ΕΣ/ΤΜ.4/1/2019
Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου
Παροχή υπηρεσιών καθαριότητας:..Με τα δεδομένα αυτά, το Τμήμα, μετά από νέα έρευνα της υπόθεσης, κρίνει ότι δεν συντρέχει νόμιμος λόγος να αποστεί από όσα δέχθηκε το Κλιμάκιο με την 92/2018 πράξη του. Ειδικότερα, αναφορικά με την πρώτη αποδιδόμενη από αυτό πλημμέλεια στην εντελλόμενη με το επίμαχο ένταλμα δαπάνη, το Τμήμα, εμμένοντας στις ορθές σκέψεις και λεπτομερείς αιτιολογίες της προσβαλλόμενης πράξης, αναφέρεται εκ νέου σε αυτές, προς αποφυγή περιττών επαναλήψεων, κρίνει δε απορριπτέα τα περί του αντιθέτου προβαλλόμενα με την υπό κρίση αίτηση. Περαιτέρω, αναφορικά με τη δεύτερη πλημμέλεια της επίμαχης δαπάνης, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω (σκ. V της παρούσας), ο εθνικός νομοθέτης, κάνοντας χρήση της παρεχόμενης από την οδηγία σχετικής ευχέρειας, θεμιτώς προέβλεψε ότι στις υπηρεσίες καθαριότητας, όπως εν προκειμένω, η διάπραξη σοβαρού επαγγελματικού παραπτώματος, κατά την έννοια της παρ. 2γ του ν. 3863/2010, συνιστά υποχρεωτικό λόγο αποκλεισμού. Συνεπώς, παρά τα περί του αντιθέτου προβαλλόμενα, ορθώς το Κλιμάκιο έκρινε ότι μη νομίμως το Νοσοκομείο παρέλειψε να ασκήσει την αρμοδιότητά του σύμφωνα με την προμνησθείσα διάταξη σε συνδυασμό με τις διατάξεις των άρθρων 18 παρ. 2 και 5 και 73 του ν. 4412/2016. Δηλαδή, όφειλε το Νοσοκομείο, πριν την επίμαχη ανάθεση, να είχε διερευνήσει την τυχόν επιβολή στην αιτούσα προστίμων από το Σ.ΕΠ.Ε. δια υποβολής γραπτού αιτήματος στη Διεύθυνση Προγραμματισμού και Συντονισμού και, ακολούθως, εφόσον διαπίστωνε την ύπαρξη προστίμων, όπως αυτά εξειδικεύονται στην παρ. 2γ του ν. 3863/2010 (εν προκειμένω πέντε πρόστιμα υψηλής ή πολύ υψηλής σοβαρότητας), είτε να την απέκλειε είτε να της ανέθετε, κατ’ εξαίρεση, την επίμαχη σύμβαση, εφόσον πειθόταν, μετά την προσκόμιση κατάλληλων στοιχείων, ότι η αιτούσα έλαβε επαρκή μέτρα (αυτοκάθαρσης) για την αποκατάσταση της επαγγελματικής της αξιοπιστίας. Ενόψει δε της παράλειψης του Νοσοκομείου να πράξει, ως αναθέτουσα αρχή, σύμφωνα με τα ανωτέρω και να προβεί στις ανάλογες αξιολογήσεις περί του αποκλεισμού ή μη της αιτούσας, απαραδέκτως προβάλλονται το πρώτον ενώπιον του Τμήματος τα περί λήψης εκ μέρους της αιτούσας μέτρων αυτοκάθαρσης (πληρωμή προστίμων και δικαστική τους αμφισβήτηση), ενώ, περαιτέρω, παρίστανται ως αλυσιτελείς, άλλως ως ερειδόμενοι επί υποθετικών δεδομένων, οι ισχυρισμοί της αιτούσας ότι το Νοσοκομείο δεν θα την απέκλειε, ενόψει της μη τελεσίδικης κρίσης επί της νομιμότητας των επιβληθέντων εις βάρος της προστίμων από το Σ.ΕΠ.Ε.. Επιπλέον, το Τμήμα κρίνει ότι δεν συντρέχει νόμιμος λόγος να αποστεί από την ερμηνεία του Κλιμακίου σχετικά με τις προϋποθέσεις εφαρμογής της νομιμοποιητικής διάταξης του άρθρου 37 του ν. 4238/2014, αλλά και την κρίση του σχετικά με την μη εφαρμογή της στην συγκεκριμένη υπόθεση. Τέλος, με νόμιμη αιτιολογία το Κλιμάκιο έκρινε ότι, στην προκειμένη περίπτωση, δεν είναι εφαρμοστέα ούτε η νομιμοποιητική διάταξη του άρθρου 17 παρ. 2 του ν. 4332/2015. Είναι δε απορριπτέοι οι ισχυρισμοί περί εφαρμογής της για λόγους ισότητας στην συγκεκριμένη περίπτωση, καθώς η εν λόγω διάταξη, ως εξαιρετική, είναι στενώς ερμηνευτέα και εφαρμοστέα μόνον στις περιπτώσεις που εμπίπτουν στο ρυθμιστικό της πεδίο (πρβλ. ΣτΕ Ολ. 3324/2000).
Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)
Σχετικά Έγγραφα
ΕΣ/ΚΠΕ/ΤΜ.4/131/2018
Παροχή υπηρεσιών καθαριότητας: Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει τα εξής: α) Όπως βασίμως προβάλλεται με τον πρώτο λόγο διαφωνίας, οι επίμαχες υπηρεσίες μη νομίμως ανατέθηκαν στη φερόμενη ως δικαιούχο εταιρεία με απευθείας ανάθεση. Τούτο δε, διότι, η εκτιμώμενη αξία των εν λόγω υπηρεσιών, οι οποίες έχουν περιοδικό χαρακτήρα, υπολογιζόμενη σε βάση δωδεκαμήνου, σύμφωνα με τις ειδικότερες προβλέψεις της διάταξης του άρθρου 6 παρ. 11 του νόμου 4412/2016 για τις συμβάσεις υπηρεσιών περιοδικού χαρακτήρα (βλ. σκ. ΙΙ), υπερβαίνει τόσο το ποσό των 20.000 ευρώ, μέχρι του οποίου επιτρέπεται η, άνευ ειδικών λόγων, προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία της απευθείας αναθέσεως, όσο και το ποσό των 60.000 ευρώ, μέχρι του οποίου επιτρέπεται προσφυγή στη διαδικασία του συνοπτικού διαγωνισμού, αφού και μόνο η αξία των προαναφερομένων συμβάσεων καθαριότητας που συνήφθησαν εντός του χρονικού διαστήματος από 13.12.2017 έως 17.6.2017, ήτοι εντός χρονικού διαστήματος έξι (6) περίπου μηνών, ανήλθαν στο ποσό των 57.081,56 ευρώ άνευ Φ.Π.Α. [βλ. και την 7927/17.7.2017 διακήρυξη για τη διενέργεια συνοπτικού διαγωνισμού, σύμφωνα με την οποία η προϋπολογισθείσα δαπάνη για την ανάθεση των επίμαχων υπηρεσιών για έξι (6) μήνες ανήλθε στα 55.000 ευρώ άνευ Φ.Π.Α.]. Περαιτέρω, από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει η συνδρομή απρόβλεπτων περιστάσεων που κατέστησαν αδύνατη την ανάθεση των εν λόγω υπηρεσιών κατόπιν διενέργειας ανοικτού διαγωνισμού. Ειδικότερα, από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει ότι το Νοσοκομείο προέβη εγκαίρως σε όλες τις απαιτούμενες ενέργειες για τη διενέργεια ανοικτού διαγωνισμού εντός του επίμαχου χρονικού διαστήματος, αντιθέτως, δε, προκύπτει ότι επιχειρούσε να καλύψει τις ανάγκες του σε υπηρεσίες καθαριότητας πρόσκαιρα, με συνοπτικούς διαγωνισμούς και διαδοχικές απευθείας αναθέσεις. Το γεγονός δε της μη έγκαιρης ολοκλήρωσης του συνοπτικού διαγωνισμού που προκηρύχθηκε με την 11742/26.10.2016 διακήρυξη, δεν συνιστά έκτακτο και απρόβλεπτο γεγονός που δικαιολογεί την επίμαχη απευθείας ανάθεση, καθώς, σε κάθε περίπτωση, ο εν λόγω διαγωνισμός, ενόψει του ύψους της ετήσιας δαπάνης για την παροχή υπηρεσιών καθαριότητας, η οποία υπερβαίνει το ποσό των 60.000 ευρώ, δεν συνιστά νόμιμη διαδικασία αναθέσεως. Εξάλλου, λόγω του γεγονότος ότι η ετήσια δαπάνη του Νοσοκομείου για υπηρεσίες καθαριότητας υπερβαίνει κατά πολύ το ποσό των 15.000 ευρώ, η απόφαση για την ανάθεση των επίμαχων υπηρεσιών καθαριότητας μη νομίμως ελήφθη από τον Διοικητή του Νοσοκομείου, όπως βασίμως, επίσης, προβάλλεται από την Αναπληρώτρια Επίτροπο, ενώ δεν δύναται να θεωρηθεί ότι η επίμαχη ανάθεση έχει εγκριθεί με την προμνησθείσα 6/23.2.2017 (Θέμα 17ο) απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του Νοσοκομείου, με την οποία εγκρίθηκε η απευθείας ανάθεση των εν λόγω υπηρεσιών, προϋπολογισμού 30.000 ευρώ, κατόπιν συλλογής προσφορών, αφού η συνολική δαπάνη των αναθέσεων που πραγματοποιήθηκαν μετά την ανωτέρω απόφαση, συμπεριλαμβανομένης και της επίμαχης, υπερβαίνουν το ποσό των 30.000 ευρώ (25.845,73 ευρώ με την 2229/1.3.2017 σύμβαση + 14.983,17 ευρώ με την επίμαχη). Επιπλέον, βασίμως προβάλλεται με τον τρίτο λόγο διαφωνίας ότι η επίμαχη σύμβαση, κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρων 130 του ν. 4412/2016 και 68 παρ. 1 και 3 του ν. 3863/2010, δεν περιλαμβάνει τα στοιχεία α΄ έως στ΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 68 του ν. 3863/2010, με συνέπεια να είναι άκυρη και να μην δύναται να αποτελέσει νόμιμο έρεισμα για την πληρωμή της εντελλόμενης με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δαπάνης. Όσον αφορά δε τον ισχυρισμό του Νοσοκομείου ότι τα στοιχεία αυτά περιλαμβάνονται στην προσφορά που είχε κατατεθεί από την φερόμενη ως δικαιούχο στον διενεργηθέντα βάσει της 11742/26.10.2016 διακηρύξεως συνοπτικό διαγωνισμό, ο οποίος εκκρεμούσε, ο ισχυρισμός αυτός δεν δύναται να ασκήσει καμία επιρροή, καθώς πρόκειται για εντελώς διαφορετικές διαδικασίες, στις οποίες υπεβλήθησαν διαφορετικές προσφορές, ενώ ουδόλως προκύπτει από το κείμενο της επίμαχης συμβάσεως ότι έχει προσαρτηθεί σε αυτήν και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της τυχόν υποβληθείσα στη διαδικασία αυτή (της απευθείας αναθέσεως) προσφορά της φερομένης ως δικαιούχου, η οποία να περιλαμβάνει όλα τα απαιτούμενα σύμφωνα με το άρθρο 68 παρ. 1 του ν. 3863/2010 στοιχεία. Τέλος, γενομένων δεκτών των ανωτέρω λόγων μη νομιμότητας της δαπάνης, παρέλκει ως αλυσιτελής η εξέταση του τέταρτου λόγου διαφωνίας.
