Συνδρομητική Υπηρεσία. Για να έχετε πλήρη πρόσβαση στο mydocman.gr πρέπει να συνδεθείτε: Είσοδος

ΕΣ/ΜΕΙΖ.ΟΛΟΜ./982/2023

Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου

ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ: 715/1979, 4412/2016/Α.2

ΜΕΙΚΤΗ ΣΥΜΒΑΣΗ-ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΡΓΟΥ-ΣΥΜΒΑΣΗ ΑΓΟΡΑΣ ΑΚΙΝΗΤΟΥ:Για να άρει την αμφιβολία ως προς την έννοια των διατάξεων του π.δ/τος 715/1979 και του άρθρου 2 παρ. 1 περιπτ. 6, 7 και 9 του ν. 4412/2016, η οποία παραπέμφθηκε στην Ολομέλεια του Δικαστηρίου με την 241/2023 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου(...)διαπιστώνεται κατ’ αρχάς ότι η ελεγχόμενη σύμβαση έχει ως αντικείμενο, εκτός από την αγορά αυτοτελούς οριζόντιας ιδιοκτησίας που περιλαμβάνει κτήριο υπό ανέγερση και ποσοστό συνιδιοκτησίας επί του αγροτεμαχίου στο οποίο κατασκευάζεται το κτήριο, και τη μελέτη και εκτέλεση από τον πωλητή, για λογαριασμό της αναθέτουσας αρχής, του έργου της αποπεράτωσης του εν λόγω ημιτελούς κτηρίου. Πρόκειται, συνεπώς, για μεικτή σύμβαση, για τον νομικό χαρακτηρισμό της οποίας, εφόσον η ενιαία αξία της (5.422.000,00 ευρώ, μη συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α.) υπερβαίνει το ισχύον κατά τον χρόνο προκήρυξης του 17/21 διαγωνισμού όριο εφαρμογής της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ, όσον αφορά τις δημόσιες συμβάσεις έργων (5.350.000,00 ευρώ), εξεταστέο είναι αν η αναθέτουσα αρχή ασκεί αποφασιστική, κατά τα κριτήρια της νομολογίας του  Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, επιρροή στον σχεδιασμό του υπό κατασκευή κτηρίου. Τέτοια δε καθοριστική, κατά την έννοια της ενωσιακής νομοθεσίας, επιρροή της αναθέτουσας αρχής αποδεικνύεται, στην κρινόμενη υπόθεση, πρώτον, από την, κατά τα Παραρτήματα Α΄ και Γ΄ της διακήρυξης του διαγωνισμού, υποχρέωση υποβολής από τον πωλητή αρχιτεκτονικών προμελετών και, μάλιστα, με διαφορετικές μεταξύ τους προτάσεις, από τις οποίες η αναθέτουσα αρχή θα επέλεγε, όπως και συνέβη, την καταλληλότερη αρχιτεκτονική λύση για την απόλυτη προσαρμογή του υπό ανέγερση κτηρίου στις εξατομικευμένες ανάγκες της.  Δεύτερον, από τις τηρητέες, σύμφωνα με το άρθρο 1.Α του Παραρτήματος Ε΄ της διακήρυξης, ειδικές τεχνικές προδιαγραφές ως προς την εξωτερική τοιχοποιία του κτηρίου, ήτοι, και πάλι, στοιχείο της αρχιτεκτονικής του δομής. Και, τρίτον, από τις λεπτομερώς περιγραφόμενες, επίσης, στο Παράρτημα Ε΄ της διακήρυξης, εσωτερικές διευθετήσεις του κτηρίου, που χαρακτηρίζονται όχι μόνον από την έκταση, αλλά και από την ιδιαιτερότητά τους, ως εκ των όλως αυξημένων απαιτήσεων ηχομόνωσης που επιβάλλει ο προορισμός του κτηρίου, μεταξύ άλλων, για μουσικές δοκιμές και συναυλίες. Μολονότι, επομένως, οι εργασίες αποπεράτωσης του κτηρίου δεν πρόκειται να εκτελεστούν επί τη βάσει προϋπολογισμού, στον οποίον να έχουν εκ των προτέρων καταγραφεί οι ποσότητες και η αξία των εργασιών αυτών, ως είθισται στις συμβάσεις έργων, ο χαρακτήρας της επίμαχης σύμβασης ως, κατά το κύριο αντικείμενό της, δημόσιας σύμβασης έργου δεν μπορεί να αμφισβητηθεί. Επιβεβαιώνεται δε, περαιτέρω, στο μέτρο που τα σχετικά με το οικονομικό αντάλλαγμα στοιχεία, αν και όχι καθοριστικά, δεν μπορεί, πάντως, να μην συνεκτιμώνται, και από το ότι, ενώ η αγοραία αξία του ακινήτου, στην υφιστάμενη κατάσταση του εντός αυτού κτηρίου, έχει εκτιμηθεί σε 1.457.000,00 ευρώ, υπολογίζεται, μετά από την αποπεράτωση του κτηρίου, να ανέλθει στο ποσό των 5.459.000,00 ευρώ (βλ. σκ. 24), γεγονός που καταδεικνύει ότι το τίμημα της σύμβασης ανάγεται, στο μεγαλύτερο ποσοστό του, στην αξία του έργου που θα κατασκευαστεί.(...)Πράγματι, για σύμβαση πώλησης μέλλοντος πράγματος μπορεί να γίνει λόγος στην περίπτωση που συμφωνείται η μεταβίβαση πράγματος το οποίο δεν βρίσκεται μεν στη διάθεση του πωλητή, αλλά πρόκειται να κατασκευαστεί - ή, το αυτό, μετασκευαστεί - εντός ορισμένης προθεσμίας, χωρίς, όμως, καθεαυτή η κατασκευή του πράγματος να συνιστά περιεχόμενο της σύμβασης, στην περίπτωση, δηλαδή, που η κατασκευή του πράγματος είναι ήδη βεβαία και δεν συντελείται αποκλειστικά εξαιτίας της σύμβασης μεταβίβασής του στον αγοραστή. Όταν, αντιθέτως, το αντικείμενο της σύμβασης συνίσταται ακριβώς στην κατασκευή πράγματος το οποίο έχει προσδιοριστεί με βάση τις ιδιαίτερες ιδιότητες που διαθέτει, ασυνήθεις για τα άλλα ομοειδή προς αυτό πράγματα, ούτως ώστε πλήρως να ανταποκρίνεται στις ειδικές, «ατομικές», ανάγκες και επιθυμίες εκείνου που έχει παραγγείλει την κατασκευή του, με συνέπεια, αν ο τελευταίος αρνηθεί να το παραλάβει, να δυσχεραίνεται η διάθεση, από τον κατασκευαστή, του πράγματος σε άλλο ενδιαφερόμενο, αναντίρρητος είναι ο χαρακτήρας της σύμβασης ως σύμβασης έργου(...)Κατ’ ακολουθίαν, ορθώς το Ζ΄ Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου αποφάνθηκε, με την 167/2023 Πράξη του, ότι η υποβληθείσα προς έλεγχο σύμβαση ενέχει στη συγκεκριμένη περίπτωση χαρακτήρα δημόσιας σύμβασης έργου, κατά την έννοια των διατάξεων του άρθρου 2 παρ. 1 περιπτ. 6 και 7 του ν. 4412/2016.Αναπέμπει, κατά τα λοιπά, την υπόθεση στο Ε΄ Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου.


Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)

Σχετικά Έγγραφα

ΕΣ/Κλ.Τμ.7/169/2017

Καταβολή μέρους της αμοιβής της ιδιωτικής κεφαλαιουχικής εταιρείας «...» για την εκτέλεση της σύμβασης «Διερεύνηση τρόπων αξιοποίησης και αναβάθμισης του Ξενία Ναυπάκτου για αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος της περιοχής και ένταξη στις υπάρχουσες δομές του Δήμου», (...) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 2, ενόψει δε του ότι α) δεν  προκύπτει η αξία κάθε επιμέρους ομάδας εργασιών, β) καθεμία από τις δύο φάσεις του έργου περιλαμβάνει εργασίες ίσης περίπου αξίας, αφού το συνολικό συμβατικό τίμημα ανέρχεται σε 24.600 ευρώ και η αξία του παραδοτέου της πρώτης φάσης σε 12.400 ευρώ, γ) ως μελέτη θα μπορούσε να θεωρηθεί μόνο η ομάδα εργασιών που αφορά στις προτάσεις αρχιτεκτονικής (ειδική αρχιτεκτονική μελέτη διατήρησης παραδοσιακού κτηρίου), στατικής (στατική μελέτη φέρουσας κατασκευής κτηρίου) και ενεργειακής (ενεργειακή μελέτη) αναβάθμισης του κτηρίου του Ξενία, η οποία αποτελεί μέρος της δεύτερης φάσης, δ) όλες οι λοιπές ομάδες εργασιών της δεύτερης φάσης, συμπεριλαμβανομένης της οικονομικής μελέτης (παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών) που αφορά στην ανάλυση κόστους υλοποίησης παρεμβάσεων για την τρίτη από τις εναλλακτικές προτάσεις αξιοποίησης του κτηρίου του Ξενία, καθώς και το σύνολο των εργασιών της πρώτης φάσης αποτελούν λοιπές γενικές υπηρεσίες του άρθρου 2 παρ. 1 περ. 9 του ν. 4412/2016  και ε) το μέρος του παραδοτέου της β΄ φάσης που σχετίζεται με την ως άνω ομάδα εργασιών εξαντλείται στην αντιγραφή του αντίστοιχου μέρους του παραδοτέου του ανατεθέντος απευθείας στην εταιρεία «….», με την 430/12.8.2016 απόφαση του Δημάρχου.., έργου «Σύνταξη Σχεδίου Δράσης Ενεργειακής Απόδοσης Δημοτικών Κτηρίων του Δήμου Ναυπακτίας», το Κλιμάκιο κρίνει πως, ακόμα και υπό την εκδοχή ότι η ομάδα εργασιών που αφορά ειδικά στις προτάσεις αρχιτεκτονικής, στατικής και ενεργειακής αναβάθμισης του κτηρίου του Ξενία αποτελεί μελέτη, ο προέχων χαρακτήρας της σύμβασης είναι αυτός της παροχής λοιπών γενικών (πλην μελετών) υπηρεσιών. 


