Επιμελητήρια. Ορκωτοί ελεγκτές. Διαχειριστικός έλεγχος. Οπου προβλέπεται ρητά με κατ ιδίαν διατάξεις τακτικός έλεγχος της οικονομικής διαχειρίσεως και των οικονομικών καταστάσεων των Επιμελητηρίων του Ν 2081/1992, αυτός ασκείται υποχρεωτικά από ορκωτούς ελεγκτές, άλλως δεν αποκλείεται να ανατεθεί σε ορκωτούς ελεγκτές κάθε οικονομικός έλεγχος που θα αποφάσιζε ενδεχομένως το Διοικητικό Συμβούλιο του Επιμελητηρίου ή ο Υπουργός Εμπορίου που εγκρίνουν την οικονομική διαχείριση των Επιμελητηρίων.

«Προσυμβατικός έλεγχος συμβάσεων από το Ελεγκτικό Συνέδριο».ΕΓΚ.7/2005

ΘΕΜΑ: «Προληπτικός έλεγχος δαπανών ΟΤΑ α΄ βαθμού και Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου από το Ελεγκτικό Συνέδριο»

Νομιμότητα έκδοσης χρηματικού εντάλματος πληρωμής σε υπόθεση σύμβασης προμήθειας για την οποία δεν τηρήθηκε ο προβλεπόμενος προσυμβατικός έλεγχος από το Ελεγκτικό Συνέδριο.(...)Η έκδοση χρηματικού εντάλματος πληρωμής σε υπόθεση σύμβασης προμήθειας αγαθών για την οποία δεν τηρήθηκε ο προβλεπόμενος από τον νόμο προσυμβατικός έλεγχος από το Ελεγκτικό Συνέδριο δεν είναι νόμιμη, η δε παρά ταύτα έκδοση αυτού είναι αιτία έκδοσης καταλογιστικής πράξης κατά των υπευθύνων οργάνων του Φορέα.

Παροχή υπηρεσιών υποστήριξης εκκαθάρισης της επιχείρησης.Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη ΙΙ της παρούσας, η ανάθεση της εκτέλεσης του εν προκειμένω συμβατικού αντικειμένου στο φερόμενο ως δικαιούχο του ελεγχόμενου χρηματικού εντάλματος λογιστή, δεν είναι, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από τον διαφωνούντα Επίτροπο, νόμιμη. Και τούτο, διότι η ανάθεση αυτή έλαβε χώρα ανεπιτρέπτως, παρά το γεγονός ότι η διεκπεραίωση της διαδικασίας εκκαθάρισης της ίδιας επιχείρησης «....», είχε ήδη ανατεθεί από την Περιφέρεια ... (με την απόφαση 79/6ης Συνεδρ. 26.5.2012 του Περιφερειακού Συμβουλίου), από το έτος 2012, στους ορκωτούς ελεγκτές …, ως τακτικό ελεγκτή και …, ως αναπληρωματικό ελεγκτή, έναντι αμοιβής (ύψους 3.500,00 ευρώ, πλέον Φ.Π.Α. για κάθε χρήση από το 2007 - 2010) σύμφωνα με τα οριζόμενα στην Υ.Α. 54706/30.12.2011, και μάλιστα, ακολούθως, μετά τη λήξη του χρόνου που είχε ορισθεί για τη διενέργεια της ως άνω εκκαθάρισης (τρία έτη), η διάρκεια της σύμβασης με τους ως άνω δύο ορκωτούς ελεγκτές είχε παραταθεί για δύο (2) επιπλέον έτη, έναντι πρόσθετης - για το επιπλέον διάστημα της παράτασης- αμοιβής, ύψους 19.500,00 ευρώ πλέον Φ.Π.Α. Κατόπιν αυτών η ανάθεση από την Περιφέρεια ... και στον φερόμενο ως δικαιούχο τρίτο ιδιώτη λογιστή, … όμοιων υπηρεσιών, που επίσης αποσκοπούν στη διεκπεραίωση της εκκαθάρισης της ως άνω επιχείρησης, έναντι πρόσθετης –σε σχέση με αυτή που είχε συμφωνηθεί με τους ορκωτούς ελεγκτές - αμοιβής, είναι μη νόμιμη, καθώς παραβιάζει τους όρους διενέργειας της εν λόγω δαπάνης, τους οποίους θέτει η προαναφερόμενη Υ.Α. για την ανάθεση εργασιών εκκαθάρισης επιχειρήσεων των καταργούμενων νομαρχιακών αυτοδιοικήσεων, σύμφωνα με τους οποίους η ανάθεση γίνεται σε δύο (2) ορκωτούς ελεγκτές (και όχι ιδιώτες λογιστές), αριθμός που προφανώς κρίθηκε από τον κανονιστικό νομοθέτη επαρκής για τη διεκπεραίωση των ως άνω εργασιών εκκαθάρισης. Επιπλέον η ανάθεση αυτή συνεπάγεται για την Περιφέρεια ... δαπάνη για τις ίδιες υπηρεσίες σε δύο δικαιούχους, κατά παράβαση της αρχής της νομιμότητας αλλά και της οικονομικότητας, ως μερικότερης εκδήλωσης του δημοσίου συμφέροντος, η οποία πρέπει να διέπει τη δράση και τη λειτουργία των δημοσίων υπηρεσιών....Λαμβανομένου, τέλος υπόψη του ότι από τη στιγμή που τεθεί σε εκκαθάριση το νομικό πρόσωπο και ορισθεί εκκαθαριστής, αποκλειστικά αρμόδιος για την υποβολή δηλώσεων (εισοδήματος, Φ.ΠΑ., Μητρώο) στη φορολογική διοίκηση είναι μόνο ο εκκαθαριστής και περαιτέρω ότι στην έννοια της «διαδικασίας της εκκαθάρισης» εμπίπτει η διενέργεια όλων ανεξαιρέτως των απαραίτητων ενεργειών, που κατατείνουν στη διεκπεραίωση των πάσης φύσεως εκκρεμών υποθέσεων της υπό καθεστώς εκκαθάρισης τελούσας επιχείρησης ...Κατόπιν των ανωτέρω, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη και το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί

