Δημόσια έργα.Τροποποίηση μελέτης.Nομίμως το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου ….ενέκρινε την τροποποίηση της μελέτης του έργου «Ανάπλαση κεντρικής πλατείας ….», καθόσον η εν λόγω τροποποίηση αφενός μεν αφορά σε διόρθωση σφαλμάτων και συμπλήρωση ελλείψεων της αρχικής μελέτης και αφετέρου τηρήθηκε η διαδικασία που προβλέπεται από τις προπαρατεθείσες διατάξεις της παρ. 5 του άρθρου 31 του ν. 3316/2005.

Από συνδυασμό του άρθρου 2 της από 30-4-2010 σύμβασης και του άρθρου 11.2.1 της συγγραφής υποχρεώσεων, η οποία αποτελεί σύμφωνα με το άρθρο 23 παρ.1 του ν. 3316/2005 αναπόσπαστο τμήμα της σύμβασης, προκύπτει η πρόβλεψη από την σύμβαση δικαιώματος του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ να λύσει την ανωτέρω σύμβαση μετά την ολοκλήρωση σταδίου της μελέτης χωρίς αποζημίωση του αναδόχου. 

ΜΕΛΕΤΕΣ:Νόμιμη η καταβολή αμοιβής από Δήμο στον ίδιο ως άνω ιδιώτη μελετητή, κατόπιν απευθείας ανάθεσης, σύμφωνα με την εξαιρετική διαδικασία του άρθρου 209 παρ.3 του Κ.Δ.Κ., για την εκπόνηση της «Γεωτεχνικής μελέτης αποκατάστασης φράγματος», καθόσον η σύμβαση που εκτελέσθηκε έχει ως αντικείμενο την εκπόνηση μελέτης του άρθρου 1 παρ. 2 περ. α του ν. 3316/2005, κατά την οποία επιτρέπεται η εφαρμογή της εν λόγω εξαιρετικής διάταξης, δεδομένου ότι της απόφασης περί απευθείας ανάθεσης προηγήθηκε η απαιτούμενη  βεβαίωση του Προϊσταμένου του Τμήματος Έργων Υποδομής, περί αποδεδειγμένης αδυναμίας των υπηρεσιών του Δήμου να αναλάβουν τη σύνταξη της μελέτης, ενώ η  αμοιβή του μελετητή δεν υπερβαίνει το χρηματικό όριο των 7.342,50 ευρώ που τίθεται από τις διατάξεις της, κατ’ εξουσιοδότηση του άρθρου 45 παρ.3 ν.3316/2005, Δ15/οικ/6655/2011 (ΦΕΚ Β΄ 743/2011) υπουργικής απόφασης.

