Προθεσμία υποβολής αιτήσεων από δικαιούχους πρώτης αρωγής έναντι Στεγαστικής Συνδρομής πληγέντων κτηρίων από τον σεισμό της 24ης Ιουλίου και 27ης Σεπτεμβρίου 2021 σε περιοχές των Περιφερειακών Ενοτήτων Ηρακλείου και Λασιθίου της Περιφέρειας Κρήτης, για έκδοση άδειας επισκευής και χορήγηση στεγαστικής συνδρομής ή για καθορισμό δικαιούχου στεγαστικής συνδρομής για ανακατασκευή, αυτοστέγαση ή αποπεράτωση κτηρίου.

Ορισμός νέας προθεσμίας υποβολής αιτήσεων για έκδοση άδειας επισκευής ή για τον καθορισμό δικαιούχου Στεγαστικής Συνδρομής (Σ.Σ.) για ανακατασκευή, αυτοστέγαση ή αποπεράτωση κτηρίου, για την αποκατάσταση των ζημιών σε κτήρια, από τις πλημμύρες της 15ης Οκτωβρίου 2022 σε περιοχές: α) Των Δήμων Ηρακλείου, Μαλεβιζίου και Χερσονήσου της Περιφερειακής Ενότητας Ηρακλείου, β) του Δήμου Σητείας της Περιφερειακής Ενότητας Λασιθίου και γ) του Δήμου Χανίων της Περιφερειακής Ενότητας Χανίων, της Περιφέρειας Κρήτης. 

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Αίτηση ανάκληση της 28/ΠΣ/2016 Πράξης του Επιτρόπου της 1ης Υπηρεσίας Επιτρόπου ........ στο Ελεγκτικό Συνέδριο, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ της αιτούσας Περιφέρειας ........ και της εργοληπτικής επιχείρησης «…..».(...)Με τα δεδομένα αυτά, και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, η απόφαση του Περιφερειακού Συμβουλίου για την ένταξη του έργου στο πρόγραμμα εκτελεστέων έργων αλλά και για την επιλογή της διαδικασίας ανάθεσης, με την οποία αποτυπώνεται η βούληση του αρμοδίου οργάνου της Περιφέρειας για την εκτέλεση του έργου, είναι αναγκαία σε κάθε περίπτωση και κατά λογική αναγκαιότητα προηγείται της έναρξης της διαδικασίας δημοπράτησης.  Εντούτοις, στην προκειμένη περίπτωση και ενόψει της υποχρέωσης της Περιφέρειας να συμμορφωθεί άμεσα στην ακυρωτική απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, το Τμήμα κρίνει ότι η απόφαση αυτή δύναται να εκδοθεί και σε μεταγενέστερο στάδιο, πριν από τη γέννηση νομικών υποχρεώσεων (σύναψη της σύμβασης) και, οπωσδήποτε, πριν από την έναρξη εκτέλεσης του έργου.  Περαιτέρω, με την 3178/2009 ακυρωτική απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας και τις επακόλουθες αποφάσεις του Τριμελούς Συμβουλίου Συμμόρφωσης του Δικαστηρίου αυτού, σε συμμόρφωση προς τις οποίες εκτελείται το ελεγχόμενο έργο, προσδιορίστηκε ότι η Περιφέρεια ........ υποχρεούται να ανακατασκευάσει το κατεδαφιστέν κτήριο κατά τρόπο ώστε να επιτευχθεί «ο επιδιωκόμενος σκοπός της αποκαταστάσεως του παραλιακού μετώπου του παραδοσιακού οικισμού Άφησσος Πηλίου», η υποχρέωση δε αυτή εκτείνεται στα στοιχεία που κατά την κρίση της αρμόδιας ΕΠΑΕ κρίνονται διατηρητέα και «δεν είναι αναγκαίο να περιλαμβάνει και τα υπάρχοντα προσκτίσματα αν αυτά δεν συντελούν στη μορφή του προς διατήρηση κτίσματος».  Για τον ίδιο δικαιολογητικό λόγο, η υποχρέωση της Περιφέρειας για εσωτερική διαμόρφωση του κτιρίου, εκτείνεται μόνο στα στοιχεία που είναι αναγκαία για την ολοκλήρωση της διατηρητέας μορφής του κτιρίου και δεν περιλαμβάνει την εγκατάσταση εξοπλισμού, στο μέτρο που τα στοιχεία αυτά δεν έχουν χαρακτηριστεί διατηρητέα από την αρμόδια Επιτροπή.  Εντούτοις, τα στοιχεία που περιλαμβάνονται στη διατηρητέα μορφή του κτιρίου φέρεται, κατά το ιστορικό της υπόθεσης, να προσδιορίζονται στην από 22.6.2011 πράξη της αρμόδιας ΕΠΑΕ, η οποία κατά τα προαναφερθέντα, δεν προσκομίζεται. 

