Νομίμως, καταρχήν, καταβάλλεται στον ανάδοχο του έργου αποζημίωση για το τεκμαιρόμενο όφελος από τη μη εκτέλεση εργασιών, αφού η σύμβαση ανάθεσης του δημοτικού έργου διαλύθηκε από υπαιτιότητα του Δήμου και δεν είχαν εκτελεστεί καθόλου εργασίες. Πλην όμως ειδικότερα αυτή η δαπάνη δεν είναι νόμιμη, καθόσον εσφαλμένα συνυπολογίστηκε στο αρχικό συμβατικό αντικείμενο για τον προσδιορισμό της εν λόγω αποζημίωσης η δαπάνη αναθεώρησης (άρθρο 9 του ν.1418/1984 και άρθρο 50 του π.δ. 609/1985).

Σύμβαση ανάθεσης δημοτικού έργου:..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη το Κλιμάκιο κρίνει ότι εφόσον στην προκειμένη περίπτωση η σύμβαση ανάθεσης του ως άνω δημοτικού έργου διαλύθηκε από υπαιτιότητα του Δήμου και δεν είχαν εκτελεστεί καθόλου εργασίες, νομίμως καταρχήν καταβάλλεται στον ανάδοχο του έργου αποζημίωση για το τεκμαιρόμενο όφελος από τη μη εκτέλεση εργασιών. Πλην όμως η δαπάνη αυτή, κατά τα ειδικότερα γενόμενα δεκτά ανωτέρω, δεν είναι νόμιμη, καθόσον εσφαλμένως συνυπολογίστηκε στο αρχικό συμβατικό αντικείμενο για τον προσδιορισμό της εν λόγω αποζημίωσης η δαπάνη αναθεώρησης, ποσού 5.771,71 ευρώ. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δαπάνη είναι μη νόμιμη και αυτό δεν πρέπει να θεωρηθεί.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:..ζητείται η ανάκληση της 545/2012 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.Με τα δεδομένα αυτά το Τμήμα κρίνει, κατ’ αποδοχή του σχετικού λόγου ανάκλησης, ότι ο Κανονισμός Ανάθεσης και Εκτέλεσης Έργων (Κ.Α.Ε.Ε.) της αιτούσας δεν καταλείπει κενό ως προς το ζήτημα της συγκρότησης των Επιτροπών Διαγωνισμού, ώστε να εφαρμόζεται συμπληρωματικά η νομοθεσία δημοσίων έργων, καθώς σύμφωνα με τη ρύθμιση του άρθρου 16 του Κ.Α.Ε.Ε. τόσο ο αριθμός όσο και τα πρόσωπα των επιτροπών ορίζονται κατά απόλυτη διακριτική ευχέρεια από την εταιρεία, πρακτική που τηρείται άλλωστε πάγια, χωρίς ποτέ στο παρελθόν να έχει ανακύψει πρόβλημα στο διενεργούμενο από το Ελεγκτικό Συνέδριο προσυμβατικό έλεγχο ..Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, εφόσον υφίσταται έστω και ένας βάσιμος λόγος μη νομιμότητας της ελεγχόμενης διαγωνιστικής διαδικασίας ανάθεσης του επίμαχου έργου, η προσβαλλόμενη πράξη δεν πρέπει να ανακληθεί και η κρινόμενη αίτηση πρέπει να απορριφθεί. Τέλος, πρέπει να διαταχθεί η κατάπτωση του κατατεθέντος για την άσκησή της παραβόλου.

