Εργασίες άρσης επικινδυνότητας...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Τμήμα κρίνει ότι ναι μεν με τη ΣΑΕΠ 085/Τροπ.0/7.6.2016 (ΑΔΑ: Ω32Ε4653Ο7-ΧΤΘ), όπως και την προγενέστερη αυτής ΣΑΕΠ 126636/8.12.2015 (ΑΔΑ Ω32Ε4653Ο7-ΧΤΘ) έχει εξασφαλισθεί η αναγκαία πίστωση για την εκτέλεση του συνόλου του ελεγχόμενου έργου πριν από την υπογραφή της επίμαχης σύμβασης, καθώς το μεταφερόμενο υπόλοιπο του έργου για το έτος 2016 ανέρχεται στο ποσό των 300.000 ευρώ, το οποίο υπερβαίνει το ως άνω συνολικό συμβατικό αντάλλαγμα, πλην όμως η εγγραφείσα στον προϋπολογισμό έτους 2016 πίστωση για την εκτέλεση του επίμαχου έργου, υπερβαίνει την αναληφθείσα με την οικεία Συλλογική Απόφαση, όπως ισχύει μετά την τελευταία ως άνω από 7.6.2016 τροποποίησή της, υποχρέωση, η οποία ανέρχεται στο ποσό των 50.000 ευρώ για το αυτό έτος. Σύμφωνα δε με όσα ήδη αναλυτικά εκτέθηκαν και ιδίως ότι: α) οι γενικές αρχές των άρθρων 33 και 49 του ν. 4270/2014 - και η αρχή της καθολικότητας ειδικότερα - απαγορεύουν την ανάληψη υποχρεώσεων που βαρύνουν τον προϋπολογισμό του τρέχοντος οικονομικού έτους καθ’ υπέρβαση των εγγεγραμμένων πιστώσεων, β) έρεισμα για την εγγραφή της οικείας πίστωσης στον προϋπολογισμό της Περιφέρειας για την εκτέλεση του επίμαχου έργου αποτελεί η άνω ΣΑ. με την οποία βεβαιώνεται από το αρμόδιο όργανο - όταν το έργο πρόκειται να εκτελεστεί σε περισσότερα του ενός έτη- η ύπαρξη και δέσμευση της αναγκαίας πίστωσης για το τμήμα του έργου που προβλέπεται να εκτελεστεί το τρέχον έτος, γ) ο προϋπολογισμός της Περιφέρειας είναι αναρτητέος στο διαδίκτυο και συνεπώς τα εγγεγραμμένα σε αυτόν στοιχεία δημιουργούν στους τρίτους συναλλασσόμενους με την Περιφέρεια (εργολήπτριες εταιρείες, μελετητές, κ.α.) και δη στον ανάδοχο του επίμαχου έργου, την πεποίθηση ότι για την εγγραφείσες σε αυτόν πιστώσεις που χρηματοδοτούνται από/διά του ΠΔΕ υπάρχουν ισόποσες δημοσιονομικές δεσμεύσεις, πρέπει να γίνει δεκτό, ότι η εγγραφή της σχετικής πίστωσης στον οικείο προϋπολογισμό πρέπει να είναι ισόποση της προβλεπόμενης στην οικεία ΣΑ για το τρέχον έτος και ότι πριν τη νομική δέσμευση της Περιφέρειας, πρέπει να έχει εξασφαλιστεί η αντίστοιχη δημοσιονομική δέσμευση για το ίδιο έτος, ενώ δεν ασκεί επιρροή επί των ανωτέρω, ο προβαλλόμενος με το από 12.8.2016 υπόμνημα ισχυρισμός της αιτούσας ότι «οι πληρωμές του εν λόγω έργου δεν πρόκειται για το έτος 2016 να υπερβούν το ποσό των 50.000 ευρώ». Δοθέντος όμως, ότι η 1/14.1.2016 απόφαση του Περιφερειακού Συμβουλίου της Περιφέρειας ..., με την οποία εγκρίθηκε ο προϋπολογισμός της, προηγείται χρονικά της ΣΑΕΠ 085/Τροπ.0/7.6.2016, το Τμήμα αποφαίνεται ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης υπό τον όρο της ύπαρξης, πριν την υπογραφή της επίμαχης σύμβασης, σχετικής απόφασης ανάληψης υποχρέωσης για το τρέχον έτος (δημοσιονομική δέσμευση) κατ’ αντιστοιχία με το αναφερόμενο στον προϋπολογισμό της Περιφέρειας ποσό.

