Υπηρεσίες φύλαξης:Μη νόμιμη καταβολή ποσού 15.180,66 ευρώ, από Υγειονομική Περιφέρεια σε εταιρεία, ως αμοιβή της για την παροχή υπηρεσιών φύλαξης των χώρων Νοσοκομείου, καθόσον η αναθέτουσα αρχή μη νομίμως αποδέχθηκε την οικονομική προσφορά της φερόμενης ως δικαιούχου εταιρείας, δοθέντος ότι όφειλε καταρχήν να την καλέσει για παροχή διευκρινίσεων επί των ως άνω στοιχείων της προσφοράς, ούτως ώστε εκτιμώντας τη λυσιτέλεια των παρασχεθεισών εξηγήσεων, να απαντήσει με σαφή και εμπεριστατωμένη αιτιολογία για την αποδοχή ή την απόρριψη της προσφοράς αυτής. Συνεπώς, η αναθέτουσα αρχή ως προς το αποδεκτό της προσφοράς αναδόχου εταιρείας χωρίς την ειδικότερη αιτιολόγηση από αυτήν των προαναφερθέντων στοιχείων, υπερέβη τα άκρα όρια της διακριτικής της ευχέρειας.

Υπηρεσίες φύλαξης ισόπεδων διαβάσεων.(..)ζητείται η ανάκληση της 316/2017 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ του αιτούντος «...» (...) και της πρώτης παρεμβαίνουσας εταιρείας...., με αντικείμενο τη φύλαξη τριάντα τεσσάρων (34) ισόπεδων διαβάσεων (ΙΣ) του .... με ανθρώπινο δυναμικό (..) Με τα δεδομένα αυτά το Τμήμα κρίνει ότι, η αναθέτουσα αρχή όφειλε πριν την απόρριψη της προσφοράς της εταιρείας «....» ως ασυνήθιστα χαμηλής, να καλέσει αυτήν σε παροχή εξηγήσεων- διευκρινήσεων για την σοβαρότητα και βιωσιμότητα της προσφοράς της, εφόσον δε  αυτές δεν κρίνονταν  ικανοποιητικές, να  απορρίψει αυτήν  με την προσήκουσα ειδική αιτιολογία. Το γεγονός εξάλλου ότι η ως άνω εταιρεία «....», με την παρέμβασή της ενώπιον της Επιτροπής Αναστολών του Συμβουλίου της Επικρατείας ανέπτυξε τις απόψεις της για την κατατεθείσα προσφορά της, δεν ασκεί επιρροή στο μη νόμιμο του αποκλεισμού της, δοθέντος ότι η εν λόγω δίκη – στην οποία μάλιστα η εταιρεία «....» είχε παρέμβει υπέρ της αναθέτουσας αρχής – είναι διαδικασία αυτοτελής και σε κάθε περίπτωση διαφορετική από αυτήν που προβλέπει  το άρθρο 88 του ν. 4412/2016 ενώπιον της αναθέτουσας αρχής. Σε κάθε περίπτωση, η παρεμβαίνουσα εταιρεία δεν κωλυόταν, εφόσον την καλούσε, ως όφειλε, η αναθέτουσα αρχή, αφενός να εξειδικεύσει τα επιχειρήματα που είχε προβάλλει ενώπιον του Δικαστηρίου και τα οποία απορρίφθηκαν ως αόριστα, προσκομίζοντας σχετικά αποδεικτικά στοιχεία, αφετέρου να προβάλει νέα επιχειρήματα, τα οποία να επεξηγούν κατά τρόπο ικανοποιητικό το χαμηλό επίπεδο της προσφοράς της(..)Απορρίπτει την αίτηση ανάκλησης και την παρέμβαση της ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία «....» (..)Δεν ανακαλεί την 316/2017 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Δεν αναθεωρήθηκε με την ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ/ΕΠΤΑΜ/804/2018