ΕΣ/ΚΠΕ/ΤΜ.4/163/2017
ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ.(..) Υπό τις περιστάσεις αυτές, και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω στη σκέψη ΙΙ, εφόσον, σύμφωνα με όσα βεβαιώνει η Επίτροπος και δεν αμφισβητούνται από το ...., οι δεσμεύσεις στον ΚΑΕ 1261 από την αρχή του έτους 2017 για την προμήθεια ομοειδών υλικών γραφικής ύλης ανέρχονται στις 27.210,00 ευρώ για το .... και 576,66 ευρώ για τον Ψυχιατρικό τομέα, δεν επιτρεπόταν η λόγω ποσού και άνευ ειδικών λόγων προσφυγή του Νοσοκομείου στην εξαιρετική διαδικασία της απευθείας ανάθεσης....Σε κάθε περίπτωση, τόσο η ανάγκη προμήθειας χαρτικού υλικού, που ήταν κατά την κοινή πείρα γνωστή, όσο και η επαναπροκήρυξη του διαγωνισμού μετά από 11 μήνες, δεν πληρούν τις προϋποθέσεις του απροβλέπτου και επείγοντος για την προσφυγή σε απευθείας ανάθεση..(..)Τέλος, βασίμως υποστηρίζεται από τον Επίτροπο η αοριστία του ισχυρισμού του Νοσοκομείου περί νομιμοποίησης της δαπάνης με τις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 86 του ν. 4478/2017, δεδομένου ότι με τις τελευταίες επεκτείνεται χρονικά έως τις 31.5.2017 η ισχύς των προβλεπομένων στην παρ. 2 του άρθρου έκτου του ν. 4432/2016 (Α΄ 212), η οποία περιλαμβάνει τρεις διαφορετικές νομιμοποιητικές διατάξεις. Αλλά και υπό την εκδοχή ότι το Νοσοκομείο αναφέρεται στην περ. δ της παρ. 2 του άρθρου έκτου του ν. 4332/2015,...η εντελλόμενη δαπάνη δεν μπορεί να νομιμιμοποιηθεί, προεχόντως διότι εν προκειμένω δεν συντρέχει η προϋπόθεση της μη υπογραφής συμβάσεως...Εν όψει των προεκτεθέντων, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, και το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί
ΕΣ/ΚΠΕ/ΤΜ.4/45/2018
Εκτέλεση εργασιών:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει ότι οι επίμαχες εργασίες υπάγονται ρητώς στην αρμοδιότητα του Τεχνικού Τμήματος του Νοσοκομείου, όπου ήδη υπηρετεί τεχνικό προσωπικό διαφόρων κατηγοριών εκπαίδευσης και ειδικοτήτων, περιλαμβανομένων, μεταξύ άλλων, δύο ψυκτικών, ενός θερμοϋδραυλικού, δύο ηλεκτρολόγων εγκαταστάσεων, ενός ηλεκτρολόγου που ασχολείται με τον η/μ εξοπλισμό, δύο θερμαστών και ενός θερμαστή κατέχοντος θέση μηχανοτεχνίτη. Σημειωτέον, εξάλλου, ότι στις αρμοδιότητες του Τεχνικού Τμήματος του Νοσοκομείου περιλαμβάνεται, σύμφωνα με τον οικείο Οργανισμό, το σύνολο των εργασιών συντήρησης και διαρκούς βελτίωσης των μηχανολογικών, ηλεκτρικών και ψυκτικών εγκαταστάσεών του, η δε εκπαίδευση του αναγκαίου προσωπικού, μεταξύ αυτών που διαθέτουν τους απαραίτητους τίτλους σπουδών, προκειμένου να μπορεί να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις συντήρησης τυχόν νέας τεχνολογίας εξοπλισμού, αποτελεί υποχρέωση τόσο του Νοσοκομείου όσο και του υπηρετούντος σε αυτό προσωπικού (.. Και υπό την εκδοχή, άλλωστε, ότι για την εκτέλεση των υπό κρίση εργασιών απαιτούνται περαιτέρω τεχνικές γνώσεις, δεν αιτιολογείται επαρκώς από το Νοσοκομείο και με προσκόμιση συγκεκριμένων στοιχείων, για ποιο λόγο τις γνώσεις αυτές δεν μπορεί να τις αποκτήσει το ήδη υπηρετούν προσωπικό κατόπιν κατάλληλης εκπαίδευσης ή ενημέρωσης, ώστε να μην ανακύπτει, ενόψει και της αρχής της οικονομικότητας, η ανάγκη ανάθεσής τους σε εξωτερικό συνεργάτη στο διηνεκές .. Ο δε σχετικός ισχυρισμός του Νοσοκομείου ότι το υπηρετούν σε αυτό προσωπικό δεν δύναται, ενόψει του όγκου των εργασιών, τις οποίες είναι επιφορτισμένο να εκτελέσει, να εκπαιδευθεί ή και να ανταποκριθεί στις εν λόγω εργασίες είναι απορριπτέος ως αναπόδεικτος.(..)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη και συνεπώς, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δεν πρέπει να θεωρηθεί.
