ΕΣ/ΤΜ.6/641/2020
Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου
Εργασίες πυροπροστασίας...Με τα δεδομένα αυτά, και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Τμήμα κρίνει ότι από τα προσκομιζόμενα στοιχεία δεν προκύπτει ότι η μελέτη πυροπροστασίας, βάσει της οποίας προσδιορίστηκε το τεχνικό αντικείμενο του ελεγχόμενου έργου, υπήρξε σύμφωνη με τις ισχύουσες κατά το χρόνο δημοπράτησης διατάξεις. Ειδικότερα, μετά την εκπόνηση και έγκριση της μελέτης αυτής στις 25.5.2011, η νομοθεσία στην οποία υπάγονται οι κρίσιμες εγκαταστάσεις, ήτοι η Πυροσβεστική Διάταξη 3/1981, τροποποιήθηκε επανειλημμένως (βλ. τις Πυροσβεστικές Διατάξεις 14/2014, 15/2014 και 16/2015), χωρίς να προκύπτει ότι η μελέτη προσαρμόστηκε στις νέες προδιαγραφές πυρασφάλειας. Προς διευκρίνιση του τεχνικού αυτού ζητήματος, με την ανωτέρω 228/2020 απόφαση του Τμήματος τούτου, ζητήθηκε η προσκόμιση βεβαίωσης της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, ότι η ως άνω μελέτη εξακολουθεί να καλύπτει τις ισχύουσες κατά το χρόνο δημοπράτησης προδιαγραφές πυροπροστασίας, η οποία ωστόσο δεν προσκομίστηκε.Τέλος, λαμβάνοντας υπόψη ότι στους επικαλούμενους όρους της Ειδικής Συγγραφής Υποχρεώσεων προβλέπεται μόνο ότι «22.10. Ο ανάδοχος υποχρεούται μετά το πέρας των εργασιών να προσκομίσει χωρίς επιπλέον αποζημίωση… β) Υπεύθυνη Δήλωση από Ηλεκτρολόγο ή Μηχανολόγο Μηχανικό προς την Πυροσβεστική Υπηρεσία μαζί με τα απαιτούμενα δικαιολογητικά για την αδειοδότηση του κτιρίου από άποψη Πυρασφάλειας», χωρίς η έκδοση του εν λόγω πιστοποιητικού να αποτελεί όρο για την παραλαβή του έργου και χωρίς να προβλέπεται η εκτέλεση από τον ανάδοχο χωρίς επιπλέον αμοιβή των πρόσθετων εργασιών που τυχόν απαιτηθούν από την Πυροσβεστική Υπηρεσία, το Τμήμα κρίνει αβάσιμους τους προβαλλόμενους ισχυρισμούς. Επομένως, η ως άνω αναδειχθείσα πλημμέλεια είναι βάσιμη, κωλυομένης για το λόγο αυτό της υπογραφής του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης.Περαιτέρω, με την προσβαλλόμενη Πράξη κρίθηκε ότι δεν αιτιολογήθηκε επαρκώς από την αναθέτουσα αρχή η χρονική απόκλιση μεταξύ της έγκρισης της μελέτης πυροπροστασίας από την πυροσβεστική υπηρεσία (2011) και της δημοπράτησης του έργου (2018). Εντούτοις, η αναδειχθείσα χρονική απόσταση δεν συσχετίζεται με συγκεκριμένη πλημμέλεια της διαδικασίας, η οποία θα μπορούσε να αρθεί σε περίπτωση που η καθυστέρηση κρινόταν δικαιολογημένη. Κατά τούτο, η κρίση αυτή προβάλλεται αορίστως και δεν δύναται να αποτελέσει κώλυμα για την υπογραφή της σύμβασης, επομένως παρέλκει η εξέταση των περί του αντιθέτου ισχυρισμών του αιτούντος, με τους οποίους η καθυστέρηση στη δημοπράτηση του έργου αποδίδεται σε έλλειψη πιστώσεων, αλλά και στη διοικητική δυσλειτουργία του Ε.Κ.Π.Α. κατά το χρονικό διάστημα 2013-2015 εξαιτίας της θέσης σε διαθεσιμότητα μέρους των υπαλλήλων του. Ακολούθως, στην προσβαλλόμενη Πράξη αναδεικνύεται ως ουσιώδης πλημμέλεια το γεγονός ότι για την κατάστρωση του προϋπολογισμού του έργου χρησιμοποιήθηκαν οι τιμές του τιμολογίου Η/Μ εργασιών Δ΄ τριμήνου 2009, οι οποίες δεν αποδεικνύεται ότι ήταν οι πλησιέστερες στα στοιχεία κόστους κατά το χρόνο δημοπράτησης, καθόσον υπήρξε και μεταγενέστερο τιμολόγιο για Η/Μ εργασίες έτους 2012. Συμπληρωματικά αναφέρεται ότι, κατά παράβαση της αρχής της οικονομικότητας, ο προϋπολογισμός περιλαμβάνει εργασίες και υλικά, που δεν είναι δυνατό να συσχετιστούν με ό,τι περιγράφεται, ως προτεινόμενη εργασία, στην τεχνική περιγραφή του έργου εγκατάστασης συστημάτων πυροπροστασίας. Εντούτοις, στην προσβαλλόμενη Πράξη δεν προσδιορίζονται οι εργασίες και τα υλικά που δεν είναι δυνατόν να συσχετιστούν με την τεχνική περιγραφή του έργου, επιπλέον δε, δεν προσδιορίζονται τα είδη στα οποία χρησιμοποιήθηκαν οι φερόμενες ως εσφαλμένες τιμές ούτε η επίδραση των εσφαλμένων αυτών τιμών στη διαγωνιστική διαδικασία (π.χ. ανάθεση σε τιμή υψηλότερη εκείνης που προβλέπεται στο νόμιμο τιμολόγιο, ή αντιθέτως χρήση τιμών τόσο χαμηλών που οδήγησαν σε περιορισμό του ανταγωνισμού). Κατ’ ακολουθίαν, η κρίση αυτή προβάλλεται αορίστως και δεν δύναται να αποτελέσει κώλυμα για την υπογραφή της σύμβασης, παρέλκει δε η εξέταση των περί του αντιθέτου ισχυρισμών του αιτούντος.
ΔΕΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.Μ.Ε.Σ./1648/2020
Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)
Σχετικά Έγγραφα
ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ.ΕΠΤΑΜΕΛΟΥΣ/1648/2020
Εργασίες πυροπροστασίας...ζητείται η αναθεώρηση της 641/2020 απόφασης του VI Τμήματος...Με αυτά τα δεδομένα, το Δικαστήριο κρίνει ότι, κατά τον κρίσιμο χρόνο της προκήρυξης του διαγωνισμού (18.10.2018), τα κτίρια της ... Σχολής ... διέπονταν, ως προς τα μέτρα πυροπροστασίας, από την ειδική για όλα τα εκπαιδευτήρια Πυροσβεστική Διάταξη 16/2015, ενώ κατά τον χρόνο έγκρισης της μελέτης πυροπροστασίας, στις 25.5.2011, από τα προβλεπόμενα στην Πυροσβεστική Διάταξη 3/1981. Όσα δε αντίθετα, περί του διέποντος την επίδικη σύμβαση νομοθετικού καθεστώτος, ισχυρίζεται το αιτούν Πανεπιστήμιο με την κρινόμενη αίτηση, είναι αβάσιμα και απορριπτέα. Ούτε και προσκομίστηκε, όπως είχε ζητηθεί με τη 228/2020 απόφαση του παρόντος Τμήματος, βεβαίωση της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας περί του αν η μελέτη πυροπροστασίας του έτους 2011 εξακολουθεί, παρά τις προδιαληφθείσες κανονιστικές μεταβολές, να ανταποκρίνεται στις ισχύουσες κατά τον χρόνο της δημοπράτησης του ελεγχόμενου έργου τεχνικώς εξελιγμένες, κατά την κοινή πείρα, προδιαγραφές πυροπροστασίας. Απορριπτέος τυγχάνει και ο ισχυρισμός περί του ότι επιτακτικοί λόγοι δημοσίου συμφέροντος επιβάλλουν την υπογραφή της κρινόμενης σύμβασης με βάση την ως άνω μελέτη πυροπροστασίας, διότι, λαμβανομένης υπόψη της φύσης της πλημμέλειας της διαδικασίας, που συνάπτεται με την ωριμότητα του φακέλου της σύμβασης και την αποτελεσματική πυροπροστασία της .... και τον εξαιρετικά ευαίσθητο τομέα, που καλύπτει η σύμβαση, εν όψει και της γειτνίασης της .... Σχολής με το "....", επιβάλλεται προδήλως η πλέον τεχνικώς επίκαιρη μελέτη πυροπροστασίας, (ΕλΣ Τμ. Μείζ. - Επτ. Σύνθ. 763/2019 κ.ά.).Τέλος, ο λόγος περί συγγνωστής πλάνης των οργάνων του αιτούντος είναι απορριπτέος προεχόντως ως αορίστως προβαλλόμενος.Εξάλλου, ορθώς κρίθηκαν με την προσβαλλόμενη απόφαση του VI Τμήματος απορριπτέες οι λοιπές προβληθείσες από την Επίτροπο πλημμέλειες μη νομιμότητας της επίδικης σύμβασης και δη οι υπό (α), (β) και (γ) αναφερόμενες στη σκέψη 12 της παρούσης ως αόριστες, η δε υπό (δ) ως αβάσιμη.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, ορθώς κρίθηκε με την προσβαλλόμενη απόφαση ότι η διαδικασία ανάθεσης της επίδικης σύμβασης είναι μη νόμιμη και η κρινόμενη αίτηση αναθεώρησης πρέπει να απορριφθεί.Απορρίπτει την κρινόμενη αίτηση αναθεώρησης.
