Παροχή Υπηρεσίων:Με τα δεδομένα αυτά, συντρέχει κατεπείγουσα ανάγκη που δικαιολογεί την απευθείας ανάθεση παροχής των επίμαχων υπηρεσιών για σύντομο χρονικό διάστημα, που συνίσταται στη διασφάλιση της ομαλής λειτουργίας των υπηρεσιών καθαριότητας στο Δήμο ....., ενόψει και της επερχόμενης εορταστικής περιόδου του Πάσχα, όπου αυξάνεται ιδιαίτερα η τουριστική επισκεψιμότητα του Δήμου και συνακόλουθα η παραγωγή των απορριμμάτων του. Η κατεπείγουσα δε αυτή ανάγκη δεν οφείλεται σε υπαιτιότητα του Δήμου αλλά σε απρόβλεπτες περιστάσεις, καθόσον τα αρμόδια όργανά του δεν καθυστέρησαν να εγκρίνουν τη διενέργεια του σχετικού διαγωνισμού, ο οποίος κατά την έγκριση της απευθείας ανάθεσης, είχε ήδη ολοκληρωθεί και εκκρεμούσε ενώπιον του Ελεγκτικού Συνεδρίου για προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας. Συνεπώς, η απευθείας ανάθεση της παροχής των υπηρεσιών αυτών και, κατ’ επέκταση, η ελεγχόμενη δαπάνη είναι νόμιμες.

Προμήθεια αντιδραστηρίων:Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει, κατά πλειοψηφία, ότι δεν είναι νόμιμη, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω και ιδίως στη σκέψη 3.6., η ανάθεση με τη διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς δημοσίευση προκήρυξης στην ΕΕΕΕ της ελεγχόμενης προμήθειας αντιδραστηρίων για τη διάγνωση ασθενών νοσούντων από κορωνοϊό SARS-CoV-2, διότι δεν συντρέχει απρόβλεπτη και κατεπείγουσα περίσταση που καθιστά δικαιολογημένη τη μη τήρηση των προθεσμιών που προβλέπονται για τις τακτικές διαδικασίες ανάθεσης (ανοικτό ή κλειστό διαγωνισμό των άρθρων 27 και 28, αντίστοιχα, του ν. 4412/2016) της προμήθειας των ανωτέρω ποσοτήτων των αντιδραστηρίων αυτών. Ειδικότερα, από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει ότι οι ανάγκες προμήθειας των ανωτέρω αντιδραστηρίων είναι υπαρκτές κατά τον χρόνο έναρξης της ανωτέρω διαδικασίας ανάθεσης αλλά, αντιθέτως, από την αόριστη επίκληση της «διασφάλισης και προάσπισης της δημόσιας υγείας και του κοινωνικού συμφέροντος» καταδεικνύεται ότι πρόκειται για ανάγκες μελλοντικές και αβέβαιες. Επομένως, σε καμμία περίπτωση η τυχόν μελλοντική προμήθεια των επιμάχων ποσοτήτων των ανωτέρω αντιδραστηρίων δεν δύναται να θεωρηθεί ότι συνάπτεται άμεσα με την κάλυψη αναγκών που ανέκυψαν λόγω της ανωτέρω πανδημίας ή ότι συνδέεται με την απρόβλεπτη και κατεπείγουσα ανάγκη αντιμετώπισης της πανδημίας αυτής, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις 3.1. έως 3.7.. Άλλωστε, ο ίδιος ο νομοθέτης εκτιμά ότι η απρόβλεπτη και κατεπείγουσα ανάγκη αντιμετώπισης της πανδημίας δεν θα διαρκέσει πέραν της 31ης.12.2022, καθώς μέχρι τότε έχει παρατείνει τις ανωτέρω διατάξεις της από 30.3.2020 ΠΝΠ που προβλέπουν αυτή την εξαιρετική διαδικασία ανάθεσης. Ως εκ τούτου, είναι αμφίβολο αν η απρόβλεπτη και κατεπείγουσα αυτή ανάγκη θα υφίσταται καθ’ όλο το χρονικό διάστημα εκτέλεσης της σύμβασης, δεδομένου ότι πρόκειται για συμβατικές ποσότητες που επαρκούν για τέσσερις μήνες, πολλώ δε μάλλον για χρονικό διάστημα λιγότερο του μηνός από την υπογραφή της σύμβασης, ήτοι μέχρι 31.12.2022.