Περαιτέρω, από το συνδυασμό της διάταξης αυτής και των αναφερόμενων στην προηγούμενη σκέψη συνάγεται ότι ο ασκούμενος από το Ελεγκτικό Συνέδριο προληπτικός έλεγχος νομιμότητας επεκτείνεται και στην περίπτωση συμβάσεων, οι οποίες, ανεξάρτητα από το οικονομικό αντικείμενό τους, τροποποιούν τους όρους κύριων ή συμπληρωματικών συμβάσεων που έχουν υποβληθεί στον ανωτέρω έλεγχο, καθόσον σκοπός των διατάξεων που προεκτέθηκαν είναι η θεσμοθέτηση μιας ολοκληρωμένης και αποτελεσματικής διαδικασίας ελέγχου της νομιμότητας των δημοσίων συμβάσεων, ο έλεγχος δε αυτός θα ανατρεπόταν ή θα καθίστατο αλυσιτελής στην περίπτωση που θα παρεχόταν στη Διοίκηση η ευχέρεια να συνάπτει ανέλεγκτα συμβάσεις που τροποποιούν τους όρους εκτέλεσης του αντικειμένου της αρχικής σύμβασης και συνεπάγονται επαύξηση της δαπάνης της (βλ. Πράξ. Ζ΄ Κλιμ. 1/2005 και 41/2005). Στην περίπτωση όμως που η κύρια ή συμπληρωματική σύμβαση έχει συναφθεί σε προγενέστερο χρονικό σημείο από το χρόνο έναρξης ισχύος του άρθρου 8 του ν. 2741/1999 και της δι’ αυτού θέσπισης του προληπτικού ελέγχου νομιμότητας των δημοσίων συμβάσεων από το Ελεγκτικό Συνέδριο, η τροποποιητική αυτών σύμβαση δεν μπορεί να υπαχθεί στον ανωτέρω έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Και τούτο διότι η τροποποίηση μιας δημόσιας σύμβασης όταν αυτή δεν αναφέρεται γενικώς και αορίστως στην τροποποιούμενη αλλά τροποποιεί συγκεκριμένους όρους επιφέρει άμεση λειτουργική συσχέτιση της τροποποιούμενης σύμβασης με την τροποποιητική, με συνέπεια η τελευταία να μην έχει το χαρακτήρα αυτοτελούς συμβάσεως και από ουσιαστική άποψη να καθίσταται αναπόσπαστο μέρος της σύμβασης που τροποποιείται, ο δε τυχόν έλεγχος της τροποποιητικής θα είχε ως αποτέλεσμα να ελέγχονται ευθέως ή παρεμπιπτόντως οι τροποποιούμενες συμβάσεις μετά τη σύναψή τους και όχι προληπτικά και ενδεχομένως αφού έχει ολοκληρωθεί και η εκτέλεσή τους, γεγονός που υπερακοντίζει τη βούληση του κοινού νομοθέτη, ο οποίος δεν θέλησε να επεκτείνει το θεσπιζόμενο από τη διάταξη του άρθρου 8 παρ.1 του ν. 2741/1999 έλεγχο νομιμότητας και στις συμβάσεις που καταρτίστηκαν πριν από την ισχύ της, ούτε να αλλοιώσει τον προβλεπόμενο από την ίδια τη διάταξη χαρακτήρα του ελέγχου αυτού, ο οποίος είναι αμιγώς προληπτικός. Κατά συνέπεια, κατά την έννοια του άρθρου 19 παρ. 7 του π.δ. 774/1980, όπως ισχύει, δεν υπάγεται στον προληπτικό έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου τροποποιητική σύμβαση, διαλαμβάνουσα όρους που τελούν σε άμεση συνάρτηση με συγκεκριμένους όρους της τροποποιούμενης και για το λόγο αυτό στερούμενη αυτοτέλειας, αφού ο έλεγχος της θα κατέτεινε, έστω και έμμεσα, στον έλεγχο της αρχικής σύμβασης, η οποία ως συναφθείσα πριν από την έναρξη ισχύος της θεσπίσασας τον προληπτικό έλεγχο διάταξης του άρθρου 8 παρ. 1 του ν. 2741/1999, δεν υπήχθη ούτε μπορεί πλέον να υπαχθεί σε προληπτικό έλεγχο από το κατά χρόνον αναρμόδιο Ελεγκτικό Συνέδριο.

ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ:Δαπάνη που αφορά αμοιβή ιδιωτικής εταιρείας για τον  6ο λογαριασμό του έργου «Συντήρηση και ανακατασκευή πεζοδρομίων και οδών ήπιας κυκλοφορίας στο … Δημοτικό Διαμέρισμα», δεν ελέγχεται προληπτικά από το Ελεγκτικό Συνέδριο, διότι δεν αφορά τον πρώτο, αλλά τον έκτο λογαριασμό της ως άνω σύμβασης εκτέλεσης έργου (άρθρο 1 παρ. 2α του π.δ. 136/2011, ΦΕΚ Α΄ 267/2011), παρά το γεγονός ότι έγινε υποκατάσταση του αρχικού αναδόχου κατά την εκτέλεση του συνόλου του υπολειπόμενου έργου, από τον 6ο λογαριασμό και τους επόμενους αυτού, με απαλλαγή από την ευθύνη του αρχικού αναδόχου. 

Μίσθωση ακινήτου.Με τα δεδομένα αυτά, η υπό σύναψη σύμβαση αποτελεί σύμβαση μίσθωσης ακινήτου και δεν αφορά σε κατασκευή δημόσιου έργου, προμήθεια αγαθών ή παροχή δημόσιας υπηρεσίας, με συνέπεια να μην υπόκειται σε προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας από το Ελεγκτικό Συνέδριο. Ως εκ τούτου, απαραδέκτως υποβάλλεται για έλεγχο ενώπιον του Κλιμακίου τούτου. Η δε περιγραφόμενη στη διάταξη του άρθρου 31 περ. α΄ εδ. εε του ν.4270/2014 (Α΄ 143), όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 36 του ν.4456/2017 (Α΄ 24/1.3.2017), περίπτωση διενέργειας στοχευμένων ελέγχων επί συγκεκριμένων κατηγοριών δαπανών από το Ελεγκτικό Συνέδριο υπό την ιδιότητα του ανεξάρτητου εξωτερικού ελεγκτή, επίκληση της οποίας γίνεται με το 37327/21.2.2018 διαβιβαστικό έγγραφο της Περιφέρειας ...., δεν συνιστά αντικείμενο του διενεργούμενου από το παρόν Κλιμάκιο, προβλεπόμενου στο άρθρο 36 του κυρωθέντος με το άρθρο πρώτο του ν.4129/2013 Κώδικα Νόμων για το Ελεγκτικό Συνέδριο, προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας.  