ΕλΣυν.Τμ.6/2066/2010

Δημόσια έργα.Συμπληρωματικές συμβάσεις.Αίτηση ανάκλησης της 249/2010 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Κατασκευή κτηρίου αμφιθεάτρων και κτηρίου αιθουσών διδασκαλίας του …», ποσού 1.576.520,00 ευρώ (συμπεριλαμβανομένων απροβλέπτων, αναθεώρησης και ΦΠΑ)(...)Με τα δεδομένα αυτά, και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην ΙΙΙ σκέψη της παρούσας, το Τμήμα κρίνει ότι ορθά το Ε΄ Κλιμάκιο με την προσβαλλόμενη πράξη  του  έκρινε  ότι  κωλύεται  η υπογραφή του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Κατασκευή κτηρίου αμφιθεάτρων και κτηρίου αιθουσών διδασκαλίας του Τ.Ε.Ι…» μεταξύ του αιτούντος Α.Τ.Ε.Ι και της εργοληπτικής επιχείρησης…, καθόσον αφενός μεν οι εργασίες διαμόρφωσης του περιβάλλοντος χώρου για την πρόσβαση στα κτίρια, οι οποίες αποτελούν το αντικείμενο των οικοδομικών εργασιών της συμπληρωματικής σύμβασης, συνιστούν νέο έργο και δεν αφορούν στο αντικείμενο της αρχικής σύμβασης, αφού αυτό, όπως καθορίσθηκε με τη διακήρυξη και τα λοιπά συμβατικά τεύχη, αφορούσε στην κατασκευή του κτιρίου αμφιθεάτρων και κτιρίου αιθουσών διδασκαλίας του ΤΕΙ… και όχι και στη διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου αυτών, αφετέρου δε το σύνολο των προβλεπομένων με τη συμπληρωματική αυτή σύμβαση εργασιών (Η/Μ και Οικοδομικών) δεν οφείλονται σε απρόβλεπτες περιστάσεις κατά την τεχνική εκτέλεση του αρχικού έργου, δηλαδή σε αιφνίδια πραγματικά περιστατικά, που αντικειμενικά, κατά τους κανόνες της ανθρώπινης εμπειρίας και λογικής, δεν ήταν δυνατόν να προβλεφθούν, αλλά, αντιθέτως, η ανάγκη εκτέλεσής τους ανάγεται στην παράλειψη της Αναθέτουσας Αρχής, κατά παραδοχή και της Διευθύνουσας Υπηρεσίας Έργων αυτής, να τις περιλάβει στον προϋπολογισμό και τα τιμολόγια του διαγωνισμού για την αρχική σύμβαση, παρά την πρόβλεψή τους από την αρχική μελέτη αυτού, λόγω υψηλού προϋπολογισμού τους, το οποίο σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι οφείλεται σε απρόβλεπτες περιστάσεις, τη συνδρομή των οποίων εξάλλου δεν επικαλείται ούτε η αναθέτουσα αρχή. (…)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η υπό κρίση αίτηση ανάκλησης του Α.Τ.Ε.Ι …  πρέπει να απορριφθεί, κωλυομένης, ως εκ τούτου, της υπογραφής της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Κατασκευή κτηρίου αμφιθεάτρων και κτηρίου αιθουσών διδασκαλίας του Τ.Ε.Ι. …» μεταξύ αυτού και της εργοληπτικής επιχείρησης ….


ΕΣ/ΚΛ.Ε/241/2023

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΑΓΟΡΑΣ ΑΚΙΝΗΤΩΝ:«ΑΓΟΡΑ ΑΚΙΝΗΤΟΥ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ», προϋπολογιζόμενης δαπάνης 5.422.000,00 ευρώ (συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ, εάν συντρέχει περίπτωση επιβολής ΦΠΑ) και ισόποσου συμβατικού τιμήματος.(...)Από τις ανωτέρω διατάξεις συνάγεται ότι οι συμβάσεις αγοράς ακινήτου που συνάπτονται από νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου, στις οποίες καταλήγει η διενεργούμενη, επί τη βάσει των διατάξεων του π.δ/τος 715/1979, διαδικασία του δημόσιου μειοδοτικού διαγωνισμού, δεν περιλαμβάνονται μεταξύ των περιγραφόμενων, στις διατάξεις του ν.4412/2016, συμβάσεων κατασκευής έργων, παροχής υπηρεσιών ή προμήθειας προϊόντων, δηλαδή κινητών πραγμάτων, κατά την έννοια των άρθρων 947 και 948 του Αστικού Κώδικα, αλλά διέπονται από τις διατάξεις του προαναφερθέντος π.δ/τος.(...)Σύμφωνα με τα ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι θεμέλιο της ως άνω διαγωνιστικής διαδικασίας αποτελεί η αγορά ακινήτου και κτίσματος επ’ αυτού, ολοκληρωμένου ή υπό ανέγερση, χωρίς τη μεταβίβαση των οποίων δε νοείται καμίας μορφής επέμβαση εκ μέρους της αναθέτουσας αρχής για τη διαμόρφωση των χώρων του κτιρίου. Επιπλέον, το μέρος της εκτέλεσης εργασιών για την προσαρμογή του ακινήτου στις απαιτήσεις της αναθέτουσας αρχής είναι άρρηκτα συνδεδεμένο (ως προς την έκταση και την απαιτούμενη δαπάνη υλοποίησης) με το προς πώληση ακίνητο, προς την κατασκευαστική ωριμότητα του οποίου συναρτάται, κατά τρόπο ώστε, όσο πιο ολοκληρωμένη είναι η κατασκευή του (με την ενσωμάτωση, σε αυτό και στην αγοραία αξία του, των εργασιών που έχουν ήδη υλοποιηθεί), τόσο πιο περιορισμένη να είναι η ανάγκη εκτέλεσης εργασιών αποπεράτωσης και διαρρύθμισής του. Παραπέμπει στην ελάσσονα Ολομέλεια του Ελεγκτικού Συνεδρίου την αμφισβήτηση ως προς την έννοια των διατάξεων του π.δ/τος 715/1979 και του άρθρου 2 παρ. 1 περιπτώσεις 6, 7 και 9 του ν. 4412/2016, λόγω της έκδοσης της 167/2023 αντίθετης Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου.

