Συνδρομητική Υπηρεσία. Για να έχετε πλήρη πρόσβαση στο mydocman.gr πρέπει να συνδεθείτε: Είσοδος

ΕΣ/ΤΜ.6/2155/2011 (Β΄ ΔΙΑΚΟΠΩΝ)

Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου

ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ:

ΔΑΝΕΙΑ:Αίτηση ανάκληση της 123/2011 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου(..)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη VΙ, το Τμήμα κρίνει ως εσφαλμένη την υπό στοιχείο δ κρίση του Κλιμακίου, ότι ο όρος 4 του σχεδίου της σύμβασης είναι καταχρηστικός, κι επομένως μη νόμιμος, κατά το μέρος που θεσπίζει δικαίωμα του Τ.Π.Δ. να ζητήσει από το Δήμο τόκους επί τόκων, χωρίς την πρόβλεψη οι τόκοι να προστίθενται στο ληξιπρόθεσμο κεφάλαιο κάθε εξάμηνο, κατ’ ελάχιστο όριο, καθώς, όπως βασίμως με την αίτηση προβάλλεται, στο τέλος του επίμαχου όρου αναφέρεται ότι το σχετικό δικαίωμα του ΤΠΔ «στηρίζεται στο άρθρο 12 παρ.1 του ν. 2601/1998», διάταξη που είναι αναγκαστικού δικαίου και σύμφωνα με την οποία ναι μεν οι οφειλόμενοι στα πιστωτικά ιδρύματα (σε καθυστέρηση) τόκοι ανατοκίζονται από την πρώτη ημέρα της καθυστέρησης, εφόσον τούτο συμφωνηθεί, όμως η συμφωνία περί ανατοκισμού ισχύει υπό το χρονικό περιορισμό οι τόκοι να προστί­θενται στο ληξιπρόθεσμο κεφάλαιο κάθε εξάμηνο, κατ’ ελάχιστο όριο, οπότε ο επίμαχος όρος ούτε τη συγκεκριμένη αναγκαστικού δικαίου διάταξη παραβιάζει ούτε καταλείπει αμφιβολίες σε σχέση με το χρονικό διάστημα επέλευσης του ανατοκισμού. (..)Το Τμήμα κρίνει ως ορθή και την υπό στοιχείο γ κρίση του Κλιμακίου ότι ο όρος 4 του σχεδίου της σύμβασης είναι καταχρηστικός, κατά την έννοια των διατάξεων του ν. 2251/1994, κι επομένως μη νόμιμος, κατά το μέρος που προβλέπει ρήτρα έκπτωσης, ήτοι τη δυνατότητα του Τ.Π.Δ. να καταγγείλει τη σύμβαση και να επιδιώξει την είσπραξη του συνόλου της οφειλής σε περίπτωση καθυστέρησης πληρωμής οποιασδήποτε ετήσιας δόσης, και μάλιστα με τόκους υπερημερίας μέχρι την ολοσχερή εξόφλησή του, και απορρίπτει ως αβάσιμους τους προβαλλόμενους με την αίτηση ισχυρισμούς ότι η επίμαχη ρήτρα έκπτωσης αποτελεί συνήθη όρο και παγιωμένη πρακτική να επαναλαμβάνεται σε κάθε δανειακή σύμβαση και ότι δεν είναι δυνατό να θεωρηθεί δυσβάστακτος και καταπλεονεκτικός ο όρος σε βάρος του Δήμου, ο οποίος αποτελεί φορέα του Δημοσίου καθώς και το Τ.Π.Δ. ταυτίζεται ουσιαστικά με το Ελληνικό Δημόσιο. Τούτο δε, διότι το δικαίωμα που επιφυλάσσει η επίμαχη ρήτρα στο Τ.Π.Δ. να καταγγείλει μονομερώς τη σύμβαση και να ζητεί το υπόλοιπο ανεξόφλητο ποσό του δανείου, και μάλιστα με τόκους υπερημερίας μέχρι την ολοσχερή εξόφλησή του, σε περίπτωση καθυστέρησης μίας και μόνο ετήσιας δόσης του δανείου ή κάθε είδους τόκων και εξόδων, σαφώς επιβάλλει στο Δήμο σημαντική, χωρίς εύλογο λόγο και κατά τρόπο αντικείμενο στην καλή πίστη, υπέρμετρη οικονομική επιβάρυνση, λαμβανομένης υπόψη και της μακροχρόνιας διάρκειας του δανείου (15 έτη) αλλά και των συνθηκών της παρούσας εθνικής και παγκόσμιας οικονομικής συγκυρίας. (…)Τέλος, τo Τμήμα κρίνει επίσης ως ορθή, σύμφωνα και με όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις IV και V, την υπό στοιχείο ε κρίση του Κλιμακίου ότι ο όρος 7 του σχεδίου της σύμβασης είναι αόριστος, κι επομένως μη νόμιμος, και απορρίπτει ως αβάσιμο τον προβαλλόμενο με την αίτηση ισχυρισμό ότι ο επίμαχος όρος, που προβλέπει την υποχρέωση του Δήμου να καταβάλει «εξ ιδίων χρημάτων» στο Τ.Π.Δ. τις οφειλόμενες δόσεις του δανείου, στην περίπτωση που για οποιοδήποτε λόγο, κατά τη διάρκεια αποπληρωμής του, τα εκχωρηθέντα με τον όρο 5 της σύμβασης έσοδά του δεν επαρκούν για την εξυπηρέτησή του, δεν αφορά τον συμβαλλόμενο Δήμο, αλλά πρωτίστως το ΤΠΔ, το οποίο θα έπρεπε να επιδιώκει τη συγκεκριμενοποίηση του όρου, καθώς η αοριστία και ασάφεια του κρίσιμου όρου δεν διασφαλίζει το Δήμο από το ενδεχόμενο να θεμελιωθεί σε βάρος του μελλοντική ενδοσυμβατική ευθύνη για απαιτήσεις του ΤΠΔ, χωρίς τους νομοθετικούς περιορισμούς ως προς τα δυνάμενα να εξυπηρετούν το δάνειο έσοδα του Δήμου.  Απορρίπτει την αίτηση


Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)

Σχετικά Έγγραφα

ΕΣ/ΚΛ Ζ (Ε΄ΔΙΑΚΟΠΩΝ)/356/2021

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Κατασκευή δικτύου αποχέτευσης ακαθάρτων (...)Στην υπό κρίση υπόθεση, από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτουν τα ακόλουθα: Με την 17169/7.3.2019 απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών έγινε δεκτό το αίτημα της Δ.Ε.Υ.Α. Ανατολικής ....... για τη χρηματοδότηση του ως άνω έργου, το οποίο εντάχθηκε στο Πρόγραμμα «ΦΙΛΟΔΗΜΟΣ Ι», προκειμένου να χρηματοδοτηθεί μέσω επενδυτικού δανείου από το Τ.Π.Δ., σύμφωνα με τα ειδικώς αναφερόμενα στο άρθρο 69 του ν. 4509/2017, καθώς και την κατ’ εξουσιοδότηση αυτού εκδοθείσα 13022/19.4.2018 Κ.Υ.Α. Κατόπιν τούτου, το διοικητικό συμβούλιο του Τ.Π.Δ. ενέκρινε, κατά την 3680/1/9.4.2019 συνεδρίαση, τη χορήγηση στη Δ.Ε.Υ.Α. Ανατολικής ....... επενδυτικού δανείου ποσού 2.919.882,73 ευρώ, προερχόμενου σε ποσοστό 75% από πόρους της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και σε ποσοστό 25% από πόρους του Τ.Π.Δ. για την εκτέλεση του προαναφερόμενου έργου, καθώς και τους όρους χορήγησης αυτού. Ειδικότερα, ως προς τους όρους χορήγησης του δανείου, προβλέπεται ότι: α) το τμήμα του δανείου που προέρχεται από πόρους της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων θα επιβαρυνθεί με ενδεικτικό σταθερό επιτόκιο 3,31% (το ακριβές ύψος του οποίου θα προσδιοριστεί κατά το χρόνο ανάληψης του εν λόγω ποσού από την Τράπεζα), το δε τμήμα αυτού που προέρχεται από πόρους του Ταμείου θα επιβαρυνθεί με σταθερό επιτόκιο 3,43%, β) το οριστικό ποσό του δανείου πρόκειται να προσδιοριστεί με πρόσθετη πράξη των μερών, μετά την ανάθεση εκτέλεσης του έργου στον ανάδοχο, οπότε θα είναι πλέον γνωστό το συμβατικό τίμημα, γ) η διάρκεια αποπληρωμής του δανείου ορίστηκε σε 15 έτη και η εξυπηρέτησή του, η οποία θα ξεκινήσει την πρώτη ημέρα του πρώτου μήνα του επομένου της ολοκλήρωσης του έργου έτους, πρόκειται να γίνει σε βάρος των πιστώσεων του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (Π.Δ.Ε.) του Υπουργείου Εσωτερικών σε εξαμηνιαίες τοκοχρεολυτικές δόσεις, δ) τα έξοδα του δανείου, με τα οποία θα επιβαρυνθεί η Δ.Ε.Υ.Α., ανέρχονται στο ποσό των 3.000 ευρώ υπέρ του Τ.Π.Δ. και πρόκειται ομοίως να καλυφθούν από πιστώσεις του Π.Δ.Ε. και ε) εφόσον συντρέξει περίπτωση απένταξης της Δ.Ε.Υ.Α. από το Πρόγραμμα Χρηματοδότησης, η τελευταία αναλαμβάνει την υποχρέωση να επιστρέψει στο Τ.Π.Δ. εξ ιδίων πόρων τα ποσά που έχουν εκταμιευθεί υπέρ αυτής, ανεξαρτήτως του αν αυτά έχουν ήδη καταβληθεί από το Π.Δ.Ε. Προς εξασφάλιση δε της εν λόγω υποχρέωσης εκχωρεί στο Τ.Π.Δ. – από τα δυνάμενα να εκχωρηθούν έσοδά της, σύμφωνα με το άρθρο 10 του ν. 1069/1980 (Α΄ 191), όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 5 του ν. 4483/2017 (Α΄ 107) – το ποσό που αναλογεί στις υποχρεώσεις από την υπό σύναψη δανειακή σύμβαση. Ακολούθως, το διοικητικό συμβούλιο της Δ.Ε.Υ.Α. Ανατολικής ....... ενέκρινε, με την 41/2019 απόφαση, τους ίδιους ως άνω όρους σύναψης τοκοχρεωλυτικού επενδυτικού δανείου με το Τ.Π.Δ. 


