ΔΑΝΕΙΑΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ:Να ελέγξει τη νομιμότητα της διαδικασίας και του σχεδίου της δανειακής σύμβασης μεταξύ του Δήμου … και του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων, ποσού 2.801.757,81ευρώ, για την εκτέλεση του έργου «Έργα βελτίωσης δικτύων ύδρευσης Δήμου … …», ενταγμένου στο Πρόγραμμα Χορήγησης Επενδυτικών Δανείων «ΦΙΛΟΔΗΜΟΣ Ι».(....)Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι νομίμως συνάπτεται η υπό έλεγχο δανειακή σύμβαση μεταξύ του Δήμου … και του Τ.Π.Δ., δυνάμει των αρχικών αποφάσεων προσφυγής στο δανεισμό και έγκρισης των σχετικών όρων από το Δημοτικό Συμβούλιο και το Τ.Π.Δ., υπό τον όρο ότι πριν από την υπογραφή του σχεδίου σύμβασης πρέπει να ληφθεί από το Δημοτικό Συμβούλιο … απόφαση εγκριτική του όρου του άρθρου 10 παρ. 2 του υποβληθέντος σχεδίου για την «πρόσθετη ασφάλεια» του δανείου.

ΒΛΕΠΕ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΣ/ΚΛΖ/612/2019.

Νομιμότητα του σχεδίου δανειακής σύμβασης μεταξύ του Δήμου ... ... και του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων (Τ.Π.Δ.), για την αναχρηματοδότηση ήδη συναφθέντων μεταξύ των ανωτέρω φορέων δανείων με σκοπό την οικονομική εξυγίανση του πρώτου εξ αυτών.(...)Με τα δεδομένα αυτά το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο, με το 3292/3.4.2017 έγγραφο του Δημάρχου ...  ... (αριθ. πρωτ. Ε.Σ. 22400), σχεδίου δανειακής σύμβασης, αντίγραφο του οποίου τηρείται σε ηλεκτρονική μορφή στη Γραμματεία του Κλιμακίου. Επισημαίνεται όμως ότι ο προαναφερθείς όρος 7β του ήδη ελεγχόμενου σχεδίου δανειακής σύμβασης δεν έχει την έννοια ότι προς εξασφάλιση-εξυπηρέτηση του δανείου εκχωρείται κάποιο έσοδο του Δήμου ...  ..., πέραν των αναφερομένων στον όρο 7α του σχεδίου, ήτοι πέραν του συνόλου των δυναμένων να εκχωρηθούν με βάση τις διατάξεις της παρ. 5 του άρθρου 176 του ισχύοντος Κ.Δ.Κ. εσόδων του Δήμου, αλλά ότι οι απαιτήσεις του Τ.Π.Δ. από την ελεγχόμενη σύμβαση ικανοποιούνται από τα εκχωρούμενα έσοδα του Δήμου ... ... προνομιακώς έναντι τρίτων με βάση το χρόνο σύναψης των αναχρηματοδοτούμενων δανειακών συμβάσεων, στο βαθμό που τα ίδια έσοδα είχαν εκχωρηθεί για την εξυπηρέτηση των εν λόγω (παλαιών) δανείων (βλ. Ζ΄ Κλ. 95, 96/2017).

Έλεγχος δανειακής σύμβασης-εκτέλεση έργου: Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι νομίμως συνάπτεται η υπό έλεγχο δανειακή σύμβαση μεταξύ του Δήμου ... Ν. ... και του Τ.Π.Δ., δυνάμει των οικείων αποφάσεων προσφυγής στο δανεισμό και έγκρισης των σχετικών όρων από τα αρμόδια όργανα του Δήμου και του Τ.Π.Δ. Επισημαίνεται ότι ενόψει του ότι, σύμφωνα με το άρθρο 4.1 του ελεγχόμενου σχεδίου, το ύψος του επιτοκίου, σε ό, τι αφορά το προερχόμενο από πόρους του Τ.Π.Δ. ποσό του δανείου, είναι σταθερό, θα πρέπει να αναμορφωθεί ο όρος του άρθρου 5.2 του σχεδίου, σύμφωνα με τον οποίο «Τα ανωτέρω ποσά είναι ενδεικτικά και όχι δεσμευτικά για το "Τ.Π.&Δανείων" καθόσον ο ακριβής καθορισμός τους εξαρτάται από το ακριβές ύψος του επιτοκίου όπως θα προσδιορισθεί κατά τα ορισθέντα στο άρθρο 4 παρ. 1 της παρούσας (…)», ως ακολούθως: «Το ποσό της εξαμηνιαίας τοκοχρεολυτικής δόσης που αντιστοιχεί στο προερχόμενο από πόρους της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) ποσό του δανείου, είναι ενδεικτικό και όχι δεσμευτικό για το "Τ.Π.&Δανείων", καθόσον ο ακριβής καθορισμός του εξαρτάται από το ακριβές ύψος του επιτοκίου όπως θα προσδιορισθεί κατά τα ορισθέντα στο άρθρο 4 παρ. 1 της παρούσας (…)».Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, δεν συντρέχει λόγος που να κωλύει την υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου δανειακής σύμβασης, αντίγραφο του οποίου τηρείται σε ηλεκτρονική μορφή στη Γραμματεία του παρόντος Κλιμακίου, με την αναφερόμενη στην προηγούμενη σκέψη (σκ. 6) επισήμανση.