Μελέτες οδοποιίας οδικού Δικτύου:ζητείται παραδεκτώς η αναθεώρηση της 1333/2018 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία απορρίφθηκε αίτηση της Περιφέρειας ...για ανάκληση της 237/2018 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου Ως εκ τούτου, η ανάγκη αντιμετώπισης των εν λόγω γεωλογικών φαινομένων ήταν γνωστή στην αναθέτουσα Αρχή ήδη πριν την ολοκλήρωση του αρχικού διαγωνισμού, τα δε περί του αντιθέτου προβαλλόμενα από την αιτούσα είναι απορριπτέα ως αβάσιμα. Αναφορικά με το υποέργο «Πτολεμαΐδα - Γαλάτεια - Ολυμπιάδα», παρά τα περί του αντιθέτου προβαλλόμενα, δεν συντρέχουν απρόβλεπτες περιστάσεις, αφού πριν τη συμβασιοποίηση της αρχικής μελέτης συντελέστηκαν: α) η εκπόνηση της μελέτης του Διαδριατικού Αγωγού Φυσικού Αερίου (TAP), δεδομένου ότι η εν λόγω χάραξη, όπως προκύπτει από το ανωτέρω 79113/3130/10.5.2018 έγγραφο, γνωστοποιήθηκε στην αιτούσα με τα 34812/1814/22.4.2013 και 97490/5200/19.9.2014 έγγραφα. Ο ισχυρισμός περί κοινοποίησης των τελικών οδεύσεων 5 ημέρες πριν τη σύναψη της σύμβασης, πέραν του ότι δεν αποδείχθηκε, είναι απορριπτέος ως αλυσιτελής, αφού η αιτούσα γνώριζε τις τελικές χαράξεις πριν τη σύναψη της σύμβασης, β) η υλοποίηση του έργου «Κατασκευή τεχνικών έργων στο αγρόκτημα Δροσερού - Ολυμπιάδας» με την 9/2012 μελέτη και γ) τα πλημμυρικά φαινόμενα, τα οποία εμφανίστηκαν κατά το έτος 2012. Όπως δε ήδη προεκτέθηκε, η επιλογή της εγγύτερης στους οικισμούς χάραξης του υποέργου, στο πλαίσιο της εκπόνησης προωθημένης αναγνωριστικής μελέτης, δεν δύναται, ομοίως, να δικαιολογήσει την υπογραφή συμπληρωματικής σύμβασης, ενώ περαιτέρω, ούτε οι διαβουλεύσεις με τους τοπικούς φορείς, οι οποίοι προέκριναν την ανωτέρω λύση, συνιστά απρόβλεπτη περίσταση, εφόσον αυτές ευχερώς μπορούσαν να προηγηθούν χρονικά της προκήρυξης της κύριας σύμβασης. Στο πλαίσιο του υποέργου «Ανατολικό-Πύργοι» είχε προκηρυχθεί, όπως προκύπτει από την παρ. 1.1 του Τεύχους Τεχνικών Δεδομένων της σχετικής διακήρυξης, μόνον η εκπόνηση αναγνωριστικής μελέτης οδοποιίας και προμελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων, ενώ περαιτέρω, αναφέρεται η πιθανότητα να απαιτηθεί η εκπόνηση οριστικής μελέτης σε επόμενο στάδιο, χωρίς, όμως, να περιληφθεί στον προϋπολογισμό της μελέτης σχετικό κονδύλι. Συνεπώς, ορθώς το VΙ Τμήμα έκρινε ότι η ανάγκη εκπόνησης της τελευταίας δεν συνιστά απρόβλεπτη περίσταση και σε κάθε περίπτωση τούτο συνιστά ανεπίτρεπτη εκ των υστέρων μεταβολή του αντικειμένου της σύμβασης, η οποία δεν μπορεί, ανεξαρτήτως συνδρομής απροβλέπτου, να αποτελέσει αντικείμενο συμπληρωματικής σύμβασης. Επιπλέον, αναφορικά με την ανάγκη εκπόνησης μελετών σήμανσης-ασφάλισης με την εφαρμογή νέων οδηγιών Μελετών Οδικών Έργων για Συστήματα Αναχαίτισης Οχημάτων (ΟΜΟΕ-ΣΑΟ) σύμφωνα με την Εγκύκλιο 17 ΔΜΕΟ/ΓΓΔΕ/ΥΠΟΜΕΔΙ 25/7/2011 (ΑΔΑ:4A581-ΥΨΗ), δεν συντρέχει η προϋπόθεση της απρόβλεπτης περίστασης για τη σύναψη της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης, ενόψει του χρόνου έναρξης ισχύος της ως άνω εγκυκλίου (4.8.2011). Περαιτέρω, ως προς τον ισχυρισμό περί συγγνωστής πλάνης, αυτός πρέπει να απορριφθεί προεχόντως ως απαράδεκτος, αφού η συγγνωστή πλάνη δεν αποτελεί λόγο αναθεώρησης, σύμφωνα με το άρθρο 37 παρ. 1 του Κώδικα Νόμων για το Ελεγκτικό Συνέδριο (Ελ.Συν. Τμ. Μείζ.-Επτ. Σύνθ. 804/2018, 682/2017). Εξάλλου, κατά τα ορθώς κριθέντα με την προσβαλλόμενη απόφαση, υπάρχει από μακρού χρόνου σταθερότητα του νομικού πλαισίου και της νομολογίας ως προς τις προϋποθέσεις κατάρτισης συμπληρωματικών συμβάσεων (Ελ.Συν. Τμ. Μείζ.-Επτ. Σύνθ. 2490/2015, 3998/2013, 3009, 3008/2012, 3053/2011 κ.ά.). Τέλος, το επικαλούμενο δημόσιο συμφέρον, που προφανώς εξυπηρετείται με την ολοκλήρωση των εν λόγω εργασιών, δεν αναιρεί την υποχρέωση των αναθετουσών αρχών για τήρηση των διαδικασιών ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων, οι οποίες έχουν επίσης θεσπιστεί για λόγους δημοσίου συμφέροντος (Ελ.Συν. Τμ. Μείζ.-Επτ. Σύνθ. 682/2017). Ο δε ισχυρισμός ότι τυχόν νέα διαγωνιστική διαδικασία θα καθυστερήσει και αυτή, όπως η προηγούμενη, με αποτέλεσμα να απολεσθούν κονδύλια από την Ευρωπαϊκή Ένωση, είναι απορριπτέος, καθόσον δεν συνιστά επαρκές έρεισμα για τη στοιχειοθέτηση λόγου δημοσίου συμφέροντος.Απορρίπτει την αίτηση αναθεώρησης 

