ΜΕΛΕΤΗ:Από τα στοιχεία του φακέλου σύμβασης δεν προκύπτει η ύπαρξη αιτιώδους συνδέσμου μεταξύ του απρόβλεπτου γεγονότος του οποίου γίνεται επίκληση (καιρικό φαινόμενο Ιανός, είτε αυτοτελώς ιδωμένο, είτε σε συνδυασμό με τα επακολουθήσαντα επίσης έντονα καιρικά φαινόμενα που αναφέρονται στη σκέψη 9 της παρούσας) και της κατεπείγουσας ανάγκης για σύνταξη μελέτης για τη μετέπειτα εκτέλεση έργων αντιπλημμυρικής προστασίας της περιοχής. Ειδικότερα, οι προβαλλόμενες σφοδρές καταιγίδες προκάλεσαν κατολισθήσεις και ζημιές στο οδικό δίκτυο και τις λοιπές υποδομές των πληγεισών από τα φαινόμενα περιοχών, οπότε ευλόγως θα αναμενόταν τα τυχόν προς ανάθεση με την εξαιρετική διαδικασία του άρθρου 32 παρ. 2 περ. γ΄ του ν. 4412/2016 έργα (και οι σχετικές τους μελέτες) να κατατείνουν αποκλειστικώς και μόνον στην αποκατάσταση των εν λόγω ζημιών. Ωστόσο, το ελεγχόμενο προς ανάθεση μελετητικό αντικείμενο, το οποίο κατατείνει σε εκτέλεση έργων για την κατασκευή εννέα (9) μικρών φραγμάτων βαρύτητας για την ανάσχεση της πλημμυρικής παροχής και συγκράτηση φερτών, καθώς και για την κατασκευή αντιπλημμυρικής τάφρου και οχετού για τη διόδευση της πλημμυρικής παροχής, αφορά σε πάγιου χαρακτήρα και προληπτικής λειτουργίας αντιπλημμηρικά έργα με στόχο την αποτροπή πλημμυρών, ουδόλως δε προκύπτει ότι αποσκοπεί στην αποκατάσταση των προαναφερόμενων ζημιών σε οδικό δίκτυο και λοιπές υποδομές του νησιού που προκλήθηκαν από τα συγκεκριμένα ως άνω καιρικά φαινόμενα. Εξάλλου, ακόμη και οι αναφερόμενες στο Τεύχος Τεχνικών Δεδομένων ‘‘διευθέτηση/οριοθέτηση ρεμάτων’’ και ‘‘κατασκευή νέων οδικών δικτύων’’ δεν εξυπηρετούν τον σκοπό αποκατάστασης τυχόν ζημιών που προκλήθηκαν από τα εν λόγω καιρικά φαινόμενα, αλλά αφορούν σε προληπτικά αντιπλημμυρικά έργα των φραγμάτων και στην ανάγκη αποκατάστασης οδικών συνδέσεων από την κατασκευή των φραγμάτων ή την εξασφάλιση πρόσβασης σε αυτά. Ο πάγιος χαρακτήρας των ως άνω αντιπλημμυρικών έργων καταδεικνύεται, άλλωστε, και από την αναφορά στο Τεύχος Τεχνικών Δεδομένων ότι «οι περιοχές γενικότερα της βόρειας Κεφαλονιάς ήδη και πριν τον Ιανό είχαν επιδείξει σαφή δείγματα τρωτότητας σε πλημμυρικά φαινόμενα, λόγω ενός δυσμενούς συνδυασμού παραγόντων. Στους παράγοντες αυτούς συγκαταλέγονται, η Κλιματική Αλλαγή, η απουσία επαρκών έργων διαχείρισης ομβρίων και ο γενικότερος μη επαρκής σχεδιασμός αντιπλημμυρικής προστασίας», από την αναφορά δε αυτή προκύπτει ομολογία της αναθέτουσας αρχής περί διαχρονικής ανυπαρξίας των απαραίτητων αντιπλημμυρικών έργων των περιοχών που αφορά η ελεγχόμενη μελέτη [βλ. και τα αναφερόμενα σε μειοψηφία στην 497-26/7.6.2022 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων, καθώς και 7232/7.10.2019 απόφαση του Γενικού Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας περί κήρυξης σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης πολιτικής προστασίας της Δ.Ε. Πυλάρου του Δήμου Σάμης της Περιφερειακής Ενότητας Κεφαλληνίας της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων για την αντιμετώπιση των εκτάκτων αναγκών και τη διαχείριση των συνεπειών που προέκυψαν από τα έντονα καιρικά φαινόμενα (έντονες βροχοπτώσεις, πλημμύρες) που είχαν εκδηλωθεί ήδη στις 3 και 4 Οκτωβρίου 2019]. Στο πλαίσιο αυτό, το Κλιμάκιο σημειώνει ότι η Περιφέρεια Ιονίων Νήσων όφειλε, βάσει της αρχής της αποτελεσματικής και προληπτικής δράσης της Διοίκησης, να έχει ήδη προβεί, πριν από την επέλευση των συγκεκριμένων καιρικών φαινομένων, σε ενέργειες για την αντιπλημμυρική θωράκιση της περιοχής προς εξυπηρέτηση της ανάγκης αποτροπής δυσμενών συνεπειών στο φυσικό/αστικό περιβάλλον και κινδύνων στη ζωή και περιουσία των πολιτών από τυχόν πλημμυρικά φαινόμενα. Η εν λόγω δε ανάγκη επιτείνεται ακόμη περισσότερο από τις παγκοίνως γνωστές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, τις οποίες επικαλείται η αναθέτουσα και έχει ήδη αντιμετωπίσει ήδη από το 2019 (βλ. την ως άνω 7232/7.10.2019 απόφαση του Γενικού Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας), ήτοι της εμφάνισης ακραίων καιρικών φαινομένων (έντονες καταιγίδες κ.ά.) που εκδηλώνονται με ολοένα αυξανόμενη συχνότητα και σφοδρότητα, οποιαδήποτε εποχή του χρόνου (βλ. Έβδομο Τμ. 1169/2021), με συνακόλουθη συνέπεια και την επίταση της ευθύνης της Περιφέρειας να προλαμβάνει τις επιπτώσεις των φαινομένων αυτών και όχι να δρα εκ των υστέρων, τοσούτω μάλλον όταν είναι διαχρονικώς γνωστή η τρωτότητα της περιοχής της μελέτης σε πλημμυρικά φαινόμενα. Κατόπιν όλων των ανωτέρω προκύπτει ότι η ελεγχόμενη μελέτη αναφέρεται σε πάγια ανάγκη της αναθέτουσας αρχής για την αντιπλημμυρική προστασία των περιοχών της Βόρειας Κεφαλονιάς, η οποία εξ αντικειμένου πρέπει να προηγείται των αναμενόμενων να επισυμβούν, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας, καιρικών φαινομένων, ώστε να προλαμβάνονται οι απορρέοντες εξ αυτών κίνδυνοι. Τυχόν αντίθετη άποψη, ότι δηλαδή η ανάγκη της προς εκπόνηση μελέτης συνδέεται αιτιωδώς με τα επικαλούμενα καιρικά φαινόμενα, ήτοι ότι τα τελευταία την προκάλεσαν το πρώτον, θα οδηγούσε στο παράδοξο ότι, κατόπιν ενός ακραίου φαινομένου, που τα τελευταία χρόνια είναι φαινόμενο σύνηθες και αναμενόμενο, δεν θα ακολουθεί ποτέ ανοικτός διαγωνισμός, αλλά η εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης θα καταστεί κανόνας για την αντιμετώπιση όχι μόνο των άμεσων αναγκών που προήλθαν από το φαινόμενο, αλλά και των πάγιων αναγκών για έργα αντιπλημμυρικής θωράκισης στην εκάστοτε πληγείσα περιοχή, τούτο δε κατά προφανή καταστρατήγηση του κανόνα της διενέργειας ανοικτών ή κλειστών διαδικασιών που προβλέπονται στο άρθρο 27 του ν. 4412/2016. Εξάλλου, ενδεικτικά στοιχεία του πάγιου χαρακτήρα των αναγκών που καλείται να καλύψει η ελεγχόμενη σύμβαση είναι, επίσης, ο χρόνος προετοιμασίας (12 μήνες) των τευχών δημοπράτησης από τον τεχνικό σύμβουλο της αναθέτουσας αρχής (βλ. σκέψη 12 της παρούσας) και το επιλεγέν κριτήριο ανάθεσης (βέλτιστη σχέση ποιότητας-τιμής) που συνάδουν με πιο σύνθετα αντικείμενα που κατατείνουν σε κάλυψη πάγιων αναγκών κατόπιν αναλυτικού και ευρύτερου σχεδιασμού και προγραμματισμού, καθώς και ο χρόνος εκπόνησης της μελέτης (12 μήνες). ΔΕΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/1100/2023