ΕΣ/ΚΛ.ΣΤ/145/2020
ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ:Να ελέγξει τη νομιμότητα του σχεδίου σύμβασης και της υποκείμενης διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου για την «Προμήθεια συστημάτων αεροναυτιλίας για τη μετεγκατάσταση της προσέγγισης Αθηνών από το Κέντρο Ελέγχου Περιοχής Αθηνών και Μακεδονίας (ΚΕΠΑΘΜ) στον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών (ΔΑΑ)» από το Ελληνικό Δημόσιο διά του Διοικητή της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ) του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών(....)Είναι μη νόμιμη η ανωτέρω απόφαση κατακύρωσης των αποτελεσμάτων του διαγωνισμού στην … A.E., καθότι, κατά παράβαση όσων έγιναν σχετικώς δεκτά στη σκέψη VI, ουδεμία αιτιολογία περιλαμβάνει αφενός για τους λόγους που η αναθέτουσα αρχή δεν θεώρησε, κατόπιν εκτίμησης των δεδομένων της συγκεκριμένης περίπτωσης, ότι η ανωτέρω έκπτωση της ως άνω μειοδότριας εταιρείας από τις ως άνω αντίστοιχες δημόσιες συμφωνίες-πλαίσιο και η κατάπτωση των αντίστοιχων εγγυήσεών της εξαιτίας της μη υποβολής εκ μέρους της αντίστοιχων οικονομικών προσφορών στους αντίστοιχους επαναδιαγωνισμούς για τη σύναψη αντίστοιχων εκτελεστικών συμβάσεων δεν συνιστούν σοβαρή ή/και επαναλαμβανόμενη πλημμέλεια-παράβασή της στο πλαίσιο των προηγούμενων αυτών συμφωνιών – πλαίσιο, ήτοι τον λόγο αποκλεισμού του άρθρου 73 παρ. 4 περ. στ΄ του ν. 4412/2016, ούτε, περαιτέρω, τους λόγους για τους οποίους η αναθέτουσα αρχή ενδεχομένως θεώρησε ότι, αν και οι ανωτέρω πλημμέλειες - παραβάσεις της εταιρείας αυτής συνιστούν τον ανωτέρω λόγο αποκλεισμού, αποδεικνύεται η σχετική αξιοπιστία-φερεγγυότητά της από την εκτίμηση των σχετικών στοιχείων που θα έπρεπε να προσκομίσει η εταιρεία για να αποδείξει την αξιοπιστία της και, ειδικότερα, από στοιχεία ότι αυτή έχει λάβει επανορθωτικά μέτρα για να αποφευχθεί η επανάληψη της ανωτέρω πλημμέλειας – παράβασής της, όπως βασίμως προβλήθηκε και με τον υπό στοιχείο Β λόγο της ανωτέρω προδικαστικής προσφυγής της … Α.Ε.Β.Ε. κατά της απόφασης αυτής.Κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης για την «Προμήθεια συστημάτων αεροναυτιλίας για τη μετεγκατάσταση της προσέγγισης Αθηνών από το Κέντρο Ελέγχου Περιοχής Αθηνών και Μακεδονίας (ΚΕΠΑΘΜ) στον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών (ΔΑΑ)» από το Ελληνικό Δημόσιο διά του Διοικητή της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ) του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών.
ΔΕΝ ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.6/1358/2020.
ΑΕΠΠ/26/2020
Παροχή υπηρεσιών...Επιπλέον, σε αντίθεση με όσα ο προσφεύγων υποστηρίζει με το Υπόμνημά του, η ματαίωση της διαδικασίας συνεπεία λήξεως ισχύος των προσφορών είναι υποχρεωτική κατά το κανονιστικό περιεχόμενο της διακήρυξης, κατά το δε τελευταίο εδάφιο του άρ. 97 παρ. 4 Ν. 4412/2016, που δεν καταλαμβάνει τη διαδικασία, και πάλι η ματαίωση αποτελεί τον κανόνα και η ανανέωση ισχύος των προσφορών μετά τη λήξη τους, την ειδικώς αιτιολογητέα εξαίρεση, ενώ η μη κλήση των διαγωνιζομένων προς δεύτερη ανανέωση της προσφοράς τους, επίσης αποτελεί κατά τη διακήρυξη και το άρ. 97 παρ. 4, τον κανόνα και η κλήση των διαγωνιζομένων προς ανανέωση (προ λήξεως ισχύος προσφορών) την ειδικώς αιτιολογητέα βάσει λόγων δημοσίου συμφέροντος εξαίρεση. Οι δε περί του τρόπου που ο αναθέτων συμμορφώθηκε με τη ΔΕφΘεσ 150/2019, αιτιάσεις του προσφεύγοντος αλυσιτελώς προβάλλονται, δεδομένου ότι η ματαίωση σε κάθε περίπτωση δεν επήλθε λόγω κάποιας συμμόρφωσης σε δικαστική απόφαση, αλλά λόγω της μη άσκησης από τον αναθέτοντα της κατ’ εξαίρεση και ειδικώς αιτιολογητέας διακριτικής της ευχέρειας να μην επιλέξει τη συνέχιση του διαγωνισμού και να μην καλέσει προς ανανέωση ισχύος προσφορών, ενώ αντίθετα, καίτοι ο αναθέτων δεν όφειλε, αιτιολόγησε την απόφαση του να μην ασκήσει την ως άνω διακριτική ευχέρεια του, επί τη βάσει της ανάθεσης της σύμβασης με τον συντομότερο δυνατό τρόπο. Κατ’ αποτέλεσμα όλων των ανωτέρω, εκτός του ότι η προσφυγή είναι κατά τη σκ. 3 απαράδεκτη, σε κάθε περίπτωση και όλοι οι επιμέρους ισχυρισμοί του προσφεύγοντος είναι αβάσιμοι και κατά τις ανωτέρω σκέψεις, σε Αριθμός Απόφασης: 26/2020 13 απορριπτέοι.
