Προμήθεια βιβλίων σε Δήμο:.Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Τμήμα κρίνει ότι η εντελλόμενη δαπάνη για την προμήθεια του βιβλίου «… πολιτισμός και λαογραφία των … 1821 – 1980», το οποίο περιλαμβάνει πλούσιο ιστορικό και λαογραφικό υλικό για το σύγχρονο παρελθόν της πόλης των … και αποσκοπεί στην ανάδειξη της ιστορίας της, είναι λειτουργική κατά την έννοια των διατάξεων της παρ. 2 του άρθρου 37 του ν. 3801/2009, καθόσον διευκολύνει την εκπλήρωση των σκοπών του Δήμου στον τομέα του πολιτισμού, προάγει δε τα πνευματικά ενδιαφέροντα των δημοτών του με την καλλιέργεια της ιστορικής μνήμης και συνείδησης αυτών. Περαιτέρω δε, η εν λόγω δαπάνη δεν υπερβαίνει το προσήκον μέτρο, ενόψει του πληθυσμού του Δήμου (28.195 κατοίκους, σύμφωνα με σχετικό έγγραφο του Δήμου) και της χαμηλής τιμής κάθε τεμαχίου (6,50 ευρώ με Φ.Π.Α.).Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το επίμαχο χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί.

ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΒΙΒΛΙΩΝ:Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Τμήμα κρίνει ότι η εντελλόμενη δαπάνη είναι λειτουργική κατά την έννοια των διατάξεων της παρ. 2 του άρθρου 37 του ν. 3801/2009, καθόσον συντείνει την εκπλήρωση των σκοπών του Δήμου στον τομέα του πολιτισμού, προάγει δε τα πνευματικά ενδιαφέροντα των δημοτών του με την καλλιέργεια της ιστορικής μνήμης και συνείδησης αυτών.

Προμήθεια βιβλίων:Στην έννοια δε της πολιτιστικής εκδήλωσης που προάγει τα πολιτιστικά και πνευματικά ενδιαφέροντα των κατοίκων εμπίπτει κάθε πολιτιστικό δρώμενο, που, έστω και αν δεν απευθύνεται άμεσα στο σύνολο του τοπικού πληθυσμού, αφυπνίζει και ενισχύει την πολιτιστική και ιστορική συνείδηση και τα πνευματικά ενδιαφέροντα της τοπικής κοινωνίας και έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία μιας πολιτιστικής κληρονομιάς για τις επερχόμενες γενιές. Μεταξύ δε των δράσεων αυτών συγκαταλέγεται και η έκδοση βιβλίων που αφορούν στην αποτύπωση της χρονικής συνέχειας των σύγχρονων θεσμών σε τοπικό επίπεδο και στην συντήρηση της ιστορικής μνήμης θεμάτων τοπικού πολιτισμού. Επομένως, η δαπάνη για την έκδοση βιβλίου που αφορά στην ανάδειξη της ιστορίας και της πολιτιστικής κληρονομιάς του οικείου δήμου εμπίπτει στην έννοια των λειτουργικών δαπανών του νομικού αυτού προσώπου, συνάδει δηλαδή προδήλως με την αποστολή και τις αρμοδιότητές του και συμβάλλει στην εκπλήρωση των σκοπών του, προάγοντας τα κοινωνικά, πολιτικά, πνευματικά και οικονομικά συμφέροντα των κατοίκων της περιφέρειάς του, και είναι νόμιμη εφόσον δεν υπερβαίνει τα εύλογα όρια που διαγράφονται με την τήρηση της αρχής της οικονομικότητας, εν όψει των συνθηκών πραγματοποίησής της (πρβλ. Πράξεις VII Τμ. 21/2012, 54, 72, 243/2011).(..) Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η εντελλόμενη δαπάνη είναι λειτουργική, καθόσον συντείνει την εκπλήρωση των σκοπών του οικείου νομικού προσώπου στον τομέα του πολιτισμού, προάγοντας τα πνευματικά ενδιαφέροντα των δημοτών με την καλλιέργεια της ιστορικής μνήμης και συνείδησης αυτών. Περαιτέρω, η εν λόγω δαπάνη δεν υπερβαίνει το προσήκον μέτρο, ενόψει των αποδεκτών του βιβλίου (επιφανείς επισκέπτες του Δήμου, αριστούχοι μαθητές και βιβλιοθήκες της περιοχής του Δήμου, σύμφωνα με το από 11.6.2012 σχετικό έγγραφο του Δημάρχου ...) και της χαμηλής τιμής κάθε τεμαχίου (15,80 ευρώ με Φ.Π.Α.). Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη δαπάνη είναι νόμιμη και το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί.