Νομιμότητα του σχεδίου δανειακής σύμβασης μεταξύ του Δήμου ..... και του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων (Τ.Π.Δ.), για την αναχρηματοδότηση ήδη συναφθέντων δανείων του πρώτου με σκοπό την οικονομική εξυγίανσή του, (...) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν ανωτέρω δεκτά, το Κλιμάκιο διαπιστώνει ότι μη νομίμως προβλέπεται η υποχρέωση του Δήμου να καταβάλει «εξ ιδίων χρημάτων» στο Τ.Π.Δ. τις οφειλόμενες δόσεις του δανείου, στην περίπτωση που για οποιονδήποτε λόγο, κατά τη διάρκεια αποπληρωμής του, τα εκχωρηθέντα έσοδά του δεν επαρκούν για την εξυπηρέτηση του τελευταίου, δεδομένου ότι στα χρήματα αυτά περιλαμβάνονται τα ανταποδοτικά τέλη φωτισμού και καθαριότητας, ύδρευσης, άρδευσης και αποχέτευσης, τα οποία πρέπει να διατίθενται για την κάλυψη των αντίστοιχων ανταποδοτικών δημοτικών υπηρεσιών, τα έσοδα από τη λειτουργία του κοιμητηρίου του Δήμου ..., τα οποία επιτρέπεται να διατίθενται, με βάση τις προαναφερόμενες διατάξεις, μόνο για την κάλυψη των δαπανών της συντήρησης και εν γένει λειτουργίας του κοιμητηρίου του Δήμου, καθώς και τα αντίστοιχα έσοδα παρελθόντων οικονομικών ετών (Π.Ο.Ε.), η ξεχωριστή παρακολούθηση των οποίων επιβάλλεται λόγω του ανταποδοτικού ή εξειδικευμένου χαρακτήρα των εσόδων αυτών, το δε προϊόν της ελεγχόμενης δανειακής σύμβασης ουδόλως προβλέπεται ότι θα διατεθεί για την εξυπηρέτηση των προαναφερόμενων ανταποδοτικών υπηρεσιών ή για την κάλυψη των δαπανών του δημοτικού κοιμητηρίου. (...)Κατ' ακολουθίαν των ανωτέρω, κωλύεται η σύναψη του υποβληθέντος σχεδίου δανειακής σύμβασης,

Νομιμότητα του σχεδίου δανειακής σύμβασης, ποσού 2.136.406,37 ευρώ, μεταξύ του Δήμου ... και του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων (Τ.Π.Δ.), για την αναχρηματοδότηση ήδη συναφθέντων μεταξύ των ανωτέρω φορέων δανείων (...) Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο, με το 7956/12.4.2017 έγγραφο του Δημάρχου ... (αριθ. πρωτ. Ε.Σ. 23984/12.4.2017), όπως συμπληρώθηκε με το 9383/4.5.2017 έγγραφο του Δημάρχου ... (αριθ. πρωτ. Ε.Σ. 27909/5.5.2017) σχεδίου δανειακής σύμβασης, το οποίο τηρείται σε ηλεκτρονική μορφή στη Γραμματεία του Κλιμακίου. Επισημαίνεται ότι ο όρος 8β του σχεδίου, σύμφωνα με τον οποίο «Οι υφιστάμενες εκχωρήσεις κατά το χρόνο σύναψης των αναχρηματοδοτούμενων δανειακών συμβάσεων διατηρούνται και ως προς την εξασφάλιση των νέων συμβάσεων, βάσει της παρ. 2β του άρθρου 73 του ν. 4445/2016», είναι ερμηνευτέος κατά τα διαλαμβανόμενα στη σκέψη II της παρούσας. Επομένως, ο ως άνω όρος δεν έχει την έννοια ότι προς εξασφάλιση – εξυπηρέτηση του δανείου εκχωρείται κάποιο έσοδο του Δήμου ..., πέραν των αναφερομένων στον όρο 8α του σχεδίου, ήτοι πέραν του συνόλου των δυναμένων να εκχωρηθούν με βάση τις διατάξεις της παρ. 5 του άρθρου 176 του ισχύοντος Κ.Δ.Κ. εσόδων του Δήμου ..., αλλά ότι οι απαιτήσεις του Τ.Π.Δ. από την ελεγχόμενη σύμβαση ικανοποιούνται από τα εκχωρούμενα έσοδα του Δήμου ... προνομιακώς έναντι τρίτων με βάση το χρόνο σύναψης των αναχρηματοδοτούμενων δανειακών συμβάσεων, στο βαθμό που τα ίδια έσοδα είχαν εκχωρηθεί για την εξυπηρέτηση των εν λόγω (παλαιών) δανείων.