Αρμόδια Υπηρεσία για την ολοκλήρωση της διαδικασίας παραλαβής του έργου «Βελτίωση - Επέκταση Λιμένας Νήσου Νάξου».Η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, ως ασκούσα από 1-7-2011 τις αρμοδιότητες σχεδιασμού, μελέτης, κατασκευής και συντήρησης λιμενικών έργων, είναι η αρμόδια Υπηρεσία για την ολοκλήρωση της διαδικασίας παραλαβής του έργου «Βελτίωση - Επέκταση Λιμένος Νήσου Νάξου», αλλά και αυτή που νομιμοποιείται παθητικά στις εκκρεμείς δίκες με την ανάδοχο του έργου «... ΑΤΕ» και επομένως αρμόδια, κατά το νόμο, για συμμόρφωση προς τις δικαστικές αποφάσεις που θα εκδοθούν.

Μελέτες.Απευθείας ανάθεση.Η ανάθεση της επίμαχης «συμπληρωματικής οριστικής μελέτης» του ως άνω έργου δεν συνιστά προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία της ανάθεσης συμπληρωματικής μελέτης, κατά την έννοια του άρθρου 29 του ν. 3316/2005, διότι δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις που τάσσονται από τη διάταξη αυτή (όπως ύπαρξη αρχικής σύμβασης μελέτης σε φάση εκτέλεσης και ανάθεση, στον αρχικό ανάδοχο, συμπληρωματικών εργασιών, αναγκαίων για την ολοκλήρωση του αρχικού συμβατικού αντικειμένου), αλλά συνιστά αυτοτελή απευθείας ανάθεση στους φερόμενους ως δικαιούχους, μη έχοντες σχέση με την αρχική μελέτη, που είχε μάλιστα ολοκληρωθεί ήδη από το έτος 2004 και για αντικείμενο πρόσθετο και διαφορετικό σε σύγκριση με το αρχικώς προβλεφθέν.

Παραλαβή μελέτης.(...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη της παρούσας, μη νομίμως καταβάλλεται στη φερόμενη ως δικαιούχο το 70% της συμβατικής αμοιβής της. Τούτο δε, διότι σύμφωνα με την από 11.2.2014 σύμβαση μεταξύ του Δήμου ...... και της αναδόχου, προϋπόθεση για την καταβολή της αμοιβής στην τελευταία αποτελούσε αφενός, η έγκριση της μελέτης από την αρμόδια υπηρεσία του Δήμου, με την έκδοση βεβαίωσης περί συμμόρφωσης στις συμβατικές της υποχρεώσεις και αφετέρου, η παραλαβή του αντικειμένου της μελέτης, με σχετική απόφαση της Προϊσταμένης Αρχής, τα οποία, όπως προκύπτει, δεν έλαβαν χώρα στην προκειμένη περίπτωση. Δοθέντος δε, ότι αντικείμενο της ως άνω σύμβασης ήταν η εκπόνηση μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων, για την οποία οι διατάξεις του ν. 4014/2011 απαιτούν την έγκρισή της, κατόπιν ελέγχου τυπικής πληρότητας, από την αρμόδια περιβαλλοντική αρχή, καθώς και τη διατύπωση γνώμης εκ μέρους άλλων δημοσίων φορέων, ούτε εγκριτική απόφαση της Προϊσταμένης Αρχής μπορούσε να έχει εκδοθεί ούτε παραλαβή της μελέτης μπορούσε να είχε γίνει, αφού τελούσε σε εκκρεμότητα η ανωτέρω διαδικασία.          

