Μ.Α.Π:Καταβολή σε χρήμα της αξίας γάλακτος προηγουμένων ετών.Με δεδομένα αυτά και ενόψει του ότι η τασσόμενη στο άρθρο 97 του ν. 4483/2017 προθεσμία των 4 μηνών δεν ορίζεται ως αποκλειστική, η έκδοση της ως άνω απόφασης του Διοικητικού Συμβουλίου του ελεγχόμενου ΝΠΔΔ στις 17.10.2018 και η ανάρτησή της στο πρόγραμμα «ΔΙΑΥΓΕΙΑ» στις 2.11.2018, δηλαδή μετά την πάροδο της προθεσμίας αυτής, δεν αποκλείει τη χορήγηση σε χρήμα της αξίας του γάλακτος των ετών 2012 - 2016, εφόσον συντρέχουν και οι λοιπές προϋποθέσεις του νόμου. Στην προκειμένη περίπτωση όμως, όπως τούτο ρητά αναφέρεται στην ίδια απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου, για τα έτη 2012 - 2016 δεν είχαν εγγραφεί στους προϋπολογισμούς του ΝΠΔΔ οι αντίστοιχες πιστώσεις για τη χορήγηση του γάλακτος, όπως απαιτείται από το άρθρο 97 του ν. 4483/2017, και ως εκ τούτου η διάταξη αυτή δεν μπορεί να εφαρμοστεί για την χορήγηση της αξίας του σε χρήμα. Τέλος, μη νομίμως με την ως άνω απόφαση αποτιμάται σε χρήμα και το γάλα που δεν χορηγήθηκε από 1.1.2017 έως τις 31.7.2017, διότι το έτος 2017 βρίσκεται εκτός του ρυθμιστικού πεδίου της ως άνω διάταξης, η οποία, μάλιστα, απαγορεύει ρητά, μετά την έναρξη ισχύος της, δηλαδή μετά την 1.8.2017, την αποτίμηση σε χρήμα του γάλακτος, εκτός αν αυτό αφορά στα έτη 2012-2016. Συνακόλουθα             η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη και το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Παροχή γάλακτος σε χρήμα :Με δεδομένα αυτά και ενόψει του ότι η τασσόμενη στο άρθρο 97 του   ν. 4483/2017 προθεσμία των 4 μηνών δεν ορίζεται ως αποκλειστική, νομίμως με την ως άνω 509/22.11.2017 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου ...., που αναρτήθηκε στο πρόγραμμα «ΔΙΑΥΓΕΙΑ» μετά τις 30.11.2017, αποφασίστηκε η χορήγηση του γάλακτος των ετών 2012 και 2013 σε χρήμα. Περαιτέρω και ενόψει του ότι η τιμή ανά λίτρο φρέσκου γάλακτος στο διαγωνισμό που προκηρύχθηκε το έτος 2012 για την προμήθεια γάλακτος ορίστηκε στο ποσό του 1,17 ευρώ με τον Φ.Π.Α. (709/2012 μελέτη), νομίμως για την αποτίμηση του μη χορηγηθέντος γάλακτος σε χρήμα το Δ.Σ. του Δήμου υπολόγισε την τιμή του λίτρου στο 1,17 ευρώ με τον Φ.Π.Α. καθόσον αυτή αποτελούσε «την τιμή διαγωνισμού που προκηρύχθηκε» κατά τον κρίσιμο χρόνο. Αντίθετα, μη νομίμως εγγράφηκε η σχετική δαπάνη στον Κ.Α.Ε. 20.6011, καθόσον αυτή δεν αφορά σε αποδοχές μονίμων υπαλλήλων ούτε μόνο σε υπαλλήλους της Υπηρεσίας Καθαριότητας και Ηλεκτροφωτισμού ούτε σε άλλες αμοιβές προσωπικού που δεν εντάσσονται σε συγκεκριμένους κωδικούς, αλλά πρόκειται για δαπάνη που εμπίπτει στον Κ.Α. 606 «Παρεπόμενες παροχές και έξοδα προσωπικού», στον οποίο εγγράφονται τα πρόσθετα έξοδα για το προσωπικό όλων των κατηγοριών καθώς και η δαπάνη για την προμήθεια γάλακτος (ΥΑ 23976/2016, Β΄ 2311). Τέλος, ομοίως μη νομίμως περιλαμβάνονται στους δικαιούχους υπαλλήλους και ΔΕ Επόπτες Πρασίνου και ΔΕ Επόπτες Φυλάκων, διότι αφενός οι ως άνω ειδικό-τητες Εποπτών δεν συμπεριλαμβάνονται στην ως άνω 53361/2.10.2006 Υ.Α. και αφετέρου διότι οι Επόπτες δεν ασχολούνται με τις εργασίες που αναφέρονται στην ίδια Υπουργική Απόφαση υπό την έννοια της αποκλειστικής απασχόλησης σε μόνιμη και καθημερινή βάση καθ’ όλη τη διάρκεια του ωραρίου τους, αλλά   τα καθήκοντά τους αφορούν στην εποπτεία - έλεγχο του προσωπικού που ασχολείται με τις εργασίες αυτές.