ΑΠΕΥΘΕΙΑΣ ΑΝΑΘΕΣΗ ΕΡΓΩΝ. (..) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στη σκέψη 2, κρίνεται ότι ούτε στις 30 και 31/31.3.2015 αποφάσεις της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου ... περί της απευθείας ανάθεσης των εκτιθέμενων στη σκέψη 3 έργων, συνολικής προϋπολογισθείσας δαπάνης ποσού 90.000 ευρώ με Φ.Π.Α., ούτε στα λοιπά στοιχεία του φακέλου εξειδικεύεται η όλως επείγουσα ανάγκη ή ο σοβαρός επικείμενος κίνδυνος που προκλήθηκαν από συγκεκριμένα πραγματικά περιστατικά, τα οποία να μπορούν να χαρακτηριστούν απρόβλεπτα και έκτακτα, ενώ η πρόκληση ζημιών στα οδοστρώματα των δρόμων με την πάροδο των ετών λόγω της επιβάρυνσής τους από τους καιρικούς και άλλους παράγοντες είναι αναμενόμενη και μπορεί να προβλεφθεί (πρβλ. Ε.Σ. Πράξη VII Τμ. 168/2008). Η ανωτέρω κρίση επιρρωννύεται και από το γεγονός της ιδιαιτέρως μεγάλης χρονικής απόστασης μεταξύ των αποφάσεων απευθείας ανάθεσης της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου ... (31.3.2015) και της υπογραφής των σχετικών συμβάσεων (11.5.2016), κατά την οποία ήταν δυνατόν να τεθεί σε κίνηση η διαδικασία διενέργειας διαγωνισμών για την ανάδειξη αναδόχων..Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη με τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα δαπάνη δεν είναι νόμιμη και τα 1 και 2, οικονομικού έτους 2017, χρηματικά εντάλματα πληρωμής δεν πρέπει να θεωρηθούν.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Σχέδιο σύμβασης που αφορά στην εκτέλεση, μετά τη διάλυση της αρχικής εργολαβίας, (...) Από το συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων συνάγεται ότι σε περίπτωση διάλυσης της σύμβασης με υπαιτιότητα του φορέα κατασκευής ή του κυρίου του έργου, η προϊσταμένη αρχή, εφόσον αποφασίσει την ολοκλήρωση του έργου, προσκαλεί τον επόμενο κατά σειρά μειοδότη του διενεργηθέντος διαγωνισμού, στον οποίο αναδείχθηκε ο αρχικός ανάδοχος, και του προτείνει να αναλάβει αυτός το έργο ολοκλήρωσης της εργολαβίας που διαλύθηκε, με τους ίδιους όρους και προϋποθέσεις και με βάση την προσφορά που υπέβαλε στο διενεργηθέντα διαγωνισμό. Η διαδικασία αυτή αποτελεί συνέχεια της προηγηθείσας διαγωνιστικής διαδικασίας και εντάσσεται σ’ αυτήν, με πρόσκληση του επόμενου κατά σειρά μειοδότη (και, αν αυτός αρνηθεί με πρόσκληση του αμέσως επόμενου μειοδότη), καθίσταται δε αναγκαία για την ολοκλήρωση του έργου, για την εκτέλεση του οποίου έχει ήδη υπογραφεί η οικεία σύμβαση, πλην όμως αυτή διαλύθηκε κατόπιν αιτήσεως του αρχικού αναδόχου, λόγω υπαιτιότητας του φορέα κατασκευής ή του κυρίου του έργου (βλ. Ελ.Συν. VI Τμ. αποφ. 804/2012, 3137/2010).(...) Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι από τον έλεγχο των υποβληθέντων σ’ αυτό στοιχείων δεν συντρέχει λόγος που να κωλύει την υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης.

