Προμήθεια συστημάτων περιτοναϊκής κάθαρσης....Με τα δεδομένα αυτά και εν όψει όσων έγιναν δεκτά ανωτέρω, κατά την κρίση του Τμήματος, δεν καταλείπεται αμφιβολία στους προτιθέμενους να συμμετάσχουν στον εν λόγω διαγωνισμό ως προς τα απαιτούμενα εκ του νόμου ουσιώδη στοιχεία αυτού (βλ. σκέψεις ΙΙ.Α. - ΙΙ.Δ. της παρούσας), ήτοι ως προς τη συνολική προϋπολογισθείσα δαπάνη (εκτιμώμενη αξία) των προμηθειών των ανωτέρω συστημάτων για όλη τη διάρκεια της συμφωνίας - πλαισίου, την επιμέρους προϋπολογιζόμενη δαπάνη για καθεμία από τις ως άνω επιμέρους κατηγορίες (ομάδες) των προκηρυσσόμενων συστημάτων, τη μέγιστη συνολική απαιτούμενη ποσότητα των ανωτέρω συστημάτων για τη (διετή) διάρκεια της συμφωνίας – πλαισίου και τη μέγιστη απαιτούμενη ποσότητα καθεμίας κατηγορίας (ομάδας), και, συνεπώς η εν λόγω διακήρυξη είναι σαφής και δεν επηρεάσθηκε η δυνατότητα των υποψηφίων να διαμορφώσουν καταλλήλως την οικονομική τους προσφορά και να συμμετάσχουν στο διαγωνισμό, ενώ ήταν δυνατός και ο έλεγχος εκ μέρους της αναθέτουσας αρχής περί του εάν οι προσφερθείσες τιμές, καθώς και οι ενδεικτικές τιμές κατακύρωσης, βρίσκονται εντός του επιτρεπόμενου ορίου υπέρβασης, σε ποσοστό μέχρι 10%, της εν λόγω δαπάνης. Συνεπώς, κατά παραδοχή του σχετικού λόγου ανάκλησης, κατά την κρίση του Τμήματος, το Κλιμάκιο πλανήθηκε περί τα πράγματα, καθόσον δεν είχε τεθεί υπόψιν του το προαναφερόμενο διευκρινιστικό της διακήρυξης 10131/19.8.2010 έγγραφο της Προέδρου της Επιτροπής Προμηθειών Υγείας, με αποτέλεσμα να κρίνει εσφαλμένως ότι υπήρξε παράβαση των ανωτέρω διατάξεων και των αρχών της ίσης μεταχείρισης των διαγωνιζομένων και της διαφάνειας.. Κατ’ ακολουθίαν αυτών, η ένδικη αίτηση και η υπέρ αυτής παραδεκτώς ασκηθείσα παρέμβαση πρέπει να γίνουν δεκτές και να ανακληθεί η 49/2011 πράξη του Στ΄ Κλιμακίου και δοθέντος ότι δεν αναδείχθηκε δι’ αυτής άλλος λόγος διακωλυτικός της υπογραφής, δεν κωλύεται η υπογραφή των οικείων σχεδίων συμφωνιών - πλαισίων.

