ΕΣ/ΚΠΕ.ΤΜ.4/126/2019
Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου
Παροχή υπηρεσιών φύλαξης:..Στην προκειμένη υπόθεση, τα μέλη του Δ.Σ. ... εγκρίνοντας, με τις προαναφερόμενες (ανωτέρω σκέψη 4.4.) πράξεις, την ανάθεση στον οικονομικό φορέα "..." τη φύλαξη των κτηρίων που στεγάζουν τις υπηρεσίες του, επί είκοσι (20) μήνες από 1.5.2018 έως 31.12.2019 και συνολική δαπάνη 2.077.596,10 ευρώ, με διαδοχικές προσφυγές στη διαδικασία με διαπραγμάτευση χωρίς προηγούμενη δημοσίευση, δίχως να συντρέχουν οι τασσόμενες προς τούτο προϋποθέσεις του άρθρου 32 παρ. 2 περ. γ΄ του ν.4412/2016, παραβίασαν την, εκ του άρθρου 26 παρ. 1 του ίδιου νόμου, υποχρέωση προσφυγής σε διαγωνιστική διαδικασία, η οποία και μόνον αυτή διασφαλίζει την προστασία των συμφερόντων του ..., επιτρέποντας την προμήθεια υπηρεσιών με τους βέλτιστους ποιοτικά και οικονομικά όρους. Υπό τα ανωτέρω δεδομένα, στην προκειμένη υπόθεση, διαπιστώθηκε η ως άνω παράβαση νόμου, η οποία –λαμβάνοντας υπόψη ότι και κατά το προηγούμενο χρονικό διάστημα από 1.4.2015 έως 30.9.2016 (για 1 έτος και 6 μήνες και συνολική δαπάνη 1.310.406,09 ευρώ) ο ... ανέθεσε στον ίδιο πιο πάνω πάροχο τις ίδιες ως άνω υπηρεσίες με προσφυγή σε διαδικασίες διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση, οι οποίες κρίθηκαν μη νόμιμες είτε με πράξεις του Κλιμακίου τούτου είτε με πράξεις του αρμοδίου Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου– πρέπει να ανακοινωθεί στον Υπουργό Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, ώστε να λάβει γνώση και να κρίνει αν συντρέχει, στο πλαίσιο της εκ του προαναφερθέντος ν.2956/2001 ιδρυθείσας σχέσης διοικητικής εποπτείας, περίπτωση επιβολής κυρώσεων στα όργανα που παρανόμησαν.
Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)
Σχετικά Έγγραφα
ΑΕΠΠ/270/2020
Μίσθωση χημικών τουαλετών... Συγκεκριμένα, ενώ υπό συνήθεις συνθήκες για την αποκομιδή των λυμάτων από τις χημικές τουαλέτες αρκεί για την απάντληση του περιεχομένου τους η χρήση αντλητικού συστήματος και προσωρινή αποθήκευση αυτών εντός της δεξαμενής λυμάτων που διαθέτει ειδικώς αδειοδοτημένο εταιρικό όχημα, όπως εξάλλου κατ’ ελάχιστο επιβάλλει η εθνική νομοθεσία, στην προκειμένη περίπτωση, όπως υποστηρίζει η παρεμβαίνουσα και δεν αντικρούστηκε από την προσφεύγουσα, λόγω της μεγάλης ποσότητας των λυμάτων των τουαλετών, εξαιτίας της ευρείας χρήσης τους από τον ιδιαιτέρως αυξημένο αριθμό χρηστών τους (προσφύγων και μεταναστών) τους τελευταίους μήνες, τα λύματα γεμίζουν περισσότερο από μία φορά την ημέρα τις δεξαμενές των συνήθων εταιρικών οχημάτων, με αποτέλεσμα λόγω της απόστασης του στρατοπέδου «.....», όπου γίνεται η χρήση των τουαλετών, από το Βιολογικό Καθαρισμό της ΔΕΥΑ ....., όπου πρέπει να οδηγούνται τα λύματα, σε συνδυασμό με το χρόνο που απαιτείται για την απάντληση των λυμάτων από κάθε τουαλέτα, καθιστά δυσχερή την απρόσκοπτη, ασφαλή και υγιεινή χρήση των τουαλετών. Αντίθετα, μετά την απάντλησή τους από τις τουαλέτες η προσωρινή αποθήκευση των λυμάτων σε ειδικό όχημα βυτιοφόρο μεταφοράς λυμάτων – αποβλήτων, του οποίου η δεξαμενή έχει αναμφίβολα μεγαλύτερη χωρητικότητα από αυτή των συνήθων ειδικών οχημάτων καθαρισμού χημικών τουαλετών, μπορεί να συμβάλλει στην επίτευξη του επιδιωκόμενου σκοπού της σύμβασης. Επιπλέον, η βαλλόμενη απαίτηση δεν παρίσταται δυσανάλογη με το σκοπό αυτό, ούτε απαγορεύει την ανάληψη της σύμβασης από επιχειρήσεις όμοιες με αυτή της προσφεύγουσας εκ μόνου του λόγου ότι για την απάντληση των λυμάτων κατά την εθνική νομοθεσία και το οικείο Ευρωπαϊκό Πρότυπο για τη διάθεση χημικών τουαλετών κατ’ ελάχιστον απαιτείται να διαθέτουν τα συνήθη οχήματα καθαρισμού και απάντλησης λυμάτων. Τούτο δε, διότι δεν ισχυρίζεται η προσφεύγουσα ούτε προκύπτει ότι από την εθνική νομοθεσία ή το οικείο Ευρωπαϊκό Πρότυπο για τη λειτουργία τους απαγορεύεται να διαθέτουν και ειδικό βυτιοφόρο όχημα για το σκοπό αυτό ούτε ότι αν αυτές δεν το διαθέτουν παρίσταται αδύνατο να μπορούν να χρησιμοποιήσουν τέτοιο όχημα τρίτου είτε από αλλού είτε και από τη νήσο ...... Τα δε περί του αντιθέτου προβαλλόμενα είναι απορριπτέα ως αβάσιμα. Συνακόλουθα, απορριπτέος είναι και ο πρώτος λόγος της κρινόμενης δεύτερης προσφυγής.