Νομιμότητα του σχεδίου δανειακής σύμβασης μεταξύ του Δήμου ... και του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων, για την αναχρηματοδότηση ήδη συναφθέντων μεταξύ των ανωτέρω φορέων δανείων(...)Με τα δεδομένα αυτά το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο, με το 3677/24.4.2017 έγγραφο του Δημάρχου ... (αριθ. πρωτ. Ε.Σ. 25578/26.4.2017), σχεδίου δανειακής σύμβασης, αντίγραφο του οποίου τηρείται σε ηλεκτρονική μορφή στη Γραμματεία του Κλιμακίου. Επισημαίνεται, όμως, ότι ο προαναφερθείς όρος 7β του ήδη ελεγχόμενου σχεδίου δανειακής σύμβασης δεν έχει την έννοια ότι προς εξασφάλιση - εξυπηρέτηση του δανείου εκχωρείται κάποιο έσοδο του Δήμου ..., πέραν των αναφερομένων στον όρο 7α του σχεδίου, ήτοι πέραν του συνόλου των δυναμένων να εκχωρηθούν με βάση τις διατάξεις της παρ. 5 του άρθρου 176 του ισχύοντος Κ.Δ.Κ. εσόδων του Δήμου (βλ. σχετικά Ε.Σ. VI Τμ. 15/2017, Ζ΄ Κλ. 100, 38/2017), αλλά ότι οι απαιτήσεις του Τ.Π.Δ. από την ελεγχόμενη σύμβαση ικανοποιούνται από τα εκχωρούμενα έσοδα του Δήμου ... προνομιακώς έναντι τρίτων με βάση το χρόνο σύναψης των αναχρηματοδοτούμενων δανειακών συμβάσεων, στο βαθμό που τα ίδια έσοδα είχαν εκχωρηθεί για την εξυπηρέτηση των εν λόγω (παλαιών) δανείων (βλ. Ζ΄ Κλ. 95, 96/2017).