Εκβάθυνση γεωτρήσεων...:Με τα δεδομένα αυτά υφίστατο κατεπείγουσα ανάγκη για την εκτέλεση του επίμαχου έργου, που αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την ολοκλήρωση της διαδικασίας περιβαλλοντικής αδειοδότησης του ΧΥΤΑ …, καθόσον σε διαφορετική περίπτωση θα ανέκυπτε σοβαρός κίνδυνος για τη δημόσια υγεία από τη συσσώρευση των απορριμμάτων ή την ενεργοποίηση χώρων ανεξέλεγκτης διάθεσής τους. Η κατεπείγουσα δε αυτή ανάγκη δεν προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου ότι οφείλεται σε υπαιτιότητα των αρμόδιων οργάνων του Δήμου ... Εξάλλου, τα χρονικά διαστήματα των τριών περίπου μηνών, που μεσολάβησαν μεταξύ της αρχικής ενημέρωσης του Δήμου και της θεώρησης της μελέτης και των δύο περίπου μηνών, που μεσολάβησαν μεταξύ της θεώρησης της μελέτης και της έγκρισής της από την Οικονομική Επιτροπή, δεν υπερβαίνουν τον εύλογο χρόνο εντός του οποίου περαιώνονται συνήθως οι σχετικές διαδικασίες. Τέλος, τα ανωτέρω δε διαφοροποιούνται λόγω του ότι η έγγραφη πρόσκληση για υποβολή προσφορών για την εκτέλεση του έργου προηγήθηκε χρονικά της ως άνω εγκριτικής απόφασης της Οικονομικής Επιτροπής.Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί.

Αποκατάσταση ζημιών και εργασίες συντήρησης στον Χ.Υ.Τ.Α.(...). Από τα ανωτέρω, όπως βασίμως προβάλλει ο προσφεύγων, δεν προκύπτει ότι το χρονικό διάστημα που διέδραμε μέχρι να ωριμάσουν οι ενέργειες που έπρεπε να ακολουθηθούν, να εξευρεθούν οι πόροι, να συνταχθεί η μελέτη και να ολοκληρωθεί η διαδικασία της ανάδειξης αναδόχου οφείλονται σε υπαιτιότητα του Δήμου και ολιγωρία του μηχανισμού του, ώστε η επικαλούμενη κατεπείγουσα ανάγκη να μην συμβιβάζεται με την τήρηση των συντετμημένων προθεσμιών υποβολής προσφορών που προβλέπονται για τις (ανοικτές ή κλειστές) διαγωνιστικές διαδικασίες. Συνεπώς, δεν συντρέχει ο σχετικός διακωλυτικός λόγος που διατυπώθηκε με την προσβαλλόμενη πράξη.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, πρέπει η υπό κρίση προσφυγή να γίνει δεκτή, να ανακληθεί η 2/2023 πράξη της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου ... και να κριθεί ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της επίδικης σύμβασης.

Προμήθεια ανταλλακτικών και εργασίες τοποθέτησής τους:..Με τα δεδομένα αυτά, συντρέχει κατεπείγουσα ανάγκη που δικαιολογεί την απευθείας ανάθεση επισκευής του οχήματος, που συνίσταται στη διασφάλιση της ομαλής παροχής των υπηρεσιών αποχιονισμού εν μέσω της χειμερινής περιόδου. Η κατεπείγουσα δε αυτή ανάγκη δεν οφείλεται σε υπαιτιότητα του Δήμου, καθώς η ανατεθείσα σύμβαση δεν αφορά σε τακτική συντήρηση του οχήματος λόγω της συνήθους χρήσης του, αλλά σε βλάβη που ανέκυψε αιφνιδίως και εκτάκτως. Εξάλλου, η απευθείας ανάθεση της προμήθειας των ανταλλακτικών και των επακόλουθων εργασιών τοποθέτησής τους για λόγους κατεπείγοντος, αποτελεί αυτοτελή διαδικασία αφορώσα το συγκεκριμένο όχημα και ως εκ τούτου δεν είναι δυνατόν η σχετική δαπάνη να συναθροίζεται με άλλες δαπάνες τακτικής συντήρησης που έχουν πραγματοποιηθεί εντός του ίδιου έτους.Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δαπάνη είναι νόμιμη και αυτό θα μπορούσε να θεωρηθεί εάν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος 2019, τις πιστώσεις του οποίου βαρύνει. 

