Ανάθεση του έργου «Σύνδεση της ευρίας παράκαμψης Πατρών με την πόλη της Πάτρας, με κάλυψη του χειμάρρου Διακονιάρη» (...)Επειδή, εν προκειμένω, όπως έχει ήδη εκτεθεί, στην επίμαχη Α΄ φάση της διαδικασίας (προεπιλογή), αίτηση εκδηλώσεως ενδιαφέροντος δεν υποβλήθηκε από την αιτούσα εταιρεία ως μεμονωμένη εργοληπτική επιχείρηση, αλλά από την (υπό σύστασιν) κοινοπραξία της εταιρείας αυτής με την εταιρεία «.....», η εν λόγω δε κοινοπραξία προεπελέγη, με την ΚΒ/ΦΚ/ΠΤ16/ΠΡ1/91533/15.3.2003 απόφαση του Υφυπουργού ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε., για να συμμετάσχει στην Β΄ φάση του διαγωνισμού. Κατά την γενομένη, όμως, επανάκριση βάσει του ν. 2940/2001, εκ των ανωτέρω κοινοπρακτουσών εταιρειών, η μεν πρώτη (ήτοι η αιτούσα) κατετάγη στην 7η τάξη του Μ.Ε.Ε.Π., η δε δεύτερη («....») στην 6η τάξη του Μ.Ε.Ε.Π., εν όψει δε τούτου η ως άνω υποψήφια κοινοπραξία δεν ενέπιπτε πλέον σε καμμία από τις περιπτώσεις κοινοπραξιών, οι οποίες μπορούν, σύμφωνα με το άρθρο 17.2 της διακηρύξεως, να συμμετέχουν στην εν λόγω Α΄ φάση της διαδικασίας και, ως εκ τούτου, να προεπιλεγούν για την Β΄ φάση του διαγωνισμού και, περαιτέρω, να αναδειχθούν σε ανάδοχο του έργου. Νομίμως, συνεπώς, η ανωτέρω κοινοπραξία, μετά την αρχική απόφαση περί προεπιλογής της, απεκλείσθη, με την ΚΒ/ΦΚ/ΠΤ16/ΠΡ1/98974/18-12-2003 απόφαση του Υφυπουργού ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε., της περαιτέρω διαδικασίας. Δεν ήταν δε δυνατόν, μετά την ως άνω επανάκριση, να προχωρήσει στην Β΄ φάση του διαγωνισμού η αιτούσα εταιρεία ως μεμονωμένη εργοληπτική επιχείρηση, αφού, υπό το σύστημα του εν λόγω διαγωνισμού, δεν είναι δυνατόν, μετά την αξιολόγηση (και, μάλιστα, την προεπιλογή) της προσφοράς συγκεκριμένης συμμετεχούσης κοινοπραξίας, να μεταβληθεί η σύνθεση της κοινοπραξίας αυτής ούτε, βεβαίως, η νομική της μορφή (διά της υποκαταστάσεως μεμονωμένης εργοληπτικής επιχειρήσεως στην θέση της κοινοπραξίας αυτής) . ούτε είναι δυνατόν, εξ άλλου, προσφορά που υποβλήθηκε για λογαριασμό κοινοπραξίας να εξετασθεί για λογαριασμό μιας μόνον εκ των συμμετεχουσών στην κοινοπραξία αυτή εργοληπτικών επιχειρήσεων. Διά ταύτα Απορρίπτει την κρινομένη αίτηση

Δημόσια έργα (...) Υπό τα ανωτέρω δεδομένα και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, η ανάθεση, με την 1575/19.7.2016 πράξη της Οικονομικής Επιτροπής της Περιφέρειας …, της κατασκευής του έργου "Ανακατασκευή χλοοτάπητα γηπέδου ποδοσφαίρου …" στην εργοληπτική επιχείρηση "…." δεν είναι νόμιμη, καθόσον, κατά παράβαση του άρθρου 26 παρ. 1 του ... που ορίζει ότι «η ανάθεση της κατασκευής των δημοσίων έργων γίνεται υποχρεωτικά στην εργοληπτική επιχείρηση ή κοινοπραξία η οποία προσέφερε τη χαμηλότερη τιμή (…)», η ανάθεση δεν έγινε στην ατομική εργοληπτική επιχείρηση ...η οποία κάλυπτε όλες τις προϋποθέσεις συμμετοχής στη δημοπρασία και είχε προσφέρει τη χαμηλότερη τιμή. Ως εκ τούτου, για τον ως άνω λόγο κωλύεται η υπογραφή του υπό κρίση σχεδίου σύμβασης, με το οποίο η κατασκευή του έργου ανατίθεται στην εργοληπτική επιχείρηση "….".

Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Τμήμα κρίνει το μεν ότι για την ανάληψη από την ανάδοχο εργοληπτική επιχείρηση του άνω έργου, που περιλαμβάνει περισσότερες κατηγορίες εργασιών, δεν αρκεί η εγγραφή της στο Μ.Ε.ΕΠ. για την κύρια κατηγορία των οικοδομικών εργασιών, αλλά απαιτείται εγγραφή της και για τις δευτερεύουσες εκείνες κατηγορίες. Το δε ότι η ανάδοχος εργοληπτική επιχείρηση κατέχοντας πτυχίο 2ης Τάξης δεν μπορούσε να αναλάβει την εκτέλεση του συγκεκριμένου έργου καθόσον το κατώτερο προβλεπόμενο όριο για τις εργοληπτικές επιχειρήσεις της τάξης αυτής για έργα που εκτελούνται στο νομό που βρίσκεται η έδρα τους, όπως εν προκειμένω, είναι 87.500,00 ευρώ, που είναι κατά πολύ μεγαλύτερο του ανερχόμενου σε μόλις 6.900,00 ευρώ προϋπολογισμού του ανωτέρω έργου.

Δημόσια έργα-συμπληρωματική σύμβαση:Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο άγεται στην κρίση ότι νομίμως ...εγκρίθηκε η απευθείας ανάθεση των άνω συμπληρωματικών εργασιών στην αρχική ανάδοχο του έργου. Και τούτο διότι η επίμαχη απευθείας ανάθεση βρίσκει αυτοτελές έρεισμα στο άρθρο 28 του ν. 3669/2008, δοθέντος ότι  κατά την υλοποίηση της επίμαχης εργολαβίας απαιτείται η λήψη ιδιαίτερων μέτρων ασφαλείας, τα οποία θα αναιρούνταν ή σε κάθε περίπτωση θα διασαλεύονταν ουσιωδώς στην περίπτωση ανάθεσης των εργασιών της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης σε άλλη, πλην της αρχικής αναδόχου, εργοληπτική επιχείρηση.  

ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΕΡΓΑ:Μη νόμιμη η εξόφληση του 1ου λογαριασμού του έργου «Ανάπλαση δημοτικού σχολείου», διότι μη νόμιμα  υποκαταστάθηκε ο ανάδοχος του έργου από την υπεργολάβο εργοληπτική επιχείρηση, καθόσον η ανωτέρω σύμβαση δεν εγκρίθηκε από τον Δήμο και ο ανάδοχος δεν διατήρησε ποσοστό των εργασιών της σύμβασης έργου που να αντιστοιχεί τουλάχιστο στο 70% της αξίας αυτής (άρθρα 68 και 69 του ν. 3669/2008, ΦΕΚ Α΄ 116/2008).

Δημόσιος διαγωνισμός για την ανάθεση δημοσίου έργου. Η (ισχύουσα) βεβαίωση εγγραφής στο ΜΕΕΠ, ως προϋπόθεση για τη νομότυπη συμμετοχή διαγωνιζομένων. Υποκατάσταση διαγωνιζομένου κατά την εξέλιξη της διαδικασίας του διαγωνισμού.1) Δεν είναι νομότυπη η συμμετοχή σε διαγωνισμό ανάθεσης δημοσίου έργου ατομικής εργοληπτικής επιχείρησης, εφόσον ο ατομικός εργολήπτης και μοναδικό τεχνικό στέλεχος (ως πτυχιούχος του Μητρώου Εμπειρίας Κατασκευαστών) της επιχείρησης, στελέχωσε άλλη εργοληπτική επιχείρηση – ετερόρρυθμη εταιρεία, η οποία εγγράφηκε στο Μητρώο Εργοληπτικών Επιχειρήσεων πριν την ημέρα του διαγωνισμού, με αποτέλεσμα να στερηθεί η ατομική εργοληπτική επιχείρηση τη βεβαίωση εγγραφής της στο ΜΕΕΠ. 2) Δεν επιτρέπεται η υποκατάσταση διαγωνιζομένου, ή η αλλαγή της σύνθεσης διαγωνιζόμενης κοινοπραξίας (με την υποκατάσταση μέλους αυτής), κατά τη διάρκεια του διαγωνισμού. Έννομη συνέπεια της παρά το νόμο γενομένης υποκατάστασης επισύρει ως συνέπεια τον αποκλεισμό του διαγωνιζομένου. (πλειοψ.)