Αμοιβή για τη συντήρηση αγιογράφησης τμημάτων της τοιχοποιίας του Ιερού Ναού..:Με τα δεδομένα αυτά, μη νομίμως προέβη η ....... Α.Ε. στην υπό κρίση δαπάνη, καθότι η συντήρηση ή αγιογράφηση του Ιερού Ναού Αγίου ….» δεν προβλέπεται στους σκοπούς της συστατικής πράξης της (άρθρο 3 της 13.208/28.12.2010 πράξης σύστασης), ούτε εξυπηρετεί την αποτελεσματικότερη εκπλήρωση των σκοπών της. Περαιτέρω ο ανωτέρω ναός αποτελεί ενοριακό ναό και επομένως διακριτό νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου με ίδια διοίκηση. Το γεγονός ότι στον ιδιόκτητο χώρο του Ιερού Ναού, ο οποίος γειτνιάζει με το ακίνητο του Δήμου στο οποίο λαμβάνει χώρα η εμποροπανήγυρη, στεγάζονται περίπου 80 περίπτερα και χρησιμοποιείται ως πάρκινγκ αυτοκινήτων δεν άγει στη νομιμότητα της δαπάνης, δοθέντος ότι ο Ιερός Ναός δεν αποτελεί ακίνητη περιουσία του Δήμου ούτε άλλωστε στη λειτουργικότητά της, αφού εξυπηρετεί την βελτίωση αλλότριας περιουσίας. Παρά ταύτα όμως, ενόψει της σημαντικότητας της ετήσιας εμποροπανήγυρης για την περιοχή και την άμεση σύνδεσή της με τον Ιερό Ναό, τα αρμόδια όργανα της …..συγγνωστώς υπέλαβαν ότι οι εν λόγω υπηρεσίες συμβάλλουν στην ικανοποίηση των λειτουργικών της αναγκών και δη στη λειτουργία της εμποροπανήγυρης. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, ωστόσο το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί λόγω συγγνωστής πλάνης.

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ(...)Με δεδομένα αυτά η εντελλόμενη δαπάνη είναι λειτουργική, καθόσον συντείνει την εκπλήρωση των σκοπών του Δήμου στον τομέα της εκπαίδευσης και του πολιτισμού, καθώς μέσω των ανωτέρω δράσεων (εκπαίδευση στη χρήση οπτικοακουστικών μέσων) επιδιώκεται η καταγραφή και διάσωση προφορικών μαρτυριών για την ιστορία του τόπου, που περιλαμβάνει μεγάλης κλίμακας ιστορικά γεγονότα, και παράλληλα αναδεικνύεται η τοπική πολιτιστική παράδοση και η ιστορία της οικονομικής ζωής με συνέπεια τη διάσωση της δημόσιας μνήμης. Επιπροσθέτως, μέσω των παρασχεθεισών υπηρεσιών, προάγονται τα πνευματικά ενδιαφέροντα των δημοτών με την καλλιέργεια της ιστορικής συνείδησης αυτών, ενώ ο απώτερος σκοπός της ίδρυσης «Μουσείου Πόλης» με την ενεργή συμμετοχή των πολιτών (από 2.3.2018 υπόμνημα του Δήμου) προάγει την κοινή πολιτιστική κληρονομιά, που συγκαταλέγεται μεταξύ των σκοπών του Δήμου. Περαιτέρω, η ως άνω δαπάνη, ως εκ της φύσης και της ποσότητας των εργασιών προς τη συμβατική αξία αυτών, δεν υπερβαίνει το επιβαλλόμενο από τις περιστάσεις μέτρο, το οποίο, σε κάθε περίπτωση δεν αμφισβητείται από τον διαφωνούντα Επίτροπο.