Προμήθεια υγρών καυσίμων:..Με τα δεδομένα αυτά συντρέχει κατεπείγουσα ανάγκη που δικαιολογεί την απευθείας ανάθεση για την προμήθεια των επίμαχων ποσοτήτων υγρών καυσίμων, που συνίσταται στη διασφάλιση της ομαλής παροχής των υπηρεσιών καθαριότητας και θέρμανσης στις δημοτικές ενότητες ... και ... του Δήμου .., ενόψει της πρόωρης εξάντλησης των ποσοτήτων της προηγούμενης από 26.4.2018 ετήσιας σύμβασης, λόγω της κήρυξης των εν λόγω δημοτικών ενοτήτων σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης και της εκ του λόγου αυτού ανάγκης μεγαλύτερης ποσότητας καυσίμων. Η κατεπείγουσα δε αυτή ανάγκη δεν οφείλεται σε υπαιτιότητα του Δήμου, καθώς τα αρμόδια όργανά του είχαν προβεί εγκαίρως στις απαραίτητες ενέργειες για τη διενέργεια ανοικτού διαγωνισμού (υποβολή πρωτογενούς αιτήματος στις 13.11.2018 και ανάρτηση της περίληψης του διαγωνισμού στις 30.11.2018), ο οποίος κατά την έγκριση της απευθείας ανάθεσης είχε ολοκληρωθεί και εκκρεμούσε ο προσυμβατικός του έλεγχος (βλ. την 84/2019 πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου). Συνεπώς, η απευθείας ανάθεση των εν λόγω προμηθειών και, κατ’ επέκταση, οι ελεγχόμενες δαπάνες είναι νόμιμες. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα πρέπει να θεωρηθούν.

Αμοιβή υπηρεσιών συντήρησης και επισκευής δημοτικών οχημάτων.(..)Με τα δεδομένα αυτά, συντρέχει κατεπείγουσα ανάγκη που δικαιολογεί την απευθείας ανάθεση παροχής των επίμαχων υπηρεσιών, που συνίσταται στη διασφάλιση της ομαλής παροχής των υπηρεσιών καθαριότητας στον Δήμο ..., ενόψει του μεγάλου αριθμού των οχημάτων που έχρηζαν άμεσης επισκευής. Η κατεπείγουσα δε αυτή ανάγκη δεν οφείλεται σε υπαιτιότητα του Δήμου, καθώς δεν αποδείχθηκε ότι τα αρμόδια όργανά του, ενώ γνώριζαν ότι τα δημοτικά οχήματα και οι υπερκατασκευές τους έχρηζαν επισκευών και συντήρησης, καθυστέρησαν να εγκρίνουν τη διενέργεια του σχετικού διαγωνισμού, ο οποίος κατά την έγκριση της απευθείας ανάθεσης βρισκόταν ακόμα σε εξέλιξη. Συνεπώς, η απευθείας ανάθεση της παροχής των υπηρεσιών αυτών και, κατ’ επέκταση, η ελεγχόμενη δαπάνη είναι νόμιμες..Εξάλλου, το επείγον δεν αναιρείται από μόνο το γεγονός ότι από τις επιθεωρήσεις των οχημάτων μέχρι τη σύναψη του συμφωνητικού με την ανάδοχο μεσολάβησε χρονικό διάστημα τεσσάρων μηνών περίπου, καθώς το χρονικό αυτό διάστημα δεν υπερβαίνει τα ανώτατα χρονικά όρια ενέργειας και διεκπεραίωσης για τη διοίκηση, μετά τα οποία δε θα μπορούσε να δικαιολογηθεί...Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί.