Επείγουσας παροχής υπηρεσίας καθαρισμού ρεμάτων.(...)Υπό τις περιστάσεις της κρινόμενης υπόθεσης, η λήψη των μέτρων αυτών δεν είναι απλώς επιτρεπτή αλλά και επιβεβλημένη, ενόψει της υποχρέωσης της προσφεύγουσας Περιφέρειας να διασφαλίζει την προστασία της ζωής και περιουσίας των πολιτών με την λήψη όλων των απαιτούμενων προληπτικών και κατασταλτικών αντιπλημμυρικών μέτρων. Από αυτά παρέπεται ότι οι καθυστερήσεις που σημειώθηκαν κατά τον προγραμματισμό της προκήρυξης του ανοικτού διαγωνισμού για τον καθαρισμό των ρεμάτων της Π.Ε. δεν επιδρούν στη νομιμότητα της επίμαχης ανάθεσης, αλλά αντιθέτως, η καθυστέρηση ή μη προσφυγή στη διαδικασία αυτή κρίνεται αυτοτελώς με εξέταση της χρονικής αλληλουχίας των ενεργειών στις οποίες προέβη η προσφεύγουσα Περιφέρεια αποκλειστικά και μόνο μετά την εκδήλωση των προαναφερθεισών πυρκαγιών του Ιουλίου και Αυγούστου 2023, καθόσον τα γεγονότα αυτά είναι εκείνα που δημιούργησαν αιτιωδώς την κατεπείγουσα ανάγκη ανάθεσης των επίμαχων υπηρεσιών. Ως προς το ζήτημα αυτό, το Δικαστήριο διαπιστώνει, καταρχάς, ότι κατά το κρίσιμο αυτό χρονικό διάστημα δεν αποδίδεται  με την προσβαλλομένη οιαδήποτε καθυστέρηση των οργάνων της προσφεύγουσας Περιφέρειας, αφού ο προβαλλόμενος διακωλυτικός λόγος, εδράζεται στην – εσφαλμένη κατά τα ανωτέρω - λειτουργική συσχέτιση των αντικειμένων του υποκείμενου ανοικτού διαγωνισμού και της επίμαχης διαδικασίας ανάθεσης και σε καθυστερήσεις που ανάγονται σε προγενέστερο από το κρίσιμο χρονικό διάστημα. 	Εξάλλου, η συνδρομή, στην προκειμένη περίπτωση, των προϋποθέσεων του άρθρου 32 παρ. 2 περ. γ΄ του ν. 4412/2016 παρέχει σε κάθε περίπτωση την δυνατότητα προσφυγής στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης υπέρ της αναθέτουσας αρχής για την λήψη όλων των μέτρων που κατά την αιτιολογημένη κρίση της, και ενόψει των ειδικών περιστάσεων που συντρέχουν, απαιτούνται για την αντιμετώπιση της προκύψασας κατεπείγουσας ανάγκης. Τέλος, όπως βασίμως επισημαίνεται με το υπόμνημα της παρεμβαίνουσας εταιρίας, η εκτέλεση της επίμαχης σύμβασης δεν απομειώνει το αντικείμενο της τακτικής εργολαβίας με την έννοια ότι οι πάγιες ανάγκες τακτικού καθαρισμού των ρεμάτων - και δη ακόμη και εκείνων από τα οποία θα αφαιρεθεί η καμένη φερτή ύλη – παραμένουν στο ακέραιο.  Ως εκ τούτου, κατ’ αποδοχή όσων βασίμως προβάλλεται με την ένδικη προσφυγή και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση, ο πρώτος διακωλυτικός λόγος υπογραφής του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης είναι μη νόμιμος στο σύνολό του. 	Δέχεται την προσφυγή ανάκλησης και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση.Ανακαλεί την 69/2023 Πράξης της Υπηρεσίας Επιτρόπου 
 