Προμήθεια...Με τα δεδομένα αυτά και όσα εκτέθηκαν στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει τα ακόλουθα:Αναφορικά με τους προβλεπόμενους όρους α) στο άρθρο 3.6.12 της διακήρυξης, ότι καθ’ όλη τη διάρκεια ισχύος της εγγύησης καλής εκτέλεσης, ο ανάδοχος είναι υποχρεωμένος, εφόσον του ζητηθεί από την αναθέτουσα αρχή (στο πλαίσιο της απαιτούμενης συντήρησης του εξοπλισμού βάσεων των προδιαγραφών του) να την προμηθεύει με τα απαιτούμενα ανταλλακτικά, σύμφωνα με κατάλογο ανταλλακτικών που θα υποβάλει, στην τιμή που θα αναφέρει με την οικονομική του προσφορά., το κόστος δε των ανταλλακτικών και οι εργασίες αντικατάστασης αυτών βαρύνει την αναθέτουσα αρχή και β) στο άρθρο 3.6.13 της διακήρυξης, ότι ο ανάδοχος πρέπει να είναι σε θέση να αναβαθμίσει (να αντικαταστήσει με όμοια ή καλύτερα ή να προσθέσει επιπλέον) επιμέρους εξαρτήματα του προμηθευόμενου εξοπλισμού, το δε κόστος των ανταλλακτικών και εργασιών αναβάθμισης βαρύνουν την αναθέτουσα αρχή: Κατά παράβαση της αρχής της διαφάνειας, η οποία άλλωστε καταγράφεται και στο άρθρο 2 του π.δ. 118/2007, που απαιτεί οι όροι της διακήρυξης διαγωνισμού και συνακόλουθα οι όροι της οικείας σύμβασης να είναι σαφείς και πλήρεις, δεν έχει προσδιορισθεί η ποσότητα και η προϋπολογισθείσα δαπάνη για την προμήθεια των προαναφερόμενων ανταλλακτικών, με αποτέλεσμα να μην προσδιορίζεται επαρκώς το φυσικό και οικονομικό αντικείμενο της επίμαχης προμήθειας....Με τα δεδομένα αυτά κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ της .... και της εταιρείας «....». για την προμήθεια, εγκατάσταση και θέση σε λειτουργία τριακοσίων είκοσι (320) πομπών επίγειας ψηφιακής ευρυεκπομπής.

Συμφωνία πλαίσιο.Η διακήρυξη του ελεγχόμενου διαγωνισμού, καθώς και η δημοσιευθείσα περίληψή της είναι νομικώς πλημμελείς, καθόσον δεν αναγράφεται σ’ αυτές η μέγιστη αξία του συνόλου των επιμέρους συμβάσεων που ενδέχεται να συναφθούν για την κάλυψη των αναγκών υλοποίησης των επιμορφωτικών προγραμμάτων κατά τη συνολική διάρκεια της συμφωνίας-πλαισίου, όπως ορθώς έκρινε το VI Τμήμα, με την προσβαλλόμενη απόφασή του. Εξαιτίας δε των εν λόγω ουσιωδών πλημμελειών, καθίσταται μη νόμιμη η οικεία διαγωνιστική διαδικασία στο σύνολό της. Η αδυναμία, άλλωστε, της οικονομικής προσέγγισης του δημοπρατηθέντος αντικειμένου είναι ολοσχερής, αφού η αναθέτουσα αρχή δεν προσδιορίζει ούτε τη μέγιστη, ενόψει της ιδιαίτερης φύσης της σχετικής συμφωνίας, ποσότητα των ζητούμενων υπηρεσιών, ήτοι τον μέγιστο αριθμό των προγραμμάτων που πρόκειται να υλοποιηθούν, καθώς και τον μέγιστο αριθμό των εν δυνάμει εισηγητών και υπαλλήλων που θα λάβουν μέρος στα επιμορφωτικά προγράμματα, ώστε ο υποψήφιος να γνωρίζει εκ των προτέρων, αν όχι την ακριβή, τουλάχιστον τη μέγιστη ποσότητα υπηρεσιών, και μάλιστα για κάθε κατηγορία υπηρεσιών, την οποία θα κληθεί ενδεχομένως να προσφέρει στο πλαίσιο των εκτελεστικών συμβάσεων, που θα ακολουθήσουν κατά τη διάρκεια ισχύος της συμφωνίας (βλ. Παράρτημα VII Α του π.δ/τος 60/2007 -Πληροφορίες που πρέπει να περιλαμβάνονται στις προκηρύξεις δημοσίων συμβάσεων- Προκήρυξη διαγωνισμού, περίπτωση 