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Κατασκευή δικτύου αποχέτευσης ακαθάρτων (...)Στην υπό κρίση υπόθεση, από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτουν τα ακόλουθα: Με την 17169/7.3.2019 απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών έγινε δεκτό το αίτημα της Δ.Ε.Υ.Α. Ανατολικής ....... για τη χρηματοδότηση του ως άνω έργου, το οποίο εντάχθηκε στο Πρόγραμμα «ΦΙΛΟΔΗΜΟΣ Ι», προκειμένου να χρηματοδοτηθεί μέσω επενδυτικού δανείου από το Τ.Π.Δ., σύμφωνα με τα ειδικώς αναφερόμενα στο άρθρο 69 του ν. 4509/2017, καθώς και την κατ’ εξουσιοδότηση αυτού εκδοθείσα 13022/19.4.2018 Κ.Υ.Α. Κατόπιν τούτου, το διοικητικό συμβούλιο του Τ.Π.Δ. ενέκρινε, κατά την 3680/1/9.4.2019 συνεδρίαση, τη χορήγηση στη Δ.Ε.Υ.Α. Ανατολικής ....... επενδυτικού δανείου ποσού 2.919.882,73 ευρώ, προερχόμενου σε ποσοστό 75% από πόρους της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και σε ποσοστό 25% από πόρους του Τ.Π.Δ. για την εκτέλεση του προαναφερόμενου έργου, καθώς και τους όρους χορήγησης αυτού. Ειδικότερα, ως προς τους όρους χορήγησης του δανείου, προβλέπεται ότι: α) το τμήμα του δανείου που προέρχεται από πόρους της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων θα επιβαρυνθεί με ενδεικτικό σταθερό επιτόκιο 3,31% (το ακριβές ύψος του οποίου θα προσδιοριστεί κατά το χρόνο ανάληψης του εν λόγω ποσού από την Τράπεζα), το δε τμήμα αυτού που προέρχεται από πόρους του Ταμείου θα επιβαρυνθεί με σταθερό επιτόκιο 3,43%, β) το οριστικό ποσό του δανείου πρόκειται να προσδιοριστεί με πρόσθετη πράξη των μερών, μετά την ανάθεση εκτέλεσης του έργου στον ανάδοχο, οπότε θα είναι πλέον γνωστό το συμβατικό τίμημα, γ) η διάρκεια αποπληρωμής του δανείου ορίστηκε σε 15 έτη και η εξυπηρέτησή του, η οποία θα ξεκινήσει την πρώτη ημέρα του πρώτου μήνα του επομένου της ολοκλήρωσης του έργου έτους, πρόκειται να γίνει σε βάρος των πιστώσεων του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (Π.Δ.Ε.) του Υπουργείου Εσωτερικών σε εξαμηνιαίες τοκοχρεολυτικές δόσεις, δ) τα έξοδα του δανείου, με τα οποία θα επιβαρυνθεί η Δ.Ε.Υ.Α., ανέρχονται στο ποσό των 3.000 ευρώ υπέρ του Τ.Π.Δ. και πρόκειται ομοίως να καλυφθούν από πιστώσεις του Π.Δ.Ε. και ε) εφόσον συντρέξει περίπτωση απένταξης της Δ.Ε.Υ.Α. από το Πρόγραμμα Χρηματοδότησης, η τελευταία αναλαμβάνει την υποχρέωση να επιστρέψει στο Τ.Π.Δ. εξ ιδίων πόρων τα ποσά που έχουν εκταμιευθεί υπέρ αυτής, ανεξαρτήτως του αν αυτά έχουν ήδη καταβληθεί από το Π.Δ.Ε. Προς εξασφάλιση δε της εν λόγω υποχρέωσης εκχωρεί στο Τ.Π.Δ. – από τα δυνάμενα να εκχωρηθούν έσοδά της, σύμφωνα με το άρθρο 10 του ν. 1069/1980 (Α΄ 191), όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 5 του ν. 4483/2017 (Α΄ 107) – το ποσό που αναλογεί στις υποχρεώσεις από την υπό σύναψη δανειακή σύμβαση. Ακολούθως, το διοικητικό συμβούλιο της Δ.Ε.Υ.Α. Ανατολικής ....... ενέκρινε, με την 41/2019 απόφαση, τους ίδιους ως άνω όρους σύναψης τοκοχρεωλυτικού επενδυτικού δανείου με το Τ.Π.Δ. 

Νομιμότητα του μεταξύ της  ..... και του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων (Τ.Π.Δ.), σχεδίου πρόσθετης πράξης ρύθμισης δανείων.(...)Με τα δεδομένα αυτά και αφού ληφθεί περαιτέρω υπόψη ότι: α) το ελεγχόμενο   σχέδιο σύμβασης αποτελεί πρόσθετη πράξη ρύθμισης δανείων κατ΄ εφαρμογή της περ. α΄ και  β΄ της παρ. 1 του άρθρου 49 του ν. 3943/2011 και όχι σύμβαση δανείου (με αναχρηματοδότηση) του τελευταίου εδαφίου της παρ. 1α΄ του άρθρου 49 του ν. 3943/2011 και β) περιεχόμενο του ελεγχόμενου σχεδίου συνιστά η μεταβολή του επιτοκίου χορήγησης των αρχικών δανειακών συμβάσεων σε 6,50%, η επιμήκυνση της διάρκειας αποπληρωμής των ήδη χορηγηθέντων δανείων σε 15 έτη και η παρακολούθηση εκ μέρους του Τ.Π.Δ. της εξέλιξης του προγράμματος αποκατάστασης της ...... μέσω διαφόρων δεικτών, ενώ ως προς τους λοιπούς όρους εξυπηρέτησης, εξασφάλισης του δανείου κ.λ.π. γίνεται ρητή παραπομπή στις αρχικές δανειακές συμβάσεις, το Κλιμάκιο άγεται στην κρίση ότι το ελεγχόμενο σχέδιο πρόσθετης πράξης ρύθμισης δανείων συνιστά σύμβαση με την οποία τροποποιούνται όροι δανειακών συμβάσεων, οι οποίες, σε κάθε περίπτωση, δεν υποβλήθηκαν σε προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας από το Ελεγκτικό Συνέδριο. Συνεπώς, η εν λόγω τροποποιητική σύμβαση δεν υπάγεται στον προληπτικό έλεγχο του Κλιμακίου, αφού ο έλεγχος της τελευταίας θα οδηγούσε σε ανεπίτρεπτο παρεμπίπτοντα έλεγχο των ήδη συναφθεισών ως άνω αρχικών δανειακών συμβάσεων. 