ΕΣ/ΤΜ.4/1/2019
Παροχή υπηρεσιών καθαριότητας:..Με τα δεδομένα αυτά, το Τμήμα, μετά από νέα έρευνα της υπόθεσης, κρίνει ότι δεν συντρέχει νόμιμος λόγος να αποστεί από όσα δέχθηκε το Κλιμάκιο με την 92/2018 πράξη του. Ειδικότερα, αναφορικά με την πρώτη αποδιδόμενη από αυτό πλημμέλεια στην εντελλόμενη με το επίμαχο ένταλμα δαπάνη, το Τμήμα, εμμένοντας στις ορθές σκέψεις και λεπτομερείς αιτιολογίες της προσβαλλόμενης πράξης, αναφέρεται εκ νέου σε αυτές, προς αποφυγή περιττών επαναλήψεων, κρίνει δε απορριπτέα τα περί του αντιθέτου προβαλλόμενα με την υπό κρίση αίτηση. Περαιτέρω, αναφορικά με τη δεύτερη πλημμέλεια της επίμαχης δαπάνης, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω (σκ. V της παρούσας), ο εθνικός νομοθέτης, κάνοντας χρήση της παρεχόμενης από την οδηγία σχετικής ευχέρειας, θεμιτώς προέβλεψε ότι στις υπηρεσίες καθαριότητας, όπως εν προκειμένω, η διάπραξη σοβαρού επαγγελματικού παραπτώματος, κατά την έννοια της παρ. 2γ του ν. 3863/2010, συνιστά υποχρεωτικό λόγο αποκλεισμού. Συνεπώς, παρά τα περί του αντιθέτου προβαλλόμενα, ορθώς το Κλιμάκιο έκρινε ότι μη νομίμως το Νοσοκομείο παρέλειψε να ασκήσει την αρμοδιότητά του σύμφωνα με την προμνησθείσα διάταξη σε συνδυασμό με τις διατάξεις των άρθρων 18 παρ. 2 και 5 και 73 του ν. 4412/2016. Δηλαδή, όφειλε το Νοσοκομείο, πριν την επίμαχη ανάθεση, να είχε διερευνήσει την τυχόν επιβολή στην αιτούσα προστίμων από το Σ.ΕΠ.Ε. δια υποβολής γραπτού αιτήματος στη Διεύθυνση Προγραμματισμού και Συντονισμού και, ακολούθως, εφόσον διαπίστωνε την ύπαρξη προστίμων, όπως αυτά εξειδικεύονται στην παρ. 2γ του ν. 3863/2010 (εν προκειμένω πέντε πρόστιμα υψηλής ή πολύ υψηλής σοβαρότητας), είτε να την απέκλειε είτε να της ανέθετε, κατ’ εξαίρεση, την επίμαχη σύμβαση, εφόσον πειθόταν, μετά την προσκόμιση κατάλληλων στοιχείων, ότι η αιτούσα έλαβε επαρκή μέτρα (αυτοκάθαρσης) για την αποκατάσταση της επαγγελματικής της αξιοπιστίας. Ενόψει δε της παράλειψης του Νοσοκομείου να πράξει, ως αναθέτουσα αρχή, σύμφωνα με τα ανωτέρω και να προβεί στις ανάλογες αξιολογήσεις περί του αποκλεισμού ή μη της αιτούσας, απαραδέκτως προβάλλονται το πρώτον ενώπιον του Τμήματος τα περί λήψης εκ μέρους της αιτούσας μέτρων αυτοκάθαρσης (πληρωμή προστίμων και δικαστική τους αμφισβήτηση), ενώ, περαιτέρω, παρίστανται ως αλυσιτελείς, άλλως ως ερειδόμενοι επί υποθετικών δεδομένων, οι ισχυρισμοί της αιτούσας ότι το Νοσοκομείο δεν θα την απέκλειε, ενόψει της μη τελεσίδικης κρίσης επί της νομιμότητας των επιβληθέντων εις βάρος της προστίμων από το Σ.ΕΠ.Ε.. Επιπλέον, το Τμήμα κρίνει ότι δεν συντρέχει νόμιμος λόγος να αποστεί από την ερμηνεία του Κλιμακίου σχετικά με τις προϋποθέσεις εφαρμογής της νομιμοποιητικής διάταξης του άρθρου 37 του ν. 4238/2014, αλλά και την κρίση του σχετικά με την μη εφαρμογή της στην συγκεκριμένη υπόθεση. Τέλος, με νόμιμη αιτιολογία το Κλιμάκιο έκρινε ότι, στην προκειμένη περίπτωση, δεν είναι εφαρμοστέα ούτε η νομιμοποιητική διάταξη του άρθρου 17 παρ. 2 του ν. 4332/2015. Είναι δε απορριπτέοι οι ισχυρισμοί περί εφαρμογής της για λόγους ισότητας στην συγκεκριμένη περίπτωση, καθώς η εν λόγω διάταξη, ως εξαιρετική, είναι στενώς ερμηνευτέα και εφαρμοστέα μόνον στις περιπτώσεις που εμπίπτουν στο ρυθμιστικό της πεδίο (πρβλ. ΣτΕ Ολ. 3324/2000).