ΕΣ/ΚΠΕ.ΤΜ.4/121/2019
Παροχή υπηρεσιών φύλαξης:..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει ότι είναι δυνατόν να προβλεφθεί στο καταστατικό Ε.Π.Ε. ότι η παρεπόμενη παροχή εταίρου μπορεί να συνίσταται στην εκ μέρους του αμισθί προσφορά εργασίας προς την εταιρεία. Περαιτέρω, η μειοδότρια Ε.Π.Ε. προϋπολόγισε στην προσφορά της ως μηνιαίο κέρδος από την εκτέλεση της σύμβασης το ποσό των 1,75 ευρώ και συνολικά για όλη τη σύμβαση το ποσό των 21,00 ευρώ, το οποίο –κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας- είναι από μόνο του ιδιαίτερα μικρό, ώστε να απαιτείται η κλήση της μειοδότριας προς παροχή εξηγήσεων, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην 5η σκέψη. Περαιτέρω, τούτο συνεπάγεται ότι, μετά την κατ’ αναλογία αφαίρεση ποσού για τους αναλογούντες φόρους και το τακτικό αποθεματικό της Ε.Π.Ε., τα διανεμόμενα κέρδη (από τη συγκεκριμένη σύμβαση) στον μοναδικό εταίρο και διαχειριστή είναι ακόμα μικρότερα, παρότι μάλιστα ο τελευταίος θα καλύψει εξ ολοκλήρου και χωρίς αμοιβή την εργασία που θα παρείχε ένας αντικαταστάτης υπαλλήλου φύλαξης κατά την απουσία του τελευταίου με άδεια, ως εκ μέρους του παρεχόμενη προσφορά προς την εταιρεία. Το γεγονός αυτό όμως αντίκειται στην κοινή λογική και πείρα, καθώς, ναι μεν υπάρχει αυτοτέλεια το νομικού προσώπου της εταιρείας έναντι των μετόχων της, όμως, στην προκειμένη περίπτωση, ενόψει του ότι η μειοδότρια είναι μονοπρόσωπη και η σχέση του μοναδικού εταίρου και διαχειριστή της με αυτήν είναι εξ αντικειμένου ιδιαίτερα στενή, δεν είναι αναμενόμενο ο μοναδικός αυτός εταίρος να παρέχει προσωπική εργασία χωρίς οποιαδήποτε απολαβή (μισθό ή μέρισμα), με αποτέλεσμα να υπάρχει εύλογη αμφιβολία ως προς τη δυνατότητα εκτέλεσης της σύμβασης ή τη δυνατότητα τήρησης της εργατικής νομοθεσίας και των κανόνων του υγιούς ανταγωνισμού. Εξάλλου, η εξυπηρετούσα την αρχή της οικονομικότητας προσπάθεια επιτεύξεως της χαμηλότερης δυνατής προσφοράς, δεν μπορεί πάντως να οδηγεί στο να γίνονται δεκτές προσφορές που είναι εξωπραγματικές και οι οποίες δεν αντιστοιχούν στην πραγματική βούληση των διαγωνιζομένων, εφόσον τούτο δεν προάγει τον υγιή ανταγωνισμό (πρβλ. ΣτΕ 213/2006, βλ. ΔΕΦ .. 33/2019)
ΕΣ/ΚΛ.Ζ/943/2022
«ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΦΥΛΑΞΗΣ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ 1 ΤΗΣ … ΑΕ»(...)κατόπιν της καταφατικής δήλωσης στο ΕΕΕΣ της -δανείζουσας ικανότητα στη συμμετέχουσα στον διαγωνισμό εταιρεία … Α.Ε.- εταιρείας … A.E. περί διάπραξης σοβαρού επαγγελματικού παραπτώματος συνιστάμενου στην επιβολή σε βάρος της από τα όργανα του ΣΕΠΕ, μέσα σε χρονικό διάστημα δύο (2) ετών πριν από την ημερομηνία λήξης της προθεσμίας υποβολής προσφοράς στον υπό κρίση διαγωνισμό, πλέον των τριών (3) πράξεων επιβολής προστίμου για παραβάσεις της εργατικής νομοθεσίας «υψηλής» ή «πολύ υψηλής» σοβαρότητας διαπιστωθείσες στο πλαίσιο, αθροιστικά, τριών ελέγχων και, περαιτέρω, της αρνητικής δήλωσης της ίδιας αναφορικά με τη λήψη επανορθωτικών μέτρων, ο αναθέτων φορέας όφειλε, καθόσον η καταφατική ως άνω δήλωση συνιστά καταφατική δήλωση ως προς τη συνδρομή υποχρεωτικού λόγου αποκλεισμού και δεν υφίσταται περιθώριο τήρησης της διαδικασίας που προδιαγράφεται περί αυτοκάθαρσης, να απαιτήσει από τη συμμετέχουσα εταιρεία … Α.Ε. να προβεί σε αντικατάσταση της τρίτης που παρέχει σε αυτή δάνεια ικανότητα, προκειμένου να παραμείνει στον διαγωνισμό.(...)