Επομένως, στα υποβληθέντα ερωτήματα επιβάλλεται να δοθεί η απάντηση ότι η οδηγία 93/36 έχει την έννοια ότι μια αναθέτουσα αρχή, η οποία έχει κινήσει διαδικασία διαγωνισμού με κριτήριο αναθέσεως τη χαμηλότερη τιμή, μπορεί να διακόψει τη διαδικασία χωρίς να προχωρήσει σε σύναψη της σχετικής συμβάσεως όταν ανακαλύπτει, μετά την εξέταση και τη σύγκριση των προσφορών, ότι, λόγω σφαλμάτων εκτιμήσεως στα οποία υπέπεσε η ίδια η αρχή κατά την εκ μέρους της προηγούμενη αποτίμηση του περιεχομένου της προσκλήσεως, δεν είναι σε θέση να συνάψει τη σύμβαση με τον υποβάλλοντα την οικονομικότερη όσον αφορά το συνολικό κόστος προσφορά, υπό την προϋπόθεση ότι τηρεί, όταν λαμβάνει μια τέτοια απόφαση, τους θεμελιώδεις κανόνες του κοινοτικού δικαίου στον τομέα των δημοσίων συμβάσεων, όπως είναι η αρχή της ίσης μεταχειρίσεως.

1) Όταν τροποποιήσεις διατάξεων συμβάσεως για την παραχώρηση υπηρεσιών φέρουν ουσιωδώς διαφορετικά χαρακτηριστικά από εκείνα που δικαιολόγησαν την αρχική ανάθεση της συμβάσεως παραχωρήσεως και υποδηλώνουν, κατά συνέπεια, τη βούληση των συμβαλλομένων να αναδιαπραγματευθούν τους ουσιώδεις όρους της συμβάσεως αυτής, θα πρέπει να λαμβάνεται, σύμφωνα με την εσωτερική έννομη τάξη του οικείου κράτους μέλους, κάθε αναγκαίο μέτρο προκειμένου να αποκατασταθεί η διαφάνεια στη διαδικασία, συμπεριλαμβανομένης μιας νέας διαδικασίας αναθέσεως. Η νέα διαδικασία αναθέσεως θα πρέπει, ενδεχομένως, να οργανωθεί κατά τρόπο προσαρμοσμένο στις ιδιαιτερότητες της κρίσιμης παραχωρήσεως υπηρεσιών και να επιτρέπει σε επιχειρήσεις εγκατεστημένες σε άλλα κράτη μέλη να έχουν πρόσβαση σε κατάλληλες πληροφορίες σχετικά με τη συγκεκριμένη παραχώρηση, πριν αυτή ανατεθεί. 2) Όταν παραχωρησιούχος επιχείρηση συνάπτει σύμβαση σχετικά με υπηρεσίες εμπίπτουσες στο πεδίο παραχωρήσεως που της ανατέθηκε από οργανισμό τοπικής αυτοδιοίκησης, δεν εφαρμόζονται η απορρέουσα από τα άρθρα 43 ΕΚ και 49 ΕΚ υποχρέωση διαφάνειας καθώς και οι αρχές ίσης μεταχειρίσεως και απαγορεύσεως των διακρίσεων λόγω ιθαγένειας, εφόσον η επιχείρηση αυτή: – ιδρύθηκε από τον οργανισμό αυτό τοπικής αυτοδιοίκησης με σκοπό τη διάθεση αποβλήτων και τον καθαρισμό των οδών, δραστηριοποιείται όμως επίσης στην ελεύθερη αγορά, – ανήκει κατά ποσοστό 51 % στον εν λόγω οργανισμό τοπικής αυτοδιοίκησης, οι σχετικές όμως με τη διαχείριση αποφάσεις μπορούν να λαμβάνονται μόνον με πλειοψηφία τριών τετάρτων της γενικής συνελεύσεως της επιχειρήσεως