Ανάθεση δημοσίων έργων:Υπό τα ανωτέρω δεδομένα, όπως έχει ήδη κριθεί με την 242/2014 πράξη του Κλιμακίου του, η κατατεθείσα από την εργοληπτική επιχείρηση "….", για το παραδεκτό της συμμετοχής της στο διαγωνισμό για την ανάθεση του ελεγχόμενου έργου, υπεύθυνη δήλωση που υπογράφεται από τον, σύμφωνα με το καταστατικό, νόμιμο εκπρόσωπό της …, με την οποία βεβαιώνει ότι τόσο αυτός όσο και ο άλλος διαχειριστής …. δεν έχουν καταδικαστεί για κάποιο από τα αδικήματα της περίπτωσης 22.2. της διακήρυξης πληρούσε τους όρους της διακήρυξης, καθόσον, σύμφωνα με το άρθρο 23.2.2.α.ii αυτής, απαιτούσε την υποβολή από τη διαγωνιζόμενη εργοληπτική επιχείρηση υπεύθυνης δήλωσης «που υπογράφεται από νόμιμο εκπρόσωπο της επιχείρησης» και βεβαιώνει «ότι τα πρόσωπα που αναφέρονται στην περίπτωση 2 του άρθρου 22», ήτοι οι δύο διαχειριστές της, «δεν έχουν καταδικαστεί για κάποιο από τα αδικήματα της περίπτωσης αυτής», χωρίς να απαιτείται προς τούτο ειδική πληρεξουσιότητα, καθόσον η πιο πάνω δήλωση δεν υπογράφεται από τον … ως φυσικό πρόσωπο για λογαριασμό δικό του και του … αλλά ως, όπως απαιτεί η διακήρυξη, νόμιμο εκπρόσωπο της επιχείρησης που βεβαιώνει, αντλώντας τη σχετική εξουσία απευθείας εκ του καταστατικού της, για την ύπαρξη ή μη συγκεκριμένων ιδιοτήτων στα πρόσωπα που διοικούν την επιχείρηση. Επομένως, η πιο πάνω διαγωνιζόμενη εργοληπτική επιχείρηση πληρούσε τις προϋποθέσεις του νόμου και της διακήρυξης για τη συμμετοχή της στο διαγωνισμό ανάθεσης του ελεγχόμενου έργου.(..)Κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης που αφορά στην ανάθεση, από το Δήμο … στην κοινοπραξία εργοληπτικών επιχειρήσεων με την επωνυμία "…", του έργου "Συντήρηση και επισκευή σχολικών κτιρίων και αύλειων χώρων Δημοτικής Ενότητας …".

Σύμφωνα δε με το άρθρο 22 του πρότυπου τεύχους διακήρυξης τύπου Β, που εγκρίθηκε με την Δ17α/05/116/ΦΝ437/30.9.2008 απόφαση του Υπουργού ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. (Β΄ 2126) και ισχύει υποχρεωτικά για τα μη εμπίπτοντα στο πεδίο εφαρμογής της Οδηγίας 2004/18/ΕΚ δημόσια έργα των οποίων η διακήρυξη της δημοπρασίας εγκρίνεται από 1.12.2008 και εφεξής, «κάθε Εργοληπτική Επιχείρηση, που μετέχει στο διαγωνισμό (…) οφείλει (…) να έχει εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της, όσον αφορά στην καταβολή των φόρων, σύμφωνα με την ισχύουσα Ελληνική Νομοθεσία (…)». Προϋπόθεση, επομένως, για το παραδεκτό της συμμετοχής εργοληπτικής επιχείρησης σε διαγωνισμό αποτελεί η εκπλήρωση των φορολογικών της υποχρεώσεων που απορρέουν από τη δραστηριότητά της, τόσο ως μεμονωμένης επιχείρησης, όσο και ως μέλους κοινοπραξίας.