στο πλαίσιο των διαδικασιών σύναψης συμβάσεων (καθαριότητας ή/και) φύλαξης, όπως η επίμαχη, κατά την έννοια του λόγου αποκλεισμού περί διάπραξης σοβαρού επαγγελματικού παραπτώματος συνιστά τέτοιο (παράπτωμα) η περίπτωση γ΄ της παρ. 2 του άρθρου 68 ν. 3863/2010, είναι αδιάφορο το γεγονός (και αλυσιτελής ο αντίστοιχος ισχυρισμός) ότι οι επιβληθείσες πράξεις του ΣΕΠΕ μπορεί να μην έχουν αποκτήσει τελεσίδικη ισχύ λόγω προσβολής τους με άσκηση προσφυγής, ενώ είναι αβάσιμος ο ισχυρισμός περί αμφισημίας της διακήρυξης. Ομοίως αδιάφορο είναι άλλωστε και το γεγονός ότι κατά τον χρόνο που καλείται ο συμμετέχων από τον αναθέτοντα φορέα να προβεί σε αντικατάσταση του τρίτου ενδέχεται να μην υφίσταται πλέον ο λόγος αποκλεισμού λόγω παρέλευσης διετίας από την ημερομηνία έκδοσης των πράξεων, δοθέντος ότι, σε κάθε περίπτωση, αυτός συνέτρεχε κατά τον κρίσιμο χρόνο υποβολής της προσφοράς.Κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης
ΕΣ/ΕΛΑΣΣΟΝΑ ΟΛΟΜ/110/2023
ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΚΑΘΑΡΙΟΤΗΤΑΣ.(...)ζητείται η αναθεώρηση της 1605/2022 απόφασης του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου (...)Νομίμως, επίσης, κρίθηκε με την προσβαλλόμενη απόφαση ότι οι οικονομικές προσφορές της προσφεύγουσας για το σύνολο των Τμημάτων του διαγωνισμού παρίστανται πλημμελείς, λόγω μη νόμιμου υπολογισμού του εργοδοτικού κόστους, αφού, κατά παράβαση των οικείων διατάξεων της εργατικής νομοθεσίας και της διακήρυξης (ενδ. περ. 23 του Κεφ. Δ του Παρ. Α, άρθρο 1.3 περ.iii), δεν συμπεριλήφθηκε σε αυτό το κόστος αντικατάστασης των αντικαταστατών, γεγονός το οποίο και η ίδια συνομολογεί. Τυγχάνει δε απορριπτέος ως αβάσιμος ο ισχυρισμός της προσφεύγουσας ότι η εταιρεία συμμορφώθηκε πλήρως με τους όρους της διακήρυξης, η οποία αποτελεί το κανονιστικό πλαίσιο του διαγωνισμού, συμπεριλαμβάνοντας στην προσφορά της τα αναγραφόμενα στους οικείους πίνακες της διακήρυξης ποσά του εργοδοτικού κόστους, καθόσον τα εν λόγω ποσά μόνον ως ενδεικτικά μπορούν να θεωρηθούν, όπως άλλωστε τούτο ρητά αναφέρεται στο σώμα αυτής (άρθρο. 1.3 περ. iii) και συνομολογείται από την ίδια την προσφεύγουσα. Περαιτέρω, είναι απορριπτέος ως αλυσιτελώς προβαλλόμενος ο ισχυρισμός της προσφεύγουσας ότι το υπολογιζόμενο για τους αντικαταστάτες κόστος υπερκαλύπτει το νόμιμο κόστος αντικαταστατών, καθόσον αυτή μη νομίμως και κατά παράβαση του νόμου και της διακήρυξης, δεν συνυπολόγισε διακριτά το κόστος αντικατάστασης των αντικαταστατών στις οικονομικές της προσφορές.Για τους λόγους αυτούςΑπορρίπτει την προσφυγή αναθεώρησης.
ΕΣ/ΚΠΕ/ΤΜ.4/14/2019
Παροχή υπηρεσιών συντήρησης των ηλεκτρομηχανολογικών (Η/Μ) εγκαταστάσεων(...)Με δεδομένα τα ανωτέρω και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη νομική σκέψη που προηγήθηκε το Κλιμάκιο κρίνει τα εξής: α) Κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από τον αναπληρωτή Επίτροπο, οι επίμαχες υπηρεσίες μη νομίμως ανατέθηκαν απευθείας στον φερόμενη ως δικαιούχο ανάδοχο, δεδομένου ότι δεν αποδεικνύεται ότι συντρέχουν οι νόμιμες προϋποθέσεις επιτρεπτής προσφυγής στην εν λόγω διαδικασία. Ειδικότερα, η αξία των υπηρεσιών αυτών κατά το προηγούμενο της σύναψης της επίμαχης σύμβασης δωδεκάμηνο ανέρχεται σε 93.800 ευρώ (47.250+28.350+18.200) χωρίς ΦΠΑ και ως εκ τούτου υπερβαίνει το νόμιμο όριο διενέργειας της διαπραγμάτευσης ακόμη και του συνοπτικού διαγωνισμού. Εξάλλου, από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει ούτε από τον φέροντα το βάρος απόδειξης φορέα αποδεικνύεται η συνδρομή κατεπείγουσας ανάγκης, οφειλόμενης σε απρόβλεπτες περιστάσεις, οι οποίες κατέστησαν αδύνατη τη διενέργεια και την ολοκλήρωση διαγωνιστικής διαδικασίας για την κάλυψη των αναγκών του Νοσοκομείου για υπηρεσίες ηλεκτρομηχανολογικής υποστήριξης αυτού και επέβαλαν ως εκ τούτου επιτρεπτώς την προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση της προκήρυξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 32 του ν. 4412/2016. Ειδικότερα, το Νοσοκομείο, μολονότι γνώριζε την παλαιότητα των ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεών του και τις σοβαρές βλάβες που παρουσιάζονται σε αυτές σχεδόν καθημερινά καθιστώντας, σε συνδυασμό με την υποστελεχωμένη τεχνική υπηρεσία του, δυσχερή την αδιάλειπτη παροχή των εν λόγω υπηρεσιών που είναι ζωτικής σημασίας για τη λειτουργία του καθώς και ότι η προηγούμενη σύμβαση - η οποία, σημειωτέον, συνήφθη ομοίως με τη διαδικασία της διαπραγμάτευσης κατ΄επίκληση της παρ. 2γ του άρθρου 32 του ν. 4412/2016- μεταξύ αυτού και του φερόμενου ως δικαιούχου έληγε στις 26.9.2018, δεν προέβη εγκαίρως σε καμία ενέργεια για την προκήρυξη ανοικτού διαγωνισμού, εφόσον το μεν είχε κρίνει ως χρονοβόρα τη διαδικασία πρόσληψης τεχνικών με απόδειξη παροχής υπηρεσιών (ν. 4486/2017), το δε ήδη από τις αρχές του Σεπτεμβρίου 2018 γνώριζε ότι μέσω της υποβολής του αιτήματός του για πρόσληψη επικουρικού προσωπικού (πρόσκληση Ιουλίου 2018) είχε εγκριθεί η πρόσληψη μόνο ενός ηλεκτροτεχνίτη. Περαιτέρω, η βραδυπορία των οργάνων του Νοσοκομείου για την επίλυση της τεχνικής υποστήριξής του μέσω μίας νόμιμης διαδικασίας επιβεβαιώνεται και από το γεγονός ότι παρά την έγκριση σκοπιμότητας διενέργειας ανοικτού ηλεκτρονικού διαγωνισμού προϋπολογιζόμενης δαπάνης 116.064 ευρώ (με Φ.Π.Α.), στην οποία προέβη το Δ.Σ. με το πρακτικό 26/24.9.2018, ωστόσο από το στοιχεία του φακέλου και από το ΚΗΜΔΗΣ ουδόλως προκύπτει, όπως ορθά επισημαίνει και ο αναπληρωτής Επίτροπος, ότι το Νοσοκομείο προκήρυξε ανοικτό διαγωνισμό για την παροχή των ως άνω κρίσιμων για τη λειτουργία του υπηρεσιών. Αντιθέτως, κατά τα διαλαμβανόμενα στο 202/9.1.2019 έγγραφο της Διοικήτριάς του προς την Υπηρεσία Επιτρόπου Ν. Βοιωτίας-Ν. Φωκίδας, μόλις στις 9.1.2019 το Νοσοκομείο πρόκειται να υποβάλει στο Υπουργείο Υγείας αίτημα έγκρισης επικουρικού προσωπικού (ενός ΠΕ ηλεκτρολόγου-μηχανολόγου, ενός ΔΕ υδραυλικού και ενός ΔΕ ηλεκτροτεχνίτη) για την υποστήριξη της τεχνικής υπηρεσίας του, παρά το γεγονός ότι, όπως και το ίδιο το Νοσοκομείο συνομολογεί, η συνεχής και αδιάλειπτη παροχή των εν λόγω υπηρεσιών είναι ζωτικής σημασίας για τη λειτουργία του. β) Περαιτέρω, όπως βασίμως προβάλλεται με τον δεύτερο λόγο διαφωνίας, η απόφαση για την ανάθεση των επίμαχων υπηρεσιών έπρεπε να ληφθεί από το Διοικητικό Συμβούλιο του Νοσοκομείου και όχι από τη Διοικήτρια αυτού, δοθέντος ότι στο άρθρο 7 του ν. 3329/2005 (Α΄ 81) δεν προβλέπεται ειδικώς τέτοια αρμοδιότητα του Διοικητή του Νοσοκομείου, ενώ το τεκμήριο αρμοδιότητας ισχύει, σε κάθε περίπτωση, υπέρ του Διοικητικού Συμβουλίου (βλ. παρ. 3, 6 και παρ. 8 περ. 30 του ως άνω άρθρου 7 του ν. 3329/2005 και τις Πράξεις Ε.Σ. Κ.Π.Ε.Δ. στο ΙV Tμ. 44/2017, 175, 2/2016), η δε επικύρωση της απόφασης αυτής με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου, δεν δύναται να θεραπεύσει εκ των υστέρων την ως άνω αναδειχθείσα πλημμέλεια.
