειμένω, αν και η προσφεύγουσα δεν υπέβαλε τα ζητηθέντα κατά τον έλεγχο στοιχεία, με την προσβαλλόμενη πράξη δεν διαπιστώθηκε έτερος λόγος, πλην των προεκτιθέμενων, για τον οποίο κωλύεται η υπογραφή της εν λόγω συμπληρωματικής σύμβασης, ως εκ τούτου οι ισχυρισμοί αναφορικά προς τα μη υποβληθέντα στοιχεία προβάλλονται αλυσιτελώς και πρέπει να απορριφθούν. Δέχεται την προσφυγή ανάκλησης και την υπέρ αυτής παρέμβαση.Δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου συμπληρωματικής σύμβασης.
ΕΣ/ΚΛ.Ε/145/2020
Κατασκευή και επέκταση αντιπλημμυρικών οχετών- συμπληρωματική σύμβαση..Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη ΙΙ της παρούσας, το Κλιμάκιο κρίνει τα εξής: Ως προς τις εργασίες κατασκευής του νέου τεχνικού μήκους 10μ. ίδιας διατομής με πτερυγότοιχους εκατέρωθεν μήκους 5μ. στη νότια πλευρά στην απόληξη του κατασκευασμένου αντιπλημμυρικού αγωγού, το οποίο θα αντικαταστήσει το ήδη υφιστάμενο τεχνικό, δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις των άρθρων 132 παρ. 1 και 156 παρ. 1 του ν.4412/2016 για τη σύναψη της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης. Και τούτο, διότι η ένταξη των εργασιών αυτών στο αντικείμενο του αρχικού έργου συνιστά ανεπίτρεπτη εκ των υστέρων μεταβολή και επέκταση του τεχνικού αντικειμένου του έργου, καθόσον αυτό, όπως οριοθετήθηκε με τη Διακήρυξη και την οικεία Τεχνική Έκθεση - Περιγραφή και αποτέλεσε τη βάση της διαδικασίας δημοπράτησης, αφορούσε στην κατασκευή - επέκταση αντιπλημμυρικού οχετού καθαρής διατομής 2,00Χ2,00μ. με απόληξη στο χείμαρρο …, και όχι στην κατασκευή νέου τεχνικού, όπως επιχειρείται με τις εν λόγω εργασίες της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης. Επομένως, κατά τούτο, με την ελεγχόμενη σύμβαση ανατίθεται αντικείμενο που εκουσίως είχε παραλειφθεί από τις εργασίες της αρχικής εργολαβίας, οι δε εργασίες της δεν ολοκληρώνουν αλλά επεκτείνουν το αντικείμενο της αρχικής σύμβασης, κατά παράβαση των νόμιμων προϋποθέσεων σύναψης συμπληρωματικών συμβάσεων (βλ. Ε.Σ. VI Tμ. 122/2020, 847/2017, πρβλ. Ε΄ Κλ. 906, 337/2019). Σε κάθε δε περίπτωση δεν αιτιολογείται εν προκειμένω η συνδρομή απρόβλεπτων περιστάσεων. (...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν συντρέχουν οι νόμιμες προϋποθέσεις για τη σύναψη της ελεγχόμενης σύμβασης και ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου συμπληρωματικής, κατά τα ανωτέρω εκτιθέμενα.