ΕΡΓΑ. (αρχή της ειδικότητας των πιστώσεων).(..) απαραίτητες προϋποθέσεις για την έναρξη της διαδικασίας εκτέλεσης ενός δημοτικού έργου είναι αφενός η ένταξή του στο Τεχνικό Πρόγραμμα του οικείου δήμου ...και αφετέρου η ύπαρξη στον προϋπολογισμό σχετικής πίστωσης ίσης τουλάχιστον αξίας με το τμήμα του έργου, που σύμφωνα με την οικεία μελέτη, πρόκειται να εκτελεστεί μέχρι το τέλος του έτους.(..)Όταν μεταξύ του σκοπού της πίστωσης που καθορίζεται με τον προϋπολογισμό, όπως ο σκοπός αυτός εξειδικεύεται με την περιγραφική διατύπωση (κατονομασία) του τίτλου του οικείου κωδικαρίθμου, και του περιεχομένου της δαπάνης, που πρόκειται να πραγματοποιηθεί, δεν υπάρχει εννοιολογική αντιστοιχία, τότε η δαπάνη αυτή δεν μπορεί να βαρύνει τη συγκεκριμένη πίστωση, ενώ τυχόν υπαγωγή της σε αυτή, παρά την έλλειψη της ως άνω αντιστοιχίας, ισοδυναμεί με έλλειψη πίστωσης και αποτελεί λόγο διακωλυτικό της πληρωμής της δαπάνης.(..)Με τη διάταξη αυτή καθιερώνεται η δημοσιονομική αρχή της ειδικότητας των πιστώσεων των Ο.Τ.Α. α΄ βαθμού, σύμφωνα με την οποία η πίστωση που εγγράφεται σε κάθε κωδικό αριθμό εξόδων του προϋπολογισμού διατίθεται αποκλειστικά και μόνο για την αντιμετώπιση των δαπανών εκείνων που κατονομάζονται και περιγράφονται στον κωδικό αυτό αριθμό, ενώ δεν επιτρέπεται οι προϋπολογιζόμενες δαπάνες να συγχωνεύονται μεταξύ τους(..)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω οι εντελλόμενες με τα κρίσιμα χρηματικά εντάλματα δαπάνες δεν είναι νόμιμες, καθόσον το δημοτικό έργο, για την εξόφληση του οποίου εκδόθηκαν, δεν είχε ενταχθεί στο τεχνικά προγράμματα του Δήμου των ετών 2006 και 2007 (στα οποία εκτείνεται σύμφωνα με τα στοιχεία του φακέλου η εκτέλεσή του), κατά παράβαση των διατάξεων των άρθρων 265 παρ.1 και 4 του π.δ.410/1995 και 208 παρ.1 και 3 του ν.3463/2006, περαιτέρω δε κατά το χρόνο έναρξης της διαδικασίας και κατά το χρόνο δημοπράτησής του (ήτοι στις 9.7.2005) δεν υπήρχε εγγεγραμμένη πίστωση στον προϋπολογισμό του έτους 2005, ίσης τουλάχιστον αξίας με το τμήμα του έργου που εκτελέστηκε μέχρι το τέλος του έτους αυτού (βλ. 1ο λογαριασμό του έργου για την αξία των εκτελεσθεισών εργασιών), χωρίς την ύπαρξη της οποίας δεν έπρεπε να ξεκινήσει η εκτέλεση του έργου σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 218 παρ.7 του π.δ.410/1995.