ΕΣ/ΤΜ.6/2201/2011

ΔΑΝΕΙΑ Αίτηση Ανάκλησης της 62/2011 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου(..)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις ΙΙ και ΙΙΙ, το Τμήμα κρίνει, ότι οι υπό στοιχεία α και β ουσιώδεις, κατά την κρίση του Κλιμακίου, νομικές πλημμέλειες της επίμαχης σύμβασης (μη έκδοση προηγούμενης γνωμοδότησης της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου για τη συνομολόγηση του δανείου, μη απεικόνιση κατά τη διαδικασία λήψης των σχετικών αποφάσεων του Δημοτικού Συμβουλίου της οικονομικής κατάστασης του Δήμου και της δυνατότητάς του να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του δανείου, σύμφωνα με όσα στο νόμο ορίζονται) δεν υφίστανται πλέον μετά την έκδοση της 265/9.5.2011 απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου, αφού, αφενός μεν αυτή εκδόθηκε επί τη βάσει σχετικής θετικής γνωμοδότησης της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου, αφετέρου δε κάνει πλήρη αναφορά στις απαιτούμενες εκ του νόμου (άρθρο 264 του ν. 3852/2010 και 43093/30.7.2010 υπουργική απόφαση) οικονομικές προϋποθέσεις που ο Δήμος πρέπει να πληροί, προκειμένου να προχωρήσει στη συνομολόγηση του επίμαχου δανείου (ετήσιο κόστος τοκοχρεωλυσίων που δεν υπερβαίνει το 20% του συνόλου των τακτικών εσόδων, μέσος όρος χρεών κάτω του 60% του μέσου όρου εσόδων για τα τρία προηγούμενα έτη).(…). Ο προβαλλόμενος δε με την αίτηση ισχυρισμός, ότι η επίμαχη ρήτρα έκπτωσης έχει κριθεί καταχρηστική με την Ζ1-798/25.6.2008 απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης, μόνο στα πλαίσια των συμβάσεων στεγαστικών δανείων και ότι αποτελεί παγιωμένη τραπεζική πρακτική να επαναλαμβάνεται αυτή σε κάθε δανειακή σύμβαση, χωρίς ο δανειολήπτης -ο Δήμος εν προκειμένω- να δύναται να την διαπραγματευτεί, ενώ σε κάθε περίπτωση η ενδεχόμενη καταχρηστικότητα (ακυρότητα) του συγκεκριμένου όρου δεν καθιστά, σύμφωνα με τη νομολογία περί γενικών όρων συναλλαγών, άκυρη όλη τη δανειακή σύμβαση, είναι απορριπτέος ως αβάσιμος. Τούτο δε, διότι πράγματι η Ζ1-798/25.6.2008 απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης (Β΄ 1353), που ορίζει ότι η δυνατότητα του πιστωτικού ιδρύματος να καταγγείλει τη σύμβαση και να επιδιώξει την είσπραξη του συνόλου της οφειλής στην περίπτωση καθυστέρησης πληρωμής οποιασδήποτε ετήσιας δόσης είναι μη νόμιμη, ως καταχρηστική, αφορά μόνο στις συμβάσεις στεγαστικών δανείων. Ανεξαρτήτως όμως αυτού, το δικαίωμα που επιφυλάσσει η επίμαχη ρήτρα στο Τ.Π.Δ. σύμφωνα με τα ανωτέρω, να καταγγείλει μονομερώς τη σύμβαση και να ζητεί το υπόλοιπο ανεξόφλητο ποσό του δανείου, και μάλιστα με τόκους υπερημερίας μέχρι την ολοσχερή εξόφλησή του, σε περίπτωση καθυστέρησης μίας και μόνο ετήσιας δόσης του δανείου ή κάθε είδους τόκων και εξόδων, σαφώς επιβάλλει στο Δήμο σημαντική, χωρίς εύλογο λόγο και κατά τρόπο αντικείμενο στην καλή πίστη, υπέρμετρη οικονομική επιβάρυνση, λαμβανομένης υπόψη και της μακροχρόνιας διάρκειας του δανείου (10 έτη) αλλά και των συνθηκών της παρούσας εθνικής και παγκόσμιας οικονομικής συγκυρίας. (..)Οι ως άνω δε νομικές πλημμέλειες, που τόσο το Κλιμάκιο, όσο και το Τμήμα κρίνουν ότι κωλύουν την υπογραφή της επίμαχης δανειακής σύμβασης, είναι ουσιώδεις, γιατί αφορούν σε παραβίαση ακόμα και αναγκαστικού δικαίου διατάξεων, που εφαρμόζονται στη συνομολόγηση δανείων είτε ειδικά από τους Δήμους είτε γενικά. Τέλος, το Τμήμα, κρίνει, ότι ο προβαλλόμενος με την αίτηση ισχυρισμός ότι η περίληψη στο σχέδιο της σύμβασης όλων των επίμαχων κριθέντων από το Κλιμάκιο ως μη νόμιμων όρων οφείλεται σε συγγνωστή πλάνη των αρμοδίων οργάνων του Δήμου, η οποία με τη σειρά της οφείλεται στο γεγονός ότι οι επίμαχοι όροι περιλαμβάνονται κατά παγία τραπεζική πρακτική στις περισσότερες δανειακές συμβάσεις, περιλαμβάνονταν δε και σε προηγούμενες συμβάσεις δανείων μεταξύ του Δήμου και του Τ.Π.Δ. και παρότι ελέγχθηκαν προσυμβατικώς από το Ζ΄ Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου δεν κρίθηκαν ως μη νόμιμοι, είναι αβάσιμος και πρέπει ν’ απορριφθεί. Τούτο,  διότι  το γεγονός ότι η  αναφορά συγκεκριμένων αόριστων ή καταχρηστικών όρων στο επίμαχο σχέδιο σύμβασης ήταν ενδεχομένως αποτέλεσμα παγίως τηρούμενης τραπεζικής πρακτικής δεν αναιρεί τη μη νομιμότητά τους ούτε τη δυνατότητα του Δήμου να ζητήσει την αναδιατύπωση ή την απάλειψή τους, ενώ οι 204/2009, 49/2010 και 144/2010 πράξεις του Ζ΄ Κλιμακίου, με τις οποίες κρίθηκε η νομιμότητα σχεδίων αντίστοιχων δανειακών συμβάσεων μεταξύ του Δήμου .....ς και του Τ.Π.Δ., αφενός αφορούν σε άλλα δάνεια και δεν αποτελούσαν κώλυμα για το Κλιμάκιο να κρίνει διαφορετικά στην προκειμένη περίπτωση, αφετέρου δε έκριναν ως αόριστο και απαλειπτέο τον όρο των αντίστοιχων σχεδίων, που προέβλεπε, όπως και στο επίμαχο σχέδιο σύμβασης, την υποχρέωση του Δήμου να καταβάλει «εξ ιδίων χρημάτων» στο Τ.Π.Δ. τις οφειλόμενες δόσεις του δανείου, στην περίπτωση που για οποιοδήποτε λόγο, κατά τη διάρκεια αποπληρωμής του, τα εκχωρηθέντα έσοδά του δεν επαρκούσαν για την εξυπηρέτησή του.  Απορρίπτει την αίτηση. 

ΔΕΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.Μ.Ε.Σ/3207/2011


ΕΣ/ΚΛ.Ζ/3/2019

Προμήθεια εξοπλισμού...Κατ’ ακολουθία όσων εκτέθηκαν, δεν συντρέχει λόγος που να κωλύει την υπογραφή του υποβληθέντος, με τo Φ6ζ/13.12.2018 (αρ. Πρωτ. Ε.Σ. 81394/17.12.2018) έγγραφο του Δημάρχου ..., σχεδίου δανειακής σύμβασης μεταξύ του Δήμου ... και του Τ.Π.Δ., για τη χρηματοδότηση της προμήθειας «Παρεμβάσεις δημιουργίας παιδικών χαρών Δ. ... (Προμήθεια εξοπλισμού για την ανακαίνιση – αναβάθμιση – βελτίωση – εκσυγχρονισμό υφιστάμενων παιδικών χαρών στις Δ.Κ. και Τ.Κ. Δήμου ...», αντίγραφο του οποίου (σχεδίου) τηρείται σε ηλεκτρονική μορφή στη Γραμματεία του παρόντος Κλιμακίου. Επισημαίνονται, όμως, τα εξής: α) ο υπ’ αριθμ. 1 του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου όρος πρέπει να διορθωθεί ώστε η διάρκεια εξόφλησης του δανείου, που ορίστηκε σε 10 έτη, να αρχίζει από την 1η Ιανουαρίου του επόμενου της ολοκλήρωσης της προμήθειας έτους, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην 172/22.5.2018 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου ..., και όχι από την 1η Ιανουαρίου του επόμενου της συνομολόγησης της σύμβασης έτους και β) ο υπ’ αριθμ. 19 του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου όρος, σύμφωνα με τον οποίο ο Δήμος ... βαρύνεται με ποσό ύψους 10.000,00 ευρώ για έξοδα, δικαιώματα και επιβαρύνσεις που σχετίζονται με το χορηγούμενο δάνειο, καταβάλλεται δε «από τον δανειζόμενο κατά την πρώτη εκταμίευση του δανείου», πρέπει να ερμηνευτεί ως αφορών το σύνολο των δανειακών συμβάσεων, που θα καταρτιστούν σε εκτέλεση της 112/4.4.2017 απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου ..., όπως τροποποιήθηκε με την 172/22.5.2018 όμοια, με την οποία έγιναν αποδεκτοί οι όροι για τη λήψη δανείου από το Τ.Π.Δ., συνολικού ποσού 1.500.000,00ευρώ, για την εκτέλεση τεσσάρων (4) επενδυτικών έργων, μεταξύ των οποίων και το χρηματοδοτούμενο με την ελεγχόμενη σύμβαση. Ως εκ τούτου, σε περίπτωση που το ποσό των 10.000,00 ευρώ για έξοδα χορήγησης δανείου έχει καταβληθεί κατά την εκταμίευση του ποσού της υπογραφείσας, κατά τα γνωστά στο παρόν Κλιμάκιο από προηγούμενες ενέργειες του, ο όρος αυτός δεν δύναται να ενεργοποιηθεί σε εκτέλεση του υπό έλεγχο δανειστικού συμβολαίου (βλ. Ε.Σ. Ζ΄ Κλιμ. 439, 296, 372/2018, 34/2017, 267/2016, 195/2013).