ΜΕΛΕΤΕΣ:χρηματικό ένταλμα πληρωμής του Δήμου … Νομού Θεσσαλονίκης, με το οποίο εντέλλεται η καταβολή ποσού 58.886,61  ευρώ, στο φερόμενο ως δικαιούχο τοπογράφο – μηχανικό …, για την εξόφληση του 8ου λογαριασμού της μελέτης «πράξης εφαρμογής της πολεοδομικής μελέτης του δημοτικού διαμερίσματος Εξοχής του Δήμου … Νομού Θεσσαλονίκης».(....)Ειδικότερα, δεν αιτιολογείται ότι οι εργασίες της συμπληρωματικής μελέτης, που αφορούν σύμφωνα με τα ανωτέρω στην εγγραφή των ιδιοκτησιών στο Κτηματολογικό Γραφείο … ήταν αναγκαίες για την ολοκλήρωση της αρχικής σύμβασης, ότι είτε δεν μπορούσαν τεχνικά ή οικονομικά να διαχωριστούν από την αρχική σύμβαση, χωρίς να δημιουργήσουν μείζονα προβλήματα για το Δήμο …, είτε παρά τη δυνατότητα διαχωρισμού τους, ήταν απόλυτα αναγκαίες για την ολοκλήρωσή της και τέλος ότι οφείλονταν σε περιστάσεις που δεν μπορούσαν να προβλεφθούν κατά τη σύναψη της αρχικής σύμβασης, ώστε να υπάρχει παρέκκλιση από τη διαγωνιστική διαδικασία για την ανάθεση της συμπληρωματικής μελέτης. Αντίθετα, όπως προκύπτει από τις διατάξεις του άρθρου 12 του ν. 1337/1983, όπως ισχύουν, η πράξη εφαρμογής κυρώνεται με απόφαση του νομάρχη και μεταγγράφεται στο οικείο υποθηκοφυλακείο, μετά δε την κύρωσή της καθίσταται οριστική, περαιτέρω δε η καταχώριση των οικείων ιδιοκτησίων με την εγγραφή τους στο κτηματολόγιο αποτελεί αυτοτελή και ανεξάρτητη διαδικασία, για την οποία εφαρμόζονται οι προβλεπόμενες στις οικείες διατάξεις διαδικασίες ... και για την οποία δεν πληρούνται ως άνω προϋποθέσεις, προκειμένου προεχόντως να θεωρηθεί αναγκαία για την ολοκλήρωση της αρχικής σύμβασης της μελέτης πράξης εφαρμογής και να μη μπορεί να διαχωριστεί από αυτή τεχνικά ή οικονομικά,περαιτέρω δε να κριθεί ότι συντρέχουν απρόβλεπτες περιστάσεις, υπό την έννοια που προεκτέθηκε, εξαιτίας των οποίων κατέστη αναγκαία η εκτέλεση της.(....)Εξάλλου, ο Δήμος … με το προαναφερόμενο έγγραφο επαναφοράς του επίμαχου εντάλματος αποδέχεται την ανεπίτρεπτη σύμπτωση στο ίδιο πρόσωπο των ιδιοτήτων του επιβλέποντος μηχανικού και του εγκρίνοντος Προϊσταμένου της Δ.Υ, χωρίς να γίνεται επίκληση κάποιου κατ’ εξαίρεση συντρέχοντος λόγου προς τούτο, σύμφωνα με τις προεκτιθέμενες διατάξεις, καθιστώντας έτσι μη νόμιμη - κατά τον κρίσιμο χρόνο της σύνταξης του 4ου συγκριτικού πίνακα εργασιών- την έγκριση του, αποτέλεσμα της οποίας (έγκρισης) ήταν η διαδικασία διενέργειας της ελεγχόμενης δαπάνης και η έκδοση του επίμαχου χρηματικού εντάλματος, η δε μεταγενέστερη (19-12-2006) έγκριση από τον … αφενός δεν μπορεί να αναπληρώσει την ως άνω έλλειψη, αφ’ ετέρου οδηγεί στο συμπέρασμα ότι δεν ετίθετο ζήτημα μη επάρκειας του προσωπικού της Διευθύνουσας Υπηρεσίας.Αποφαίνεται ότι το 1073 Α, οικονομικού έτους 2006, χρηματικό ένταλμα του Δήμου … Θεσσαλονίκης δεν πρέπει να θεωρηθεί.