Επισκευαστικές εργασίες WC  Λύκειο:Με τα δεδομένα αυτά, η ελεγχόμενη δαπάνη είναι μη κανονική, διότι η απόφαση ανάληψης υποχρέωσης δεν εκδόθηκε κατά προτεραιότητα κατά την έναρξη του οικονομικού έτους 2017, αλλά στις 5.9.2017. Ενόψει όμως του ότι κατά την έναρξη του οικονομικού έτους 2017 δε συμπεριλαμβανόταν στον προϋπολογισμό του οικονομικού αυτού έτους η απαιτούμενη για την εκτέλεση του οικείου έργου πίστωση, η οποία συμπεριλήφθηκε μεταγενέστερα κατόπιν αναμόρφωσής του, το Κλιμάκιο κρίνει ότι συγγνωστώς και χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των κείμενων διατάξεων υπέλαβαν τα αρμόδια όργανα του Δήμου ότι η έκδοση της απόφασης ανάληψης υποχρέωσης σε χρονικό σημείο μεταγενέστερο της έναρξης του οικονομικού έτους 2017 δεν καθιστά μη κανονική την ελεγχόμενη δαπάνη.

Νομιμοτητα σχεδίου σύμβασης...ζητείται η ανάκληση της 35/2016 πράξης της Αναπληρώτριας Επιτρόπου στη 15η Υπηρεσία Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου σύμβασης μεταξύ της αιτούσας και της εταιρείας με την επωνυμία «... Α.Τ.Ε» για την εκτέλεση του έργου με τίτλο «Αποκατάσταση Ζημιών Δημοτικής Οδοποιίας Δήμου ...»Με τα δεδομένα αυτά, το Τμήμα κρίνει ότι ναι μεν το έργο χρηματοδοτείται μέσω του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, όπως άλλωστε δεν αμφισβητείται με την προσβαλλόμενη πράξη, πλην όμως στον εγκριθέντα προϋπολογισμό της Περιφέρειας έτους 2016 δεν είχε προβλεφθεί σχετική πίστωση για την εκτέλεσή του. Επομένως, σύμφωνα με όσα ήδη αναλυτικά εκτέθηκαν και έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, ιδίως ότι οι γενικές αρχές των άρθρων 33 και 49 του ν. 4270/2014 - και η αρχή της καθολικότητας ειδικότερα - απαγορεύουν την ανάληψη υποχρεώσεων που βαρύνουν τον προϋπολογισμό του τρέχοντος οικονομικού έτους καθ’ υπέρβαση των εγγεγραμμένων πιστώσεων και κατά μείζονα λόγο την ανάληψη υποχρεώσεων χωρίς την ύπαρξη σχετικής δημοσιονομικής δέσμευσης, το Τμήμα αποφαίνεται, ότι νομίμως κρίθηκε με την προσβαλλόμενη πράξη ότι κωλύεται η υπογραφή του υπό έλεγχο σχεδίου σύμβασης καθόσον στον οικείο προϋπολογισμό της Περιφέρειας για το έτος 2016 δεν υπήρχε εγγεγραμμένη πίστωση για την εκτέλεση του επίμαχου έργου. Πλην, όμως, δοθέντος ότι το Περιφερειακό Συμβούλιο της Περιφέρειας ... με την 298/8.9.2016 απόφασή του (ΑΔΑ: Ψ4ΦΠ7Λ7-ΟΛ5) ενέκρινε ήδη την 3η τροποποίηση του προϋπολογισμού της Περιφέρειας ..., οικονομικού έτους 2016, εγγράφοντας σ΄ αυτόν πίστωση για την εκτέλεση του ελεγχόμενου έργου ισόποση με την προϋπολογιζόμενη δαπάνη του (500.000 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α.), το Τμήμα κρίνει ότι η διαπιστωθείσα με την προσβαλλόμενη πράξη νομική πλημμέλεια έχει αρθεί και συνεπώς, εφόσον δεν αναδείχθηκε με την πράξη αυτή άλλος λόγος διακωλυτικός της υπογραφής του υπό έλεγχο σχεδίου σύμβασης, αυτή δεν κωλύεται να υπογραφεί. Για τους λόγους αυτούς Δέχεται την από 19.8.2016 αίτηση ανάκλησης της Περιφέρειας ....