Αποκατάσταση αγροτικής οδοποιίας.(...)Το Δικαστήριο συνεκτιμά ότι 1) το μέγεθος της καταστροφής που έπληξε τον προσφεύγοντα Δήμο  ήταν ιδιαίτερης έντασης, 2) στην Δ.Τ.Ε. υπηρετούσε περιορισμένος αριθμός διπλωματούχων μηχανικών, 3) ο τόπος διενέργειας της αυτοψίας (κατά βάση σε αγροτικούς δρόμους αλλά και σε δρόμους εντός οικισμών) απαιτούσε αναγκαίως την χρήση υπηρεσιακών οχημάτων που, κατά την σχετική βεβαίωση του Δήμου, δεν υπήρχαν διαθέσιμα στην Δ.Τ.Ε. παρά μόνο στις αρχές του έτους 2023, 4) ευλόγως το πρώτο διάστημα μετά την εκδήλωση της θεομηνίας το προσωπικό της Δ.Τ.Ε. συνέδραμε στην αντιμετώπιση των καταστροφών που προκλήθηκαν συνολικά στον Δήμο Σητείας και δεν διατέθηκε αποκλειστικά και άμεσα για την διενέργεια αυτοψίας στις επίμαχες εν προκειμένω περιοχές. Ενόψει των δεδομένων αυτών το Δικαστήριο κρίνει ότι το διάστημα των τεσσάρων (4) μηνών που μεσολάβησε από την εκδήλωση της θεομηνίας (στις 15.10.2022) μέχρι την σύνταξη της 1/2023 μελέτης (17.2.2023) δεν οφείλεται σε αδράνεια των αρμόδιων υπηρεσιών του προσφεύγοντος Δήμου αλλά παρίσταται εύλογο σε σχέση με τις ειδικές περιστάσεις της κρινόμενης υπόθεσης. (...)Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω πρέπει να γίνουν δεκτές η προσφυγή ανάκλησης και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση, να ανακληθεί η προσβαλλόμενη 12/2023 Πράξη της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου 