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Τμήμα κρίνει ότι μη νομίμως ο Ο.Ν.Α. ενέκρινε την καταβολή σε χρήμα της αξίας του οφειλόμενου γάλακτος στους δικαιούχους εργαζομένους του για τα έτη 2007 και 2008, ολοκληρώνοντας μάλιστα τη σχετική διαδικασία ετεροχρονισμένα, ήτοι περί τις αρχές του έτους 2010, με συνέπεια την καταστρατήγηση των ως άνω διατάξεων, που αποκλειστικό σκοπό έχουν την πρόληψη και προστασία της υγείας των δικαιούχων εργαζομένων, με την πρόβλεψη χορήγησης γάλακτος σε ημερήσια βάση ή, εναλλακτικά, της αξίας αυτού σε χρήμα, ενώ από τα συνοδευτικά του χρηματικού εντάλματος δικαιολογητικά, δεν αποδεικνύονται οι λόγοι της επικαλούμενης αντικειμενικής αδυναμίας εκ μέρους του Οργανισμού να χορηγήσει εγκαίρως είτε την προβλεπόμενη ποσότητα γάλακτος ημερησίως είτε την αξία αυτού σε χρήμα. Οι ισχυρισμοί του Ο.Ν.Α. ότι ούτε η καθημερινή διανομή φρέσκου γάλακτος στους χώρους εργασίας των δικαιούχων ήταν δυνατή από πλευράς των εταιρειών – προμηθευτριών γάλακτος ούτε η χορήγηση γάλακτος εβαπορέ για τα έτη 2007 και 2008 ήταν πρόσφορη λόγω της μεγάλης ποσότητας που αναλογούσε σε κάθε εργαζόμενο (168 κουτιά για τις ανάγκες ενός έτους), προβάλλονται αλυσιτελώς, καθώς και αληθείς υποτιθέμενοι δεν αιτιολογούν γιατί ο Οργανισμός, στο μέτρο που αδυνατούσε να προβεί σε διανομή γάλακτος σε ημερήσια βάση κατά τη διάρκεια των ετών 2007 και 2008, δεν προέβη εγκαίρως στην καταβολή της αξίας αυτού σε χρήμα στους εργαζόμενους, προκειμένου να προμηθεύονται οι ίδιοι το είδος αυτό καθημερινά. Αντιθέτως, το γεγονός ότι οι καταστάσεις των δικαιούχων των ειδών ατομικής προστασίας συντάχθηκαν για πρώτη φορά το έτος 2009, η δε σχετική διαδικασία για την απόδοση της αξίας του οφειλόμενου γάλακτος των ετών 2007 και 2008 σε χρήμα ξεκίνησε με μεγάλη καθυστέρηση, ήτοι περί τα μέσα του έτους 2009, καταδεικνύουν ότι η επικαλούμενη εκ μέρους του Ο.Ν.Α. αδυναμία οφείλεται στην έλλειψη οργάνωσης και προγραμματισμού των αρμοδίων υπηρεσιών του Οργανισμού να λάβουν εγκαίρως όλα τα απαραίτητα μέτρα, προκειμένου να συμμορφωθούν στις επιταγές των ανωτέρω διατάξεων, σκοπός των οποίων είναι η προστασία της υγείας των εργαζομένων και όχι η οικονομική τους ενίσχυση. Εξάλλου, ο ισχυρισμός του Ο.Ν.