ΕΣ/ΚΠΕ/ΤΜ.4/126/2018
ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:(...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη νομική σκέψη που προηγήθηκε (σκέψη ΙΙ) το Κλιμάκιο κρίνει ότι, στην προκειμένη περίπτωση, δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις της διάταξης του άρθρου 32 παρ. 2 περ. γ του ν. 4412/2016 για την προσφυγή στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς δημοσίευση προκήρυξης. Τούτο διότι η επικαλούμενη αύξηση της εισαγωγής και επανεισαγωγής ασθενών στη Νοσοκομείο, λόγω της θερινής περιόδου και η αύξηση της μεταναστευτικής ροής, με αποτέλεσμα να παρατηρείται πληρότητα της Παθολογικής Κλινικής περίπου 120%, πέραν του ότι δεν αποδεικνύονται με συγκεκριμένα στοιχεία, σε κάθε περίπτωση, δεν αποτελούν έκτακτα και απρόβλεπτα γεγονότα που ήταν αδύνατον να προβλεφθούν σύμφωνα με τα διδάγματα κοινής πείρας και τα οποία κατέστησαν ανέφικτο τον έγκαιρο προγραμματισμό των απαιτούμενων ενεργειών, καθώς η θερινή περίοδος είναι ένα περιοδικό φαινόμενο, ενώ η εισροή των μεταναστών συντελείται σταδιακά την τελευταία πενταετία. Άλλωστε, όπως αναφέρεται στην 196696/28563/27.7.2017 εισήγηση της Διεύθυνσης Τεχνικών Έργων και στο 6797/21.6.2017 έγγραφο του Νοσοκομείου ....., το πρόβλημα των περιορισμένων χωροταξικών υποδομών, όπως και οι ημιτελείς χώροι εισόδου - εξόδου των ασθενών που συνδέουν και το κυρίως Νοσοκομείο με τη νέα πτέρυγα, ήταν γεγονότα γνωστά στο Νοσοκομείο πριν από τις ανωτέρω επικαλούμενες από την Περιφέρεια περιστάσεις. Σε κάθε περίπτωση, από τα στοιχεία του φακέλου δεν αποδεικνύεται ότι η ανάγκη εκτέλεσης του εν λόγω έργου πρόεκυψε λόγω των ως άνω συνθηκών, αφού η εκτέλεσή του είχε δρομολογηθεί τουλάχιστον από το Φεβρουάριο 2016 (βλ. την 75/29.2.2016 απόφαση του Περιφερειακού Συμβουλίου Πελοποννήσου «Έγκριση 1ης Τροποποίησης τεχνικού προγράμματος ιδίων πόρων της Π.Ε......»), ήτοι πολύ νωρίτερα από τις επικαλούμενες από την Περιφέρεια απρόβλεπτες και επείγουσες συνθήκες. Ανεξαρτήτως των ανωτέρω, δεν αποδεικνύεται αδυναμία τήρησης των διαδικασιών του ανοικτού διαγωνισμού (βλ. άρθρο 121 του ν. 4412/2016, στο οποίο προβλέπεται ότι στην ανοικτή διαδικασία σύναψης σύμβασης κάτω των ορίων η ελάχιστη προθεσμία παραλαβής προσφορών ανέρχεται σε είκοσι δύο (22) ημέρες από την ημερομηνία δημοσίευσης της προκήρυξης της σύμβασης στο ΚΗΜΔΗΣ), καθώς από το Φεβρουάριο του έτους 2016 μέχρι την υπογραφή της σύμβασης στις 22.3.2018 μεσολάβησαν περίπου 25 μήνες, από την ημερομηνία έκδοσης της επιστολής του Νοσοκομείου προς την Περιφέρεια Πελοποννήσου (6797/21.6.2017) -στην οποία μάλιστα αναφέρεται ότι το πρόβλημα παρατηρείται τους τελευταίους μήνες- μέχρι την υπογραφή της σύμβασης στις 22.3.2018 μεσολάβησαν περίπου 9 μήνες, ενώ και η ίδια η διαδικασία της διαπραγμάτευσης που ξεκίνησε από την πρόσκληση για την υποβολή προσφορών (12.9.2017) μέχρι την υπογραφή της σύμβασης διήρκησε περίπου 6 μήνες. Περαιτέρω, όμως το Κλιμάκιο κρίνει ότι οι ελλείψεις που επισημαίνει ο Αναπληρωτής Επίτροπος αναφορικά με τα δικαιολογητικά κατακύρωσης δεν παρίστανται, στην προκειμένη περίπτωση, ουσιώδεις και ως εκ τούτου δεν δύνανται να έχουν ως συνέπεια τη μη θεώρηση του ελεγχόμενου χρηματικού εντάλματος πληρωμής, καθώς η φερόμενη ως δικαιούχος εταιρία προσκόμισε τα δικαιολογητικά κατακύρωσης που προβλέπονται στη διακήρυξη, ενώ προσκομίστηκε η 297508/6.7.2017 βεβαίωση ασφαλιστικής ενημερότητας της εταιρείας με ισχύ έως 5.1.2018 και η 63809498/19.9.2017 ΔΕΝ ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.4/2/2019