αυτής, – έχει μόνον το ένα τέταρτο των μελών του εποπτικού συμβουλίου, συμπεριλαμβανομένου του προέδρου αυτού, που διορίζονται από τον ίδιο ως άνω οργανισμό τοπικής αυτοδιοίκησης, και – πραγματοποιεί πλέον του ημίσεος του κύκλου εργασιών της από αμφοτεροβαρείς συμβάσεις με αντικείμενο τη διάθεση αποβλήτων και τον καθαρισμό των οδών εντός των διοικητικών ορίων του εν λόγω οργανισμού τοπικής αυτοδιοικήσεως, οι δε εργασίες χρηματοδοτούνται από τον οργανισμό αυτό με πόρους προερχόμενους από τα δημοτικά τέλη που καταβάλλουν οι πολίτες του. 3) Οι κατοχυρωμένες στα άρθρα 43 ΕΚ και 49 ΕΚ αρχές της ίσης μεταχειρίσεως και απαγορεύσεως των διακρίσεων λόγω ιθαγένειας, καθώς και η εξ αυτών απορρέουσα υποχρέωση διαφάνειας δεν επιβάλλουν στις δημόσιες αρχές να καταγγέλλουν σύμβαση, ούτε στα εθνικά δικαστήρια να λαμβάνουν μέτρα σε κάθε περίπτωση προβαλλόμενης αθετήσεως της υποχρεώσεως αυτής κατά τη διαδικασία παραχωρήσεως υπηρεσιών. Εναπόκειται στην εσωτερική έννομη τάξη να ρυθμίσει τα μέσα έννομης προστασίας προς προάσπιση των δικαιωμάτων που συνεπάγεται για τους πολίτες η εν λόγω υποχρέωση, κατά τέτοιο τρόπο ώστε τα μέσα αυτά να μην είναι λιγότερο ευνοϊκά από παρόμοιες διαδικασίες εσωτερικής έννομης τάξεως, ούτε να καθιστούν πρακτικώς αδύνατη ή υπερβολικά δυσχερή την άσκηση των δικαιωμάτων αυτών. Η υποχρέωση διαφάνειας απορρέει άμεσα από τα άρθρα 43 ΕΚ και 49 ΕΚ, τα οποία παράγουν άμεσα αποτελέσματα στις εσωτερικές έννομες τάξεις των κρατών μελών και υπερέχουν κάθε αντίθετης διατάξεως του εθνικού δικαίου.

Προμήθεια μεταλλικών ενδοαρτηριακών προσθέσεων...Επειδή, προβάλλεται επικουρικώς ότι ακόμη και αν ήθελε θεωρηθεί ότι η ημερομηνία επικύρωσης των αντιγράφων του βιβλίου μετόχων δεν κάλυπτε τις απαιτήσεις της προκήρυξης, πάντως η Διοίκηση όφειλε, δυνάμει του άρθρου 14 παρ. 11 του π.δ. 370/1995, να καλέσει την αιτούσα να συμπληρώσει τη σχετική έλλειψη. Ο λόγος αυτός δεν πιθανολογείται σοβαρά ότι είναι βάσιμος, διότι σύμφωνα με την πράγματι διέπουσα τον ένδικο διαγωνισμό διάταξη του άρθρου 49 του π.δ. 60/2007, η Διοίκηση δεν είχε εν προκειμένω τέτοια εξουσία, διότι το επίμαχο δικαιολογητικό που προσκόμισε η αιτούσα δεν ήταν νόμιμο κατά περιεχόμενο, αφού έλλειπε το κρίσιμο στοιχείο του χρόνου ισχύος του, αλλά ήταν υποχρεωμένη να απορρίψει την προσφορά της αιτούσας (πρβλ. ΣτΕ 1095/2009, ΕΑ 457/2009, 349, 584, 593, 1147, 1200, 1282/2008, 717, 1319, 1382/2007 κ.α.). Επειδή, μετά την απόρριψη των λόγων που βάλλουν κατά της πρώτης επάλληλης αιτιολογικής βάσης απόρριψης της προσφοράς της αιτούσας, καθίσταται αλυσιτελής η έρευνα των λόγων που βάλλουν κατά της δεύτερης επάλληλης αιτιολογικής βάσης (πρβλ. ΕΑ 1122/2007 κ.α.). Συνεπώς, πρέπει να απορριφθεί η κρινόμενη αίτηση και να γίνει δεκτή η παρέμβαση.