Α. ότι η πρόσληψη ιατρού εργασίας και τεχνικού ασφαλείας το Δεκέμβριο του έτους 2007 για το νεοσύστατο αυτοτελές γραφείο υγιεινής και ασφάλειας προσωπικού είχε ως συνέπεια την καθυστερημένη διατύπωση γνώμης εκ μέρους τους σχετικά με την προμήθεια γάλακτος, ερείδεται επί εσφαλμένης προϋπόθεσης, δεδομένου ότι για τη χορήγηση του γάλακτος δεν απαιτείται, σύμφωνα με τις εφαρμοζόμενες διατάξεις, προηγούμενη γνώμη του τεχνικού ασφαλείας ή και του γιατρού εργασίας. Περαιτέρω, η εν λόγω δαπάνη είναι μη νόμιμη για ορισμένες κατηγορίες υπαλλήλων (πολιτικούς μηχανικούς, αρχιτέκτονες, σχεδιαστές, τοπογράφους, κλητήρες), για τον πρόσθετο λόγο ότι δεν περιλαμβάνονται μεταξύ των δικαιούχων των ειδών ατομικής προστασίας της Κ.Υ.Α. 53361/2.10.2006, αφού δεν απασχολούνται κατ΄ αποκλειστικότητα στις αναφερόμενες στην ανωτέρω Κ.Υ.Α. εργασίες ή χώρους και συνεπώς, δεν δικαιούνται ούτε της παροχής του αντιτίμου της αξίας του γάλακτος.

Καταβολή αμοιβής στους φερόμενους ως δικαιούχους δημοτικούς υπαλλήλους της αξίας του γάλακτος(...) Με τα δεδομένα αυτά το Κλιμάκιο κρίνει ότι η έγκριση της καταβολής χρηματικού ποσού ίσου με την αξία του γάλακτος στους δικαιούχους που ορίζονται στην Κ.Υ.Α. 53361/11.10.2006 (ΦΕΚ Β΄ 1503), όπως τροποποιήθηκε με την Κ.Υ.Α. ΤΤ/36586/30.7.2007 (ΦΕΚ Β΄ 1323), δεν έγινε εγκαίρως κατά παραδοχή του πρώτου λόγου διαφωνίας της αναπληρώτριας Επιτρόπου. Ειδικότερα, από την έναρξη των ετών 2011 και 2012, οπότε και δημιουργήθηκε η υποχρέωση παροχής γάλακτος σε ορισμένους δικαιούχους υπαλλήλους του Δήμου, έως την εν τέλει έγκριση της σε χρήμα καταβολής της (20.12.2012), παρήλθε μεγάλο χρονικό διάστημα, το οποίο δεν δικαιολογείται από λόγους οφειλόμενους σε υπαιτιότητα του Δήμου .... Αντιθέτως, ενόψει του χρόνου έναρξης των διαγωνιστικών διαδικασιών (τέλος Σεπτεμβρίου 2011 και τέλος Ιουλίου 2012), προκύπτει ότι η αδυναμία χορήγησης φρέσκου γάλακτος και κατ΄επέκταση η αποτίμηση και καταβολή αυτού σε χρήμα οφείλεται σε υπαιτιότητα των αρμοδίων για τη διενέργεια των διαγωνισμών οργάνων του Δήμου, τα οποία παρέλειψαν να εκκινήσουν εγκαίρως, τις σχετικές διαδικασίες.

Καταβολή σε χρήμα, μέσων ατομικής προστασίας σε εργαζόμενους:... Με δεδομένα αυτά και ενόψει του ότι η τασσόμενη στο άρθρο 97 του ν. 4483/2017 προθεσμία των 4 μηνών δεν ορίζεται ως αποκλειστική, νομίμως  με την ως άνω, 205/20.12.2017, απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου …, που αναρτήθηκε στο πρόγραμμα «ΔΙΑΥΓΕΙΑ» στις 11.1.2018, αποφασίστηκε   η χορήγηση των μέσων ατομικής προστασίας των ετών 2012, 2013 και 2015 σε χρήμα. Συνακόλουθα οι εντελλόμενες δαπάνες είναι νόμιμες και τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα θα μπορούσαν να θεωρηθούν αν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος 2018, τις πιστώσεις του οποίου βαρύνουν.