ΣΤΕ/1987/2021
ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Προβάλλεται ειδικότερα ότι η επιλογή της διαδικασίας διαπραγμάτευσης χωρίς δημοσίευση παραβιάζει την αρχή της ίσης μεταχείρισης των διαγωνιζομένων και ότι θα έπρεπε κατ’ εξαίρεση να ελέγχεται παρεμπιπτόντως, εάν όρος της διακήρυξης αντίκειται στο Σύνταγμα ή στο ενωσιακό δίκαιο. Ο λόγος αυτός είναι αβάσιμος και πρέπει να απορριφθεί, όπως εκτέθηκε στην προηγηθείσα σκέψη, εν όψει της συμμετοχής της αιτούσας στην επίμαχη διαδικασία διαπραγμάτευσης δια της υποβολής προσφοράς χωρίς διατύπωση επιφύλαξης περί της νομιμότητας της προσφυγής στη διαδικασία του άρθρου 32 παρ. 2 γ του ν. 4412/2016. Τούτο δε ανεξαρτήτως του αν οι όροι, κατά των οποίων στρέφεται η αιτούσα, αντίκεινται, όπως προβάλλει η ίδια, σε υπερκείμενους κανόνες δικαίου, όπως σε κανόνες του Συντάγματος ή σε κανόνες του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης(....)Ισχυρίζεται επικουρικά η αιτούσα ότι η προσφορά της λογίζεται ως μηδέποτε υποβληθείσα λόγω της μη αποσφράγισης αυτής και, ως εκ τούτου, όφειλε η ΑΕΠΠ να αποδεχτεί το έννομο συμφέρον της και να εξετάσει κατ’ ουσίαν λόγους στρεφόμενους κατά της νομιμότητας της επιλεγείσας διαδικασίας. Ο λόγος αυτός είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, προεχόντως διότι οι πράξεις κάθε ενδιαφερόμενου οικονομικού φορέα στο πλαίσιο διαγωνισμού για την ανάθεση εκτέλεσης δημόσιου έργου επιφέρουν έννομες συνέπειες, μη δυνάμενες να ανατραπούν αναλόγως της εξέλιξης της διαγωνιστικής διαδικασίας. Στην κρινόμενη περίπτωση, η αιτούσα επέλεξε να συμμετάσχει στον διαγωνισμό υποβάλλοντας ανεπιφύλακτη προσφορά, αν και είχε την δυνατότητα είτε να ασκήσει απευθείας - δηλαδή άνευ συμμετοχής στο διαγωνισμό- προδικαστική προσφυγή, επικαλούμενη ότι η επιλεγείσα διαδικασία την αποκλείει παρανόμως, είτε να συμμετάσχει στον διαγωνισμό διατυπώνοντας ταυτόχρονα επιφύλαξη για τη νομιμότητα της επιλεγείσας διαδικασίας.Απορρίπτει την υπό κρίση αίτηση.
ΕΣ/ΚΠΕ/ΤΜ.4/50/2019
Εκτέλεση εργασιών :Με αυτά τα δεδομένα, το Κλιμάκιο κρίνει ότι οι επίμαχες εργασίες συντήρησης και αποκατάστασης των μαρμάρινων όψεων του ιστορικού κτιρίου της ΑΣΚΤ στην οδό Πατησίων 42, οι οποίες παρασχέθηκαν σε εκτέλεση των από 2.5.2018 και 7.6.2018 συμβάσεων, συνολικού ύψους 19.500,00 ευρώ (χωρίς Φ.Π.Α.) είναι ομοειδείς, κατά την αντίληψη των συναλλαγών και τη φύση τους, με τις εργασίες συντήρησης και αποκατάστασης της οροφογραφίας στο χώρο της πρυτανείας του ίδιου κτιρίου, οι οποίες υλοποιήθηκαν σε εκτέλεση της από 2.5.2018 σύμβασης, ύψους 11.000,00 ευρώ (χωρίς Φ.Π.Α.). Τούτων δοθέντων, η συνολική αξία των ανωτέρω όμοιων εργασιών ανέρχεται στο ποσό των 30.500,00 ευρώ και επομένως, υπερβαίνει κατά το έτος 2018 το ποσό των 20.000,00 ευρώ, άνευ Φ.Π.