ΣΥΜΒΑΣΗ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗΣ:Με τα δεδομένα αυτά δεν προκαλείται ζήτημα νόθευσης του ανταγωνισμού και, κατά συνέπεια, δεν πρόκειται για ουσιώδεις τροποποιήσεις κατά την έννοια του δικαίου της Ένωσης που κωλύουν την υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου Συμφωνίας. Στο συμπέρασμα δε αυτό καταλήγει και το MARKT C2/ZDH/cds(2013)3283241/25.9.2013 έγγραφο του Γενικού Διευθυντή της Γενικής Διεύθυνσης Εσωτερικής Αγοράς και Υπηρεσιών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, στο οποίο αναφέρεται ότι οι τροποποιήσεις που προτείνονται για την Σύμβαση Παραχώρησης «θα μπορούσαν να θεωρηθούν συμβατές με το δίκαιο των συμβάσεων της Ένωσης». Τέλος, διευκρινίζεται ότι οι λοιπές μη αναφερόμενες στην παρούσα τροποποιήσεις έχουν επίσης μη ουσιώδη χαρακτήρα και δεν αναιρούν την ανωτέρω κρίση. Κατά συνέπεια, δεν κωλύεται η σύναψη του ελεγχόμενου σχεδίου Συμφωνίας Τροποποίησης.

Ανάθεση υπηρεσίας καθαρισμού:..ζητείται, η ανάκληση της 302/2012 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν ερμηνευτικώς δεκτά ανωτέρω η αναθέτουσα αρχή έλεγξε, ως όφειλε, κατά το στάδιο οικονομικής αξιολόγησης, εάν οι οικονομικές προσφορές των υποψηφίων αναδόχων ήταν παραδεκτές, δηλαδή συμπεριελάμβαναν όλα τα οριζόμενα στο άρθρο 68 του ν. 3863/2010, καθώς και στο άρθρο 13 της διακήρυξης, στοιχεία ( εργατοασφαλιστικό κόστος, εύλογο ποσοστό διοικητικού κόστους παροχής υπηρεσιών, κόστος αναλωσίμων, μικτό εργολαβικό όφελος, Φ.Π.Α. καθώς και τις νόμιμες υπέρ του Δημοσίου και τρίτων κρατήσεις). Περαιτέρω, εν προκειμένω η αναθέτουσα αρχή, κατά το στάδιο αξιολόγησης των οικονομικών προσφορών των συμμετεχουσών εταιρειών νομίμως δεν απέρριψε ως απαράδεκτη την προσφορά της εταιρείας «….», λόγω μη ευλόγου εργολαβικού κέρδους και κόστους υλικών δεδομένου ότι στα πλαίσια άσκησης της διακριτικής της ευχέρειας εκτίμησε ότι η υποβληθείσα από την ανωτέρω εταιρεία οικονομική προσφορά δεν ήταν υπερβολικά χαμηλή.Τούτο, διότι είχε την ευχέρεια, ενόψει του ότι το ύψος του εργολαβικού κέρδους και του κόστους των αναλωσίμων υλικών δεν προσδιορίσθηκαν με συγκεκριμένο ποσοστό στο νόμο ή στη διακήρυξη του παρόντος διαγωνισμού και συνεπώς δεν ήταν δυνατόν να επιφέρουν άνευ ετέρου σε περίπτωση μη ευλόγου προσδιορισμού τους τον αποκλεισμό των υποψηφίων αναδόχων, να τα συνεκτιμήσει σε συνάρτηση με τα λοιπά στοιχεία της οικονομικής προσφοράς της καθώς και με συγκριτική αξιολόγηση αυτής με την υποβληθείσα στην αμέσως προγενέστερη της παρούσας, διαδικασία ανάθεσης παροχής υπηρεσιών καθαριότητας. (...