Επισκευή και αντικαταστάση κατεστραμμένων αρμών...Με δεδομένα τα ανωτέρω, το Κλιμάκιο διαπιστώνει ότι οι εργασίες της ελεγχόμενης 1ης Συμπληρωματικής Σύμβασης του έργου, που συνίστανται, σύμφωνα με τον 2ο ΑΠΕ, στην αντικατάσταση του επίμαχου αρμού στη γέφυρα .... (μεταλλικού τύπου οδοντωτός) με νέας τεχνολογίας ελαστομεταλλικό αρμό μεγάλης μετατόπισης, συνέχονται με το τεχνικό αντικείμενο της αρχικής σύμβασης και δεν περιλαμβάνονται σε αυτό. Περαιτέρω, λαμβάνοντας υπόψη το μεν ότι κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας οι προς αποκατάσταση φθορές γεφυρών είναι ένα μέγεθος δυναμικό, το οποίο συναρτάται με την επίδραση των φορτίων κυκλοφορίας, των καιρικών συνθηκών και των φυσικών φαινομένων (σεισμών), το δε ότι στο από 2.1.2019 έγγραφο της αρμόδιας τεχνικής υπηρεσίας βεβαιώνεται ότι η υποχώρηση του επίμαχου αρμού συνέβη απροειδοποίητα, το Κλιμάκιο κρίνει, ενόψει και της διαπιστωθείσας από τις αρμόδιες τεχνικές υπηρεσίες του φορέα κατεπείγουσας, λόγω επικινδυνότητας της γέφυρας, ανάγκης αντικατάστασης του επίμαχου αρμού, ότι συντρέχει εν προκειμένω το στοιχείο του απροβλέπτου, επιπλέον δε, ότι οι επίμαχες συμπληρωματικές εργασίες είναι απολύτως αναγκαίες για την επιτυχή ολοκλήρωση του εκτελούμενου έργου, ενώ η αναλογούσα επί πλέον αμοιβή για την εκτέλεση των ελεγχόμενων συμπληρωματικών εργασιών δεν υπερβαίνει το 50% της αρχικής συμβατικής δαπάνης, και συνεπώς, δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου συμπληρωματικής σύμβασης, το οποίο επισυνάπτεται στην παρούσα Πράξη και αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της.

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ - ΑΓΟΡΕΣ.Ανάθεση - Διαδικασία διαγωνισμού - κατάτμηση:Νόμιμη η δαπάνη Δημοτικής Επιχείρησης Ύδρευσης Αποχέτευσης, ποσού 13.530 ευρώ για την προμήθεια από εταιρεία 200 τόνων θερμού ασφαλτομίγματος, καθόσον η ως άνω σύμβαση προμήθειας διέπεται καταρχήν, ως εκ του φορέα διενέργειάς της, από τις διατάξεις του Ε.Κ.Π.Ο.Τ.Α. και σύμφωνα δε με τις διατάξεις του εν λόγω Κανονισμού, νόμιμος λόγος προσφυγής στη διαδικασία ανάθεσης προμήθειας με διαπραγματεύσεις, χωρίς προηγούμενη δημοσίευση διακήρυξης, είναι η συνδρομή κατεπείγουσας ανάγκης για λόγους που δεν οφείλονται σε υπαιτιότητα της αναθέτουσας αρχής. Στην προκειμένη περίπτωση, η εξάντληση του φυσικού αντικειμένου της προηγούμενης σύμβασης προμήθειας πριν από την πάροδο του συμβατικού χρόνου, λόγω προφανώς αυξημένων αναγκών της Δ.Ε.Υ.Α. δύναται να θεωρηθεί κατεπείγουσα περίπτωση, η οποία δεν ήταν δυνατόν να προβλεφθεί εξαρχής και η οποία δικαιολογεί την προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία της απευθείας ανάθεσης προμήθειας με το ίδιο ως άνω αντικείμενο.