ΕΣ.ΤΜ.ΜΕΙΖ-ΕΠΤΑΜ.ΣΥΝΘ/763/2019
ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΕΡΓΟΥ:..ζητείται η αναθεώρηση της 123/2019 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Με αυτά τα δεδομένα και σύμφωνα με τις ως άνω νομικές παραδοχές, ορθώς κρίθηκε με την προσβαλλόμενη απόφαση ότι η διαδικασία που προηγήθηκε της ανάθεσης του επίμαχου έργου είναι νομικώς πλημμελής. Ειδικότερα: Α. το φυσικό – τεχνικό αντικείμενο του έργου δεν προσδιορίζεται με σαφήνεια και πληρότητα, όπως απαιτεί ο νόμος, αλλά περιγράφεται σε γενικό πλαίσιο με απλή αναφορά των ρεμάτων, στα οποία θα λάβουν χώρα οι εργασίες, δίχως να καθορίζεται το είδος καθώς και η ακριβής προμέτρηση της ποσότητας των εργασιών που πρόκειται να εκτελεσθούν. Συγκεκριμένα, όπως ορθώς δέχθηκε το VI Τμήμα, i. η υδρολογική – υδραυλική μελέτη που προβλέπεται στην από 10.1.2018 Τεχνική Έκθεση, που συνοδεύει το έργο, αλλά και στην από 15.5.2017 Τεχνική Έκθεση που υποβλήθηκε στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση, προκειμένου να δοθεί απαλλαγή για την περιβαλλοντική αδειοδότηση, αποτελεί βασικό στοιχείο προσδιορισμού του τεχνικού αντικειμένου του έργου, ως εκ του ότι αυτό συνάπτεται αρρήκτως με τον έλεγχο της παροχετευτικότητας των ρεμάτων σε σχέση με τις πλημμυρικές παροχές, για το λόγο δε αυτό η εν λόγω μελέτη έπρεπε να είχε προηγηθεί της δημοπράτησης του επίμαχου έργου. Αντιθέτως όμως, η μελλοντική εκπόνηση αυτής από τον ανάδοχο κατά τη διάρκεια εκτέλεσης του έργου, τίθεται ως προϋπόθεση υλοποίησης των εργασιών. ii. Συναφώς, η πρόβλεψη υποχρέωσης του αναδόχου να εκπονήσει τοπογραφικές μελέτες και να διενεργήσει αποτυπώσεις του φυσικού εδάφους, από τις οποίες θα προκύπτουν τα υψόμετρα των υποχρεωτικών σημείων της μηκοτομής του πυθμένα των ρεμάτων (γέφυρες, τεχνικά προς αρδευτικές και στραγγιστικές διώρυγες κ.λπ.) καθώς και επαρκή ενδιάμεσα στοιχεία, για να προσδιορίζονται τα απαιτούμενα οριστικά επίπεδα του πυθμένα τους με την αφαίρεση των φερτών υλικών (απορρίμματα, μπάζα, προσχώσεις, αυτοφυής βλάστηση), αποδεικνύει ότι το τεχνικό αντικείμενο του υπό εκτέλεση έργου δεν έχει προσδιοριστεί εκ των προτέρων με ακρίβεια. iii. Η ασάφεια και η αοριστία του αντικειμένου του έργου ενισχύεται και από το ότι στις ως άνω Τεχνικές Εκθέσεις ορίζεται ότι α) κατά την εκτέλεση του έργου θα εκτελεσθούν όσες εργασίες κριθούν απαραίτητες και σε θέσεις, που θα υποδειχθούν από την Υπηρεσία, β) οι εργασίες που δεν είναι δυνατόν να κοστολογηθούν συμβατικά, θα αντιμετωπισθούν απολογιστικά και γ) οι εργασίες, που είναι δύσκολο να προβλεφθούν από την αρχή, θα επιβαρύνουν το κονδύλι των απροβλέπτων. Την ασάφεια περαιτέρω επιτείνει η αναντιστοιχία μεταξύ της Τεχνικής Έκθεσης του έργου και της Ε.Σ.Υ., καθώς στην τελευταία (άρθρο 9 της Ε.Σ.Υ.) προβλέπεται ρητώς, ότι ο ανάδοχος υποχρεούται να συντάξει, μεταξύ άλλων, και μελέτες σχεδιασμού και εγκατάστασης αρδευτικού δικτύου φυτοτεχνικών εργασιών, οι οποίες ουδεμία σχέση έχουν με το αντικείμενο της διαγωνιστικής διαδικασίας. Β. Η συμπερίληψη της εκπόνησης της ως άνω υδρολογικής – υδραυλικής μελέτης στο αντικείμενο του δημοπρατηθέντος έργου δεν είναι νόμιμη, διότι i. ως στοιχείο της ωριμότητας του έργου έπρεπε να προϋπάρχει στο φάκελο το διαγωνισμού, ii. δεν συντρέχει η εξαιρετική περίπτωση ούτε οι προϋποθέσεις του άρθρου 50 του ν. 4412/2016, ώστε να είναι επιτρεπτή η ανάθεση της μελέτης από κοινού με την κατασκευή του έργου, iii. το σύστημα υποβολής προσφορών που επελέγη, ήτοι επιμέρους ποσοστά έκπτωσης κατά ομάδες ομοειδών εργασιών, δεν είναι συμβατό με το σύστημα που προβλέπεται από τις διατάξεις του ν. 4412/2016 (αλλά και του προϊσχύσαντος ν. 3316/2005) για τις συμβάσεις μελετών, όπου ο ανάδοχος επιλέγεται με κριτήριο την πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά και όχι τη χαμηλότερη τιμή, ώστε να εξασφαλίζεται το ποιοτικό αποτέλεσμα της μελέτης σε συνδυασμό με την καλύτερη δυνατή τιμή. Οι προβαλλόμενοι με την αίτηση λόγοι περί αναγκαιότητας σύνταξης των άνω μελετών, ως εκ του ότι εξυπηρετούν περιβαλλοντικούς σκοπούς προστασίας των ρεμάτων και επιβάλλονται