Εκτέλεση έργου..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Τμήμα κρίνει τα ακόλουθα: Ενόψει του ότι ο ως άνω Ιερός Ναός χαρακτηρισθείς αρμοδίως ως μνημείο, δεν ανήκει, κατά τα αναφερόμενα στην ένδικη αίτηση, στην κυριότητα της αιτούσας, ούτε από άλλα στοιχεία του φακέλου προκύπτει ότι αυτή ορίστηκε φορέας υλοποίησης του επίμαχου έργου, απαιτείτο η σύναψη προγραμματικής σύμβασης, κατά το άρθρο 100 παρ. 5 του ν. 3852/2010, με τη συμμετοχή της ιδίας και του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού. Άλλωστε με  την ΥΠΠΟΑ/ΓΔΑΜΤΕ/ΔΑΒΜΜ/ΤΜΒΜΜ/342088/33111/2629/626/4.7.2018 απόφαση του Τμήματος Μελετών Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων της Διεύθυνσης Αναστήλωσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού, που περιλαμβάνεται στα στοιχεία του φακέλου, εγκρίθηκε, σύμφωνα με την κατατεθείσα προμελέτη, η μερική ανακατασκευή της στέγης (εκτός της περιοχής του τρούλου) του Ιερού Ναού και όχι η υλοποίηση του επίμαχου έργου από την Περιφέρεια ..., ενώ στην τεχνική περιγραφή της οικείας μελέτης του έργου περιλαμβάνονται, πέραν των εργασιών ανακατασκευής της στέγης και εργασίες στον τρούλο του Ιερού Ναού. Επομένως, αβασίμως προβάλλει η αιτούσα ότι στην προκειμένη περίπτωση δεν ήταν υποχρεωτική, πριν από τη διεξαγωγή της εν λόγω διαγωνιστικής διαδικασίας, η σύναψη προγραμματικής σύμβασης κατά τις διατάξεις του άρθρου 100 του ν. 3852/2010 μεταξύ του Υπουργείου Πολιτισμού, της Περιφέρειας ... και του Ιερού Ναού. Εξάλλου, με την επικαλούμενη από την αιτούσα 144/2018 πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου δεν κρίθηκε ότι η σύναψη της προγραμματικής σύμβασης του άρθρου 100 του ν. 3852/2010 δεν απαιτείται να προηγείται της διαγωνιστικής διαδικασίας, πλην όμως πράγματι με αυτήν ελέγχθηκαν ταυτόχρονα τα υποβληθέντα σχέδια της προγραμματικής και της οικείας εκτελεστικής σύμβασης.

Τουριστική προβολή δήμου:..Με τα δεδομένα αυτά η εντελλόμενη δαπάνη είναι λειτουργική, καθόσον η έκδοση του ως άνω βιβλίου-λευκώματος (185 σελίδων), που παρουσιάζει την πρώτη φωτογραφικά αποτυπωμένη ανάβαση στην κορυφή του .. (το έτος 1913) με κείμενα σε δύο γλώσσες (ελληνική και αγγλική) και η οποία διενεργήθηκε προκειμένου να προσφερθεί ως αναμνηστικό δώρο σε επίσημους επισκέπτες και συμμετέχοντες σε προγράμματα πολιτιστικών εκδηλώσεων του Δήμου, συντείνει στην τουριστική ανάδειξη της ιδιαίτερης πολιτιστικής κληρονομιάς της περιοχής. Περαιτέρω, η κρινόμενη δαπάνη δεν υπερβαίνει το προσήκον μέτρο, ενόψει της υψηλής ποιότητας της ανωτέρω έκδοσης και της χαμηλής τιμής εκάστου τεμαχίου (3,99 ευρώ με Φ.Π.Α.). Τέλος, η εν λόγω δράση συμπεριελήφθη στο Ετήσιο Πρόγραμμα Τουριστικής Προβολής έτους 2018 του Δήμου (κεφ. 11 παρ. 8), που εγκρίθηκε με την 283/2017 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου και έλαβε την 1775/12.2.2108 σύμφωνη γνώμη του Γενικού Γραμματέα του ...Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η εντελλόμενη δαπάνη είναι νόμιμη, πλην όμως το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δεν πρέπει να θεωρηθεί λόγω λήξης του οικονομικού έτους 2018.