ΠΑΡΟΧΕΣ ΣΕ ΕΙΔΟΣ: Δαπάνες καταβολής, κατά το έτος 2014, σε χρήμα της αξίας  του δικαιούμενου γάλακτος, ως μέσου ατομικής προστασίας, στους εργαζόμενους Δήμου, αναδρομικά για το έτος 2012,  αφενός μεν, όσες αφορούν αξία παροχής που δεν υπερβαίνει κατ’ένταλμα το ποσό των 5.000 ευρώ, δεν υπόκεινται στον προληπτικό έλεγχο δαπανών, σύμφωνα με τα άρθρα 1 και 2 του π.δ.136/2011, αφετέρου δε, μη νόμιμες, καθόσον η καταβολή του αντιτίμου αυτού αναδρομικά και όχι σε χρόνο, που θα ανταποκρινόταν στην ανάγκη αγοράς και ημερήσιας κατανάλωσης της προβλεπόμενης ποσότητας γάλακτος, καταστρατηγεί το σκοπό για τον οποίο έχει θεσμοθετηθεί η παροχή αυτή, που συνίσταται στην προστασία της υγείας των εργαζομένων με την καθημερινή κατανάλωση γάλακτος ως είδους ατομικής προστασίας και όχι στην οικονομική τους ενίσχυση (53361/11.10.2006 ΚΥΑ, ΦΕΚ Β΄ 1503/2006). Περαιτέρω δεν προκύπτουν λόγοι που στοιχειοθετούν την αντικειμενική αδυναμία του Δήμου να κινήσει, εγκαίρως, τη διαδικασία ανάθεση της εν λόγω προμήθειας.

Καταβολή σε χρήμα της αξίας του δικαιούμενου από αυτούς γάλακτος, ως μέσου ατομικής προστασίας (...) Όσον αφορά στον πρώτο λόγο διαφωνίας, το Κλιμάκιο κρίνει ότι οι αναφερόμενοι ανωτέρω (υπό στοιχ. α΄ έως και ε) υπάλληλοι του Δήμου ... δεν δικαιούνταν την παροχή γάλακτος κι, επομένως, και την αποτίμηση αυτού σε χρήμα, αφού δεν περιλαμβάνονται μεταξύ των δικαιούμενων ειδών ατομικής προστασίας, που ορίζονται περιοριστικώς στην προαναφερόμενη Κ.Υ.Α. 53361/2.10.2006, όπως ίσχυε κατά τον κρίσιμο χρόνο, καθώς, δεδομένου ότι από τα προσκομιζόμενα από το Δήμο στοιχεία, δεν προκύπτει ότι αυτοί απασχολούνταν σε μόνιμη και καθημερινή βάση, καθ’ όλη τη διάρκεια του ωραρίου τους στις εργασίες και τους χώρους που αυτή προβλέπει, η τυχόν δε περιστασιακή απασχόλησή τους στους εν λόγω χώρους και εργασίες δεν αρκεί για να τους καταστήσει δικαιούχους. Η πρόβλεψη δε ορισμένων εκ των προαναφερθεισών κατηγοριών υπαλλήλων, ως δικαιούχων ειδών ατομικής προστασίας, κατά την προϊσχύουσα Κ.Υ.Α. 2/12542/0022/ 20.3.2003 (ΦΕΚ Β΄ 441), δεν μπορεί να καταστήσει τη δαπάνη νόμιμη για τους υπαλλήλους αυτούς, αφού η εν λόγω Κ.Υ.Α καταργήθηκε με τη μεταγενέστερη και ισχύουσα κατά τον κρίσιμο χρόνο Κ.Υ.Α. 53361/2.10.2006. Τέλος, η προηγούμενη γνώμη του τεχνικού ασφαλείας δεν αρκεί για να καταστήσει νόμιμη την παροχή ειδών ατομικής προστασίας και σε μη δικαιούχους, κατά την προαναφερόμενη Κ.Υ.Α. 53361/2.10.2006, σε κάθε δε περίπτωση δεν αποτελεί προϋπόθεση για τη χορήγηση γάλακτος στους υπαλλήλους των Ο.Τ.Α.. 