ΜΕΛΕΤΕΣ- Συμπληρωματική σύμβαση:, ζητείται παραδεκτώς η ανάκληση της 294/2018 Πράξης του Ζ’ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου..ανεξαρτήτως του ότι, όπως ορθώς κρίθηκε από  το Ζ΄ Κλιμάκιο με την υπό ανάκληση Πράξη του, δεν αποδείχθηκε  στην ελεγχόμενη περίπτωση ότι συντρέχουν οι απρόβλεπτες εκείνες περιστάσεις που δικαιολογούν την  ανάθεση της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης μελέτης,  η σύναψη αυτής  είναι μη νόμιμη για τον πρόσθετο, όπως κρίθηκε, λόγο ότι το αντικείμενο της ελεγχόμενης σύμβασης  συνιστά μη επιτρεπόμενη από το ν. 3316/2005 εκ των υστέρων επέκταση και μεταβολή του τεχνικού αντικειμένου της αρχικής σύμβασης, δοθέντος ότι η διενέργεια των επίμαχων υδρομετρήσεων, ανεξαρτήτως της αναγκαιότητάς τους για την ολοκλήρωση της αρχικής μελέτης, αποτελούσε εξαρχής διακριτό και αυτοτελές τμήμα παροχής υπηρεσιών υδρομετρήσεων-και όχι μελετών που είναι το αντικείμενο της αρχικής σύμβασης- το οποίο είχε ρητά αποσπαστεί από την αρχική σύμβαση μελέτης, με σκοπό να πραγματοποιηθεί από τη ΔΕΥΑΜΒ ..., ο δε προτεινόμενος από την ανάδοχο στην από 6-6-2018 τεχνική έκθεση Α΄ Φάσης εξοπλισμός για την διενέργεια των μετρήσεων ουδέποτε αποτέλεσε αντικείμενο της αρχικής σύμβασης... Ο λόγος ανάκλησης περί συγγνωστής πλάνης των οργάνων της ΔΕΥΑΜΒ κρίνεται επίσης απορριπτέος  ως αβάσιμος, με δεδομένο το σταθερό  νομοθετικό πλαίσιο  και την πάγια  νομολογία του Ελεγκτικού Συνεδρίου  ως προς τις προϋποθέσεις σύναψης των συμπληρωματικών συμβάσεων, οι οποίες πρέπει να  συντρέχουν σωρευτικά..Δεν ανακαλεί τη 294/2018 Πράξη του  Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου

Μελέτες.Συμπληρωματικές συμβάσεις.Ανάκληση της 160/2008 πράξης του Ζ Κλιμακίου.Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην τρίτη και τέταρτη σκέψη της παρούσας Πράξεως, κρίσιμο νομοθετικό καθεστώς για να διαπιστωθεί εάν συντρέχουν οι προϋποθέσεις κατάρτισης συμπληρωματικής συμβάσεως είναι οι διατάξεις του Ν. 3316/2005, καίτοι η αρχική σύμβαση είχε συνομολογηθεί υπό το καθεστώς του Ν. 716/1977, διότι η έγκριση του Συγκριτικού Πίνακα από το Δημοτικό Συμβούλιο έλαβε χώρα στις 26.7.2007, η δε κοινοποίηση του στην σύμπραξη των μελετητικών γραφείων, η οποία έπεται της εγκρίσεως και ισοδυναμεί με πρόσκληση για κατάρτιση συμπληρωματικής συμβάσεως συνετελέσθησαν υπό την ισχύ των νέων νομοθετικών διατάξεων. Περαιτέρω, η ανάγκη εκπόνησης κυκλοφοριακής και ακτομηχανολογικής μελέτης οφείλονται σε απρόβλεπτα περιστατικά διότι είτε ανάγονται στις αποφάσεις άλλου φορέα (Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε.), οι πράξεις του οποίου δεσμεύουν την αναθέτουσα αρχή είτε ήταν αδύνατον να προβλεφθούν κατά την κατάρτιση της αρχικής μελέτης καθόσον κατά την αρχική ανάθεση δεν υπήρχε εγκεκριμένη προκαταρκτική μελέτη. Δεδομένου δε ότι συντρέχουν και οι λοιπές προϋποθέσεις του Νόμου, δηλαδή οι ως άνω συμπληρωματικές μελέτες παρουσιάζουν αναγκαία συνάφεια με τις αρχικές, δεν μπορούν να διαχωρισθούν από την αρχική σύμβαση χωρίς να δημιουργήσουν μείζονα προβλήματα για την Αναθέτουσα Αρχή κα είναι απολύτως αναγκαίες για την άρτια ολοκλήρωση της αρχικής μελέτης του έργου, πρέπει να γίνει δεκτό ότι η κατάρτιση της 1ης συμπληρωματικής συμβάσεως είναι νόμιμη.