Προμήθεια πίνακα ζωγραφικής.(Καλλιτεχνικά έργα) Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω (σκ.II), το Τμήμα κρίνει ότι η εντελλόμενη δαπάνη είναι νόμιμη, καθόσον η προμήθεια του ανωτέρω πίνακα από το Δήμο ... σχετίζεται άμεσα με την εδαφική περιφέρεια του Δήμου αυτού, λόγω της καταγωγής της καλλιτέχνιδος που τον φιλοτέχνησε, προάγει δε τα πνευματικά και πολιτιστικά ενδιαφέροντα των δημοτών του, καθόσον συμβάλλει στον εμπλουτισμό της πινακοθήκης του δημοτικού μεγάρου. Επιπλέον, η επίμαχη δαπάνη, ενόψει και της αρχικής τιμής των 14.400,00 ευρώ στην οποία διατίθετο ο πίνακας από τη γκαλερί «...», όπου πραγματοποιήθηκε έκθεση με έργα της ζωγράφου, δεν υπερβαίνει το προσήκον μέτρο. Εξάλλου, νομίμως η ανωτέρω προμήθεια ανατέθηκε απευθείας με απόφαση του Δημάρχου ..., καθόσον η αξία αυτής, χωρίς Φ.Π.Α., δεν υπερβαίνει το  όριο που τίθεται από τις διατάξεις της προπαρατεθείσας υπουργικής απόφασης 1319/2007.  

Αμοιβή για την έκδοση του  βιβλίου(...) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στην προηγούμενη σκέψη, η έκδοση του βιβλίου αυτού εμπίπτει στην έννοια των λειτουργικών δαπανών, καθόσον προάγει, μέσω της προβολής της τοπικής ιστορικής συνέχειας  του εκπαιδευτικού θεσμού,  όπως αυτή καταγράφεται στο εν λόγω βιβλίο, τα κοινωνικά, πολιτιστικά και πνευματικά ενδιαφέροντα των δημοτών. Πλην όμως η οικεία δαπάνη δεν είναι νόμιμη, αφού  για τη διάθεση της σχετικής  πίστωσης  δεν τηρήθηκε η προϋπόθεση της προηγούμενης λήψης απόφασης από το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου ....., όπως προβλέπεται στη διάταξη του άρθρου 158 παρ. 3 περ. α΄ του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων, αλλά αντιθέτως αυτή πραγματοποιήθηκε με απόφαση της οικείας Δημαρχιακής Επιτροπής. Κατ’ ακολουθίαν αυτών,  το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα πληρωμής δεν  πρέπει να θεωρηθεί. 

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Με τα δεδομένα αυτά, και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, δεν είναι νόμιμη η εκτέλεση, με δαπάνες του Δήμου ....., του έργου της ανάπλασης και διαμόρφωσης του αυλείου χώρου του Ι.Ν. Κοιμήσεως της Θεοτόκου, καθόσον δεν προβλέπεται ούτε από το άρθρο 24 ΔΚΚ ούτε άλλη διάταξη νόμου, δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι εξυπηρετεί τη λειτουργική του δραστηριότητα ούτε ότι εξυπηρετεί την αποτελεσματικότερη εκπλήρωση των σκοπών του Δήμου. Και τούτο διότι δεν αποδεικνύεται κατά τρόπο αναμφισβήτητο ότι ο εν λόγω χώρος είναι κοινόχρηστος και ότι ανήκει κατά κυριότητα στο Δήμο, ενόψει και της προσκομισθείσας από 1.8.2008 βεβαίωσης του Εκκλησιαστικού Συμβουλίου του Ι.Ν. Κοιμήσεως της Θεοτόκου, σύμφωνα με την οποία ο προαύλιος χώρος του ανωτέρω ιερού ναού ανήκει εξ ολοκλήρου σ’ αυτόν. Κατ’ ακολουθίαν, η εντελλόμενη με το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα δαπάνη δεν είναι νόμιμη και συνεπώς, το ένταλμα αυτό δεν πρέπει να θεωρηθεί.