Α., μέχρι του οποίου είναι νόμιμη προσφυγή στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης, άνευ αιτιολογίας. Κατά συνέπεια, στην υπό κρίση περίπτωση έπρεπε να ακολουθηθεί η διενέργεια συνοπτικού διαγωνισμού. τα δε περί αντιθέτου προβαλλόμενα με το 76977/28.11.2018 έγγραφο επανυποβολής είναι απορριπτέα ως αβάσιμα. Ειδικότερα, με το προαναφερόμενο έγγραφο προβάλλεται ότι οι ανωτέρω εργασίες είναι διαφορετικές μεταξύ τους ενόψει των διαφορετικών ειδικοτήτων που απαιτούνται για την εκτέλεση τους δεδομένου ότι η μεν άδεια άσκησης επαγγέλματος συντηρητή αρχαιοτήτων και έργων τέχνης της Αμαλίας Σιάτου αφορά τις ειδικότητες συντήρησης κεραμικού, γυαλιού, λίθου, μετάλλου, ψηφιδωτών, ανασκαφικών, οργανικών υλικών, η δε άδεια της Κλεοπάτρας Τσουράκη την ειδικότητα της τοιχογραφίας. Όμως ο λόγος αυτός είναι απορριπτέος ως αλυσιτελώς προβαλλόμενος διότι το γεγονός ότι απαιτείτο άλλη ειδικότητα συντηρητή αρχαιοτήτων και έργων τέχνης για την εκτέλεση των εργασιών επί των μαρμάρινων επιφανειών και άλλη για την αποκατάσταση της εσωτερικής οροφογραφίας, δεν εμπόδιζε τη διεξαγωγή συνοπτικού διαγωνισμού καθόσον οι εν λόγω εργασίες θα μπορούσαν να ανατεθούν είτε σε ένα ανάδοχο που διέθετε και τις δύο απαιτούμενες ειδικότητες είτε σε δύο, όπως και έγινε. Άλλωστε, από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει ότι συνέτρεξαν λόγοι επείγοντες οφειλόμενοι σε αυταπόδεικτα απρόβλεπτες περιστάσεις, οι οποίοι κατέστησαν αδύνατη τη διενέργεια νόμιμης διαγωνιστικής διαδικασίας. Τα δε προβαλλόμενα με το 76977/28.11.2018 έγγραφο επανυποβολής ότι οι εργασίες αποκατάστασης της οροφογραφίας στο χώρο της πρυτανείας προέκυψαν εκτάκτως μετά τον εμπρησμό του κτιρίου της Πρυτανείας είναι απορριπτέα ως αβάσιμα ενόψει του ότι ο αναφερόμενος εμπρησμός έλαβε χώρα στις 28.1.2018, ήτοι τέσσερις (4) μήνες πριν από την εκτέλεση των εργασιών αποκατάστασης της οροφογραφίας με αποτέλεσμα να μην προκύπτει ότι οι εν λόγω εργασίες ήταν επείγουσες (βλ. το από 28.1.2018 απόσπασμα συμβάντων της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας). Εντούτοις, το Κλιμάκιο συνεκτιμώντας ότι οι επίμαχες υπηρεσίες αφενός αποσκοπούν στην συντήρηση του ιστορικού κτιρίου της ΑΣΚΤ, αφετέρου, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, υποβλήθηκαν τρεις (3) οικονομικές προσφορές για τη συντήρηση και αποκατάσταση των μαρμάρινων όψεων του κτιρίου, κρίνει ότι πρέπει να αναγνωρισθεί η συνδρομή συγγνωστής πλάνης υπέρ των αρμόδιων οργάνων της ΑΣΚΤ.
ΕΣ/ΚΠΕ.ΤΜ.4/58/2019
Παροχή υπηρεσιών φύλαξης νοσοκομείου:..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει ότι κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από την διαφωνούσα Επίτροπο, οι επίμαχες υπηρεσίες μη νομίμως ανατέθηκαν στη φερόμενη ως δικαιούχο εταιρεία με τη διαδικασία της διαπραγματεύσεως (απευθείας αναθέσεως). Τούτο δε, διότι, σύμφωνα με τα προεκτεθέντα στη σκέψη ΙΙΙ, η αξία των εν λόγω υπηρεσιών, οι οποίες έχουν περιοδικό χαρακτήρα, υπολογιζόμενη σε βάση δωδεκαμήνου, σύμφωνα με τις ειδικότερες προβλέψεις της διάταξης του άρθρου 6 παρ. 11 του νόμου 4412/2016 για τις συμβάσεις υπηρεσιών περιοδικού χαρακτήρα (βλ. σκ. ΙΙ), υπερβαίνει τόσο το ποσό των 20.000 ευρώ, μέχρι του οποίου επιτρέπεται η, άνευ ειδικών λόγων, προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία της απευθείας αναθέσεως, όσο και το ποσό των 60.000 ευρώ, πέραν του οποίου επιβάλλεται η διενέργεια ανοικτού διαγωνισμού. Ειδικότερα, και μόνο η συνολική αξία των επίμαχων συμβάσεων που συνήφθησαν για την παροχή υπηρεσιών φύλαξης κατά τους μήνες Ιούνιο, Ιούλιο και Αύγουστο του έτους 2018, ανερχόμενη στα 26.085 ευρώ άνευ Φ.