Ανακαλεί την 35/2016 πράξη της Αναπληρώτριας Επιτρόπου στην 15η Υπηρεσία Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Προμήθεια υλικών:..Με δεδομένα αυτά, η μη ανάκληση των αποφάσεων ανάληψης της υποχρέωσης για το οικονομικό έτος 2017 συνεπάγεται την μη κανονικότητα της δαπάνης, αν και έγινε δημοσιονομική ανάληψη της υποχρέωσης για το κρίσιμο οικονομικό έτος 2018, στον προϋπολογισμό του οποίου υπάρχει σχετική πίστωση. Οι προσκομισθείσες, με το έγγραφο επανυποβολής, αποφάσεις του Αντιδημάρχου … για ανατροπή της ανάληψης υποχρέωσης για τον Κ.Α.Ε. 25.7131.908 του προϋπολογισμού οικονομικού έτους 2017 του Δήμου δεν φέρουν αριθμό πρωτοκόλλου και αριθμό διαδικτυακής ανάρτησης (Α.Δ.Α.), ως εκ τούτου, δεν αναπτύσσουν νομική ισχύ. Πλην, δοθέντος ότι κατά το οικονομικό έτος 2017 υπήρχε η αναγκαία πίστωση στον οικείο Κ.Α.Ε. του Δήμου, δεσμεύτηκε αυτή πριν την υπογραφή της σύμβασης της προμήθειας και εντέλει έγινε δημοσιονομική ανάληψη της υποχρέωσης κατά το κρίσιμο οικονομικό έτος 2018, στον προϋπολογισμό του οποίου υπάρχει επίσης σχετική πίστωση, τα αρμόδια όργανα του Δήμου συγγνωστώς και όχι από πρόθεση καταστρατήγησης των οικείων διατάξεων υπέλαβαν ότι μπορούσαν να προβούν στην εξόφληση της δαπάνης. Κατ’ ακολουθίαν τούτων, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα θα μπορούσε να θεωρηθεί λόγω συγγνωστής πλάνης, εάν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος 2018, τις πιστώσεις του οποίου βαρύνει.  

Μελέτες- απευθείας ανάθεση: Με δεδομένα αυτά οι εντελλόμενες δαπάνες δεν είναι νόμιμες, δεδομένου ότι επιτρέπεται μεν στη Δ.Ε.Υ.Α.Κ. να αναθέσει απευθείας, μέσα στο όριο των 20.000,00 ευρώ, την αυτοτελή σύνταξη μελέτης εσωτερικού δικτύου ύδρευσης ανά τοπική κοινότητα, πρέπει όμως στον προϋπολογισμό της να αναγράφεται η κατατμημένη πίστωση που αφορά στην εν λόγω μελέτη, δηλαδή να αναγράφεται η πίστωση για κάθε μελέτη ανά τοπική κοινότητα, στοιχείο που εν προκειμένω δεν συντρέχει. Σημειώνεται, επίσης, ότι επιτρέπεται η κατάτμηση των έργων και των αντίστοιχων μελετών τους ανά τοπική κοινότητα και όχι ανά οικισμό εκάστης τοπικής κοινότητας. Παρά ταύτα, τα αρμόδια όργανα της Δ.Ε.Υ.Α.Κ. συγγνωστώς υπέλαβαν ότι αρκούσε η συνολική εγγραφή του ποσού των ελεγχόμενων μελετών στον προϋπολογισμό της του έτους 2017, λόγω της από αυτόν ρητής παραπομπής στο τεχνικό πρόγραμμα του ίδιου έτους, στο οποίο αναγράφεται το προϋπολογισθέν ποσό ανά μελέτη και η πηγή χρηματοδότησης κατά τα ειδικότερα εκτιθέμενα στη σκέψη 3.Γ..Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, οι εντελλόμενες με τα 82 και 87, οικονομικού έτους 2017, χρηματικά εντάλματα δαπάνες θα μπορούσαν να θεωρηθούν λόγω συγγνωστής πλάνης, αν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος  2017, τις πιστώσεις του οποίου βαρύνουν.(συγγνωστή πλάνη)