Μ.Α.Π.:Με δεδομένα αυτά και ενόψει του ότι για το έτος 2012 είχε εγγραφεί στο σχετικό Κ.Α. του προϋπολογισμού του ΟΠΑΝΔΑ πίστωση ποσού μόνο 1.000 ευρώ, η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη, διότι δεν πληρούται η απαιτούμενη από το άρθρο 97 του ν. 4483/2017 προϋπόθεση της ύπαρξης αντίστοιχης πίστωσης κατά το έτος στο οποίο αφορά η καταβολή (ΕΣ ΚΠΕΔ VII Τμ. 56 και 76/2019), δηλαδή εν προκειμένω στο έτος 2012. Ο ισχυρισμός του ΟΠΑΝΔΑ, ότι η ύπαρξη πίστωσης αφορά στο έτος 2018, είναι αβάσιμος, προεχόντως διότι η ύπαρξη πίστωσης κατά το χρόνο εφαρμογής του ως άνω άρθρου 97 του ν. 4483/2017 εξυπακούεται από τις γενικές διατάξεις περί λογιστικού των ο.τ.α και ν.π.δ.δ. αυτών και συνεπώς δεν απαιτείτο να τεθεί ως περαιτέρω προϋπόθεση για την εφαρμογή του. Για τον λόγο αυτόν, άλλωστε, και στην ως άνω απόφαση του Δ.Σ. του ΟΠΑΝΔΑ γίνεται αναφορά στον προϋπολογισμό του έτους 2012 και στις σχετικές πιστώσεις που είχαν εγγραφεί σε αυτόν. Αντίθετα, ενόψει του ότι κατά το κρίσιμο έτος ο ΟΠΑΝΔΑ δεν είχε προβεί στη διενέργεια διαγωνισμού, νομίμως για τον υπολογισμό της τιμής αποτίμησης του γάλακτος έλαβε υπόψη του την τιμή ανά κυτίο γάλακτος εβαπορέ διαγωνισμού που προκήρυξε ο Δήμος ..... σε αντίστοιχο έτος (ΕΣ Πρ. ΚΠΕΔ στο VIIΤμ. 189/2018).

Καταβολή επιδόματος...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη το Τμήμα κρίνει ότι, μη προβλεπομένης από τις οικείες διατάξεις δυνατότητας αποτίμησης της παροχής γάλακτος σε χρήμα προς το σκοπό της καταβολής αυτού αντί του γάλακτος, η καταβολή του ως άνω ποσού στους φερόμενους ως δικαιούχους υπαλλήλους δεν είναι νόμιμη, αλυσιτελώς δε προβάλλεται από το Δήμο ... η διενέργεια άγονων διαγωνισμών, δεδομένης της δυνατότητας έγκαιρης απευθείας αναθέσεως. Κατόπιν αυτών, οι εντελλόμενες με τα κρινόμενα χρηματικά εντάλματα δαπάνες δεν είναι νόμιμες και ως εκ τούτου αυτά δεν πρέπει να θεωρηθούν.

Προμήθεια  γάλακτος:Με δεδομένα αυτά η εντελλόμενη δαπάνη είναι εν μέρει μη νόμιμη, καθόσον αφορά σε εξόφληση τιμήματος για τη χορήγηση γάλακτος και σε μη δικαιούχους υπαλλήλους της ...... Συγκεκριμένα, όπως προκύπτει από την ως άνω μισθοδοτική κατάσταση, 13 από τους υπαλλήλους που αναφέρονται στην από 12.7.2018 βεβαίωση δεν λαμβάνουν το επίδομα ανθυγιεινής εργασίας και ως εκ τούτου δεν δικαιούνται και γάλα, είναι δε αδιάφορο αν αυτοί ενέπιπταν στους δικαιούχους του επιδόματος της παρ. 10 του άρθρου 5 της από 28.5.2009 Σ.Σ.Ε, καθόσον οι δικαιούχοι του ορίζονται πλέον αποκλειστικά από το άρθρο 98 του ν. 4483/2017.