ΒΛΕΠΕ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΣ/ΜΕΙΖ.ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/982/2023


ΕλΣυν.Κλ.Ζ/133/2017

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ-ΑΝΟΙΧΤΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ:..προκηρύχθηκε ανοικτός διαγωνισμός για την ανάθεση του ανωτέρω έργου, προϋπολογισμού 1.600.000 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ, με προθεσμία εκτέλεσης τους εννέα (9) μήνες και κριτήριο ανάθεσης τη χαμηλότερη τιμή. Σύμφωνα με το άρθρο 11.4 της οικείας διακήρυξης, το έργο αυτό αφορά: α) κατασκευή ενός νέου πλήρως στεγανοποιημένου κυττάρου στην βόρεια πλευρά του υφιστάμενου στο ΧΥΤΑ .., έκτασης 8.000 μ2 περίπου, β) κατασκευή νέας δεξαμενής συλλογής- αποθήκευσης στραγγισμάτων, γ) δίκτυο συλλογής και μεταφοράς στραγγισμάτων, δ) βελτίωση της υφιστάμενης οδοποιίας και κατασκευή περιμετρικής οδοποιίας του κυττάρου, ε) έργα διαχείρισης ομβρίων και στ) έργα περιβαλλοντικής παρακολούθησης. Μετά τη διενέργεια της διαγωνιστικής διαδικασίας, ανάδοχος ανακηρύχθηκε η εταιρεία «…Α.Ε.» και καταρτίστηκε το ήδη υποβληθέν προς έλεγχο σχέδιο σύμβασης μεταξύ αυτής και του ..Με τα δεδομένα αυτά, η προς σύναψη σύμβαση έχει χαρακτήρα σύμβασης έργου .. και, επομένως, αρμόδιος δικαστικός σχηματισμός για να επιληφθεί του ελέγχου της νομιμότητάς της είναι το Ε΄ Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, στο οποίο και πρέπει να παραπεμφθεί ο σχετικός φάκελος.


ΕΣ/ΚΛ.Ε/611/2020

Ανάδειξη αναδόχου έργου....Με δεδομένα τα ανωτέρω και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 8, το Κλιμάκιο λαμβάνοντας υπόψη ότι α) το ελεγχόμενο έργο δεν έχει ορισμένη διάρκεια λειτουργίας, αντιθέτως λόγω της φύσης του προορίζεται για διηνεκή λειτουργία, με αποτέλεσμα να παρίσταται αναγκαία η διασφάλιση της συνεχούς και αδιάλειπτης διαθεσιμότητας του οικοπέδου, επί του οποίου θα κατασκευασθεί, προς εξυπηρέτηση των καταστατικών σκοπών της «...», β) το προς κατασκευή έργο θα καταστεί συστατικό του οικοπέδου, το οποίο, ανεξάρτητα από την ύπαρξη της ενοχικής σύμβασης χρησιδανείου μεταξύ της Τράπεζας ... και της Ιεράς Μητρόπολης ... και την έκδοση οικοδομικής άδειας στο όνομα της μισθώτριας εταιρείας «...», η οποία (άδεια) δεν δημιουργεί ή αλλοιώνει εμπράγματα δικαιώματα (πρβλ. γνμ ΝΣΚ 178/2010), θα ανήκει στην κυριότητα της ως άνω Τράπεζας, αφού από το συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 953, 954 και 1001 ΑΚ προκύπτει ότι επί συστατικού μέρους πράγματος ο νόμος δεν αναγνωρίζει χωριστή κυριότητα ή άλλο εμπράγματο δικαίωμα (ΜΠρΑθ 287/2013), γ) το ελεγχόμενο έργο, ιδίως δε ο υπόγειος χώρος στάθμευσης αυτοκινήτων, λόγω της φύσης του μπορεί να καταστεί αντικείμενο εμπορικής εκμετάλλευσης από οποιονδήποτε, φυσικό ή νομικό πρόσωπο, δ) ναι μεν η σύμβαση χρησιδανείου ορίστηκε αορίστου χρόνο και η Τράπεζα ... με το άρθρο 3 αυτής, όπως αυτό αναδιατυπώθηκε, παραιτείται κάθε δικαιώματος καταγγελίας ακόμα και για κακή ή μη συμφωνημένη χρήση ή πράξη ή παράλειψη εκ μέρους της Ιεράς Μητρόπολης, ιδία δε και από την άσκηση των δικαιωμάτων που θεσπίζει η διάταξη του άρθρου 817 ΑΚ, όμως, διατηρεί σε κάθε περίπτωση το δικαίωμα να ζητήσει την απόδοση του ακινήτου καταγγέλλοντας οποτεδήποτε την εν λόγω σύμβαση για σπουδαίο λόγο, ο οποίος μάλιστα μπορεί να οφείλεται και σε περιστατικά που εμπίπτουν στη σφαίρα επιρροής της Τράπεζας (βλ. σκ 8)  και ε) πρόκειται για ένα κοστοβόρο έργο, με ιδιαίτερες απαιτήσεις ως προς την κατασκευή του, κρίνει ότι στην προκειμένη περίπτωση με την ως άνω συναφθείσα σύμβαση χρησιδανείου δεν διασφαλίζεται, κατά τρόπο που να καθιστά το έργο ώριμο προς δημοπράτηση, η ομαλή εκτέλεση της εργολαβίας ούτε η ακώλυτη λειτουργία του έργου εκ μέρους της εταιρείας «...», προς εκπλήρωση των καταστατικών της σκοπών. Εξάλλου, η απόφαση της 1467ης Συνεδρίασης του Διοικητικού Συμβουλίου της Τράπεζας .... περί δωρεάς ακινήτου στη Μητρόπολη (βλ. και το από 7.8.2020 σχετικώς προσκομισθέν μήνυμα ηλεκτρονικής αλληλογραφίας και το προσκομισθέν απόσπασμα της ως άνω απόφασης), η οποία ελήφθη στις 4.8.2020, ήτοι μετά τη δημοπράτηση και κατακύρωση του έργου και την αποστολή του οικείου σχεδίου σύμβασης στο παρόν Κλιμάκιο για την άσκηση προσυμβατικού ελέγχου, δεν ασκεί επιρροή ως προς τα ανωτέρω αφού, και ανεξαρτήτως του γεγονότος ότι από το προσκομισθέν απόσπασμα δεν προκύπτει το ακίνητο στο οποίο αφορά η απόφαση αυτή, αφενός δεν προηγείτο της έναρξης της διαδικασίας δημοπράτησης του έργου, αφετέρου και μόνο η βούληση του κυρίου του οικοπέδου να δωρίσει το ακίνητο δεν διασφαλίζει τη μεταβίβαση της κυριότητας αυτού στη Μητρόπολη, αφού η δωρεά ακινήτου ως τυπική δικαιοπραξία καταρτίζεται με συμβολαιογραφικό έγγραφο (βλ. άρθρα 159 παρ. 1, 369 και 498 παρ. 1 ΑΚ, ΑΠ 500/2019). 

ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/2106/2020


ΕΣ/ΤΜ.6/667/2017

Ανακατασκευή κτιρίου...Με βάση όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Τμήμα κρίνει ότι η υποχρέωση της Περιφέρειας για ανακατασκευή του κτηρίου, εκπληρώνεται με κατασκευή κτίσματος, που να διατηρεί μεν όλα τα διατηρητέα χαρακτηριστικά, συμμορφούμενο ταυτόχρονα στις σύγχρονες τεχνικές απαιτήσεις (π.χ. αντισεισμικός κανονισμός, κανονισμός ενεργειακής απόδοσης κλπ). Εξάλλου, πέραν του εξωτερικού περιβλήματος, που κατά την προαναφερθείσα γνωμοδότηση της .... «διατηρούσε έντονα παραδοσιακά στοιχεία και επηρέαζε την αισθητική ενότητα της περιοχής», η υποχρέωση της Περιφέρειας ευλόγως επεκτείνεται και στην κατασκευή της εσωτερικής τοιχοδομής, αναγκαίας για την δομική ολοκλήρωση του κτηρίου, η οποία (τοιχοδομή) δύναται να διαμορφωθεί και κατά παρέκκλιση του αρχικού σχεδιασμού, στο μέτρο που δεν αλλοιώνονται τα χαρακτηριστικά που, κατά την ...., στοιχειοθετούν τον παραδοσιακό χαρακτήρα του κτηρίου και δεν συνεπάγεται υπέρμετρη επιβάρυνση της Περιφέρειας. Πράγματι, στην προκειμένη περίπτωση, η εσωτερική διαρρύθμιση του κτηρίου δεν περιλαμβάνεται στα διατηρητέα χαρακτηριστικά αυτού. Επιπλέον, όπως προκύπτει από τα προσκομισθέντα διαγράμματα, η διαμόρφωση της νέας τοιχοδομής, καίτοι παρεκκλίνει από την αρχική, εντούτοις προέκυψε, κατά κανόνα, μετά από ενοποίηση χώρων και αφαίρεση των πολλαπλών τοιχοποιιών του παλαιού κτιρίου, προς εξυπηρέτηση των αναγκών της μελλοντικής χρήσης του. Επομένως, στο μέτρο που δεν επιβαρύνει υπέρμετρα την αναθέτουσα αρχή, η αναμόρφωση της εσωτερικής τοιχοδομής του νέου κτηρίου δεν συνιστά υπέρβαση των υποχρεώσεων της Περιφέρειας και, για τον λόγο αυτόν, δεν συνιστά κώλυμα για την υπογραφή της ελεγχόμενης σύμβασης. Αντιθέτως, η εγκατάσταση στο κτήριο του καταδεικνυόμενου ενδεικτικώς από τον Επίτροπο εξοπλισμού (είδη υγιεινής, θερμοσίφωνες, μονάδες κλιματισμού, τζάκια, εσωτερικές θύρες, επιπλώσεις και είδη κουζίνας), υπερβαίνει προδήλως τις υποχρεώσεις της Περιφέρειας, αφού τα είδη αυτά δεν συνδέονται με κανένα τρόπο με τον διατηρητέο χαρακτήρα του κτηρίου ούτε προσδιορίζονται ως παραδοσιακά χαρακτηριστικά στην 32/2011 γνωμοδότηση της ..... Αλυσιτελώς δε η αιτούσα υποστηρίζει ότι τα κρίσιμα είδη εξυπηρετούν το ακίνητο, ικανοποιώντας τις απαιτήσεις σε θέρμανση, ψύξη και ζεστό νερό που προσδιορίζονται από τον Κανονισμό Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων και την Πολεοδομική Νομοθεσία, με επιλογή των πιο συμφερουσών για το Δημόσιο λύσεων (π.χ. τζάκι ως σύστημα θέρμανσης ώστε να αποφευχθεί η χρήση καυστήρα, λέβητα, δεξαμενής, δοχείου διαστολής, κυκλοφορητών και λοιπού εξοπλισμού), αφού η πλημμέλεια που αναδεικνύεται με την προσβαλλόμενη Πράξη δεν αφορά στις τεχνικές επιλογές της μελέτης παρά μόνο στη δυνατότητα επιβάρυνσης του προϋπολογισμού της Περιφέρειας από αυτές.