από την περιβαλλοντική νομοθεσία, πρέπει να απορριφθούν, διότι δεν αμφισβητείται η αναγκαιότητα εκπόνησης των μελετών αυτών, αλλά η νομιμότητα ανάθεσής τους στον ανάδοχο του υπό εκτέλεση έργου. Ομοίως, πρέπει να απορριφθεί ο ισχυρισμός ότι οι αναδειχθείσες πλημμέλειες δεν είναι ουσιώδεις, διότι η δημοπράτηση έργου, του οποίου το φυσικό – τεχνικό αντικείμενο δεν προσδιορίζεται με επάρκεια και ακρίβεια, με παράλληλη ανάθεση εκπόνησης της προσδιοριστικής του αντικειμένου αυτού μελέτης στον εργολήπτη που αναλαμβάνει την κατασκευή του, χωρίς να συντρέχουν οι προϋποθέσεις του νόμου, συνιστά ουσιώδη πλημμέλεια, αφού η κατασκευή του βέλτιστου δυνατού έργου απαιτεί την προηγούμενη ανάθεση της προσδιοριστικής του αντικειμένου του μελέτης υπό συνθήκες υγιούς ανταγωνισμού και με κριτήρια που εξασφαλίζουν την ποιότητα αυτής. Εξάλλου, αλυσιτελώς προβάλλεται ότι η διαδικασία που ακολουθήθηκε ήταν νόμιμη ως εκ του ότι ουδεμία ένσταση υποβλήθηκε από τους υποψηφίους αναδόχους, διότι η συμπεριφορά των διαγωνιζομένων δεν ασκεί επιρροή στον προσυμβατικό έλεγχο από το Ε.Σ., που είναι πλήρης, αυτεπάγγελτος και καθολικός, εκτείνεται δε σε όλη τη διαδικασία σύναψης μιας σύμβασης. Απορριπτέος και ο ισχυρισμός περί του ότι επιτακτικοί λόγοι δημοσίου συμφέροντος επιβάλλουν την υπογραφή της κρινόμενης σύμβασης, διότι το δημόσιο συμφέρον, που προφανώς εξυπηρετείται με την ολοκλήρωση των εν λόγω εργασιών, δεν αναιρεί την υποχρέωση των αναθετουσών αρχών για τήρηση των διαδικασιών ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων, οι οποίες έχουν επίσης θεσπιστεί για λόγους δημοσίου συμφέροντος (Τμ. Μείζ. – Επταμ. Συνθ. 682/2017, 2490/2015). Τέλος, ενόψει της σαφήνειας των εφαρμοστέων διατάξεων, αλλά και του προαναφερθέντος ουσιώδους χαρακτήρα των νομικών πλημμελειών που έλαβαν χώρα κατά τη διαγωνιστική διαδικασία, πρέπει να απορριφθεί ο ισχυρισμός περί συγγνωστής πλάνης των οργάνων της Αναθέτουσας Αρχής.Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η κρινόμενη αίτηση αναθεώρησης πρέπει να απορριφθεί.
ΕΣ/ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/1305/2022
ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:ζητείται η αναθεώρηση της 736/2022 απόφασης του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι δεν πρέπει να ανακληθεί η 5/2022 πράξη της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην ΠΕ Ροδόπης. Με την εν λόγω πράξη κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ της προσφεύγουσας και της ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία «…» και διακριτικό τίτλο «…», για την εκτέλεση του έργου «Αποχέτευση Ακαθάρτων και Υδροδότηση Νέου Νοσοκομείου …», προϋπολογισθείσας δαπάνης 980.000,00 ευρώ, με την αιτιολογία ότι η προσφεύγουσα μη νομίμως και χωρίς να συντρέχει κατεπείγουσα ανάγκη εξαιτίας απρόβλεπτων γεγονότων προσέφυγε, για την ανάθεση του ως άνω έργου, στην εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης, χωρίς προηγούμενη δημοσίευση προκήρυξης.(...)Ειδικότερα, ανεξαρτήτως αν τα συγκεκριμένα ζητήματα του χρονικού προγραμματισμού και του συντονισμού των αρμοδίων φορέων θα μπορούσαν να στοιχειοθετήσουν κατεπείγουσα ανάγκη οφειλόμενη σε απρόβλεπτα γεγονότα για την αναθέτουσα αρχή, πάντως από κανένα στοιχείο του φακέλου δεν προκύπτει τεκμηρίωση του επικαλούμενου προγραμματισμού για ολοκλήρωση του έργου εντός του έτους 2021. Συγκεκριμένα, ούτε από τα επικαλούμενα έγγραφα της Περιφέρειας, αλλά ούτε και από την οικεία προκήρυξη, την τεχνική περιγραφή και τα λοιπά τεύχη δημοπράτησης του έργου δεν προκύπτει κάποιο χρονοδιάγραμμα και φάσεις εκτέλεσης ή συγκεκριμένο χρονικό σημείο περάτωσης αυτού, είτε αυτοτελώς είτε σε συνδυασμό με την εκτέλεση των λοιπών έργων υποδομής, για τα οποία επίσης δεν προκύπτουν από την υπό κρίση προσφυγή και τα στοιχεία του φακέλου ειδικότερες χρονικές αναφορές σε συσχέτιση και με το επίμαχο έργο.(...)Απορρίπτει την προσφυγή αναθεώρησης
ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1489/2022