Αναβάλλει την οριστική του κρίση, προκειμένου να προσκομιστούν τα  στοιχεία

Ανέγερση διόρωφης οικοδομής..:ζητείται η αναθεώρηση της 667/2017 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία και για τους λόγους που αναφέρονται σε αυτή απορρίφθηκε αίτηση της ήδη αιτούσας Περιφέρειας .. για ανάκληση της 28/ΠΣ/1.11.2016 πράξης του Επιτρόπου της 1ης Υπηρεσίας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Νομό ... Με την τελευταία αυτή πράξη κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης έργου, με αντικείμενο την «Ανέγερση 2ώροφης οικοδομής ιδιοκτησίας …- ..(κατ’ εφαρμογή της 3178/2009 απόφασης του ΣτΕ)» μεταξύ της αιτούσας Περιφέρειας και της εργοληπτικής επιχείρησης «...».Με βάση τα προεκτεθέντα, ενόψει της προγενέστερης 37/13.7.1999 (Γνωμοδ. 18) γνωμοδότησης της Ε.Π.Α.Ε., με την οποία κρίθηκε ότι «τα κτίσματα παρουσιάζουν έντονα αρχιτεκτονικά στοιχεία της περιοχής που πρέπει να διατηρηθούν», καθώς και του γεγονότος ότι με το μεταγενέστερο της από 22.6.2011 γνωμοδότησης της ίδιας Επιτροπής 120/2011 Πρακτικό του Τριμελούς Συμβουλίου (άρθρ. 2 ν. 3068/2002) του Συμβουλίου Επικρατείας κρίθηκε ότι η ανακατασκευή των υπαρχόντων προσκτισμάτων είναι απαραίτητη υπό τον όρο ότι αυτά συντελούν στην μορφή του προς διατήρηση κτίσματος, κατά την ανέλεγκτη τεχνική κρίση της αρμόδιας ως άνω Επιτροπής, το ισόγειο κτίσμα και η αποθήκη δεν αποσυνδέονται από τον διατηρητέο χαρακτήρα του συνολικού κτίσματος. Ως εκ τούτου, η ανακατασκευή πρέπει να θεωρηθεί ότι αφορά το συνολικό οικοδόμημα, όπως αυτό αποτυπώνεται στο εκτεθέν στην υπό κρίση αίτηση 42513/1987 συμβόλαιο κτήσης της ιδιοκτήτριας, ήτοι ως «διόροφη οικοδομή (…) με συνεχόμενο της οικίας αυτής ισόγειο οικίσκο (…) των συστατικών, παραρτημάτων και παρακολουθημάτων (…)»(..)Περαιτέρω, ο προς εγκατάσταση εξοπλισμός, ο οποίος δεν αλλοιώνει τα παραδοσιακά και διατηρητέα χαρακτηριστικά του κτιρίου, είναι αναγκαίος για τη συμμόρφωση προς τις σύγχρονες τεχνικές απαιτήσεις, όπως προσδιορίζονται από τον Κανονισμό Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων και την Πολεοδομική Νομοθεσία, ήτοι για τη λειτουργικότητα του οικοδομήματος, όπως αυτό θα διαμορφωθεί κατά παρέκκλιση του αρχικού σχεδιασμού του κτιρίου, η οποία παρέκκλιση σημειωτέον κρίθηκε νόμιμη με την προβαλλόμενη απόφαση (βλ. σκ. 9). Εξάλλου, η εγκατάσταση του επίμαχου εξοπλισμού δεν επιβαρύνει υπέρμετρα την αναθέτουσα αρχή, δεδομένου ότι, κατά την αιτούσα, έγινε επιλογή των πλέον συμφερουσών για το Δημόσιο λύσεων (π.χ. τζάκι ως σύστημα θέρμανσης, ώστε να αποφευχθεί η χρήση καυστήρα, λέβητα, δεξαμενής, δοχείου διαστολής, κυκλοφορητών και λοιπού εξοπλισμού λεβητοστασίου). Έσφαλε, συνεπώς, το VI Τμήμα, που με την προσβαλλόμενη απόφασή του έκρινε αντίθετα και πρέπει, κατά παραδοχή ως βάσιμων των οικείων λόγων αναθεώρησης, να αναθεωρηθεί η απόφαση αυτή.Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, πρέπει η ένδικη αίτηση αναθεώρησης να γίνει δεκτή, να αναθεωρηθεί η 667/2017 απόφαση του VI Τμήματος..