ΕΣ/ΚΛ.Ζ/56/2019

Έλεγχος δανειακής σύμβασης-εκτέλεση έργου: Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι νομίμως συνάπτεται η υπό έλεγχο δανειακή σύμβαση μεταξύ του Δήμου ... Ν. ... και του Τ.Π.Δ., δυνάμει των οικείων αποφάσεων προσφυγής στο δανεισμό και έγκρισης των σχετικών όρων από τα αρμόδια όργανα του Δήμου και του Τ.Π.Δ. Επισημαίνεται ότι ενόψει του ότι, σύμφωνα με το άρθρο 4.1 του ελεγχόμενου σχεδίου, το ύψος του επιτοκίου, σε ό, τι αφορά το προερχόμενο από πόρους του Τ.Π.Δ. ποσό του δανείου, είναι σταθερό, θα πρέπει να αναμορφωθεί ο όρος του άρθρου 5.2 του σχεδίου, σύμφωνα με τον οποίο «Τα ανωτέρω ποσά είναι ενδεικτικά και όχι δεσμευτικά για το "Τ.Π.&Δανείων" καθόσον ο ακριβής καθορισμός τους εξαρτάται από το ακριβές ύψος του επιτοκίου όπως θα προσδιορισθεί κατά τα ορισθέντα στο άρθρο 4 παρ. 1 της παρούσας (…)», ως ακολούθως: «Το ποσό της εξαμηνιαίας τοκοχρεολυτικής δόσης που αντιστοιχεί στο προερχόμενο από πόρους της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) ποσό του δανείου, είναι ενδεικτικό και όχι δεσμευτικό για το "Τ.Π.&Δανείων", καθόσον ο ακριβής καθορισμός του εξαρτάται από το ακριβές ύψος του επιτοκίου όπως θα προσδιορισθεί κατά τα ορισθέντα στο άρθρο 4 παρ. 1 της παρούσας (…)».Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, δεν συντρέχει λόγος που να κωλύει την υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου δανειακής σύμβασης, αντίγραφο του οποίου τηρείται σε ηλεκτρονική μορφή στη Γραμματεία του παρόντος Κλιμακίου, με την αναφερόμενη στην προηγούμενη σκέψη (σκ. 6) επισήμανση.


ΕΣ/ΚΛ.Ζ/321/2011

ΔΑΝΕΙΑ:Με τα δεδομένα αυτά και έχοντας ελέγξει το υποβληθέν σχέδιο δανειακής σύμβασης, το Κλιμάκιο κρίνει ότι : α) Η προβλεπόμενη στο άρθρο 7 της σύμβασης δυνατότητα του Ταμείου να κηρύξει, χωρίς καμία διατύπωση, το σύνολο του δανείου ληξιπρόθεσμο και να επιδιώξει την είσπραξη του συνόλου της οφειλής, στην περίπτωση καθυστέρησης πληρωμής οποιασδήποτε ετήσιας δόσης, αντίκειται στις διατάξεις του ν. 2251/1994. Ειδικότερα, το δικαίωμα που επιφυλάσσει το προαναφερόμενο άρθρο στο συμβαλλόμενο πιστωτικό ίδρυμα να κηρύξει όλο το δάνειο ληξιπρόθεσμο και απαιτητό και να ζητήσει το υπόλοιπο ανεξόφλητο ποσό του δανείου και μάλιστα με τόκους υπερημερίας μέχρι την ολοσχερή εξόφλησή του, σε περίπτωση καθυστέρησης και μίας μόνο ετήσιας δόσης του δανείου ή κάθε είδους τόκων και εξόδων, σαφώς επιβάλλει στον Δήμο, για την περίπτωση αυτή, σημαντική, χωρίς εύλογο λόγο και κατά τρόπο αντικείμενο στην καλή πίστη, υπέρμετρη οικονομική επιβάρυνση. (…)Ούτε άλλωστε το αναφερόμενο στον όρο 6 της συμβάσεως ποσοστό 13,67% των διερχόμενων το έτος 2010 ΚΑΠ που δηλώνεται ότι καλύπτει η ετήσια τοκοχρεωλυτική δόση του νέου δανείου αρκεί για να καταστήσει ορισμένο τον ανωτέρω όρο της παραγράφου 8, αφού το ποσοστό αυτό αναφέρεται στους ΚΑΠ έτους 2010, χωρίς περαιτέρω να αναλύεται και να αποδεικνύεται ότι υπολείπεται του τιθέμενου από τις ειδικότερες διατάξεις ορίου εκχώρησης των ΚΑΠ. (Πρ. Ζ’ Κλιμακίου 256/2011) γ) Ωσαύτως αόριστοι και συνεπώς μη νόμιμοι παρίστανται και οι όροι των παραγράφων 8β και 16 σύμφωνα με τους οποίους «8. Για την ασφάλεια του δανείου σε κεφάλαιο, κάθε είδους τόκους, τόκους των τόκων, έξοδα κ.λπ., ο οφειλέτης εκχωρεί στον δανειστή από τώρα και για όλη τη διάρκεια του δανείου : α…. β. όσα έσοδά του ήδη έχουν εκχωρηθεί με τις προηγούμενες δανειακές συμβάσεις, των προς ρύθμιση δανείων … 16. όλοι οι υπόλοιποι όροι (εξυπηρέτησης, ασφάλεια δανείου κ.λ.π.) θα εξακολουθούν να ισχύουν όπως αυτοί αναφέρονται στις αρχικές δανειακές συμβάσεις οι οποίες δε θίγονται από την παρούσα σύμβαση». (…)Περαιτέρω, ο ως άνω όρος ο οποίος δίνει τη δυνατότητα στο Ταμείο σε περίπτωση παράβασης εκ μέρους του οφειλέτη οποιουδήποτε όρου της σύμβασης να κηρύξει όλο το δάνειο ληξιπρόθεσμο και απαιτητό, στο μέτρο που συμπεριλαμβάνει και το όρο της παραγράφου 7 είναι, σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν ανωτέρω (υπό στοιχείο α΄), μη νόμιμος. Τέλος, ε) είναι ομοίως αόριστος και εξ αυτού του λόγου μη νόμιμος, ο όρος της παραγράφου 10 του σχεδίου σύμβασης με τον οποίο προβλέπεται η υποχρέωση του Δήμου να καταβάλει «εξ ιδίων χρημάτων» στο Ταμείο τις οφειλόμενες δόσεις του δανείου, στην περίπτωση που για οποιοδήποτε λόγο, κατά τη διάρκεια αποπληρωμής του, τα εκχωρηθέντα έσοδά του δεν επαρκούν για την εξυπηρέτηση του τελευταίου. Και τούτο διότι δεν εξειδικεύονται ποια μπορεί να είναι τα επιπλέον «ίδια» αυτά χρήματα που θα χρησιμοποιήσει ο Δήμος ..... για την αποπληρωμή του δανείου, ενόψει της εκχώρησης των αναφερόμενων στην παράγραφο 8 του σχεδίου εσόδων του Δήμου (Ελ. Συν.  Πράξεις Ζ΄ Κλ. 62, 123, 256/2011, 49, 144/2010, 204/2009). 