Συντηρήσεις – αποκαταστάσεις τεχνικών έργων – αντιπλημμυρικά έργα.(...) Ενόψει των ανωτέρω, ο επίμαχος διαγωνισμός διέπεται από τα άρθρα 97 και 106 του ν. 4412/2016, όπως ίσχυαν πριν από την τροποποίηση και διαμόρφωσή τους με τα άρθρα 39 και 46 του ν. 4782/2021 που ισχύουν από 1.6.2021 και, ελλείψει ειδικής νομοθετικής πρόβλεψης, δεν καταλαμβάνουν εκκρεμείς διαγωνιστικές διαδικασίες ως η επίμαχη (Ε.Σ. Ολ. 1827/2021, σκ. 7, Έβδομο Τμήμα 197/2022, σκ. 7 και 9, ΣτΕ 1000/2022, σκ. 15, πρβλ. ΣτΕ 2141/2019, σκ. 16, ΣτΕ 1904/2020, σκ. 13). Εξάλλου, η παράλειψη της αναθέτουσας αρχής να ζητήσει από τους διαγωνιζόμενους την παράταση των προσφορών και των εγγυήσεων συμμετοχής τους πριν από την λήξη του προβλεπόμενου στη διακήρυξη χρόνο ισχύος τους, δεν αποτελεί, κατά το κρίσιμο νομοθετικό καθεστώς, λόγο ματαίωσης της διαγωνιστικής διαδικασίας ως άγονης. Νομίμως, δε ζητήθηκε η σχετική παράταση εκ των υστέρων, αφού, σε κάθε περίπτωση, συνέτρεχαν εξαρχής πρόδηλοι λόγοι δημοσίου συμφέροντος που δικαιολογούσαν τούτο και η παράταση ζητήθηκε, πάντως, εντός ευλόγου χρόνου (στις 18.4.2022), και δη αμέσως μετά την ψήφιση του νέου προϋπολογισμού του Δήμου (στις 4.3.2022) και την άρνηση του αρχικού αναδόχου να συναινέσει σε αυτήν (μετά την κλήση του στις 16.3.2022).Ανακαλεί την 21/2022 Πράξη προσυμβατικού ελέγχου του Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου
ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1412/2022
Ανάπλαση Δημοτικής Κοινότητας ...επιδιώκεται η ανάκληση της 51/2022 πράξης της Επιτρόπου στην Υπηρεσία Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου (...)1) . Με τα δεδομένα αυτά, το Δικαστήριο κρίνει ο ανωτέρω διακωλυτικός λόγος της προσβαλλόμενης Πράξης παρίσταται αβάσιμος. Τούτο διότι, σύμφωνα και με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 7 της παρούσας η επιχείρηση…, εφόσον δεν ολοκλήρωσε τη νομότυπη υποβολή της παράτασης της ισχύος της εγγυητικής επιστολής συμμετοχής, σύμφωνα με τα ρητώς αξιούμενα από τη διακήρυξη (άρθρο 3 παρ. 3.5.β.) που ισχύουν και για την παράταση της εγγυητικής επιστολής συμμετοχής, το εν λόγω τυπικό δικαιολογητικό συμμετοχής θεωρείται ως μηδέποτε υποβληθέν και ως εκ του λόγου αυτού εξέλιπε ουσιώδης τυπική προϋπόθεση για την παραδεκτή συμμετοχή της στο διαγωνισμό που την έθεσε αυτοδικαίως εκτός αυτού, χωρίς να τίθεται καν θέμα εφαρμογής της διαδικασίας του άρθρου 102 του ν. 4412/2016 εκ μέρους της αναθέτουσας Αρχής, καθόσον ενδεχόμενη μεταγενέστερη από την τεθείσα ως άνω αποκλειστική τριήμερη προθεσμία υποβολή του πρωτοτύπου του ως άνω εγγράφου θα ισοδυναμούσε με μη νόμιμη αναβίωση της προθεσμίας αυτής και αναδρομική αποδοχή απαράδεκτης προσφοράς. Κατόπιν τούτων, ορθώς, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα δεν ζητήθηκε από την αναθέτουσα Αρχή η υποβολή του ελλείποντος πρωτότυπου (μη ηλεκτρονικώς εκδοθέντος) εγγράφου του ΤΜΕΔΕ περί παράτασης της εγγυητικής επιστολής της ανωτέρω επιχείρησης και ο σχετικός προβαλλόμενος λόγος των προσφυγών πρέπει να γίνει δεκτός2)Με τα πραγματικά δεδομένα και τις νομικές σκέψεις που προεκτέθηκαν (σκ. 13,14) πρέπει να γίνουν δεκτά τα εξής: Καταρχάς, η παράγραφος 2 του άρθρου 106 του ν. 4412/2016 καταλείπει το ζήτημα της ματαίωσης ή μη της διαγωνιστικής διαδικασίας, στην περίπτωση που η επιλεγείσα προσφορά κριθεί ως μη συμφέρουσα από οικονομική άποψη, στη διακριτική ευχέρεια της αναθέτουσας αρχής. Επιπλέον, στην προκειμένη περίπτωση ο προσφεύγων Δήμος εξέτασε την οικονομική προσφορά της προσφεύγουσας και την έκρινε συμφέρουσα λαμβάνοντας υπόψη και σταθμίζοντας, με βάση τα στοιχεία που προκύπτουν από τα στοιχεία του φακέλου το γεγονός ότι α) η επιλογή των υπόλοιπων οικονομικών φορέων να μην αποδεχθούν την πρόσκληση για την παράταση ισχύος της οικονομικής προσφοράς τους και της εγγυητικής επιστολής συμμετοχής τους ενδεχομένως οφείλεται στις δυσχερείς συνθήκες που επικρατούν στην αγορά, οι οποίες έχουν οδηγήσει σε ραγδαία αύξηση των τιμών των πρώτων υλών συμπαρασύροντας ανοδικά και όλα τα άμεσα και έμμεσα κόστη στο χώρο των κατασκευών και μάλιστα με άδηλο χρονικό ορίζοντα ομαλοποίησης της ανωτέρω κατάστασης, και β) η προσφορά της προσφεύγουσας αν και ήταν πράγματι υψηλότερη συγκριτικά με τις προσφορές των υπόλοιπων οικονομικών φορέων, εντούτοις ανταποκρίνεται στα μεγέθη της αγοράς και συνεπώς διασφαλίζεται η προσήκουσα εκτέλεση της σύμβασης. ...Ανακαλεί την 51/2022 Πράξη της Επιτρόπου της Υπηρεσίας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου
ΕΣ/ΤΜ.6/1079/2020
Ανάθεση έργου -Ανάπλαση πόλης..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις υπό στοιχ. 2 και 3 σκέψεις της παρούσας, το Τμήμα κρίνει, κατ’ αρχάς, ότι η υπογραφή της σύμβασης για την εκτέλεση του ανωτέρω έργου και η εκτέλεση έστω και μερικών εργασιών αυτού, πριν από την αποστολή του φακέλου στο Ελεγκτικό Συνέδριο για προσυμβατικό έλεγχο, κατέστησαν κατά χρόνο αναρμόδια την Επίτροπο της Υπηρεσίας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Περιφερειακή Ενότητα ... για τον έλεγχο νομιμότητας της σύμβασης αυτής, όπως ορθώς κρίθηκε και με την προσβαλλόμενη Πράξη της. Όμως ενόψει των ανωτέρω πραγματικών δεδομένων, το παρόν Τμήμα, αφού στάθμισε, αφενός ότι υφίσταται κίνδυνος απώλειας της χρηματοδότησης από το Πράσινο Ταμείο και αφετέρου ότι συντρέχουν ειδικοί λόγοι δημοσίου συμφέροντος για τη συνέχιση του έργου, ενόψει του ότι ο νομός ..., λόγω του εξελισσόμενου έργου έχει κατ’ ουσία διχοτομηθεί, αφού έχει διακοπεί η οδική σύνδεση της ... με το μεγαλύτερο μέρος της ..., που συνιστά ένα εργοτάξιο, με άμεσες επιπτώσεις στην εμπορική κίνηση και στην εν γένει οικονομική ανάπτυξη της περιοχής με την έναρξη της τουριστικής περιόδου, κρίνει ότι, τα αρμόδια όργανα του Δήμου ενήργησαν χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των διατάξεων των άρθρων 36 παρ.1 και 2 του ΚΝΕΣ, ενώ υπέλαβαν συγγνωστώς ότι με την ένταξη του έργου σε χρηματοδοτικό πρόγραμμα του Πράσινου Ταμείου αυτή καθίσταται συγχρηματοδοτούμενη υπό την έννοια του παρ.5 του άρθρου 35 του ως άνω νομοθετήματος, ενόψει και του ότι ο προϋπολογισμός της εν λόγω διαδικασίας υπολειπόταν κατά πολύ του προβλεπόμενου από το νόμο κατωφλίου των 10.000.000 ευρώ για την υποχρεωτική υπαγωγή στον προσυμβατικό έλεγχο. Σημειωτέον ότι, όπως προεκτέθηκε, η διαδικασία καθώς και η σύμβαση ελέγχθηκαν από το αρμόδιο καθ’ ύλη όργανο του Ελεγκτικού Συνεδρίου το οποίο μάλιστα διαπίστωσε ότι δεν συντρέχουν ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες οι οποίες θα λειτουργούσαν διακωλυτικά για τη σύναψη αυτής. Ανεξαρτήτως του ότι, όπως προκύπτει από τον 1ο και 2ο Λογαριασμό του έργου και τις αναλυτικές επιμετρήσεις που τους συνοδεύουν, διαπιστώνεται ότι η έναρξη εκτέλεσης του έργου αφορούσε μόνο σε προπαρασκευαστικές εργασίες αποξήλωσης ασφαλτοτάπητων και στρώσεων οδοποιίας, καθώς και αποξήλωσης και μεταφοράς φωτιστικών σωμάτων όπως και εργασιών καθαίρεσης πλακοστρώσεων δαπέδων..(..)Κατόπιν αυτών, το Τμήμα κρίνει κατά πλειοψηφία ότι πρέπει να γίνει δεκτή η αίτηση του Δήμου ... και να ανακληθεί η προσβαλλόμενη 15/2020 πράξη της Επιτρόπου στην Υπηρεσία Επιτρόπου στην Περιφερειακή Ενότητα .... ως προς το σκέλος της κατά το οποίο κρίνει ότι είναι κατά χρόνο αναρμόδια να επιληφθεί της παρούσας διαγωνιστικής διαδικασίας και της κρινόμενης σύμβασης. Περαιτέρω εγκρίνει την ήδη ελεγχθείσα από την Επίτροπο διαδικασία στο σύνολό της και αποφαίνεται ότι δεν συντρέχει λόγος που να κωλύει την κατάρτιση αυτής
ΕΣ/Ε.ΚΛΙΜΑΚΙΟ/535/2022
Αξιοποίηση της περιοχής της Πανελλήνιας Έκθεσης Λαμίας.(...)από τον έλεγχο των στοιχείων του υποβληθέντος ενώπιον του Κλιμακίου φακέλου για το υποέργο 3 «Αξιοποίηση της περιοχής της Πανελλήνιας Έκθεσης Λαμίας», προϋπολογιζόμενης δαπάνης 38.614.450,74 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α., διαπιστώθηκε ότι δεν περιλαμβάνονται σ’ αυτόν:....Συνεπώς, το Κλιμάκιο κρίνει ότι πρέπει να αναβληθεί η οριστική κρίση του επί της νομιμότητας των «τευχών δημοπράτησης» του υποέργου 3 «Αξιοποίηση της περιοχής της Πανελλήνιας Έκθεσης Λαμίας», προκειμένου ο Αναπτυξιακός Οργανισμός Τοπικής Αυτοδιοίκησης «…Α.Ε.» να προσκομίσει τα ως άνω ελλείποντα στοιχεία.Για τους λόγους αυτούς Απαραδέκτως εισάγονται για έλεγχο νομιμότητας στο Κλιμάκιο τούτο τα «τεύχη δημοπράτησης» του υποέργου 5 «Αναβάθμιση Κτιριακών Εγκαταστάσεων Κέντρου Ιστορικής Ενημέρωσης Θερμοπυλών».Παραπέμπει τα τεύχη δημοπράτησης του υποέργου 6 «Αναβάθμιση και Εμπλουτισμός Εκθεσιακού Περιεχομένου Κέντρου Ιστορικής Ενημέρωσης Θερμοπυλών» στο Ζ΄ Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου.Αναβάλλει την έκδοση οριστικής Πράξης και διατάσσει τη συμπλήρωση του φακέλου κατά τα αναφερόμενα στο σκεπτικό για το υποέργο 3 «Αξιοποίηση της περιοχής της Πανελλήνιας Έκθεσης Λαμίας