Κατασκευαστικές εργασίες για αθλητικές εγκαταστάσεις.(...)Συντρέχουν οι προϋποθέσεις της διάταξης της περ. γ΄ της παρ. 2 του άρθρου 32 του ν.4412/2016 για την προσφυγή στη εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση προκήρυξης. Ειδικότερα, η ολοκλήρωση της διαλυθείσας αρχικής εργολαβίας συνιστά, λαμβανομένων υπόψη των πραγματικών περιστατικών της συγκεκριμένης υπόθεσης, κατεπείγουσα ανάγκη, η ικανοποίηση της οποίας δικαιολογεί την ανάθεση του έργου με την εν λόγω διαδικασία.Η ανωτέρω Απόφαση ανακαλεί την Πράξη της αρμοδίας Επιτρόπου.

Δημόσια έργα-Συμπληρωματικές συμβάσεις.Αίτηση ανάκλησης της  24/2013 Πράξεως της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Νομό...(...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι η άνοδος της στάθμης των υδάτων του ποταμού Έβρου συνεπεία της υπερχειλίσεως των φραγμάτων του ποταμού …στη …. λόγω των έντονων καιρικών φαινομένων που έπληξαν την περιοχή κατά τη χρονική περίοδο από τον Ιανουάριο του έτους 2013 και εντεύθεν, συνιστά απρόβλεπτο γεγονός που δικαιολογεί τη σύναψη της επίμαχης συμπληρωματικής συμβάσεως.  Ο αρχικός έλεγχος του επίμαχου αναχώματος, τον Δεκέμβριο του έτους 2012, κατά την επικαιροποίηση της μελέτης που εγκρίθηκε, όπως προεκτέθηκε τον Απρίλιο του έτους 2011, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι εργασίες που περιλαμβάνονταν στην αρχική σύμβαση και η αποκατάσταση του αναχώματος όπως είχε αρχικώς σχεδιασθεί επαρκούσε για την αντιμετώπιση των προβλημάτων, ενώ κατά τη διάρκεια των πλημμυρικών φαινομένων που οδήγησαν στην κήρυξη της περιοχής σε κατάσταση έκτακτης πολιτικής προστασίας εμποδίστηκε τόσο η πρόσβαση στο ανάχωμα όσο και η διενέργεια αυτοψίας ώστε να δύνανται(…)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω πρέπει να γίνουν δεκτές η κρινόμενη αίτηση ανακλήσεως καθώς και η ασκηθείσα υπέρ αυτής παρέμβαση και μη υπάρχοντος άλλου λόγου που να κωλύει την υπογραφή της, να επιτραπεί η σύναψη της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Κατασκευή αντιπλημμυρικών έργων στα αναχώματα να εντοπισθούν περαιτέρω ζημίες καθώς και η ακριβής θέση αυτών.