Π.Α. (8.695 ευρώ x 3), υπερβαίνει το ανωτέρω όριο των 20.000 ευρώ, ενώ, σύμφωνα με τα εκτιθέμενα στη σκέψη ΙΙΙ.Β, η συνολική αξία των συμβάσεων που συνήφθησαν με τη διαδικασία της απευθείας αναθέσεως εντός του έτους 2018, συμπεριλαμβανομένων και των επίμαχων, ανερχόμενη στο ποσό των 95.645 ευρώ άνευ Φ.Π.Α., υπερβαίνει το όριο των 60.000 ευρώ, πέραν του οποίου επιβάλλεται η διενέργεια ανοικτής διαγωνιστικής διαδικασίας. Περαιτέρω, από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει η συνδρομή απρόβλεπτων περιστάσεων που κατέστησαν αδύνατη την ανάθεση των εν λόγω υπηρεσιών κατόπιν διενέργειας ανοικτού διαγωνισμού. Ειδικότερα, από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτει ότι το Νοσοκομείο δεν μερίμνησε για την ένταξη διαγωνισμού για την ανάθεση των υπηρεσιών φύλαξης σε κάποιο ΠΠΥΦΥ, ενόψει της λήξεως της 4/2017 συμβάσεως στις 31.1.2018. Επιπλέον, η προοπτική της συνάψεως ατομικών συμβάσεων για την κάλυψη των σχετικών αναγκών του, ουδόλως δικαιολογεί την προσφυγή στη διαδικασία της απευθείας αναθέσεως για χρονικό διάστημα τουλάχιστον έντεκα (11) μηνών, σύμφωνα με τα εκτιθέμενα ανωτέρω, καθώς το Νοσοκομείο όφειλε, μέχρι τη μετάβαση στο νέο καθεστώς, να εφαρμόζει απαρεγκλίτως την νομοθεσία που ρυθμίζει τις διαδικασίες συνάψεως δημοσίων συμβάσεων. Άλλωστε, η δυνατότητα συνάψεως ατομικών συμβάσεων ήταν γνωστή ήδη από τον Φεβρουάριο του έτους 2016, οπότε και ετέθησαν σε ισχύ οι διατάξεις του άρθρου 97 του ν. 4368/2016. Όφειλε, συνεπώς, το Νοσοκομείο να προβεί εγκαίρως στις απαιτούμενες ενέργειες για τη σύναψη των εν λόγω συμβάσεων αμέσως μετά τη λήξη της …./2017 συμβάσεως, στις 31.1.2018, ειδάλλως να προβεί στις απαιτούμενες ενέργειες για τη διενέργεια διαγωνιστικής διαδικασίας μέχρι να καταστεί δυνατή η σύναψη ατομικών συμβάσεων κατ’ εφαρμογή της ανωτέρω διατάξεως. Τέλος, αβασίμως το Νοσοκομείο επικαλείται την εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 6 παρ. 10 του ν. 4412/2016 και προβάλλει ότι οι διατάξεις αυτές του παρέχουν τη δυνατότητα να συνάπτει συμβάσεις με απευθείας ανάθεση για μεμονωμένα τμήματα, μέχρι του ποσού των 80.000 ευρώ, διότι οι διατάξεις αυτές, δεν εισάγουν εξαίρεση από τα αναφερόμενα στη σκέψη ΙΙ όρια για την υποχρέωση διενέργειας διαγωνισμού, όπως εσφαλμένως υπολαμβάνει το Νοσοκομείο, αλλά αναφέρονται στη διενέργεια επιμέρους διαγωνιστικών διαδικασιών, οι οποίες αποτελούν τμήματα ενός ευρύτερου διαγωνισμού. Στην προκειμένη όμως περίπτωση ουδεμία διαγωνιστική διαδικασία διενεργήθηκε, αντιθέτως πρόκειται για ανεπίτρεπτη κατάτμηση της συνολικής αξίας των συμβάσεων φύλαξης που συνήφθησαν σε δωδεκάμηνη βάση, ώστε να προκύψουν πολλές επιμέρους συμβάσεις κάτω των 20.000 ευρώ και να ανατεθούν με τη διαδικασία της απευθείας αναθέσεως προς αποφυγή των διατάξεων περί διενέργειας ανοικτού διαγωνισμού.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω οι ελεγχόμενες δαπάνες δεν είναι νόμιμες και τα επίμαχα χρηματικά εντάλματα πληρωμής δεν πρέπει να θεωρηθούν.