Οι συμβάσεις του άρθρου 25 του ν. 3649/2008 έχουν ένα ειδικό αντικείμενο, που συνίσταται στην υλοποίηση των υποχρεώσεων του Υπουργείου Εσωτερικών από την ανάληψη της Προεδρίας του 3ου Παγκόσμιου Φόρουμ για τη Μετανάστευση και την Ανάπτυξη (Global Forum on Migration and Development - GFMD). Η ως άνω κατηγορία συμβάσεων υπάγεται, κατ’ αρχάς, σε προληπτικό έλεγχο νομιμότητας από το Ελεγκτικό Συνέδριο, δεδομένου ότι από τη διάταξη του άρθρου 98 παρ. 1 εδ. β΄ του ισχύοντος Συντάγματος θεσπίζεται, πλέον, γενική αρμοδιότητα του Ελεγκτικού Συνεδρίου για όλες τις συμβάσεις που συνάπτουν, μεταξύ άλλων, οι Ο.Τ.Α., ανεξάρτητα από το ιδιαίτερο αντικείμενό τους και την ειδικότερη κατηγορία στην οποία εντάσσονται. Πλην όμως, ο έλεγχος αυτός δεν δύναται να ενεργοποιηθεί πριν από την έκδοση του εκτελεστικού της διάταξης αυτής του Συντάγματος τυπικού νόμου, με τον οποίο ρητά θα υπάγεται για έλεγχο στο Ελεγκτικό Συνέδριο η συγκεκριμένη κατηγορία συμβάσεων (πρβλ. Πράξη Ζ΄ Κλιμακίου 140/2009). Εξάλλου, οι υπό κρίση συμβάσεις δεν υπάγονται σε όσα ρυθμίζονται στο άρθρο 2 του ν. 3060/2002 (ΦΕΚ 242 Α΄/11.10.2002), όπως αυτό ισχύει, το οποίο έχει μεν εκδοθεί μετά την αναθεώρηση του Συντάγματος και την ισχύ του αναθεωρημένου άρθρου 98 παρ. 1 εδ. β΄ αυτού (17-4-2001), συνιστά δε ρύθμιση, με την οποία τροποποιείται υφιστάμενο και πριν από την αναθεώρηση του Συντάγματος νομοθετικό πλαίσιο, με το οποίο ανατέθηκε στο Ελεγκτικό Συνέδριο ο έλεγχος νομιμότητας συγκεκριμένων τριών κατηγοριών συμβάσεων και ορισμένου καθ’ ύψος οικονομικού αντικειμένου. Συνεπώς, το Κλιμάκιο πρέπει να απέχει από τον έλεγχο νομιμότητας των ως άνω σχεδίων συμβάσεων.

Εάν η Επιτροπή Λογιστικής Τυποποίησης & Ελέγχων (ΕΛΤΕ) λαμβάνοντας υπόψη το νομικό πλαίσιο που διέπει τα θέματα προστασίας προσωπικών δεδομένων (Γενικός Κανονισμός Προστασίας Δεδομένων ΓΚΠΔ, GDPR) δύναται να χορηγήσει στο Σώμα Ορκωτών Ελεγκτών και Λογιστών (ΣΟΕΛ), στοιχεία από πειθαρχικές κυρώσεις τις οποίες έχει επιβάλει το Πειθαρχικό Συμβούλιο της ΕΛΤΕ σε ορκωτούς ελεγκτές και λογιστές ή/και σε ελεγκτικές εταιρείες, σύμφωνα με το άρθρο 35 του ν. 4449/2017.(...)Η χορήγηση στοιχείων πειθαρχικών φακέλων, κρίνεται κατ’ αρχήν αναγκαία και πρόσφορη, για τη χορήγηση βεβαιώσεων περί μη πειθαρχικής καταδίκης στους ορκωτούς ελεγκτές. Βέβαια -κατά την άποψή μου- πρέπει να χορηγηθούν, όχι γενικώς για όλους τους ελεγκτές, αλλά μόνο στις περιπτώσεις εκείνες που έχει υποβληθεί αίτηση για χορήγηση βεβαίωσης περί μη πειθαρχικής καταδίκης, ώστε να τηρείται η αρχή της αναλογικότητας για την αιτούμενη διαβίβαση. Εξάλλου εφόσον κριθεί ότι, για την έκδοση των βεβαιώσεων περί μη πειθαρχικής καταδίκης, αρκεί απόσπασμα της πειθαρχικής αποφάσεως, είναι προφανές ότι δεν χρειάζεται να δοθεί ολόκληρος ο πειθαρχικός φάκελος, γιατί κάτι τέτοιο υπερακοντίζει τον σκοπό της επεξεργασίας και κατά συνέπεια παραβιάζει την αρχή της αναλογικότητας. Τέλος, η ΕΛΤΕ οφείλει, ως υπεύθυνος επεξεργασίας, να ενημερώσει το υποκείμενο των δεδομένων για τη διαβίβαση των προσωπικών του δεδομένων στο ΣΟΕΛ, καθόσον παγίως γίνεται δεκτό ότι: ΣτΕ 1847/2017 «….η γνωστοποίηση προς τρίτα πρόσωπα στοιχείων πειθαρχικών διώξεων……, τα οποία δεν εμπίπτουν σε κάποια από τις απαριθμούμενες στην περίπτωση β΄ του άρθρου 2 του ν. 2472/1997 κατηγορίες (αφορά σε θρησκευτικές ή φυλετικές πεποιθήσεις, πολιτικά φρονήματα κ.λ.π.), συνιστά επεξεργασία απλών και όχι ευαίσθητων δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, για την οποία υφίσταται πάντως σε κάθε περίπτωση υποχρέωση προηγούμενης ενημερώσεως του υποκειμένου των δεδομένων ακόμη και όταν, κατ’ εξαίρεση, δεν απαιτείται για την ανακοίνωση των συγκεκριμένων δεδομένων η συγκατάθεση αυτού.