Ορισμός νέας προθεσμίας υποβολής αιτήσεων για έκδοση άδειας επισκευής χορήγηση στεγαστικής συνδρομής ή για καθορισμό δικαιούχου Στεγαστικής Συνδρομής (Σ.Σ.) για ανακατασκευή, αυτοστέγαση ή αποπεράτωση κτηρίου, για την αποκατάσταση των ζημιών που προκλήθηκαν σε κτήρια, από τις πυρκαγιές Ιουλίου και Αυγούστου 2023, οι οποίες εκδηλώθηκαν σε περιοχές της Ελλάδας.

Συμπληρωματική σύμβαση έργου :Με δεδομένα τα ανωτέρω και σε συνδυασμό με όσα έγιναν δεκτά στη νομική σκέψη (ΙΙ) της παρούσας, διαπιστώνεται καταρχάς ότι η οικεία αιτιολογική έκθεση που συνοδεύει τον 3ο Α.Π.Ε. του έργου περιορίζεται στην παραδοχή ότι «δεν ήταν σε γνώση της Τεχνικής Υπηρεσίας και του Αναδόχου εξ αρχής» τα εκτεταμένα προβλήματα διάβρωσης και οξείδωσης του οπλισμού, ενανθράκωσης του σκυροδέματος, κατασκευαστικές αστοχίες κ.α., αποκαλύφθηκαν δε μετά από τις αποξηλώσεις των επενδύσεων του χώρου. Δεν παρατίθενται όμως τα αιφνίδια εκείνα πραγματικά γεγονότα που εμφιλοχώρησαν μετά τη σύνταξη των οικείων μελετών, ένεκα των οποίων κατέστη αναγκαία η εκτέλεση των επίμαχων συμπληρωματικών εργασιών για την επίλυση των όποιων προβλημάτων στατικής επάρκειας του κτηρίου, αφού η αποξήλωση επενδύσεων κατά την ανακατασκευή κτηρίων δεν συνιστά απρόβλεπτη περίσταση κατά την έννοια του νόμου. Αντίθετα, συνεκτιμώντας το μεν ότι  η οικεία αιτιολογική έκθεση που συνοδεύει τον 3ο Α.Π.Ε. ουδεμία αιτιολογία διαλαμβάνει ως προς τη δυνατότητα ή μη πρόβλεψης, σύμφωνα με τους κανόνες της τεχνικής, των προβλημάτων που επικαλείται η αναθέτουσα αρχή περί στατικής επάρκειας του κτηρίου πριν από τη δημοπράτηση του έργου, το δε ότι κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας τα όποια προβλήματα στατικής επάρκειας του κτηρίου, τα οποία μάλιστα φέρεται ότι ανέκυψαν μετά την εκπνοή της αρχικής προθεσμίας περαίωσης της αρχικής σύμβασης, συναρτώνται με το χρόνο ανέγερσης του κτίσματος (δεκαετία του 1960) αλλά και τις μεταγενέστερες επεμβάσεις, που έχει υποστεί το κτήριο στο παρελθόν, πρέπει να γίνει δεκτό ότι η αποκάλυψη προβλημάτων διάβρωσης και οξείδωσης του οπλισμού και ενανθράκωσης του σκυροδέματος μετά την αποξήλωση των επενδύσεων ανάγεται σε προφανή σφάλματα και ελλείψεις της αρχικής μελέτης. Άλλωστε, ενισχύεται η παραδοχή αυτή εκ του ότι για τη νέα μεταλλική κατασκευή του εξώστη δεν προκύπτει με σαφήνεια ότι είχε εκπονηθεί από την αρμόδια Τεχνική Υπηρεσία του Δήμου στατική μελέτη πριν από τη δημοπράτηση του έργου (πρβλ. Ε.Σ. VI Τμ. 123/2019, 1889/2016). Συνεπώς, δεν αιτιολογείται ότι, μολονότι η μελέτη, με βάση την οποία προσδιορίστηκε το τεχνικό αντικείμενο του έργου, υπήρξε κατά το δυνατόν πλήρης και ακριβής, συνέτρεξαν απρόβλεπτες περιστάσεις, που δικαιολογούν τη σύναψη της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης, και ως εκ τούτου κρίνεται ότι δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις για την εκτέλεση των ανωτέρω συμπληρωματικών εργασιών.

ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.6/975/2019

Δημόσια έργα.Συμπληρωματικές συμβάσεις.Αίτηση ανάκλησης της 249/2010 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Κατασκευή κτηρίου αμφιθεάτρων και κτηρίου αιθουσών διδασκαλίας του …», ποσού 1.576.520,00 ευρώ (συμπεριλαμβανομένων απροβλέπτων, αναθεώρησης και ΦΠΑ)(...)Με τα δεδομένα αυτά, και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην ΙΙΙ σκέψη της παρούσας, το Τμήμα κρίνει ότι ορθά το Ε΄ Κλιμάκιο με την προσβαλλόμενη πράξη  του  έκρινε  ότι  κωλύεται  η υπογραφή του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Κατασκευή κτηρίου αμφιθεάτρων και κτηρίου αιθουσών διδασκαλίας του Τ.Ε.Ι…» μεταξύ του αιτούντος Α.Τ.Ε.Ι και της εργοληπτικής επιχείρησης…, καθόσον αφενός μεν οι εργασίες διαμόρφωσης του περιβάλλοντος χώρου για την πρόσβαση στα κτίρια, οι οποίες αποτελούν το αντικείμενο των οικοδομικών εργασιών της συμπληρωματικής σύμβασης, συνιστούν νέο έργο και δεν αφορούν στο αντικείμενο της αρχικής σύμβασης, αφού αυτό, όπως καθορίσθηκε με τη διακήρυξη και τα λοιπά συμβατικά τεύχη, αφορούσε στην κατασκευή του κτιρίου αμφιθεάτρων και κτιρίου αιθουσών διδασκαλίας του ΤΕΙ… και όχι και στη διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου αυτών, αφετέρου δε το σύνολο των προβλεπομένων με τη συμπληρωματική αυτή σύμβαση εργασιών (Η/Μ και Οικοδομικών) δεν οφείλονται σε απρόβλεπτες περιστάσεις κατά την τεχνική εκτέλεση του αρχικού έργου, δηλαδή σε αιφνίδια πραγματικά περιστατικά, που αντικειμενικά, κατά τους κανόνες της ανθρώπινης εμπειρίας και λογικής, δεν ήταν δυνατόν να προβλεφθούν, αλλά, αντιθέτως, η ανάγκη εκτέλεσής τους ανάγεται στην παράλειψη της Αναθέτουσας Αρχής, κατά παραδοχή και της Διευθύνουσας Υπηρεσίας Έργων αυτής, να τις περιλάβει στον προϋπολογισμό και τα τιμολόγια του διαγωνισμού για την αρχική σύμβαση, παρά την πρόβλεψή τους από την αρχική μελέτη αυτού, λόγω υψηλού προϋπολογισμού τους, το οποίο σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι οφείλεται σε απρόβλεπτες περιστάσεις, τη συνδρομή των οποίων εξάλλου δεν επικαλείται ούτε η αναθέτουσα αρχή. (…)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η υπό κρίση αίτηση ανάκλησης του Α.Τ.Ε.Ι …  πρέπει να απορριφθεί, κωλυομένης, ως εκ τούτου, της υπογραφής της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Κατασκευή κτηρίου αμφιθεάτρων και κτηρίου αιθουσών διδασκαλίας του Τ.Ε.Ι. …» μεταξύ αυτού και της εργοληπτικής επιχείρησης ….