Από τις ανωτέρω διατάξεις (ν.3863/2010-αρθρο 68 ) προκύπτει ότι στις διακηρύξεις των δημοσίων διαγωνισμών για παροχή υπηρεσιών καθαρισμού ή φύλαξης που εγκρίνονται μετά την ημερομηνία ισχύος του ν. 3863/2010 (15.7.2010) ζητείται από τους εργολάβους, επί ποινή αποκλεισμού, η αναφορά των στοιχείων α΄ έως στ΄ της παρ. 1 του άρθρου 68 του νόμου αυτού, η οποία αποσκοπεί στον έλεγχο από την αναθέτουσα αρχή ότι διασφαλίζονται τα εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα των εργαζομένων στις εταιρείες που παρέχουν τις υπηρεσίες αυτές. Αν όμως, ο ανάδοχος ανέφερε τα στοιχεία αυτά στην οικονομική προσφορά του, παρόλο που τούτο δεν ζητήθηκε από την αναθέτουσα αρχή με τη διακήρυξη του διαγωνισμού, ο σκοπός του νόμου καλύπτεται, χωρίς να υφίσταται ουσιώδης πλημμέλεια της διαγωνιστικής διαδικασίας. Περαιτέρω, σύμφωνα με την παραπάνω διάταξη, ο υπολογισμός στις προσφορές των διαγωνιζομένων ενός ευλόγου ποσοστού διοικητικού κόστους παροχής των υπηρεσιών τους, των αναλωσίμων, του εργολαβικού τους κέρδους και των νομίμων υπέρ Δημοσίου και τρίτων κρατήσεων αποσκοπεί στην αναλυτική περιγραφή του κόστους παροχής των υπηρεσιών, ούτως ώστε να καθίσταται ελέγξιμο το ύψος της οικονομικής προσφοράς σε σχέση με το αντικείμενο της υπηρεσίας. Τέλος, ειδικώς τα στοιχεία που αναφέρονται στα εδάφια α΄ έως στ΄ της παρ. 1 του άρθρου 68 του νόμου αυτού, καθώς και ειδικός όρος για την εφαρμογή των διατάξεων της εργατικής και ασφαλιστικής νομοθεσίας και της νομοθεσίας περί υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων και πρόληψης του επαγγελματικού κινδύνου, πρέπει να αναγράφονται, επί ποινή ακυρότητας, και στα σχέδια των οικείων συμβάσεων, που συνάπτονται μετά την ημερομηνία ισχύος της διάταξης αυτής, ασχέτως του αν είχαν περιληφθεί ως όροι στις σχετικές διακηρύξεις.

Υπηρεσίες - εργασίες καθαρισμού:Μη νόμιμη η δαπάνη ασφαλιστικού ιδρύματος για την καταβολή αμοιβής σε ανάδοχο εταιρεία για παροχή υπηρεσιών καθαρισμού κτιρίων, καθόσον η προσφορά της αναδόχου εταιρείας δεν περιείχε την απαιτούμενη και από τους όρους της διακήρυξης λεπτομερή ανάλυση/υπολογισμό των στοιχείων δ' και ε' της παρ.1 του αρθ.62 του ν.3863/2010, δηλαδή τις ηλικίες των απασχολουμένων στις συγκεκριμένες υπηρεσίες, ώστε να κριθεί το ύψος του ημερομισθίου αυτών. Η δε προσκομισθείσα ανάλυση του μισθολογικού κόστους της αναδόχου δεν αναπληρώνει την ανωτέρω έλλειψη δεδομένου ότι όπως προκύπτει από τις σχετικές διατάξεις του ν.3863/2010, τα εν λόγω στοιχεία πρέπει να εξειδικεύονται με ποινή αποκλεισμού, με την προσφορά της αναδόχου ώστε να δύναται η αναθέτουσα αρχή να προβεί στον έλεγχο της διασφάλισης των εργασιακών και ασφαλιστικών δικαιωμάτων των εργαζομένων που παρέχουν τις υπηρεσίες αυτές, έλεγχος που σε κάθε περίπτωση δεν διασφαλίζεται όταν οι σχετικές διευκρινίσεις παρέχονται μετά την κατακύρωση του αποτελέσματος του διαγωνισμού και δεν προκύπτει ότι έχουν αξιολογηθεί από την επιτροπή του διαγωνισμού και την αναθέτουσα αρχή.

Υπηρεσίες φύλαξης:Μη νόμιμη η καταβολή αμοιβής από ΑΕΙ σε ιδιωτική εταιρεία για την παροχή υπηρεσιών φύλαξης των κτιρίων του Πανεπιστημίου, καθόσον μη νομίμως οι εν λόγω υπηρεσίες ανατέθηκαν απευθείας στην ως άνω εταιρεία, καθώς δεν συνέτρεχε, καμία από τις προϋποθέσεις για την προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης, δεδομένου ότι οι ανωτέρω υπηρεσίες αποτελούν πάγια και διαρκή ανάγκη, της οποίας το κόστος, αναγόμενο σε ετήσια βάση, υπερβαίνει το όριο των 20.000 ευρώ, χωρίς Φ.Π.Α., μέχρι του οποίου επιτρέπεται η άνευ ειδικών λόγων προσφυγή στην εξαιρετική αυτή διαδικασία.