Καταβολή στους φερόμενους ως δικαιούχους υπαλλήλους, της αξίας του γάλακτος, το οποίο αυτοί δικαιούνταν για το έτος 2015(...)Με τα δεδομένα αυτά το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν θεμελιώνεται αντικειμενική αδυναμία του Δημοτικού Βρεφοκομείου ..... να χορηγήσει στους δικαιούχους  εργαζομένους γάλα τύπου εβαπορέ ή μακράς διαρκείας. Τούτο διότι, η αδυναμία αυτή του ..... δεν είναι αντικειμενική αλλά οφείλεται στην έλλειψη προγραμματισμού από την πλευρά του και ειδικότερα στην έλλειψη έγκαιρης μέριμνας να εκκινήσει τη σχετική διαδικασία ανάθεσης προμήθειας γάλακτος  μακράς διαρκείας ή τύπου εβαπορέ εντός του έτους 2014, ώστε από 1.1.2015 οπότε και δημιουργήθηκε η σχετική υποχρέωση να είναι σε θέση να εκπληρώσει την παροχή του ως άνω είδους ατομικής προστασίας. Αντίθετα η έγκριση της διαγωνιστικής διαδικασίας τον Αύγουστο  του έτους 2014 καταδεικνύει ότι η  καθυστέρηση στην εκπλήρωση της παροχής οφείλεται αποκλειστικά σε υπαιτιότητα των αρμοδίων για τη διενέργεια των διαγωνισμών, διοικητικών οργάνων, τα οποία παρέλειψαν να εκκινήσουν εγκαίρως, τις σχετικές διαδικασίες. (...)Κατ' ακολουθία αυτών, η εντελλόμενη με το  υπό κρίση χρηματικό ένταλμα, δαπάνη είναι μη νόμιμη και συνεπώς, αυτό, δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Επισκευή λιμένα....Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν στην υπό στοιχ. II σκέψη της παρούσας η αιτούσα εταιρεία δεν θεμελιώνει σπουδαίο έννομο συμφέρον για την ανάκληση της πράξεως του αναπληρωτή Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Νομό ..., αφού από την ευδοκίμηση της αίτησης αυτής δεν αποκομίζει καμιά ωφέλεια. Τούτο δε, διότι ακόμη και αν ήθελε κριθούν ως βάσιμοι οι λόγοι ανάκλησης και κατά παραδοχή της εξεταζόμενης αίτησης ανακληθεί η προσβαλλομένη και ματαιωθεί η απευθείας ανάθεση του ελεγχόμενου έργου στον προαναφερόμενο εργολήπτη, τούτο δεν θα συνεπάγετο ευμενή μεταβολή της νομικής και πραγματικής κατάστασης της αιτούσας, δηλαδή δεν θα είχε σαν αποτέλεσμα την ανάθεση του ελεγχόμενου έργου σε αυτήν. Η μόνη ωφέλεια που μπορεί να αποκομίσει η αιτούσα από την ευδοκίμηση της αίτησής της συνίσταται στο ενδεχόμενο, υπό την προϋπόθεση επανάληψης της διαδικασίας και συμμετοχής της σε αυτήν πιθανόν να ανακηρυχθεί ανάδοχος. Η μελλοντική, όμως, και αβέβαιη αυτή προσδοκία δεν αρκεί προς θεμελίωση εννόμου συμφέροντος αυτής προσωπικού, άμεσου και ενεστώτος για την ανάκληση της προσβαλλόμενης πράξεως. Επίσης, δεν αρκεί για τη θεμελίωση εννόμου συμφέροντος η επίκληση του ενδιαφέροντος της αιτούσας για την εν γένει νομότυπη διεξαγωγή των διαδικασιών ανάθεσης των έργων του δημόσιου τομέα, αφού το ενδιαφέρον αυτό θα μπορούσε να επικαλεστεί οποιοσδήποτε εργολήπτης, ασχέτως της συμμετοχής του ή μη στην επίμαχη διαδικασία, αλλά και κάθε διοικούμενος με συνέπεια τη μετατροπή της αίτησης ανάκλησης από ένδικο βοήθημα χορηγούμενο στους προσωπικώς θιγόμενους από το αποτέλεσμα του πρωτοβάθμιου ελέγχου που ασκεί το Ελεγκτικό Συνέδριο, όπως τη θέλησε ο νομοθέτης (βλ. εισηγητική έκθεση του ν. 3060/2002), σε «λαϊκή αγωγή» για την προστασία γενικών και απρόσωπων συμφερόντων. Αντίθετα μετ’ εννόμου συμφέροντος προσωπικού, άμεσου και ενεστώτος παρεμβαίνουν στην παρούσα δίκη υπέρ του κύρους της προσβαλλόμενης πράξης τόσο ο αναδειχθείς ως ανάδοχος του έργου όσο και η αναθέτουσα αρχή, όπως οι σχετικοί ισχυρισμοί τους αναπτύσσονται στο από 2.11.2011 σημείωμα και 21.11.2011 υπόμνημα του πρώτου και από 21.11.2011 υπόμνημα της δεύτερης.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι η αίτηση ανακλήσεως της εταιρείας «.....» πρέπει να απορριφθεί ως απαράδεκτη, να γίνουν αντίστοιχα δεκτές οι παρεμβάσεις του .... και του Δημοτικού Λιμενικού Ταμείου ... και να διαταχθεί η κατάπτωση υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου του παραβόλου που κατατέθηκε από την αιτούσα για την άσκησής της.