ΜΕΛΕΤΗ ΓΙΑ ΑΝΤΙΠΛΗΜΜΥΡΙΚΑ ΕΡΓΑ ΑΝΑΚΟΥΦΙΣΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ ΠΟΥ ΕΠΛΗΓΗΣΑΝ ΑΠΟ ΤΗ ΘΕΟΜΗΝΙΑ:ζητείται η αναθεώρηση της 537/2023 απόφασης του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου(...)Εσφαλμένα έκρινε το Τμήμα ότι η κατεπείγουσα ανάγκη προσφυγής στη διαδικασία ανάθεσης χωρίς δημοσίευση προκήρυξης παύει να συντρέχει όταν με το λαμβανόμενο μέτρο αντιμετωπίζονται τα αποτελέσματα της θεομηνίας με οριστικό τρόπο, καθόσον ο νόμος δεν θέτει ως προϋπόθεση την αντιμετώπιση της κατάστασης με προσωρινή λύση. Ο ισχυρισμός αυτός πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος εφόσον το Τμήμα ορθώς έκρινε πως όταν προκρίνονται μόνιμες λύσεις, δηλαδή λύσεις που απαιτούν για την υλοποίησή τους μεγάλο χρονικό διάστημα, όπως συνέβη στην παρούσα περίπτωση, κατά λογική ακολουθία οι ανάγκες που θεραπεύουν δεν μπορεί να θεωρηθούν κατεπείγουσες, όπως απαιτούν οι προαναφερθείσες διατάξεις. Περαιτέρω ισχυρίζεται συναφώς η προσφεύγουσα ότι το Τμήμα θα έπρεπε να είχε εξετάσει εάν η διοίκηση όφειλε να είχε λάβει τα συγκεκριμένα μέτρα οποτεδήποτε νωρίτερα και όχι αν γενικά όφειλε να λάβει αντιπλημμυρικά μέτρα. Ο λόγος αυτός είναι απορριπτέος ως ουσία αβάσιμος διότι τόσο από το προαναφερθέν στην παρ. 8 της παρούσας Γενικό Σχέδιο όσο και από το  Περιφερειακό Σχέδιο για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή (ΠεΣΠΚΑ) Ιονίων Νήσων, που μνημονεύεται σ΄ αυτό,  προκύπτει σαφώς η διαχρονική ανάγκη τέλεσης αντιπλημμυρικών έργων.(...)Προβάλλει επίσης η προσφεύγουσα ότι η κατεπείγουσα ανάγκη προσφυγής στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης δεν αντιδιαστέλλεται προς την απλώς επείγουσα όπως δέχεται η προσβαλλόμενη απόφαση. Ο ισχυρισμός αυτός πρέπει να απορριφθεί ως αλυσιτελής, άλλως ως νόμω αβάσιμος, διότι σύμφωνα με τον νόμο στην περίπτωση επείγουσας απλώς ανάγκης, που αντιδιαστέλλεται με την κατεπείγουσα, εφαρμόζονται οι κανονικές διαδικασίες ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων με σύντμηση των προβλεπόμενων προθεσμιών και όχι η απευθείας ανάθεση.(...)Και τούτο διότι, όπως έγινε δεκτό ανωτέρω, εν όψει του ότι η διαδικασία με διαπραγμάτευση συνιστά εξαίρεση που πρέπει να ερμηνεύεται συσταλτικά, η αξιολόγηση της δυνατότητας της αναθέτουσας αρχής να προσφύγει στη διαδικασία με διαπραγμάτευση γίνεται με σύγκριση της χρονικής διάρκειας της συγκεκριμένης κάθε φορά διαδικασίας με διαπραγμάτευση χωρίς δημοσίευση προκήρυξης σε σχέση με τις ισχύουσες προθεσμίες των διαδικασιών με δημοσίευση, και ιδίως τη μικρότερη συντομευμένη από αυτές. Στο συνολικό χρονικό διάστημα που εν τέλει διήρκεσε η διαδικασία της διαπραγμάτευσης δεν υπολογίζονται τυχόν καθυστερήσεις ή κωλύματα για τα οποία δεν ευθύνεται η αναθέτουσα αρχή. Εν προκειμένω, λαμβάνοντας υπόψη ότι το χρονικό διάστημα που μεσολάβησε μεταξύ της εκδήλωσης του ακραίου καιρικού φαινομένου και της ανάθεσης της επίμαχης μελέτης τυγχάνει ιδιαιτέρως μακρύ στο σύνολό του (άνω της διετίας), καθώς και ότι ειδικά η διαδικασία ανάθεσης των μελετών εκκίνησε τον Μάρτιο του έτους 2022, ήτοι ένα έτος περίπου μετά την εξασφάλιση της σχετικής χρηματοδότησης (Απρίλιος 2021), νομίμως κρίθηκε με την προσβαλλόμενη ότι διέδραμε ικανό χρονικό διάστημα εντός του οποίου μπορούσε να έχει προκηρυχθεί και να έχει τελεσφορήσει ανοιχτός ή κλειστός διαγωνισμός. Απορρίπτει την προσφυγή αναθεώρησης.