Αναδρομικότητα ή μη απόφασης ανάληψης πίστωσης ΚΥΑ με την οποία καθορίζεται μηνιαία αποζημίωση συμμετεχόντων σε επιτροπή της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας. Αποζημίωση των μελών της επιτροπής.Το ζήτημα της αναδρομικότητας ή μη της ΚΥΑ περί καθορισμού της μηνιαίας αποζημιώσεως του προέδρου και των μελών της Επιτροπής Εργασίας στην Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας και το θέμα του εάν η σχετική απόφαση ανάληψης υποχρέωσης πρέπει ή όχι να προηγείται της ημερομηνίας έναρξης των εργασιών της Επιτροπής, δεν συνδέονται, ενόψει των πραγματικών περιστατικών της συγκεκριμένης υπόθεσης, με την άσκηση των αρμοδιοτήτων της ερωτώσας υπηρεσίας. Δεν είναι δυνατή η αποζημίωση των μελών της επιτροπής για χρονικό διάστημα πέραν του οριζομένου στην εν λόγω ΚΥΑ.

Ρύθμιση θεμάτων που αφορούν στον Διακριτικό Τίτλο των Εθελοντικών Οργανώσεων Πολιτικής Προστασίας, το Ατομικό Δελτίο Εθελοντή Πολιτικής Προστασίας, τη στολή και τη χρήση του Σήματος Πολιτικής Προστασίας. 

Δημοσιονομική διόρθωση ποσού...Ενόψει των ανωτέρω πραγματικών περιστατικών και δεδομένου ότι στα στοιχεία του φακέλου της υπόθεσης, ο οποίος υποβλήθηκε στο Δικαστήριο με το 9313/ΕΦΑ2008/19.5.2008 έγγραφο της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας (ΓΓΕΤ) του Υπουργείου Ανάπτυξης δεν περιλαμβάνονται κρίσιμα για τη διάγνωση της υπόθεσης, έγγραφα και στοιχεία, πρέπει το Δικαστήριο να αναβάλει την έκδοση οριστικής απόφασης στην κρινόμενη έφεση προκειμένου, με επιμέλεια της Γραμματείας του Δικαστηρίου, να προσκομισθούν από τη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας (ΓΓΕΤ) του Υπουργείου Ανάπτυξης τα πιο κάτω έγγραφα και στοιχεία..(..)Τα ανωτέρω στοιχεία και διευκρινίσεις, τα οποία κατά την κρίση του Δικαστηρίου είναι αναγκαία για την οριστική διάγνωση της ουσίας της υπόθεσης, πρέπει να προσκομιστούν στο Δικαστήριο τούτο μέσα σε προθεσμία δύο μηνών από την κοινοποίηση της παρούσας απόφασης, με επιμέλεια της Γραμματέα του Δικαστηρίου τούτου, στην Γενική Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας (ΓΓΕΤ) του Υπουργείου Ανάπτυξης και στο … Πανεπιστήμιο ….. Μετά την εκτέλεση αυτών, με επιμέλεια του Γραμματέα του Δικαστηρίου τούτου, πρέπει να ορισθεί αρμοδίως νέα δικάσιμος για τη συζήτηση της υπό κρίση έφεσης, να εγγραφεί η υπόθεση στο οικείο πινάκιο και να γίνει η από το νόμο επιβαλλόμενη κλήτευση των διαδίκων.

Νομιμότητα του σχεδίου της «πρώτης τροποποίησης της από 1.3.2012 προγραμματικής σύμβασης πολιτισμικής ανάπτυξης μεταξύ του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού και της Περιφέρειας Πελοποννήσου».(...)Κατόπιν τούτων το Κλιμάκιο κρίνει ότι πρέπει να αναβάλλει την οριστική του κρίση, προκειμένου να συμπληρωθεί ο φάκελος της υπόθεσης με τα αναφερόμενα στις προηγούμενες σκέψεις έγγραφα και στοιχεία, εντός προθεσμίας δεκαπέντε (15) ημερών από την κοινοποίηση της παρούσας.Αναβάλλει την έκδοση οριστικής Πράξης. Και Διατάσσει τη συμπλήρωση των στοιχείων του φακέλου με τα αναφερόμενα στο σκεπτικό έγγραφα και στοιχεία, εντός προθεσμίας δεκαπέντε (15) ημερών από την κοινοποίηση της παρούσας Πράξης. 

Τροποποίηση του άρθρου δεύτερου της υπό στοιχεία ΥΠ.196/16.02.2024 απόφασης του Υπουργού Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας «Ανάθεση της άσκησης αρμοδιοτήτων διατάκτη και δημοσιολογιστικού χαρακτήρα για θέματα της Γενικής Γραμματείας Αποκατάστασης Φυσικών Καταστροφών και Κρατικής Αρωγής του Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας στον Γενικό Γραμματέα Αποκατάστασης Φυσικών Καταστροφών και Κρατικής Αρωγής του Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας» (Β’ 1191).