ΑΕΠΠ/1600/2020
Διευθέτηση πλημμυρικών ροών....Επειδή, ως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου και δεν αμφισβητείται, ο προσφεύγων υπέβαλε εμπροθέσμως τα δικαιολογητικά κατακύρωσης, μεταξύ των οποίων και τα υπ’ αριθμ. … και … Πιστοποιητικά του Πρωτοδικείου ... στα οποία βεβαιώνεται ότι μέχρι την έκδοση τους δεν έχει εκδοθεί απόφαση δικαστηρίου ούτε έχει κατατεθεί αίτηση περί κήρυξης του προσφεύγοντος σε κατάσταση πτώχευσης. Περαιτέρω, στα εν λόγω πιστοποιητικά αναφέρεται ότι «Πιστοποιητικό πτωχευτικού συμβιβασμού δεν εκδίδεται διότι προυποθέτει πτώχευση». Η ως άνω μνεία στο σώμα των πιστοποιητικών προδήλως έχει την έννοια ότι το δικαστήριο δεν δύναται, εν προκειμένω, να εκδώσει πιστοποιητικό περί μη υπαγωγής του προσφεύγοντος σε πτωχευτικό συμβιβασμό διότι η υπαγωγή στη διαδικασία αυτή και άρα η έκδοση του σχετικού πιστοποιητικού απαιτεί προηγουμένως να έχει κηρυχθεί ο προσφεύγων σε πτώχευση, προϋπόθεση που δεν συντρέχει, ως βεβαιώνεται από τα ίδια πιστοποιητικά. Ουδόλως δε προκύπτει εκ των ανωτέρω εγγράφων ότι γενικώς δεν εκδίδεται από το δικαστήριο πιστοποιητικό μη υπαγωγής σε πτωχευτικό συμβιβασμό αλλά ότι αυτό εκδίδεται όταν το πρόσωπο στο οποίο αναφέρεται τελεί σε πτώχευση. Επομένως, με τα υπ’ αριθμ. … και … Πιστοποιητικά του Πρωτοδικείου ... αποδεικνύεται συγχρόνως η μη συνδρομή των λόγων αποκλεισμού περί μη πτώχευσης και πτωχευτικού συμβιβασμού του όρου 22.Α4 (β) της διακήρυξης τόσο κατά το χρόνο υποβολής της προσφοράς όσο και κατά το στάδιο των δικαιολογητικών κατακύρωσης. Σημειωτέον ότι τα ανωτέρω επιβεβαιώνονται και από το προσκομισθέν με την προσφυγή με αριθμ. πρωτ. … έγγραφο του Τμήματος Πτωχεύσεων του Πρωτοδικείου ... στο οποίο αναφέρεται ότι « [...] ο πτωχευτικός συμβιβασμός, ως μια διαδικασία που συνεπάγεται την περάτωση των εργασιών της πτώχευσης και τη λήξη της πτωχευτικής διαδικασίας προυποθέτει ύπαρξη κατάστασης πτώχευσης. Στην περίπτωσή σας, από έρευνα στο σχετικό αρχείο του Πρωτοδικείου, προκύπτει ότι δεν υπάρχει πτώχευση και δεν έχει κατατεθεί αίτηση για πτώχευση. [...] Οπότε συνακόλουθα δεν μπορεί η εταιρεία σας να υπαχθεί σε διαδικασία πτωχευτικού συμβιβασμού. Για το λόγο αυτό, το Πρωτοδικείου ... εκδίδει πιστοποιητικό στο οποίο αναφέρεται ρητώς ότι Πιστοποιητικό πτωχευτικού συμβιβασμού δεν εκδίδεται διότι προυποθέτει πτώχευση». Αλυσιτελώς δε η αναθέτουσα αρχή ισχυρίζεται στις απόψεις της ότι αποδέχτηκε την εισήγηση της Επιτροπής Διαγωνισμού, διότι το Πρακτικό της Επιτροπής Διαγωνισμού συνιστά απλή γνώμη (βλ. ενδεικτικά ΣτΕ 698/2017) και η αναθέτουσα αρχή δύναται πάντοτε να ενεργήσει κατά τρόπον διαφορετικό από αυτόν που της υποδεικνύεται με τη γνωμοδότηση, εφόσον αιτιολογεί ειδικώς την επιλογή της, Αριθμός απόφασης: 1600/2020 15 πολλώ δε μάλλον όταν η εισήγηση της Επιτροπής Διαγωνισμού έρχεται σε προφανή αντίθεση με το ισχύον κανονιστικό πλαίσιο του διαγωνισμού. Ως εκ τούτου, και σύμφωνα με τα εκτεθέντα υπό σκέψεις 19-23, η αναθέτουσα αρχή όφειλε, κατά δεσμία αρμοδιότητα, να δεχτεί την προσφορά του προσφεύγοντος και ο μόνος λόγος της προσφυγής πρέπει να γίνει δεκτός ως βάσιμος.
ΣΤΕ/1987/2021
ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Προβάλλεται ειδικότερα ότι η επιλογή της διαδικασίας διαπραγμάτευσης χωρίς δημοσίευση παραβιάζει την αρχή της ίσης μεταχείρισης των διαγωνιζομένων και ότι θα έπρεπε κατ’ εξαίρεση να ελέγχεται παρεμπιπτόντως, εάν όρος της διακήρυξης αντίκειται στο Σύνταγμα ή στο ενωσιακό δίκαιο. Ο λόγος αυτός είναι αβάσιμος και πρέπει να απορριφθεί, όπως εκτέθηκε στην προηγηθείσα σκέψη, εν όψει της συμμετοχής της αιτούσας στην επίμαχη διαδικασία διαπραγμάτευσης δια της υποβολής προσφοράς χωρίς διατύπωση επιφύλαξης περί της νομιμότητας της προσφυγής στη διαδικασία του άρθρου 32 παρ. 2 γ του ν. 4412/2016. Τούτο δε ανεξαρτήτως του αν οι όροι, κατά των οποίων στρέφεται η αιτούσα, αντίκεινται, όπως προβάλλει η ίδια, σε υπερκείμενους κανόνες δικαίου, όπως σε κανόνες του Συντάγματος ή σε κανόνες του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης(....)Ισχυρίζεται επικουρικά η αιτούσα ότι η προσφορά της λογίζεται ως μηδέποτε υποβληθείσα λόγω της μη αποσφράγισης αυτής και, ως εκ τούτου, όφειλε η ΑΕΠΠ να αποδεχτεί το έννομο συμφέρον της και να εξετάσει κατ’ ουσίαν λόγους στρεφόμενους κατά της νομιμότητας της επιλεγείσας διαδικασίας. Ο λόγος αυτός είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, προεχόντως διότι οι πράξεις κάθε ενδιαφερόμενου οικονομικού φορέα στο πλαίσιο διαγωνισμού για την ανάθεση εκτέλεσης δημόσιου έργου επιφέρουν έννομες συνέπειες, μη δυνάμενες να ανατραπούν αναλόγως της εξέλιξης της διαγωνιστικής διαδικασίας. Στην κρινόμενη περίπτωση, η αιτούσα επέλεξε να συμμετάσχει στον διαγωνισμό υποβάλλοντας ανεπιφύλακτη προσφορά, αν και είχε την δυνατότητα είτε να ασκήσει απευθείας - δηλαδή άνευ συμμετοχής στο διαγωνισμό- προδικαστική προσφυγή, επικαλούμενη ότι η επιλεγείσα διαδικασία την αποκλείει παρανόμως, είτε να συμμετάσχει στον διαγωνισμό διατυπώνοντας ταυτόχρονα επιφύλαξη για τη νομιμότητα της επιλεγείσας διαδικασίας.Απορρίπτει την υπό κρίση αίτηση.