ΕΣ/Τμ.7(ΚΠΕ)106/2013
Εξόφληση του 3ου και 4ου λογαριασμού της μελέτης με τίτλο «Σχέδιο Χωρικής Οικιστικής Οργάνωσης Ανοικτής Πόλης (ΣΧΟΟΑΠ)/Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο (ΓΠΣ) Δήμου ......».(...)Ειδικότερα, για τη νόμιμη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης μελέτης με τον ανάδοχο της αρχικής σύμβασης πρέπει να υπάρχουν επιπρόσθετες εργασίες που κατέστησαν αναγκαίες κατά την εκτέλεση της σύμβασης και είτε δεν ήταν δυνατόν να διαχωριστούν από τεχνική και οικονομική άποψη από την κύρια σύμβαση είτε ήταν αναγκαίες για την ολοκλήρωση και την τελειοποίησή της, ενώ περαιτέρω οι εργασίες αυτές πρέπει να οφείλονται σε περιστάσεις, που δεν μπορούσαν να προβλεφθούν κατά την σύναψη της αρχικής σύμβασης. Κατά την πάγια νομολογία δε του Δικαστηρίου τούτου (βλ. αποφάσεις Τμ. Μείζονος-Επταμελούς Σύνθεσης 3210, 2489/2011, πράξεις VII Τμ. Ελ.Συν. 412, 296/2010, 279, 277/2008) ως απρόβλεπτες περιστάσεις θεωρούνται τα πραγματικά περιστατικά, τα οποία δεν ανάγονται στο χρόνο κατάρτισης της αρχικής σύμβασης και αντικειμενικά δεν μπορούσαν να προβλεφθούν σύμφωνα με τους κανόνες επιμέλειας του μέσου συνετού ανθρώπου του οικείου κλάδου. Η αλλαγή στον τρόπο υπολογισμού του αρχικού συμβατικού αντικειμένου ή η διαφορά στην αμοιβή της αναδόχου που προκαλείται συνεπεία αυτού, δεν αφορά σε μελέτες πρόσθετες ή νέες που δύνανται να περιληφθούν σε συμπληρωματική σύμβαση. Με αυτόν τον τρόπο επιδιώκεται απλώς η αύξηση του προϋπολογισμού του αρχικού αντικειμένου ώστε να καλυφθούν οι διαφορές στην κοστολόγηση, οι οποίες προέκυψαν κατά την εκτέλεσή του και, ως εκ τούτου, δεν μπορούν να ενταχθούν σε συμπληρωματική σύμβαση (απόφαση VI Τμήματος 2503/2009). Εξάλλου, η συνολική αμοιβή των συμπληρωματικών εργασιών δεν πρέπει να υπερβαίνει το 50% της αρχικής συμβατικής αμοιβής, σε κάθε περίπτωση δε οι συμπληρωματικές αυτές εργασίες εκτελούνται μόνο μετά την σύνταξη συγκριτικού πίνακα που τις περιλαμβάνει, ο οποίος εγκρίνεται πριν εξαντληθεί η συνολική προθεσμία για την περαίωση του μελετητικού έργου (βλ. πράξεις VII Τμήματος 182/2009, 279/2008). (Κρίθηκε μη ανακλητέα (Πράξη Ελ. Συν. 58/2013 Τμ. 7)
ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1830/2022
Προμήθεια ασθενοφόρων:ζητείται η ανάκληση της 403/2022 Πράξης του Στ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.(...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Δικαστήριο κρίνει ότι οι προβαλλόμενοι πρώτος, δεύτερος και τρίτος λόγοι, εξεταζόμενοι από κοινού ως βάλλοντες κατά της διαπιστωθείσας με την προσβαλλόμενη Πράξη πλημμέλειας, πρέπει να γίνουν δεκτοί, καθόσον αιτιολογείται επαρκώς και ειδικώς η συνδρομή της κατεπείγουσας ανάγκης που επήλθε από απρόβλεπτα γεγονότα συνδεόμενα αιτιωδώς με αυτή, όπως αναλυτικά παρατίθεται στην γνωμοδότηση της ΕΑΑΔΗΣΥ και υιοθετήθηκε από την Αναθέτουσα Αρχή και, επομένως, είναι νόμιμη η ανάθεση της ελεγχόμενης σύμβασης προμήθειας με τη διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς δημοσίευση προκήρυξης. Ειδικότερα, η προμήθεια των δεκαεπτά (17) ασθενοφόρων πράγματι διενεργήθηκε από την αναθέτουσα Αρχή για την ενίσχυση του Ε.Κ.Α.Β. και του ΕΣΥ, προκειμένου να αντιμετωπισθούν οι αυξημένες ανάγκες για την διακομιδή στα νοσηλευτικά ιδρύματα ασθενών που είτε είχαν προσβληθεί από τη νόσο του κορωνοϊού Covid 19 είτε πάσχουν από συνήθεις ή χρόνιες παθήσεις. Η νόσος του κορωνοϊου που φέρει από την εμφάνισή της εως σήμερα πανδημικό χαρακτήρα μπορεί να επιβαρύνει σοβαρά την υγεία ή να αποβεί μοιραία για τη ζωή του νοσούντος από αυτή και συνιστά ένα διαρκώς εξελισσόμενο φαινόμενο με άγνωστη πορεία, καθώς νέες μεταλλάξεις της κάνουν συνεχώς την εμφάνισή τους. Τούτο καθίσταται εμφανές από την μελέτη του αριθμού των κρουσμάτων από τη νόσο, της αύξησης των διακομιδών των ασθενών στα νοσηλευτικά ιδρύματα ένεκα αυτής, των θανάτων και του είδους των παρενεργειών της, που μεταβάλλονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα, μη αναιρουμένου τούτου από την τυχαία πτώση των κρουσμάτων κατά το χρόνο εκκίνησης της διαγωνιστικής διαδικασίας. Ως εκ τούτου η εν λόγω πανδημική νόσος δημιουργεί άμεσες και απρόβλεπτες ανάγκες διακομιδής ασθενών με ειδικά μέτρα και αυξημένες προφυλάξεις για την αποτροπή μετάδοσης αυτής, πέραν των συνήθων που τηρούνται κατά την διακομιδή των νοσούντων από συνήθεις ή χρόνιες παθήσεις και επιβάλλουν για την ικανοποίησή τους την προμήθεια δεκαεπτά (17) ασθενοφόρων με την άμεση και ταχεία ενίσχυση του Ε.