Οι ανωτέρω διατάξεις (άρθρο 30 3669/2008) έχουν την έννοια ότι το Κλιμάκιο ελέγχει τη νομιμότητα των πράξεων, που εκδίδονται στο πλαίσιο της διαδικασίας για την ανάδειξη αναδόχου δημοσίου έργου (χρηματοδοτούμενου από εθνικούς πόρους) καθώς και του σχεδίου της οικείας σύμβασης, όταν η προϋπολογιζόμενη δαπάνη υπερβαίνει το ποσό των 1.000.000 ευρώ (χωρίς ΦΠΑ). Ο ως άνω έλεγχος νομιμότητας, ο οποίος αποτελεί ουσιώδη τύπο της διαδικασίας σύναψης δημόσιων συμβάσεων, ασκείται κατά το στάδιο προ της υπογραφής και, κατά μείζονα λόγο, προ της έναρξης της εκτέλεσης των οικείων συμβάσεων, αποσκοπώντας αφενός μεν στη διασφάλιση της διαφάνειας κατά τη διαδικασία ανάθεσης των συμβάσεων δημοσίων έργων και αφετέρου στην πρόληψη τυχόν παραβάσεων της κείμενης νομοθεσίας, με στόχο την αποφυγή κατάρτισης και εκτέλεσης άκυρων συμβάσεων. Ο νομοθέτης, επομένως, θέλησε προληπτικό και όχι κατασταλτικό έλεγχο νομιμότητας, που προϋποθέτει έργο του οποίου οι εργασίες πρόκειται να εκτελεστούν με βάση την ελεγχθείσα και κριθείσα ως νόμιμη σχετική διαδικασία, που απολήγει στην υπογραφή της οικείας σύμβασης. Συνεπώς, σε περίπτωση που υποβληθεί στο Κλιμάκιο σύμβαση εκτέλεσης έργου, η οποία έχει υπογραφεί και έχει αρχίσει να εκτελείται, αυτό στερείται πλέον της χρονικής αρμοδιότητας να προβεί στον έλεγχο της νομιμότητάς της (π.ρ.β.λ. Ε.Σ. 2497, 2498, 2499/2010, 1468/2009 κ.α.). Περαιτέρω, ο έλεγχος νομιμότητας διενεργείται και στις συμπληρωματικές συμβάσεις, ακόμη και όταν η προϋπολογιζόμενη δαπάνη αυτών υπολείπεται των 1.000.000 ευρώ και η αρχική τους σύμβαση έχει υποβληθεί σε έλεγχο νομιμότητας από το Κλιμάκιο. Και τούτο διότι εάν, αντιθέτως, ετίθετο ως αφετηρία ελέγχου των συμπληρωματικών συμβάσεων το ποσό που θεσπίζεται για τον έλεγχο των αρχικών, μεγάλος αριθμός των συμπληρωματικών συμβάσεων θα καθίστατο ανέλεγκτος, γεγονός που θα υπερακόντιζε το σκοπό του νομοθέτη για υπαγωγή στον έλεγχο νομιμότητας που διενεργεί το Ελεγκτικό Συνέδριο και των τελευταίων, οι οποίες, άλλωστε, αποτελούν παρακολούθημα των αρχικών και η κατάρτισή τους με τον ανάδοχο ήδη εκτελούμενου έργου αποτελεί εξαιρετική διαδικασία ανάθεσης και εφαρμόζεται μόνο υπό τις περιοριστικά αναφερόμενες στο νόμο προϋποθέσεις, η πλήρωση των οποίων επιβάλλεται, οπωσδήποτε, να ελέγχεται.