Βελτίωση υφιστάμενων αγροτικών δρόμων (...)Υπό το ανωτέρω νομικό και πραγματικό πλαίσιο της υπόθεσης, πρέπει, ως προς την ύπαρξη κατεπείγουσας ανάγκης που δεν συμβιβάζεται με τις προθεσμίες που τάσσουν άλλες διαδικασίες, να γίνουν δεκτά τα ακόλουθα: (α) Όπως προεκτέθηκε (ανωτέρω σκ. 8), είναι νόμιμη η σύναψη δημόσιας σύμβασης με προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς δημοσίευση σχετικής προκήρυξης, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 32 παρ. 2 περ. γ΄ του ν. 4412/2016, μόνο στις περιπτώσεις που ανακύπτει κατεπείγουσα ανάγκη εξαιτίας απρόβλεπτων γεγονότων για την αναθέτουσα αρχή, η δε ανάγκη αυτή είναι τόσο επιτακτική, ώστε να καθιστά αδύνατη για την αντιμετώπισή της, την επιλογή διαγωνιστικής διαδικασίας, έστω και με συντετμημένες προθεσμίες 15 και 10 ημερών, ανάλογα για ανοικτές ή κλειστές διαδικασίες ή διαδικασίες σύναψης δημοσίων συμβάσεων κάτω των ορίων, για την υποβολή των προσφορών (βλ. άρθρα 27 παρ. 3, 28 παρ. 7 και 121 παρ. 1 του ν. 4412/2016 όπου για λόγους επείγοντος καθορίζονται συντετμημένες προθεσμίες υποβολής προσφορών αντί της τακτικής των 35 ημερών). Όταν, λοιπόν, η αναθέτουσα αρχή επικαλείται κατεπείγουσα ανάγκη, η οικεία σύμβαση πρέπει να ανατίθεται χωρίς καθυστέρηση, καθόσον το επείγον δεν μπορεί να χρησιμοποιείται ως πρόσχημα προσφυγής στην εξαιρετική διαδικασία για την ανάθεση συμβάσεων, έστω και αν για την τήρηση των διαγωνιστικών διαδικασιών απαιτείται μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από αυτό που θα χρειαζόταν για την προσφυγή σε απευθείας ανάθεση, εφόσον μόνον με αυτές  διασφαλίζεται σε υπέρτατο βαθμό η επίτευξη διαφάνειας και ελεύθερου ανταγωνισμού. Συνεπώς, η ύπαρξη κατεπείγουσας ανάγκης εξαιτίας απρόβλεπτων γεγονότων δεν παρέχει τη διακριτική ευχέρεια στην αναθέτουσα αρχή, να επιλέξει μη διαγωνιστική διαδικασία άνευ άλλου τινός, αν δεν αποδείξει ότι εν όψει αυτής, δεν μπορούσε να ακολουθήσει διαγωνιστικές διαδικασίες έστω με συντετμημένες προθεσμίες.Για τους λόγους αυτούςΑπορρίπτει την προσφυγής ανάκλησης, και  Δεν ανακαλεί την 917/2022 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Εργασίες διαμόρφωσης, διευθέτησης και εξομάλυνσης πρανών κυττάρων Χ.Υ.Τ.Α....Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η κατά τα ανωτέρω προσφυγή στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς δημοσίευση προκήρυξης δικαιολογείται από κατεπείγουσα ανάγκη, οφειλόμενη σε απρόβλεπτα γεγονότα και αναγόμενη, μεταξύ άλλων, στην προστασία του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας, η οποία είχε ως αποτέλεσμα να καθίσταται ανέφικτη η τήρηση των προθεσμιών για τη διενέργεια ανοικτού ή κλειστού διαγωνισμού. Καθόσον, περαιτέρω, ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες στην ελεγχόμενη διαδικασία δεν διαπιστώνονται, δεν συντρέχει νόμιμος λόγος που να κωλύει την υπογραφή του οικείου σχεδίου σύμβασης, το οποίο, ωστόσο, θα πρέπει να συμπληρωθεί με τα στοιχεία της αναδόχου ένωσης και της οικονομικής προσφοράς αυτής.