ΕΣ/ΚΛ.Ζ/62/2011

ΔΑΝΕΙΑ:Περαιτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η ίδια διαδικασία παρίσταται νομικώς πλημμελής για τους ακόλουθους λόγους: Της απόφασης έγκρισης της δανειακής σύμβασης από το Δημοτικό Συμβούλιο (32/26.1.2011) δεν προηγήθηκε η διαδικασία ενώπιον της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου (κατά παράβαση των οριζομένων στο με ισχύ από 1.1.2011 άρθρο 72 του ν. 3852/2010), η οποία, στο πλαίσιο ελέγχου της τήρησης των αρχών της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης, όφειλε να γνωμοδοτήσει σχετικά με την αναγκαιότητα λήψης του δανείου,  τη δυνατότητα εξυπηρέτησης του με βάση τα οικονομικά στοιχεία του Δήμου και τους ειδικότερους όρους της δανειακής σύμβασης, ύστερα από αξιολόγηση των σχετικών προσφορών.Από τα στοιχεία του φακέλου και ιδίως τις 232/12.4.2010, 365/3.6.2010 και 32/26.1.2011 αποφάσεις του Δ.Σ. του Δήμου (με τις οποίες εγκρίθηκαν η αναγκαιότητα λήψης του ελεγχόμενου δανείου, η προσφορά του ως άνω πιστωτικού οργανισμού και οι όροι συνομολόγησης του δανείου, αντίστοιχα) και τα αναφερόμενα στο προοίμιο αυτών ληφθέντα υπόψη έγγραφα,   προκύπτει ότι το ως άνω δημοτικό όργανο όχι μόνο δεν είχε υπόψη του έκθεση της Οικονομικής Επιτροπής (τούτο ισχύει μόνο για την εγκριτική των όρων του δανείου 32/26.1.2011 απόφασή του, κατά τα ανωτέρω), αλλά σε καμία φάση της διαδικασίας λήψης απόφασης για το ελεγχόμενο δάνειο, δεν τέθηκαν σε γνώση του, ενόψει των αρχών της διαφάνειας και της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης (σκέψη ΙΙI Α της παρούσας),  στοιχεία που να απεικονίζουν την οικονομική κατάσταση του δήμου και τη δυνατότητά του να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του ελεγχόμενου δανείου, ώστε, κατά τη λήψη των κρίσιμων αυτών αποφάσεων, να γνωρίζουν οι δημοτικοί σύμβουλοι τις υφιστάμενες δανειακές υποχρεώσεις και τα τρέχοντα τοκοχρεωλύσια, ιδίως, ενόψει του γεγονότος ότι, όπως προκύπτει  από τον χωρίς ημερομηνία σύνταξης συγκεντρωτικό πίνακα δανειακών υποχρεώσεων του Δήμου, στις 31.12.2010, είχε ήδη συνομολογημένα και σε εξέλιξη 13 άλλα δάνεια, συνολικού οφειλόμενου υπολοίπου 8.152.500,49 ευρώ, με ετήσια τοκοχρεωλυτική δόση για την εξόφληση αυτών ποσού 1.393.683,38 ευρώ ( βλ. και το 12087/24.3.2011 έγγραφο του Προϊστάμενου της Οικονομικής Υπηρεσίας του Δήμου).  (..) Η οριζόμενη στο άρθρο 4 της σύμβασης ρήτρα έκπτωσης, δηλαδή η  δυνατότητα του πιστωτικού ιδρύματος να καταγγείλει την σύμβαση και να επιδιώξει την είσπραξη του συνόλου της οφειλής στην περίπτωση καθυστέρησης πληρωμής οποιασδήποτε ετήσιας δόσης, αντίκειται στις διατάξεις του ν. 2251/1994. (…)Περαιτέρω, το προβλεπόμενο στον ίδιο όρο (4ο) της ελεγχόμενης σύμβασης δικαίωμα του ίδιου ως άνω πιστωτικού ιδρύματος να ζητήσει τόκους επί τόκων που, όπως αναφέρεται «στηρίζεται στο άρθρο 12 παρ.1 του ν. 2601/1998»,  είναι αόριστο και καταχρηστικό, διότι ναι μεν οι οφειλόμενοι στα πιστωτικά ιδρύματα (σε καθυστέρηση τόκοι) ανατοκίζονται από την πρώτη ημέρα της καθυστέρησης, εφόσον τούτο συμφωνηθεί, όμως η συμφωνία περί ανατοκισμού ισχύει, υπό το χρονικό περιορισμό, οι τόκοι να προστί­θενται στο ληξιπρόθεσμο κεφάλαιο κάθε εξάμηνο, κατ΄ ελάχιστο όριο (βλ. άρθρο 12 παρ.1 του ν. 2601/1998- Α΄81), πρόβλεψη που δεν υπάρχει στο υποβληθέν σχέδιο, με αποτέλεσμα να καταλείπεται -και μάλιστα σε βάρος του Δήμου- αμφιβολία για το χρονικό διάστημα επέλευσης του ανατοκισμού και συνεπώς για την περαιτέρω οικονομική επιβάρυνση του Δήμου από την αιτία αυτή. Σημειωτέον δε ότι τυχόν συμφωνία που προβλέπει ανατοκι­σμό για χρονικό διάστημα μικρότερο του εξαμήνου είναι άκυρη, καθώς η ανωτέρω διάταξη είναι αναγκαστικού δικαίου  (βλ. Εφ. Αθηνών 2665/2010).6) Τέλος, με τον 7ο όρο του ίδιου ως άνω σχεδίου σύμβασης προβλέπεται η υποχρέωση του Δήμου να καταβάλει «εξ ιδίων χρημάτων» στο Ταμείο τις οφειλόμενες δόσεις του δανείου, στην περίπτωση που για οποιοδήποτε λόγο, κατά τη διάρκεια αποπληρωμής του, τα εκχωρηθέντα (με τον 5ο όρο της σύμβασης) έσοδά του δεν επαρκούν για την εξυπηρέτηση του τελευταίου. Ο ανωτέρω όρος είναι αόριστος και, εξ αυτού του λόγου, μη νόμιμος και πρέπει να απαλειφθεί, καθόσον δεν εξειδικεύονται ποιά μπορεί να είναι τα επιπλέον «ίδια» αυτά χρήματα που θα χρησιμοποιήσει ο Δήμος ..... για την αποπληρωμή του δανείου, ενόψει της με τον 5ο όρο εκχώρησης των σε αυτόν αναφερόμενων εσόδων του Δήμου (βλ. σχετικά Πράξεις 144, 49/2010 και 204/2009 του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελ. Συν.  για τον ίδιο όρο και Δήμο).Δεν ανακλήθηκε με την  2201/2011 Τμ.6


Ε.2183/2019

Φορολογική μεταχείριση των χρηματοοικονομικών εξόδων που προκύπτουν σε περίπτωση καταβολής τόκων δανείου (ομολογιακού ή μη) όταν το ποσό του φόρου επανενσωματώνεται προκειμένου ο δικαιούχος να λαμβάνει το συνολικό ποσό των συμβατικών τόκων χωρίς το βάρος της παρακράτησης φόρου (ρήτρα “tax gross-up”). ΑΔΑ:6ΞΤΞ46ΜΠ3Ζ-3Η5


ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1401/2021

ΔΑΝΕΙΑΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ:Ζητείται η ανάκληση της 393/2021 Πράξης προσυμβατικού ελέγχου του Ζ΄ Κλιμακίου, με την οποία κρίθηκε ότι δεν κωλύεται  η  υπογραφή του σχεδίου δανειακής σύμβασης, μεταξύ του προσφεύγοντος και του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων (ΤΠΔ), ποσού 3.000.000,00 ευρώ, για τη χρηματοδότηση της εκτέλεσης του έργου «Βελτίωση των Υποδομών των δικτύων ύδρευσης Δήμου …», ενταγμένου στο Ειδικό Αναπτυξιακό Πρόγραμμα Ο.Τ.Α. α΄ και β΄ βαθμού «Αντώνης Τρίτσης», υπό τον όρο ότι στο εν λόγω σχέδιο θα διορθωθεί το αναγραφέν ποσοστό συμμετοχής της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) και του ΤΠΔ στη χρηματοδότηση του δανείου από 50% για τον καθένα από τους ανωτέρω φορείς σε 75% και 25% αντίστοιχα, καθώς και τα λοιπά σημεία του σχεδίου σύμβασης που η διαφοροποίηση των ποσοστών αυτών επηρεάζει, κατά το μέρος που αφορά στην επιβολή του ως άνω όρου με σκοπό την απάλειψη αυτού.(....)Το Δικαστήριο κρίνει ότι ο προβαλλόμενος λόγος πρέπει να γίνει δεκτός ως βάσιμος, καθώς τόσο η Οικονομική Επιτροπή όσο και το Δημοτικό Συμβούλιο του προσφεύγοντος, κατά λόγο αρμοδιότητάς του έκαστο, με τις 133/2021 και 62/2021 αποφάσεις τους αντίστοιχα, κατόπιν της ... σύμβασης μεταξύ του ΤΠΔ και της ΕΤΕπ, ορθά ενέκριναν τα ανωτέρω ποσοστά χρηματοδότησης κατά 50% από πόρους της ΕΤΕπ και 50% από το ΤΠΔ και μετά την ανωτέρω έγκριση, ομοίως, ορθά τα ανωτέρω ποσοστά χρηματοδότησης συμπεριελήφθησαν στο ελεγχόμενο σχέδιο σύμβασης, σύμφωνα με τις προς τούτο εκδοθείσες προηγουμένως αποφάσεις του ΔΣ του ήδη παρεμβαίνοντος, όπως από τα εκτιθέμενα στη σκέψη 5 της παρούσας προκύπτει. Επομένως, ο όρος της προσβαλλόμενης πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου για την υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου δανειακής σύμβασης τέθηκε κατά πλάνη περί τα πράγματα.Ανακαλεί την 393/2021 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου προσυμβατικού ελέγχου κατά τα ειδικότερα εκτιθέμενα στο σκεπτικό.


ΕΣ/ΚΛ.Ζ/100/2017

Νομιμότητα του σχεδίου δανειακής σύμβασης μεταξύ του Δήμου ... ... και του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων (Τ.Π.Δ.), για την αναχρηματοδότηση ήδη συναφθέντων μεταξύ των ανωτέρω φορέων δανείων με σκοπό την οικονομική εξυγίανση του πρώτου εξ αυτών.(...)Με τα δεδομένα αυτά το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο, με το 3292/3.4.2017 έγγραφο του Δημάρχου ...  ... (αριθ. πρωτ. Ε.Σ. 22400), σχεδίου δανειακής σύμβασης, αντίγραφο του οποίου τηρείται σε ηλεκτρονική μορφή στη Γραμματεία του Κλιμακίου. Επισημαίνεται όμως ότι ο προαναφερθείς όρος 7β του ήδη ελεγχόμενου σχεδίου δανειακής σύμβασης δεν έχει την έννοια ότι προς εξασφάλιση-εξυπηρέτηση του δανείου εκχωρείται κάποιο έσοδο του Δήμου ...  ..., πέραν των αναφερομένων στον όρο 7α του σχεδίου, ήτοι πέραν του συνόλου των δυναμένων να εκχωρηθούν με βάση τις διατάξεις της παρ. 5 του άρθρου 176 του ισχύοντος Κ.Δ.Κ. εσόδων του Δήμου, αλλά ότι οι απαιτήσεις του Τ.Π.Δ. από την ελεγχόμενη σύμβαση ικανοποιούνται από τα εκχωρούμενα έσοδα του Δήμου ... ... προνομιακώς έναντι τρίτων με βάση το χρόνο σύναψης των αναχρηματοδοτούμενων δανειακών συμβάσεων, στο βαθμό που τα ίδια έσοδα είχαν εκχωρηθεί για την εξυπηρέτηση των εν λόγω (παλαιών) δανείων (βλ. Ζ΄ Κλ. 95, 96/2017).


ΕΣ/ΚΛ.Ζ/782/2019

ΔΑΝΕΙΑΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ:Να ελέγξει τη νομιμότητα της διαδικασίας και του σχεδίου της δανειακής σύμβασης μεταξύ του Δήμου … και του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων, ποσού 2.801.757,81ευρώ, για την εκτέλεση του έργου «Έργα βελτίωσης δικτύων ύδρευσης Δήμου … …», ενταγμένου στο Πρόγραμμα Χορήγησης Επενδυτικών Δανείων «ΦΙΛΟΔΗΜΟΣ Ι».(....)Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι νομίμως συνάπτεται η υπό έλεγχο δανειακή σύμβαση μεταξύ του Δήμου … και του Τ.Π.Δ., δυνάμει των αρχικών αποφάσεων προσφυγής στο δανεισμό και έγκρισης των σχετικών όρων από το Δημοτικό Συμβούλιο και το Τ.Π.Δ., υπό τον όρο ότι πριν από την υπογραφή του σχεδίου σύμβασης πρέπει να ληφθεί από το Δημοτικό Συμβούλιο … απόφαση εγκριτική του όρου του άρθρου 10 παρ. 2 του υποβληθέντος σχεδίου για την «πρόσθετη ασφάλεια» του δανείου.

ΒΛΕΠΕ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΣ/ΚΛΖ/612/2019.