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, πρέπει να γίνει δεκτή η υπό κρίση αίτηση καθώς και η παρέμβαση της εταιρείας «…», να απορριφθεί, για τους λόγους που αναφέρθηκαν στην σκέψη Ι της παρούσας η παρέμβαση της εταιρείας «....», να ανακληθεί η 302/2012 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου και να επιτραπεί η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου σύμβασης,

Ο τεχνητός κατακερματισμός της αξίας συμβάσεως με ενιαίο αντικείμενο δεν μπορεί να δικαιολογηθεί από λόγους δημοσιονομικής διαχειρίσεως οι οποίοι επιβάλλουν την κατάτμηση σε επιμέρους έργα. Μια ενιαία συμφωνία, η οποία εκτελείται σε περισσότερα στάδια για αμιγώς δημοσιονομικούς λόγους, δεν μπορεί για αυτόν και μόνο τον λόγο να λογίζεται ως πλειάδα εξατομικευμένων συμβάσεων, με συνέπεια να περιορίζεται το πεδίο εφαρμογής της οδηγίας, διότι αυτό δεν συνάδει προς τον σκοπό των ευρωπαϊκών οδηγιών περί δημοσίων συμβάσεων. Το άρθρο 9, παράγραφος 3, της οδηγίας απαγορεύει μια τέτοια τεχνητή κατάτμηση συμφωνίας που έχει ενιαίο αντικείμενο.

Προμήθεια καυσίμων και λιπαντικών:..ζητείται η ανάκληση της 201/2014 Πράξεως του Στ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν προηγουμένως δεκτά, ο περιορισμός των δικαιούμενων συμμετοχής στο διαγωνισμό στα φυσικά ή νομικά πρόσωπα και ενώσεις προμηθευτών που δραστηριοποιούνται εντός της χωρικής έκτασης του Δήμου …, που έχει την έννοια της εν γένει επαγγελματικής δραστηριοποίησης των συμμετεχόντων στα διοικητικά όρια του εν λόγω Δήμου και όχι της εγκατάστασής τους, προκειμένου να καθίσταται εφικτός ο άμεσος ανεφοδιασμός των οχημάτων και εγκαταστάσεών του (βλ. σχετικά κα άρθρο 25 της διακήρυξης), συνιστά εύλογη προϋπόθεση καταλληλότητας ως προς τη δυνατότητα των ενδιαφερομένων να μετάσχουν στο διαγωνισμό και δεν αντιβαίνει στις προαναφερθείσες αρχές της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (άρθρα 18, 49 και 56), αφού δικαιολογείται από τη φύση του αντικειμένου της προς ανάθεση υπηρεσίας και είναι κατάλληλος, αντικειμενικός και πρόσφορος για την επίτευξη του επιδιωκόμενου από το Δήμο … σκοπού ήτοι της εξασφάλισης της απρόσκοπτης, άρτιας και ταχείας εκτέλεσης της σύμβασης κατά τον οικονομικά αποδοτικότερο τρόπο, καθόσον ο ανεφοδιασμός των οχημάτων του σε πρατήρια εκτός των διοικητικών ορίων του συνεπάγεται, λόγω και του μεγάλου αριθμού αυτών, δυσανάλογη σπατάλη οικονομικών και διοικητικών πόρων και παραγωγικού χρόνου, που τελικά αυξάνει υπέρμετρα το κόστος της σύμβασης..(..)..η κρινόμενη αίτηση πρέπει να γίνει δεκτή, να ανακληθεί η 201/2014 πράξη του Στ΄ Κλιμακίου