ΕΣ/ΤΜ.6/1216/2020
Ανάθεση έργου...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις υπό στοιχ. 2 και 3 σκέψεις της παρούσας, το Τμήμα κρίνει, κατ’ αρχάς, ότι η υπογραφή της σύμβασης για την εκτέλεση του ανωτέρω έργου και η εκτέλεση έστω και μερικών εργασιών αυτού, πριν από την αποστολή του φακέλου στο Ελεγκτικό Συνέδριο για προσυμβατικό έλεγχο, κατέστησαν κατά χρόνο αναρμόδια την Επίτροπο της Υπηρεσίας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Περιφερειακή Ενότητα .... για τον έλεγχο νομιμότητας της σύμβασης αυτής, όπως ορθώς κρίθηκε και με την προσβαλλόμενη Πράξη της. Όμως ενόψει των ανωτέρω πραγματικών δεδομένων, το παρόν Τμήμα, αφού στάθμισε, αφενός ότι υφίσταται κίνδυνος απώλειας της χρηματοδότησης από το .... και αφετέρου ότι συντρέχουν ειδικοί λόγοι δημοσίου συμφέροντος για τη συνέχιση του έργου, ενόψει του ότι ο νομός ..., λόγω του εξελισσόμενου έργου έχει κατ’ ουσία διχοτομηθεί, αφού έχει διακοπεί η οδική σύνδεση της .... με το μεγαλύτερο μέρος της ..., που συνιστά ένα εργοτάξιο, με άμεσες επιπτώσεις στην εμπορική κίνηση και στην εν γένει οικονομική ανάπτυξη της περιοχής με την έναρξη της τουριστικής περιόδου, κρίνει ότι, τα αρμόδια όργανα του Δήμου ενήργησαν χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των διατάξεων των άρθρων 36 παρ.1 και 2 του ΚΝΕΣ, ενώ υπέλαβαν συγγνωστώς ότι με την ένταξη του έργου σε χρηματοδοτικό πρόγραμμα του Πράσινου Ταμείου αυτή καθίσταται συγχρηματοδοτούμενη υπό την έννοια του παρ.5 του άρθρου 35 του ως άνω νομοθετήματος, ενόψει και του ότι ο προϋπολογισμός της εν λόγω διαδικασίας υπολειπόταν κατά πολύ του προβλεπόμενου από το νόμο κατωφλίου των 10.000.000 ευρώ για την υποχρεωτική υπαγωγή στον προσυμβατικό έλεγχο. Σημειωτέον ότι, όπως προεκτέθηκε, η διαδικασία καθώς και η σύμβαση ελέγχθηκαν από το αρμόδιο καθ’ ύλη όργανο του Ελεγκτικού Συνεδρίου το οποίο μάλιστα διαπίστωσε ότι δεν συντρέχουν ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες οι οποίες θα λειτουργούσαν διακωλυτικά για τη σύναψη αυτής. Ανεξαρτήτως του ότι, όπως προκύπτει από τον 1ο και 2ο Λογαριασμό του έργου και τις αναλυτικές επιμετρήσεις που τους συνοδεύουν, διαπιστώνεται ότι η έναρξη εκτέλεσης του έργου αφορούσε μόνο σε προπαρασκευαστικές εργασίες αποξήλωσης ασφαλτοτάπητων και στρώσεων οδοποιίας, καθώς και αποξήλωσης και μεταφοράς φωτιστικών σωμάτων όπως και εργασιών καθαίρεσης πλακοστρώσεων δαπέδων.(βλ Ε.Σ.. Μείζ.Επταμ. Σύνθ. 1538/2014). Σε κάθε περίπτωση, η προστιθέμενη αξία του ελέγχου νομιμότητας που διενεργεί το Ελεγκτικό Συνέδριο σε συμβάσεις μεγάλης οικονομικής αξίας, πέραν της διαφύλαξης της νομιμότητας και της τήρησης της αρχής της διαφάνειας καθώς και της εξασφάλισης των συνθηκών ανταγωνισμού σε μία διαδικασία, είναι και η διάγνωση της «οικονομικότητας» αυτής, υπό την έννοια της επίτευξης της αναγκαίας ισορροπίας μεταξύ του κόστους των μέσων που χρησιμοποιούνται για την επίτευξη ενός στόχου, ήτοι της αναζήτησης του πλέον οικονομικού μέσου για την επίτευξη του στόχου, μετά από εξέταση των εναλλακτικών επιλογών που είχε στην διάθεσή της η αναθέτουσα αρχή. (...)Κατόπιν αυτών, το Τμήμα κρίνει κατά πλειοψηφία ότι πρέπει να γίνει δεκτή η αίτηση του Δήμου .... και να ανακληθεί η προσβαλλόμενη 15/2020 πράξη της Επιτρόπου στην Υπηρεσία Επιτρόπου στην Περιφερειακή Ενότητα ..... ως προς το σκέλος της κατά το οποίο κρίνει ότι είναι κατά χρόνο αναρμόδια να επιληφθεί της παρούσας διαγωνιστικής διαδικασίας και της κρινόμενης σύμβασης. Περαιτέρω εγκρίνει την ήδη ελεγχθείσα από την Επίτροπο διαδικασία στο σύνολό της και αποφαίνεται ότι δεν συντρέχει λόγος που να κωλύει την κατάρτιση αυτής.