Υπερωρίες-Ανάληψη υποχρέωσης.(...) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει ότι μη νομίμως, όπως βασίμως η Επίτροπος προβάλλει, πριν από την παροχή των επίμαχων υπερωριών δεν έχει εκδοθεί από το Δήμο απόφαση ανάληψης υποχρέωσης για τη δαπάνη καταβολής των σχετικών αποζημιώσεων, που αρχικά βάρυναν τη σχετική πίστωση του προϋπολογισμού του Δήμου έτους 2012, η οποία εν συνεχεία να ανατραπεί, λόγω μη πληρωμής της δαπάνης κατά το οικείο οικονομικό έτος (2012), προκειμένου να εκδοθεί νέα σχετική απόφαση ανάληψης υποχρέωσης για το επόμενο οικονομικό έτος (2013), στον προϋπολογισμό του Δήμου, για το οποίο αυτές έχουν εκ νέου εγγραφεί. Απορρίπτει δε ως νόμω και ουσία αβάσιμο τον προβαλλόμενο από το Δήμο ισχυρισμό, ότι ήταν λανθασμένη η εγγραφή της σχετικής με την εντελλόμενη δαπάνη πίστωσης στον προϋπολογισμό έτους 2012 και η εκ νέου εγγραφή της με ΚΑΕ, που δηλώνει οφειλές προηγούμενου οικονομικού έτους στον προϋπολογισμό του έτους 2013, κι επομένως νόμιμη η μη έκδοση σχετικής απόφασης ανάληψης υποχρέωσης εντός του 2012, καθώς η σχετική επιχορήγηση, που αφορά στο μεγαλύτερο μέρος τους, εισπράχθηκε από το Δήμο εντός του 2013 (1.2.2013). Τούτο δε, διότι αφενός, κατά παράβαση όσων έγιναν δεκτά στις σκέψεις που προηγήθηκαν, όχι μόνο εντός του 2012 αλλά ουδέποτε δεν έχει εκδοθεί σχετική απόφαση ανάληψης υποχρέωσης αφετέρου δε η εντελλόμενη δαπάνη αφορά αποζημιώσεις για υπερωρίες που παρασχέθηκαν εντός του 2012, κι επομένως αποτελεί δαπάνη του 2012, που ορθώς, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, βάρυνε αρχικά τη σχετική πίστωση του προϋπολογισμού του Δήμου έτους 2012 και εν συνεχεία τη σχετική πίστωση με ΚΑΕ που δηλώνει οφειλές προηγούμενου οικονομικού έτους (02.80.8111.02) του προϋπολογισμού του Δήμου έτους 2013. Κατ’ ακολουθία δε των ανωτέρω, η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη και το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Προυπολογισμός-πιστώσεις.Από τις διατάξεις αυτές συνάγεται ότι δεν είναι νόμιμη η έναρξη της διαδικασίας, πολλώ δε μάλλον η σύναψη συμβάσεως για τη διενέργεια προμήθειας από δήμο ή κοινότητα, χωρίς να υπάρχει ήδη εγγεγραμμένη στον προϋπολογισμό πίστωση. Περαιτέρω, ο πρόεδρος κοινότητας δύναται να συνάψει σύμβαση προμήθειας με απευθείας ανάθεση χωρίς προηγούμενη απόφαση του κοινοτικού συμβουλίου, μόνον εάν έχει εγγραφεί στον προϋπολογισμό ειδικευμένη πίστωση προορισμένη για προμήθεια, η οποία ρητά κατονομάζεται στον προϋπολογισμό. Αν δεν συντρέχουν οι όροι αυτοί, η σύμβαση δεν είναι νόμιμη και δε δεσμεύει την κοινότητα, αλλά καθιστά τον πρόεδρο υπεύθυνο έναντι του αναδόχου. Η δε παρανομία αυτής δεν δύναται να θεραπευθεί με την επιγενόμενη αναμόρφωση του προϋπολογισμού και την εκ των υστέρων έγκριση της δαπάνης από το κοινοτικό συμβούλιο.