Παροχή υπηρεσιών φύλαξης:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη μείζονα σκέψη της παρούσας απόφασης, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι:Α) Νομίμως, κατά την κατάρτιση της οικονομικής της προσφοράς, η αιτούσα εταιρεία προέβη στον υπολογισμό του εργατικού κόστους νυχτερινής εργασίας (26.230 ώρες) με ωριαίο κόστος 6,29 ευρώ (αντί 6,29375 ευρώ), δηλαδή κατόπιν στρογγυλοποίησης του ποσού αυτού με δύο δεκαδικά ψηφία.(..)Β) Ορθώς το Κλιμάκιο έκρινε ότι κωλύεται η υπογραφή του επίμαχου σχεδίου σύμβασης επειδή η αναθέτουσα αρχή χωρίς ειδική αιτιολογία αποδέχτηκε την οικονομική προσφορά της αιτούσας και έκρινε ως εύλογο το προσφερόμενο απ’ αυτήν ποσό των 0,02 ευρώ ετησίως για την κάλυψη του διοικητικού-λειτουργικού κόστους των προς ανάθεση υπηρεσιών. Η αιτιολογία της σχετικής κρίσης της αναθέτουσας αρχής στηρίχθηκε στις συμπληρωματικές διευκρινίσεις που παρέσχε η αιτούσα με το 10612/12.7.2013 υπόμνημά της, οι οποίες κρίθηκαν νόμιμες και επαρκείς(..)Γ) Το Κλιμάκιο πεπλανημμένως υπέλαβε ότι από το φάκελο των δικαιολογητικών του διαγωνισμού δεν προέκυπτε αν, μετά την υποβολή των δικαιολογητικών κατακύρωσης από την αιτούσα, εκδόθηκε η απαιτούμενη οριστική κατακυρωτική απόφαση του Δ.Σ. της «...». Και τούτο, διότι στο φάκελο των δικαιολογητικών περιλαμβάνεται η 1842/Συν.630/1.4.2014 απόφαση του Δ.Σ. της αναθέτουσας αρχής, η οποία επέχει θέση οριστικής κατακυρωτικής απόφασης, αφού με αυτήν – μετά τον έλεγχο των υποβληθέντων δικαιολογητικών κατακύρωσης και τη βεβαίωση της πληρότητας και νομιμότητας αυτών – «επικαιροποιήθηκε», όπως αναφέρεται στο σώμα αυτής, η 1792/Συν.619/19.12.2013 προηγούμενη απόφαση του Δ.Σ., με την οποία είχε κατακυρωθεί προσωρινά το αποτέλεσμα του διαγωνισμού στην αιτούσα εταιρεία.(..)Δ) Ορθώς το Κλιμάκιο έκρινε, με την προσβαλλόμενη πράξη του, ότι είναι μη νόμιμο το προβλεπόμενο στη διακήρυξη δικαίωμα παράτασης της ελεγχόμενης σύμβασης για ένα χρόνο, καθόσον η αξία αυτού δεν έχει υπολογισθεί στην συνολική προϋπολογιζόμενη δαπάνη της διακήρυξης, όπως αυτή δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, πλην όμως δεν συντρέχει ο σχετικός διακωλυτικός λόγος υπογραφής της σύμβασης, δεδομένου ότι στο υποβληθέν σχέδιο σύμβασης (άρθρο 4 αυτής) ορίζεται ρητώς ότι η διάρκεια της σύμβασης είναι δύο έτη και δεν μπορεί να παραταθεί... Απορρίπτει την αίτηση ανάκλησης και την παρέμβαση της εταιρείας «…Ε.». Δέχεται την παρέμβαση της εταιρείας «...Ε.Π.Ε.».Δεν ανακαλεί την 117/2014 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Ανάθεση υπηρεσιών φύλαξης:..ζητείται παραδεκτώς η ανάκληση της 256/2013 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Η απαίτηση της διακήρυξης, σύμφωνα με την οποία, το προτεινόμενο προσωπικό φύλαξης πρέπει να αποτελείται κατά ποσοστό 50% από εργαζομένους άνω των 25 ετών και κατά ποσοστό 50% από εργαζομένους κάτω των 25 ετών, ενώ θα πρέπει ταυτόχρονα να είναι διαθέσιμο κατά τον χρόνο υποβολής των προσφορών, έχει τεθεί ενόψει απολύτως ειδικών και συγκεκριμένων αναγκών του οργανισμού, μετά και από στάθμιση κριτηρίων κοινωνικού χαρακτήρα.(..)