Δημόσια έργα. Αρμοδιότητες και υποχρεώσεις του επιβλέποντα Μηχανικού και της Διευθύνουσας Υπηρεσίας Δημ. Έργου, που κατασκευάζεται από Ανάδοχο Εργοληπτική Επιχείρηση, ως προς τα θέματα Ασφάλειας και Υγείας των εργαζομένων σε αυτό. Περί εκτελέσεως δημόσιου έργου, για τα θέματα που αφορούν την ασφάλεια των εργαζομένων και τη πρόληψη των ατυχημάτων, ο ανάδοχος που έχει καθ όλη τη διάρκεια του έργου τη διεύθυνση αυτού, και η οποία ασκείται στους τόπους κατασκευής από τεχνικούς υπαλλήλους του αναδόχου που έχουν τα κατάλληλα προσόντα, έχει αποκλειστικά την υποχρέωση δια του υπευθύνου του «επί τόπου του έργου μηχανικού» να τηρεί όλα τα αναγκαία μέτρα ασφάλειας που προβλέπονται από τις ισχύουσες διατάξεις και τη σύμβαση και να εκπονεί με δική του ευθύνη κάθε σχετική μελέτη (στατική ικριωμάτων, μελέτη προσωρινής σήμανσης του έργου). Πέραν όμως των υποχρεώσεων αυτών του αναδόχου και ο επιβλέπων μηχανικός του έργου που έχει ορισθεί από την Διευθύνουσα Υπηρεσία, έχει την υποχρέωση να ασκεί συστηματικά και ουσιαστικό έλεγχο στη λήψη και τήρηση των αναγκαίων μέτρων ασφαλείας από την ανάδοχο εργοληπτική επιχείρηση, όπως αυτά προβλέπονται από τις ισχύουσες διατάξεις και τη σύμβαση και να υποδεικνύει στον ανάδοχο τη λήψη κάθε αναγκαίου μέτρου στην περίπτωση που το έργο εκτελείται χωρίς να τηρούνται αυτά. Η εκπλήρωση αυτών των υποχρεώσεων εμπίπτει στα καθήκοντα του επιβλέποντα μηχανικού επί δημοσίου έργου, όπως αυτά προσδιορίζονται στις προαναφερθείσες διατάξεις των άρθρων 6 του Ν 1418/84 και 28 του ΠΔ 609/85.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ (..) ζητείται η ανάκληση της 109/2015 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης για την ανάθεση από τον αιτούντα Δήμο στην ήδη παρεμβαίνουσα εργοληπτική επιχείρηση της εκτέλεσης του έργου (..) Το Κλιμάκιο με την προσβαλλόμενη πράξη του έκρινε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης με την ανάδοχο και ήδη παρεμβαίνουσα εργοληπτική επιχείρηση «Κ. ... Α.Τ.Ε.» για την εκτέλεση του ως άνω έργου, καθόσον από τα τεύχη δημοπράτησης αυτού δεν μπορεί να διακριβωθεί με σαφήνεια τι περιλαμβάνεται τελικά στο τεχνικό και οικονομικό αντικείμενό του, με συνέπεια να παραβιάζονται οι αρχές της διαφάνειας και του ανταγωνισμού και να υπάρχει κίνδυνος, κατά το στάδιο εκτέλεσης του έργου, να διευρυνθεί ή να μειωθεί το αντικείμενό του, ήτοι να εκτελεσθεί έργο διάφορο πλέον ή έλασσον αυτού που δημοπρατήθηκε.(..) Όμως, όπως βάσιμα προβάλλεται με την κρινόμενη αίτηση, ...τεχνικής περιγραφής οικοδομικών εργασιών, σε συνδυασμό ιδίως με τις αναλυτικές, κατ’ είδος και ποσότητα, περιγραφές των οικοδομικών και Η/Μ εργασιών που εμπεριέχονται στους προαναφερόμενους ...προϋπολογισμούς μελετών οικοδομικών και Η/Μ εργασιών, προκύπτει ανενδοίαστα και με σαφήνεια το τεχνικό και οικονομικό αντικείμενο του επίμαχου έργου και, ως εκ τούτου, δεν γεννάται ζήτημα παραβίασης των αρχών της διαφάνειας και του υγιούς και ελεύθερου ανταγωνισμού, ούτε συντρέχει κίνδυνος εκτέλεσης έργου διάφορου του δημοπρατηθέντος, όπως εσφαλμένα δέχθηκε με την προσβαλλόμενη πράξη του το Κλιμάκιο. Τούτο, άλλωστε, καταδεικνύεται και από το γεγονός ότι στον επίμαχο διαγωνισμό συμμετείχε, κατά τα ανωτέρω, μεγάλος αριθμός εργοληπτικών επιχειρήσεων (15), οι οποίες προσέφεραν ικανοποιητικά ποσοστά έκπτωσης ...., χωρίς να ασκήσουν οιεσδήποτε ενστάσεις κατά των όρων της διακήρυξης ή να ζητήσουν διευκρινίσεις σχετικά με το οικονομικό και τεχνικό αντικείμενο του δημοπρατούμενου έργου. (..) Aνακαλει την 109/2015 πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.)