Κ.Α.Β. και του ΕΣΥ, όπως παρατίθεται στο αναφερόμενο στη σκέψη 9.5. έγγραφο του Προέδρου του ΕΚΑΒ, αλλά και επισημαίνεται και στην ανάλυση συνεπειών της θεσπιθείσας με το άρθρο δωδέκατο παρ. 1-3 του ν. 4787/2021 ρύθμιση, με σκοπό την εύρυθμη λειτουργία του συστήματος υγείας για την αντιμετώπιση της εξελισσόμενης πανδημίας COVID-19, και την εν γένει προστασία της δημόσιας υγείας. Άλλωστε, επισημαίνεται η εν τοις πράγμασι άμεση και ταχεία διενέργεια αυτής λαμβανομένων υπόψη ότι η εκκίνηση της διαγωνιστικής διαδικασίας έως την περάτωσή της με την οριστική κατακύρωση διενεργήθηκε εντός σύντομου σχετικά χρονικού διαστήματος μόλις περίπου δύο μήνες (από 3.6.2022 έως 17.8.2022) και όχι οχτώ μήνες όπως διαλαμβάνει η προσβαλλομένη με την ύπαρξη αλληλουχίας μεταξύ των εκάστοτε σταδίων της. Τέλος, η οριζόμενη στα άρθρα 27 και 28 του ν. 4412/2016 δυνατότητα σύντμησης προθεσμιών αφορά μόνον στις προθεσμίες για την υποβολή προσφορών, χωρίς πάντως να διασφαλίζει την οικονομία και της λοιπής διαδικασίας που απαιτείται για την ολοκλήρωση ενός ανοικτού διαγωνισμού (πρβλ. ΕλΣυν Έβδομο Τμ. 1308/2021).Ανακαλεί την 403/2022 Πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου
ΕΣ/ΚΠΕ.ΤΜ.7/5/2020
Υπηρεσίες ενημέρωσης καταναλωτών... Με τα δεδομένα αυτά, συντρέχει κατεπείγουσα ανάγκη που δικαιολογεί την απευθείας ανάθεση παροχής των επίμαχων υπηρεσιών για σύντομο χρονικό διάστημα, που συνίσταται στη διασφάλιση της ενημέρωσης των καταναλωτών για τις οφειλές τους προς τη .... Η κατεπείγουσα δε αυτή ανάγκη δεν οφείλεται σε υπαιτιότητα της Επιχείρησης αλλά σε απρόβλεπτες περιστάσεις, καθόσον ο σχετικός διαγωνισμός δεν έχει ακόμα ολοκληρωθεί λόγω της υποβολής προδικαστικής προσφυγής και αίτησης αναστολής. Περαιτέρω, το προσωπικό της ... δεν επαρκεί για να εκτελέσει την ανατεθείσα υπηρεσία και η Επιχείρηση έχει ήδη αιτηθεί την πρόσληψη προσωπικού χωρίς να έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία στο πλαίσιο της 3κ/2018 προκήρυξης. Τέλος, το κόστος της ελεγχόμενης υπηρεσίας, που προκύπτει από το ποσό του προϋπολογισμού του εν εξελίξει διαγωνισμού (239.480 ευρώ /24 μήνες Χ 2 μήνες =19.995 ευρώ).Κατ’ ακολουθία, η ελεγχόμενη δαπάνη είναι νόμιμη και το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα θα έπρεπε να θεωρηθεί αν δεν είχε λήξει, το οικονομικό έτος, τις πιστώσεις του οποίου βαρύνει.
ΕΣ/ΚΠΕ.ΤΜ.7/318/2019
Εξόφληση λογαριασμού έργου:..Με δεδομένα αυτά και λαμβανομένων ιδιαιτέρως υπόψη ότι ενώ η προσάραξη του πλοίου έγινε στις 10.6.2017, η σχετική σύμβαση υπογράφηκε 10,5 μήνες μετά (24.4.2015) και άρχισε να εκτελείται 15 μήνες μετά, χρονικό διάστημα κατά το οποίο μεσολάβησαν δύο (2) θερινές περίοδοι με κανονική λειτουργία του λιμανιού, δεν συνέτρεχαν εν προκειμένω λόγοι κατεπείγουσας ανάγκης τέτοιοι ώστε να μην είναι δυνατή η τήρηση των προθεσμιών που προβλέπονται για τη διενέργεια διαγωνισμού. Συνεπώς, ενόψει του ότι η απευθείας ανάθεση και η έναρξη των εργασιών του έργου δεν τελούν σε χρονική εγγύτητα προς τον χρόνο εκδήλωσης της ειδικής περίστασης της πρόσκρουσης του πλοίου στα αβαθή, η ελεγχόμενη απευθείας ανάθεση είναι μη νόμιμη. Ο ισχυρισμός του Ταμείου ότι κατά το χρονικό διάστημα από 25.4.2018 έως 18.5.2018 έλαβαν χώρα όλες οι εργασίες που συνδέονταν με το μέρος του έργου, το οποίο αφορούσε τις συνθήκες επείγουσας ανάγκης εξαιτίας των οποίων προέκυψε κίνδυνος για την ανθρώπινη ζωή, εκτός του ότι προβάλλεται αναποδείκτως, ουδόλως συνηγορεί υπέρ της νομιμότητας της ελεγχόμενης απευθείας ανάθεσης, αφού στην περίπτωση αυτή η ανατεθείσα σύμβαση θα έπρεπε να αφορά αποκλειστικά και μόνον τις εργασίες αυτές.Κατ’ ακολουθία η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη και το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.