Συμπληρωματική σύμβαση έργου:Με δεδομένα αυτά η ελεγχόμενη δαπάνη δεν είναι κανονική, καθόσον της υπογραφής της συμπληρωματικής σύμβασης δεν είχε προηγηθεί απόφαση ανάληψης υποχρέωσης αντίστοιχου ποσού στον προϋπολογισμό του Δήμου του 2016 και το ποσό της ανατροπής της απόφασης ανάληψης υποχρέωσης της κύριας σύμβασης δεν επαρκούσε για την εξόφληση της δαπάνης της συμπληρωματικής σύμβασης. Ενόψει όμως του ότι στον προϋπολογισμό του έτους 2017 του Δήμου προβλέφθηκε πίστωση για την επίμαχη συμπληρωματική σύμβαση, η οποία ήδη κατά το χρόνο έκδοσης του προσκομιζόμενου 189/16.5.2017 τιμολογίου της αναδόχου εταιρείας και του υπό κρίση χρηματικού εντάλματος πληρωμής είχε διατεθεί με απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής, είχε δε αναληφθεί και η αντίστοιχη υποχρέωση από τα αρμόδια δημοτικά όργανα, τα όργανα αυτά συγγνωστώς υπέλαβαν ότι δύνανται να προβούν στην εξόφληση της ελεγχόμενης δαπάνης. Κατόπιν αυτών δεν συντρέχει πλέον λόγος για τη μη θεώρηση του κρινόμενου χρηματικού εντάλματος. Ως εκ τούτου, το ένταλμα αυτό πρέπει να θεωρηθεί.

Προμήθεια ειδών φωτισμού γηπέδου:Στην προκείμενη περίπτωση, με την 191/14/17.7.2017 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου Νότιας ....., εγκρίθηκε η απευθείας ανάθεση της εκτέλεσης του έργου «Φωτισμός γηπέδου 5Χ5 ΤΚ Κοσμά», προϋπολογιζόμενης δαπάνης 7.200,00 ευρώ, σε τρίτο και η διάθεση της απαιτούμενης πίστωσης, με την 69/7/4.4.2018 όμοια απόφαση αυτή τροποποιήθηκε κατά το μέρος που αφορούσε στη διαδικασία εκτέλεσης του έργου και εγκρίθηκε η εκτέλεσή του με αυτεπιστασία, με την 589/2.7.2018 απόφαση του Δημάρχου εγκρίθηκε η απευθείας ανάθεση στον ...της προμήθειας των απαραίτητων υλικών για την εκτέλεση του έργου έναντι τιμήματος 7.200,00 ευρώ και αυθημερόν υπογράφηκε η σχετική σύμβαση. Το έργο συμπεριλήφθηκε υπό τον ΚΑΕ 20-7322.101 στον εγκριθέντα με τη 253/30/27.12.2017 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου προϋπολογισμό του έτους 2018 αρχικά με μηδενική πίστωση και στη συνέχεια, με τη 19/5/20.2.2018 όμοια απόφαση, εγκρίθηκε η 1η αναμόρφωση του προϋπολογισμού έτους 2018 στην οποία συμπεριλήφθηκε η ενίσχυση του ως άνω ΚΑΕ με μεταφορά ποσού 7.200,00 ευρώ από το αποθεματικό. Τέλος, κατόπιν παραλαβής των οικείων υλικών (από 25.7.2018 πρωτόκολλο παραλαβής) εκδόθηκε το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα.Με τα δεδομένα αυτά, η επίμαχη δαπάνη είναι κανονική, διότι  η σχετική πίστωση έχει εγγραφεί ορθά σε κωδικό της κατηγορίας 73 «Έργα»   του προϋπολογισμού του έτους 2018 του Δήμου Νότιας ......