Ενόψει του ότι με τη διακήρυξη γίνεται παραπομπή στα στοιχεία του άρθρου 68 του ν. 3863/2010, αλλά και παρατίθεται σχετικό υπόδειγμα οικονομικής προσφοράς (παράρτημα II), στους πίνακες του οποίου (υποδείγματος), εκτός από το εργατικό κόστος, περιλαμβάνονται στοιχεία όπως διοικητικό κόστος παροχής υπηρεσιών, αναλώσιμα και εργολαβικό κέρδος, γίνεται φανερό ότι ο οργανισμός έχει υπολογίσει το κόστος εκτέλεσης της σύμβασης, βάσει ποσού, το οποίο καταλείπει - έστω και μικρό - περιθώριο για τη συμπερίληψη και των ως άνω στοιχείων κατά την κατάρτιση των οικονομικών προσφορών.Εξάλλου, το ότι κατελείπετο μικρή ευχέρεια στους διαγωνιζομένους για τον υπολογισμό και των λοιπών ως άνω στοιχείων κόστους, πέραν του εργατικού, αποβαίνει κατ’ ουσίαν προς όφελος της αναθέτουσας αρχής, αφού, υπό την αντίθετη εκδοχή, το κόστος εκτέλεσης της επίμαχης σύμβασης θα αυξανόταν, γεγονός επιβλαβές για την αναθέτουσα αρχή, δεδομένης και της δυσμενούς οικονομικής συγκυρίας για όλους τους δημόσιους φορείς(..)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εξεταζόμενη αίτηση ανάκλησης και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση πρέπει να γίνουν δεκτές..Ανακαλεί την 256/2013 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου

Παροχή υπηρεσιών φύλαξης:Η Επιτροπή του Διαγωνισμού, με το υπ’ αριθμ. 9/23.7.2013 πρακτικό, αφού έλαβε υπόψη το ανωτέρω υπόμνημα και το γεγονός ότι ούτε από τον νόμο ούτε από την διακήρυξη προσδιορίζεται επακριβώς το διοικητικό κόστος που θεωρείται «εύλογο», δέχθηκε ότι το αναφερόμενο στην οικονομική προσφορά της αιτούσας διοικητικό κόστος ύψους 0,02 ευρώ ετησίως είναι εύλογο και ότι θα καλύψει επαρκώς τις ανάγκες της συμβάσεως. Την εισήγηση δε αυτήν της Επιτροπής υιοθέτησε το Διοικητικό Συμβούλιο της καθ’ ης η αίτηση εταιρείας με την υπ’ αριθ. 1717/συν. 600/1.8.2013 απόφασή του. Η κρίση, όμως, αυτή της αναθέτουσας Αρχής, ότι δηλαδή το αναφερόμενο στην οικονομική προσφορά της παρεμβαίνουσας διοικητικό κόστος (0,02 ευρώ ετησίως) είναι εύλογο, είναι πλημμελώς αιτιολογημένη. Και τούτο, διότι από τα στοιχεία που επικαλέσθηκε η παρεμβαίνουσα με το ανωτέρω υπόμνημα, προκύπτει ότι αυτή διαθέτει μέρος μόνον του εξοπλισμού (αλεξίσφαιρα γιλέκα και πομποδέκτες), που απαιτείται από την διακήρυξη, δεν επικαλέσθηκε, όμως, ούτε υπέβαλε στοιχεία από τα οποία να προκύπτει ότι δεν πρόκειται να επιβαρυνθεί με το κόστος αποκτήσεως και του λοιπού εξοπλισμού (όπως π. χ. στολών εργασίας, φακών, κινητών τηλεφώνων) ούτε με το κόστος χρήσεως όλου εν γένει του εξοπλισμού. Και προέβαλε μεν με το ανωτέρω υπόμνημα η παρεμβαίνουσα ειδικώς ως προς την χρήση των τηλεφώνων ότι αυτή θα έχει μηδενικό κόστος, αλλά δεν επικαλείται στοιχεία προς απόδειξη του εν λόγω ισχυρισμού της. Εξ άλλου, ενώ από τα εκτεθέντα στην σκέψη 12 προκύπτει ότι ο ανάδοχος θα πρέπει να εκτελεί εποχουμένη περίπολο με ένα περιπολικό όχημα, η παρεμβαίνουσα δεν υπέβαλε στοιχεία, από τα οποία να προκύπτει ότι το κόστος για την κίνηση αυτού του οχήματος θα είναι μηδενικό. Εν όψει των ανωτέρω πρέπει να γίνει δεκτή η κρινομένη αίτηση, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με αυτήν, και ν’ ακυρωθεί η υπό στοιχεία 1842/συν. 630/1.4.2014 πράξη του Διοικητικού Συμβουλίου της καθ΄ ης η αίτηση εταιρείας, στην οποίαν έχουν ενσωματωθεί οι υπό στοιχεία 1792/συν. 619/19.12.2013 και 1717/συν. 600/1.8.2013 πράξεις του ιδίου Διοικητικού Συμβουλίου. Κατόπιν τούτου παρέλκει ως αλυσιτελής η εξέταση των λοιπών λόγων ακυρώσεως.