ΕΣ/ΚΠΕ.ΤΜ.4/56/2019
Παροχή υπηρεσιών φύλαξης:..Ο αναθέτων φορέας, κρίνοντας έστω και σιωπηρά ότι η ως άνω προσφορά της αναδόχου δεν είναι ασυνήθιστα χαμηλή ενόψει του προβλεπόμενου σε αυτή χαμηλού διοικητικού κόστους και εργολαβικού κέρδους ίσου με ποσοστό 1,2% και 1% αντίστοιχα επί του συνολικού τιμήματος, δεν υπερέβη τα άκρα όρια της διακριτικής του ευχέρειας, καθόσον: α) δεν υποβλήθηκαν ενστάσεις κατά της αξιολόγησης της οικονομικής προσφοράς της αναδόχου, (βλ. άρθρο 17 της Διακήρυξης), β) το ύψος της οικονομικής προσφοράς της αναδόχου που ανέρχεται σε 58.259,24 ευρώ πλέον Φ.Π.Α. δεν αποκλίνει ουσιωδώς από το ύψος της προϋπολογιζόμενης με βάση τη διακήρυξη δαπάνης ίσης με 66.960,00 ευρώ πλέον Φ.Π.Α. (πρβλ. απόφαση Ελ. Συν. VI Τμ. 1724/2012, Ε.Α. ΣτΕ 127/2009), γ) στην οικονομική προσφορά της αναδόχου προβλέπεται εργολαβικό κέρδος, έστω και μικρό, δεδομένου ότι το ζήτημα του ύψους του εργολαβικού κέρδους ανάγεται στον επιχειρηματικό κίνδυνο που αναλαμβάνει ο οικονομικός φορέας που συμμετέχει σε ένα δημόσιο διαγωνισμό (βλ. απόφαση Ελ. Συν. VI Τμ. 2090/2011, πρβλ. Ε.Α. ΣτΕ 792/2008, 974/2007) και δ) στην ανωτέρω οικονομική προσφορά έχουν συνυπολογισθεί, πέραν του εργολαβικού οφέλους, όλα τα με βάση το άρθρο 68 παρ. 1 του ν. 3863/2010 (ΦΕΚ Α΄ 115/15.7.2010) απαιτούμενα λοιπά στοιχεία, δηλαδή οι νόμιμες αποδοχές των εργαζομένων, οι νόμιμες υπέρ Δημοσίου και τρίτων κρατήσεις και το τυχόν, λοιπό εύλογο διοικητικό κόστος παροχής των προς ανάθεση υπηρεσιών. Επομένως, ο α΄ λόγος της Επιτρόπου δεν ευσταθεί.β) Όπως προκύπτει από τα εκτιθέμενα στην 6η σκέψη, η οικονομική προσφορά της φερομένης ως δικαιούχου διαμορφώθηκε με βάση τα κατώτατα όρια αποδοχών για εργαζομένους κάτω των 25 ετών. Βάσει, δε, των δεδομένων αυτών, τα οποία, σύμφωνα με το άρθρο 68 παρ. 3 του ν. 3863/2010, αποτελούν ουσιώδες και απαιτούμενο επί ποινή ακυρότητας στοιχείο της συμβάσεως, συνήφθη και η 3572/2018 μεταξύ του ΕΙΚ και της εταιρείας σύμβαση. Ενόψει, όμως, της επιλογής ως κριτηρίου αναθέσεως αυτού της χαμηλότερης τιμής, καθώς επίσης και της υποχρεώσεως των διαγωνιζομένων, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 68 του ν. 3863/2010, να υπολογίσουν στην προσφορά τους εύλογο ποσοστό διοικητικού κόστους, αναλωσίμων και εργολαβικού κέρδους, η απασχόληση από την ανάδοχο εταιρεία, κατά την εκτέλεση της συμβάσεως, εργαζομένων άνω των 25 ετών, συνιστά ουσιώδη τροποποίηση της οικείας συμβάσεως (πρβλ. Ελ.Συν. Κ.Π.Ε.Δ. στο IV Τμ. Πρ. 80, 34/2017, 172/2016, 247, 32/2015, 143/2014). (...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα πληρωμής πρέπει να θεωρηθεί.