Νομιμότητα του σχεδίου δανειακής συμβάσεως.(...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στις προηγούμενες σκέψεις, το Κλιμάκιο κρίνει τα ακόλουθα: α) Η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου συμβάσεως δεν είναι δυνατή, δεδομένου ότι έχει ήδη παρέλθει η αποκλειστική προθεσμία (30.6.2012) που ετέθη προς τούτο με τις διατάξεις του άρθρου 49 παρ. 1 περ. γ΄ του ν. 3943/2011, όπως αυτές συμπληρώθηκαν με τις διατάξεις του άρθρου 2 παρ. 5 του ν. 4038/2012.(...)β) Τόσο η 156/11.10.2011 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου ......, με την οποία αποφασίσθηκε κατά πλειοψηφία η υποβολή αιτήματος προς το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων για τη χορήγηση δανείου, ποσού 709.985,57 ευρώ, με σκοπό την κάλυψη του χρεωστικού ανοίγματος του Δήμου, όσο και οι 174/17.12.2011 και 90/14.6.2012 αποφάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου, με τις οποίες έγιναν δεκτοί οι όροι του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων για τη σύναψη του δανείου δεν είναι νόμιμες, καθόσον δεν προηγήθηκε της εκδόσεώς τους σχετική γνωμοδότηση της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου, σύμφωνα με το άρθρο 72 περ. στ΄ του ν. 3852/2010. (...)γ) Στην 90/14.6.2012 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου, με την οποία αποφασίστηκε η συνομολόγηση δανειακής συμβάσεως ποσού 553.410,86 ευρώ, δεν αναφέρεται το ύψος της ετήσιας τοκοχρεωλυτικής δόσης αυτού, όπως ρητά απαιτείται από τη διάταξη της παρ. 2 του άρθρου 176 του Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα, η έλλειψη δε αυτού του ουσιώδους στοιχείου της απόφασης δεν αναπληρώνεται από κανένα στοιχείο του φακέλου....δ)..ε).στ)....VII. Κατ' ακολουθίαν των ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου δανειακής συμβάσεως μεταξύ του Δήμου ...... και του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων.

Νομιμότητα του σχεδίου δανειακής σύμβασης, ποσού 26.260.501,42 ευρώ, μεταξύ του Δήμου ... και του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων, για την αναχρηματοδότηση ήδη συναφθέντων μεταξύ των ανωτέρω φορέων δανείων .(...)Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο, με το 15181/5.4.2017 έγγραφο του Αντιδημάρχου του Δήμου ... (αριθ. πρωτ. Ε.Σ. 22398/6.4.2017), σχεδίου δανειακής σύμβασης, το οποίο τηρείται σε ηλεκτρονική μορφή στη Γραμματεία του Κλιμακίου. Επισημαίνεται ότι ο όρος 8β του σχεδίου, σύμφωνα με τον οποίο «Οι υφιστάμενες εκχωρήσεις κατά το χρόνο σύναψης των αναχρηματοδοτούμενων δανειακών συμβάσεων διατηρούνται και ως προς την εξασφάλιση των νέων συμβάσεων, βάσει της παρ. 2β του άρθρου 73 του ν. 4445/2016», είναι ερμηνευτέος κατά τα διαλαμβανόμενα στη σκέψη II της παρούσας. Επομένως, ο ως άνω όρος δεν έχει την έννοια ότι προς εξασφάλιση-εξυπηρέτηση του δανείου εκχωρείται κάποιο έσοδο του Δήμου ..., πέραν των αναφερομένων στον όρο 8α του σχεδίου, ήτοι πέραν του συνόλου των δυναμένων να εκχωρηθούν με βάση τις διατάξεις της παρ. 5 του άρθρου 176 του ισχύοντος Κ.Δ.Κ. εσόδων του Δήμου ..., αλλά ότι οι απαιτήσεις του Τ.Π.Δ. από την ελεγχόμενη σύμβαση ικανοποιούνται από τα εκχωρούμενα έσοδα του Δήμου ... προνομιακώς έναντι τρίτων με βάση το χρόνο σύναψης των αναχρηματοδοτούμενων δανειακών συμβάσεων, στο βαθμό που τα ίδια έσοδα είχαν εκχωρηθεί για την εξυπηρέτηση των εν λόγω (παλαιών) δανείων.