Παροχή υπηρεσιών για την αποκομιδή και μεταφορά απορριμάτων....Ως εκ τούτου, μη διενεργηθείσας της ως άνω κλήσης σύμφωνα με το άρθρο 2.4.6 της διακήρυξης, η αναθέτουσα αρχή παρανόμως απέρριψε την προσφορά του προσφεύγοντος, αφού κατά τον έλεγχο και την αξιολόγηση της προσφοράς του αβασίμως διαπιστώθηκε, ότι το περιεχόμενο της υποβληθείσας τεχνικής προσφοράς δεν είναι σύμφωνο με την παράγραφο 2.4.3 της διακήρυξης και παρουσιάζει ελλείψεις ως προς τα δικαιολογητικά που ζητούνται από τα έγγραφα της διακήρυξης και αποκλίσεις ως προς τους όρους και τις τεχνικές προδιαγραφές της σύμβασης». Τούτων έπεται ότι, κατά την έννοια των εν λόγω κανονιστικών ρυθμίσεων, αν η αναθέτουσα αρχή παραλείψει να εκπληρώσει την προαναφερόμενη αυτοτελή υποχρέωσή της ή αν, για την ταυτότητα του νομικού λόγου, προβεί σε πλημμελή τήρησή της, η μη υποβολή από τον υποψήφιο ανάδοχο μη ζητηθέντος εν λόγω δικαιολογητικού δεν συνεπάγεται αυτομάτως και άνευ ετέρου τον αποκλεισμό του από την περαιτέρω διαδικασία του διαγωνισμού, αλλά υποχρεώνει, καταρχήν, την αναθέτουσα αρχή να προβεί στην οφειλόμενη, κατά τα ήδη εκτεθέντα, κλήση του προς συμπλήρωση του ελλείποντος ή δικαιολογητικού. Άλλως, η ελλιπής υποβολή από τον προσωρινό ανάδοχο απαιτουμένων από τη διακήρυξη δικαιολογητικών συνεπάγεται τον αποκλεισμό του για τον λόγο αυτόν, εφόσον έχει προηγηθεί η προσήκουσα προς τούτο κλήση από την αναθέτουσα αρχή, η οποία, συνεπώς, δεν μπορεί να προβεί στην απόρριψη του φακέλου της προσφοράς του λόγω ελλείψεων, πριν καλέσει τον υποψήφιο ανάδοχο για την κάλυψη των ελλείψεων αυτών και παρέλθει η σχετικώς ταχθείσα προθεσμία. Ενόψει αυτών και λαμβάνοντας, ακόμη, υπόψη ότι ούτε η αναθέτουσα αρχή υποστηρίζει ούτε από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτει ότι στον προσφεύγοντα κοινοποιήθηκε πρόσκληση προσκόμισης του εν λόγω δικαιολογητικού, το Κλιμάκιο κρίνει ότι, απαιτείται η εκ μέρους της αναθέτουσας αρχής αναζήτηση του επίμαχου δικαιολογητικού και η απόρριψη της προσφοράς μόνο σε περίπτωση μη προσκόμισής του (βλ. ΔΕΘεσς 16,172/2019) και κατά τούτο ο σχετικός λόγος γίνεται δεκτός ως βάσιμος

Το άρθρο 18, παράγραφος 1, της οδηγίας 93/37/ΕΟΚ, περί συντονισμού των διαδικασιών για τη σύναψη συμβάσεων δημοσίων έργων, όπως τροποποιήθηκε με την οδηγία 97/52, έχει την έννοια ότι η αναθέτουσα αρχή δεν υποχρεούται να αναθέσει το έργο στον μοναδικό προσφέροντα που κρίθηκε ικανός να μετάσχει στο διαγωνισμό. Όχι μόνον δεν αμφισβητείται ότι η οδηγία δεν περιλαμβάνει καμία διάταξη επιβάλλουσα ρητώς στην αναθέτουσα αρχή, η οποία προέβη στην προκήρυξη περί υποβολής προσφορών, να αναθέσει το έργο στον μοναδικό διαγωνιζόμενο που κρίθηκε ικανός να μετάσχει στον διαγωνισμό, αλλά επίσης η αναθέτουσα αρχή δεν υποχρεούται να ολοκληρώσει μια διαδικασία αναθέσεως της εκτελέσεως δημοσίου έργου.