Εκτέλεση εργασιών συντήρησης κτηρίων:..Με τα δεδομένα αυτά, η επίμαχη δαπάνη δεν είναι νόμιμη ούτε κανονική, διότι α) η χρήση του κτηρίου του δημοτικού ωδείου … παραχωρήθηκε στον Οργανισμό σε χρόνο μεταγενέστερο της εκτέλεσης των εργασιών, β) η χρήση του κτηρίου του φεστιβάλ ταινιών μικρού μήκους … δεν έχει παραχωρηθεί καν στον Οργανισμό, γ) οι εργασίες που αφορούν σε έλεγχο λειτουργίας και συντήρηση κλιματιστικών μονάδων έπρεπε να βαρύνουν τον ΚΑΕ 10.6264.02 («Συντήρηση και επισκευή κλιματισμού») και όχι τον ΚΑΕ 10.6261.01 («Συντήρηση κτηρίων») και δ) από την οικεία βεβαίωση καλής εκτέλεσης εργασιών και τα λοιπά στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει ποιες ακριβώς εργασίες εκτελέστηκαν και παραλήφθηκαν.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Προθεσμίες και διαδικασία χορήγησης στεγαστικής συνδρομής για ανακατασκευή, αυτοστέγαση, αποπεράτωση και επισκευή κτιρίων, που δεν ανήκουν σε επιχειρήσεις, λόγω των κατολισθήσεων του Δεκεμβρίου 2014 στον οικισμό «Ακτή Σαλονικιού» της Δημοτικής Κοινότητας Αγ. Νικολάου της Δημοτικής Ενότητας Σιθωνίας του Δήμου Σιθωνίας της Περιφερειακής Ενότητας Χαλκιδικής της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας.

Αποκατάσταση και ενίσχυση διατηρητέου κτιρίου....Με δεδομένα τα ανωτέρω και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει ότι, κατά παράβαση της παραγράφου 5 του άρθρου 100 του ν.3852/2010, όπως ισχύει μετά την αντικατάστασή της με την παράγραφο 10 του άρθρου 8 του ν.4071/2012, δεν περιλαμβάνεται στα συμβαλλόμενα μέρη το Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού (ήδη Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού), αν και τούτο πρέπει να συμμετέχει υποχρεωτικά σε προγραμματικές συμβάσεις πολιτισμικής ανάπτυξης, που έχουν ως αντικείμενο την υλοποίηση έργων πολιτιστικού χαρακτήρα, όπως οι παρεμβάσεις σε διατηρητέα κτίρια, η ανέγερση και η λειτουργία χώρων πολιτισμικών λειτουργιών, η υποστήριξη δραστηριοτήτων και εκδηλώσεων που αφορούν την επιστήμη, τα γράμματα και τις τέχνες. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου προγραμματικής σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας … και της Ανώτατης Σχολής … για το έργο «Αποκατάσταση και Ενίσχυση Διατηρητέου Διώροφου Κτιρίου της ...».