ΕΣ/ΤΜ.6/1349/2017

Ανάθεση του έργου «Αποκατάσταση διοχετευτικότητας τάφρων Αγκαθιάς και Αγίας Τριάδας»...ζητείται η ανάκληση της 10/2017 Πράξης της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Υπηρεσία Επιτρόπου στο Νομό Θεσσαλονίκης.(...)Σύμφωνα με τις προπαρατεθείσες διατάξεις, μια δημόσια σύμβαση έχει το χαρακτήρα σύμβασης έργου όταν το εκάστοτε συγκεκριμένο αντικείμενό της αφορά σε ένα επιδιωκόμενο από μία αναθέτουσα αρχή αυτοτελές, οικονομικά ή τεχνικά, λειτουργικό αποτέλεσμα συνόλου οικοδομικών εργασιών ή εργασιών μηχανικού (βλ. και Τμ. Μειζ.Επτ.Συν. Ε.Σ. 1182/2015, VI Τμ. Ε.Σ. 4187/2014, 405/2017)..(...)Επομένως, ο χαρακτήρας της ελεγχόμενης σύμβασης δεν είναι αυτός της παροχής υπηρεσιών καθαρισμού κοιτών ποταμών ή ρεμάτων από φερτά υλικά ή απορρίμματα, όπως εσφαλμένα κρίθηκε με την προσβαλλόμενη Πράξη, αλλά η κατασκευή ενός πλήρως λειτουργικού έργου, το οποίο επιτελεί μία τεχνική λειτουργία, ως προϊόν των εργασιών που θα εκτελεστούν, που συνίσταται στην κατασκευή ενός ολοκληρωμένου συστήματος για την εξασφάλιση της φυσικής και ομαλής ροής και απορροής των υδάτων και την αποτροπή υπερχειλίσεων ή πλημμυρών στο υδάτινο πλέγμα της ευρύτερης γεωγραφικής περιοχής του Δήμου Αλεξάνδρειας. Κατά συνέπεια, η σύναψη της ελεγχόμενη δημόσιας σύμβασης έργου διέπεται από τις οικείες διατάξεις περί ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων έργων του ν. 4412/2016 και, ως εκ τούτου, νομίμως με τη διακήρυξη κλήθηκαν να λάβουν μέρος στη διαδικασία ανάθεσης εργοληπτικές επιχειρήσεις εγγεγραμμένες στην κατηγορία Υδραυλικών Έργων του Μ.Ε.ΕΠ. ή στο σχετικό επαγγελματικό μητρώο του κράτους εγκατάστασης του υποψηφίου, ενώ δεν απαιτείτο, ως εκ της εκτιμώμενης αξίας της σύμβασης, η διαβίβαση περίληψης της διακήρυξης για δημοσίευση στην Υπηρεσία Εκδόσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στη δε εκτιμώμενη αξία της σύμβασης νομίμως προστέθηκε ποσοστό Γ.Ε. & Ο.Ε., απρόβλεπτων δαπανών και κονδύλιο αναθεώρησης τιμών. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, ο προβαλλόμενος με την υπό κρίση αίτηση πρώτος λόγος ανάκλησης είναι βάσιμος και πρέπει να γίνει δεκτός και να ανακληθεί η προσβαλλόμενη Πράξη κατά τούτο. (...)Η Επιτροπή Διαγωνισμού μη νομίμως συγκροτήθηκε από τον Προϊστάμενο της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, καθόσον, σύμφωνα με τη ρύθμιση του άρθρου 176 του ν. 3852/2010, η οποία δεν έχει καταργηθεί ή τροποποιηθεί από το νεότερο ν. 4412/2016, η αρμοδιότητα συγκρότησης της Επιτροπής αυτής ανήκει στην Οικονομική Επιτροπή της Περιφέρειας, όπως ορθώς έκρινε η προσβαλλόμενη Πράξη.(...)Με την προσβαλλόμενη Πράξη, με την οποία κρίθηκε ότι συντρέχει νόμιμος λόγος που κωλύει την υπογραφή της ελεγχόμενης σύμβασης, για το λόγο ότι κατά την υποβολή από τον προσωρινό ανάδοχο, στις 20.2.2017, των προβλεπόμενων από τη διακήρυξη δικαιολογητικών, δεν βρίσκονταν σε ισχύ το αποδεικτικό ενημερότητας για χρέη προς το Δημόσιο και η ασφαλιστική ενημερότητα από το Τ.Σ.Μ.Ε.Δ.Ε., ορθώς ερμηνεύτηκαν οι κρίσιμες διατάξεις του ν. 4412/2016. Τούτο διότι, όπως ρητώς ορίζεται στο άρθρο 104 παρ. 1 του ν. 4412/2016 (βλ. ανωτέρω σκέψη 6) και στους όρους του άρθρου 23.2 της διακήρυξης (βλ. ανωτέρω σκέψη 7.2.), η συνδρομή των ως άνω κριτηρίων ποιοτικής επιλογής του προσφέροντος κρίνεται σε τρία διαφορετικά στάδια, με διακριτές για κάθε στάδιο συνέπειες στην περίπτωση διαπίστωσης μη συνδρομή τους και, συγκεκριμένα, κατά την ημερομηνία λήξης της προθεσμίας υποβολής των προσφορών, κατά την υποβολή των δικαιολογητικών από τον προσωρινό ανάδοχο και κατά την υποβολή από αυτόν τον επικαιροποιημένων δικαιολογητικών πριν τη σύναψη της σύμβασης. (...)Μετά από όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, η υπό κρίση αίτηση πρέπει να απορριφθεί, κωλυομένης της υπογραφής της ελεγχόμενης σύμβασης, αφού απορρίφθηκε ο τρίτος λόγος ανάκλησης, εξακολουθώντας έτσι να συντρέχει διακωλυτικός λόγος για τη σύναψη της σύμβασης αυτής, ο οποίος συνίσταται σε πλημμέλειες που διαπιστώθηκαν στην έκδοση του από 22.2.2017 πρακτικού της Επιτροπής Διαγωνισμού και της εγκριτικής αυτού 377/21.3.2017 κατακυρωτικής απόφασης της Οικονομικής Επιτροπής της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, κατά το στάδιο ελέγχου των υποβληθέντων από τον προσωρινό ανάδοχο προβλεπομένων από τη διακήρυξη δικαιολογητικών, για την απόδειξη μη συνδρομής λόγων αποκλεισμού καθώς και για την πλήρωση των κριτηρίων ποιοτικής επιλογής, δυνάμενης δε της αναθέτουσας αρχής, στο πλαίσιο των ρυθμίσεων των άρθρων 106 παρ. 3 και 103 παρ. 2 του ν. 4412/2016, να αποφασίσει την επανάληψη της διαδικασίας από το ως άνω στάδιο, στο οποίο εμφιλοχώρησε το σφάλμα.


ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ-ΕΠΤΑΜ.ΣΥΝΘ/766/2019

Έλεγχος νομιμότητας σχεδίου σύμβασης:..Με δεδομένα αυτά, η επίμαχη σύμβαση είναι μεικτή σύμβαση, με αντικείμενο αφενός την προμήθεια ηχοπετασμάτων (ηχοφρακτών) στην τιμή αγοράς των οποίων περιλαμβάνονται επιμέρους εργασίες συναρμολόγησης και στερέωσής τους, αφετέρου την εκτέλεση έργου, διότι οι «εργασίες ηχομόνωσης» περιλαμβάνονται στις δραστηριότητες του Παραρτήματος II του Προσαρτήματος Α΄ του ν. 4412/2016. Σε κάθε περίπτωση δε για την έντεχνη τοποθέτηση των ηχοπετασμάτων πέριξ της εθνικής οδού και τη θεμελίωσή τους επί τοιχίου από σκυρόδεμα προβλέπονται εργασίες σχετικές με χωματουργικά, τεχνικά, σκυροδέματα, οπλισμούς, κράσπεδα και σημάνσεις για τις οποίες προηγήθηκε η διενέργεια μελέτης και για την επίβλεψή τους προβλέπεται η αυτοπρόσωπη παρουσία ειδικευμένων τεχνικών. Περαιτέρω, όπως ορθά κρίθηκε από το ΣΤ΄ Κλιμάκιο με την 93/2019 Πράξη του, κύριο αντικείμενο της σύμβασης είναι η εκτέλεση έργου, παρά το γεγονός ότι η εκτιμώμενη αξία του υπολείπεται σαφώς εκείνης της προμήθειας. Ειδικότερα, όπως προκύπτει από τα τεύχη δημοπράτησης, κεντρικό στοιχείο της σύμβασης δεν είναι η προμήθεια των ηχομονωτικών πετασμάτων, αλλά η κατασκευή ενός ενιαίου έργου με αντικείμενο την εκτέλεση ηχομονωτικών εργασιών σε συγκεκριμένα σημεία της Εθνικής Οδού Αθηνών – Λαμίας και με σκοπό την προστασία του περιβάλλοντος και των πολιτών από τον κυκλοφοριακό θόρυβο στις, γειτνιάζουσες με την εθνική οδό, περιοχές και την αισθητική εναρμόνισή του με τις ήδη υφιστάμενες κατασκευές ηχομόνωσης. Η  επίτευξη αυτού του αποτελέσματος δεν επιτυγχάνεται με την απλή προμήθεια των πετασμάτων, αλλά προεχόντως με τις προαναφερθείσες εργασίες (χωματουργικά, τεχνικά, σκυροδέματα, οπλισμοί, κράσπεδα και σημάνσεις) που διασφαλίζουν την εντελή λειτουργία των προμηθευόμενων ειδών και αποτελούν προϋπόθεση για την άρτια υλοποίηση του κύριου συμβατικού αντικειμένου.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η δημιουργηθείσα αμφισβήτηση από τις 84/2019 και 93/2019 αντίθετες πράξεις του Ε΄ και του ΣΤ΄ Κλιμακίου, αντίστοιχα, πρέπει να αρθεί υπέρ της άποψης του ΣΤ΄ Κλιμακίου, ότι δηλαδή το υπό έλεγχο σχέδιο σύμβασης αφορά σε εκτέλεση δημοσίου έργου. Ως εκ τούτου πρέπει να αναπεμφθεί η υπόθεση στο Ε΄ Κλιμάκιο, προκειμένου να διενεργηθεί επί του σχεδίου της ως άνω σύμβασης, ο οικείο έλεγχος νομιμότητας.


ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1057/2021

Εννοια εργου.Κατασκευή έργου - βελτίωση αθλητικών εγκαταστάσεων:..Σύμφωνα με τα εκτιθέμενα στην προηγούμενη σκέψη και με τα δεδομένα που παρατίθενται στη σκέψη 4, το Δικαστήριο κρίνει ότι ο λόγος ανάκλησης προβάλλεται βασίμως και πρέπει να γίνει δεκτός. Τούτο διότι, από το σύνολο των εργασιών, όπως ειδικότερα περιγράφονται στο τιμολόγιο δημοπράτησης, προκύπτει ότι, μολονότι η ελεγχόμενη σύμβαση περιέχει προμήθεια υλικών και εργασία τοποθέτησης, εντούτοις, το κύριο αντικείμενό της αποσκοπεί στη χρήση και εφαρμογή πρώτων υλών και υλικών (σύνθεση, κατεργασία ή και συναρμογή αυτών) με την εκτέλεση ενός συνόλου επιμέρους εργασιών σύμφωνα με τις προβλεπόμενες κατασκευαστικές προδιαγραφές, οι οποίες συντελούν στην επίτευξη του επιδιωκόμενου αυτοτελούς λειτουργικά και τεχνικά αποτελέσματος, δηλαδή στην ανακατασκευή γηπέδων, ώστε να καταστούν σύγχρονα, κατάλληλα και ασφαλή για το σκοπό για τον οποίο προορίζονται. Εξάλλου, αναφορικά προς την προμήθεια των συνθετικών ταπήτων, ανεξάρτητα από το κόστος της, αφορά υλικά που απαιτούνται για την κατασκευή του έργου, εξυπηρετεί το σκοπό που επιδιώκεται από το σύνολο των εργασιών, ήτοι την αναβάθμιση των αθλητικών εγκαταστάσεων του ήδη προσφεύγοντος, ώστε αυτές να καταστούν σύγχρονες και λειτουργικές, επομένως, έχει παρεπόμενο χαρακτήρα, ως αναγκαίο συμπλήρωμα του έργου και εντάσσεται στο ενιαίο σύνολο των εργασιών που προϋποθέτει η παραγωγή του. Κατά συνέπεια, ο χαρακτήρας της σύμβασης είναι η κατασκευή ενός πλήρως λειτουργικού έργου, το οποίο επιτελεί μία τεχνική λειτουργία, ως προϊόν των εργασιών που θα εκτελεστούν, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με τις ένδικες προσφυγές, εσφαλμένως δε με την προσβαλλόμενη πράξη κρίθηκαν τα αντίθετα.


ΝΣΚ/5/2022

1) Αν ο Ηλεκτρονικός Εθνικός Φορέας Κοινωνικής Ασφάλισης (e-ΕΦΚΑ) μπορεί να αποδεχθεί αίτημα παράτασης μίσθωσης ακινήτου του από τη μισθώτρια εταιρεία, βάσει του άρθρου 41 του ν. 4605/2019, πριν τη λήξη της τρέχουσας παράτασης, 2) αν απαιτείται, στη συγκεκριμένη περίπτωση, η υποβολή νέας αίτησης, από τη μισθώτρια εταιρεία, προκειμένου το Δ.Σ. του e-ΕΦΚΑ να εξετάσει το αίτημά της για παράταση της μίσθωσης και 3) ποιος είναι ο χρόνος εκτίμησης της μισθωτικής αξίας του ακινήτου από πιστοποιημένο εκτιμητή, σε περίπτωση που εγκριθεί 12ετής παράταση πριν τη λήξη της τρέχουσας μίσθωσης.(...)1) Ο Ηλεκτρονικός Εθνικός Φορέας Κοινωνικής Ασφάλισης (e-ΕΦΚΑ) δύναται να συμφωνήσει παράταση της υφιστάμενης μίσθωσης, βάσει των διατάξεων του άρθρου 41 του ν. 4615/2019 και με τις προϋποθέσεις που αναφέρονται στην εν λόγω διάταξη, νωρίτερα από τη λήξη της, χωρίς κανένα περιορισμό ως προς τον χρόνο κατάρτισης της σύμβασης παράτασης της μίσθωσης. 2) Δεν απαιτείται η υποβολή νέας αίτησης, προκειμένου το Διοικητικό Συμβούλιο του e-ΕΦΚΑ να εξετάσει το αίτημα της μισθώτριας εταιρείας περί συμφωνίας παράτασης της μίσθωσης. 3) Σε περίπτωση που η συμφωνία για παράταση της μίσθωσης λάβει χώρα σε χρόνο που απέχει κατά πολύ από τον χρόνο λήξης της υφιστάμενης σύμβασης, η επιβαλλόμενη εκ του νόμου (άρθρο 15 παρ. 13 του ν. 4013/2011, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 41 του ν. 4605/2019) μελέτη για την εκτίμηση της μισθωτικής αξίας του μίσθιου και τον καθορισμό του μισθώματος, από πιστοποιημένο εκτιμητή, πρέπει να εκπονηθεί κατά τον χρόνο κατάρτισης της Σύμβασης Παράτασης, με ρητό όρο στη σύμβαση για επανεκτίμηση της μισθωτικής αξίας του μισθίου και επανακαθορισμό του μισθώματος, κατόπιν νέας εκτίμησης από πιστοποιημένο εκτιμητή, σε χρόνο πλησίον της έναρξης της παράτασης (πιθανόν λίγους μήνες πριν την έναρξη του χρόνου της παραταθείσας διάρκειας) (ομόφωνα).