ΕΣ/ΚΠΕ.ΤΜ.4/74/2019
Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου
Παροχή υπηρεσιών:..Με δεδομένα τα ανωτέρω και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν το Κλιμάκιο κρίνει τα εξής: α) Όπως βασίμως προβάλλεται από την Περιφέρειας … (βλ. το ….2019 έγγραφο της Γενικής Διευθύντριας της Γενικής Διεύθυνσης Εσωτερικής Λειτουργίας) το αντικείμενο της επίμαχης σύμβασης, το οποίο συνίσταται στην παροχή υπηρεσιών παραγωγής και προβολής, μέσω σύγχρονων μέσων κοινωνικής δικτύωσης, ενός τουριστικού προϊόντος, που αποσκοπεί στην προσέλκυση, με κατάλληλη διαφημιστική προσέγγιση, τουριστών διαφορετικών εθνοτήτων και απαιτεί εξειδικευμένες γνώσεις εμπορίας και διαφήμισης δεν εμπίπτει στα καθήκοντα των υπαλλήλων της Διεύθυνσης Διαφάνειας και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης και του Τμήματος Τουρισμού, που περιγράφονται ανωτέρω (σκεψ. VA). β) Περαιτέρω, όπως βασίμως προβάλλεται με το …..2019 έγγραφο της αναπληρώτριας Προϊσταμένης του Τμήματος Τουρισμού της Περιφερειακής Ενότητας …, η επίμαχη σύμβαση δεν έχει ως αντικείμενο την «εκπόνηση μελετών» ή την «παροχή τεχνικών και λοιπών συναφών υπηρεσιών», όπως περιγράφονται στο άρθρο 2 παρ. 3 περ. 6 (α) και (β) και απαριθμούνται στο Παράρτημα Ι του Προσαρτήματος Γ΄ του ν. 4412/2016, αλλά την παροχή γενικών υπηρεσιών, και, ως εκ τούτου, δεν είναι εφαρμοστέα η διάταξη της παραγράφου 5 του άρθρου 118 του ν. 4412/2016. γ) Από τα δικαιολογητικά που συνοδεύουν το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δεν προκύπτει ο τρόπος υπολογισμού και τεκμηρίωσης της προϋπολογιζόμενης δαπάνης της σύμβασης (π.χ. έρευνα αγοράς, συγκριτικά στοιχεία άλλων διαγωνισμών με συναφές αντικείμενο), ώστε να αιτιολογείται επαρκώς η έκταση της δημοσιονομικής επιβάρυνσης του φορέα, κατά παράβαση των διατάξεων που παρατίθενται ανωτέρω (σκέψ. IV). Εξάλλου, στην από την 5.10.2018 τεχνική έκθεση της αναπληρώτριας Προϊσταμένης του Τμήματος Τουρισμού αναλύεται μεν το κόστος των επίμαχων υπηρεσιών, χωρίς ωστόσο να προσκομίζονται συγκεκριμένα στοιχεία από τα οποία να τεκμηριώνεται το ύψος της δαπάνης, ενώ αορίστως σε αυτήν αναφέρεται ότι το κόστος αυτό προέκυψε σύμφωνα με τις τιμές της αγοράς. Όμως, το Κλιμάκιο, λαμβάνοντας υπόψη την ιδιαιτερότητα του αντικειμένου της εν λόγω σύμβασης καθώς και ότι, στην προκειμένη περίπτωση, είχε συνταχθεί έστω και χωρίς εμπεριστατωμένη τεκμηρίωση η ως άνω τεχνική έκθεση, κρίνει ότι τα όργανα της Περιφέρειας ενήργησαν μη νομίμως μεν πλην συγγνωστώς και χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των κείμενων διατάξεων. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, για τον αναφερόμενο λόγο διαφωνίας της αναπληρώτριας Επιτρόπου, όμως το επίμαχο χρηματικό ένταλμα πληρωμής πρέπει να θεωρηθεί, λόγω συγγνωστής πλάνης.
Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)
Σχετικά Έγγραφα
ΕΣ/ΚΠΕ.ΤΜ.7/119/2019
Παροχή Υπηρεσιών:Με τα δεδομένα αυτά, ενόψει του ότι στον «ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟ ΕΡΓΑΣΙΩΝ», που επισυνάπτεται στο έγγραφο επανυποβολής του χρηματικού εντάλματος από το Δήμο, περιγράφονται αναλυτικά οι υπηρεσίες που πρόκειται να παρασχεθούν (ως προς τα οικοδομικά υπολείμματα, τη βλάστηση και τη διαδρομή του νερού προς τον υδρόμυλο), οι εργατοώρες που απαιτούνται για τη διεκπεραίωση καθεμιάς από αυτές καθώς και η τιμή για κάθε εργατοώρα αναλόγως του είδους της εργασίας, το συνολικό ποσό του προϋπολογισμού καθίσταται ορισμένο και, έστω και εκ των υστέρων, ελέγξιμο. Ωστόσο το αντικείμενο των υπηρεσιών όπως περιγράφηκε ανωτέρω δεν περιορίζεται σε απλή καταγραφή της υφιστάμενης κατάστασης, αλλά συνίσταται σε επιστημονικού περιεχομένου απεικόνιση χώρου χαρακτηρισμένου ως ιστορικού μνημείου και, περαιτέρω, σε αξιολόγηση της πραγματικής κατάστασης της περιοχής από αρχιτέκτονα μηχανικό, ώστε να καταστεί δυνατή η ένταξη των εργασιών της μετέπειτα αποκατάστασης του χώρου σε χρηματοδοτικά προγράμματα. Επομένως, οι ανατεθείσες υπηρεσίες εμπίπτουν στην έννοια των τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών του ν. 4412/2016 και κατά συνέπεια είναι εφαρμοστέες οι διαδικαστικές διατάξεις του άρθρου 118 παρ. 5 και 6 του ν. 4412/2016. Παρ’ όλα αυτά όμως, ενόψει της δυσκολίας διάκρισης στην προκειμένη περίπτωση των επίμαχων υπηρεσιών ως «γενικών υπηρεσιών» ή ως «τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών» του ν. 4412/2016, τα όργανα του Δήμου ενήργησαν συγγνωστώς, δίχως πρόθεση καταστρατήγησης των προαναφερθεισών διαδικαστικών διατάξεων.
ΕΣ/ΚΠΕ.ΤΜ.7/189/2019
Υποστήριξη στην προετοιμασία υποβολής πρότασης για την ενεργειακή αναβάθμιση-αυτοματοποίηση του συστήματος ηλεκτροφωτισμού κοινόχρηστων χώρων (οδοφωτισμός) και εφαρμογές smart cities στον Δήμο ...Με τα δεδομένα αυτά, η επίμαχη δαπάνη είναι νόμιμη, καθώς το ως άνω συμβατικό αντικείμενο αφορά σε παροχή γενικών υπηρεσιών, συνεπώς της απευθείας ανάθεσης στον ανάδοχο δεν απαιτείτο να προηγηθεί δημόσια ηλεκτρονική κλήρωση.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί.
ΕΣ/ΚΠΕ.ΤΜ.7/266/2019
Παροχή υπηρεσιών:..Όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, με την 3124/2019 απόφαση του Δημάρχου ..., ανατέθηκαν απευθείας από το Δήμο στην εταιρεία «...» υπηρεσίες που αφορούν στην καταγραφή των γεωτεμαχίων ιδιοκτησίας του Δήμου από το Εθνικό Κτηματολόγιο, στον εντοπισμό αυτών που έχουν χαρακτηρισθεί δασικά και στην υποβολή των τυχόν απαιτούμενων αντιρρήσεων επί των οικείων δασικών χαρτών.Με το αντικείμενο αυτό οι άνω υπηρεσίες δεν πληρούν τα εννοιολογικά κριτήρια των τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών που εκτέθηκαν στη σκέψη ΙΙ και, ως εκ τούτου, νομίμως ανατέθηκαν στη δικαιούχο του επίμαχου χρηματικού εντάλματος χωρίς της διενέργεια δημόσιας ηλεκτρονικής κλήρωσης. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η εντελλόμενη με το επίμαχο χρηματικό ένταλμα δαπάνη είναι νόμιμη και, ως εκ τούτου, το ένταλμα αυτό πρέπει να θεωρηθεί.
ΕΣ/ΚΠΕ.ΤΜ.7/262/2019
Αμοιβή για παροχή εργασιών:..Με τα δεδομένα αυτά και ενόψει του ότι οι εργασίες συντήρησης οροφογραφιών και λοιπών διακοσμητικών στοιχείων (κυματίων, ξύλινων στοιχείων, επιχρισμάτων και λίθινων και μεταλλικών αντικειμένων και πλακιδίων) έχουν συμπεριληφθεί στην τεχνική έκθεση για την αποκατάσταση του Διατηρητέου Ιστορικού Δημαρχείου ..., η δαπάνη για την εκτέλεση των επίμαχων υπηρεσιών-που αποτελούν «μελέτη» με αντικείμενο την εκτέλεση των ως άνω εργασιών-δεν είναι νόμιμη, διότι για την απευθείας ανάθεσή τους έπρεπε να είχε τηρηθεί η προβλεπόμενη διαδικασία δημόσιας ηλεκτρονικής κλήρωσης. Πλην όμως, τα αρμόδια δημοτικά όργανα χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των κείμενων διατάξεων εσφαλμένα υπέλαβαν ότι για την απευθείας ανάθεσή τους δεν απαιτείτο να τηρηθεί η προβλεπόμενη διαδικασία δημόσιας ηλεκτρονικής κλήρωσης.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί λόγω συγγνωστής πλάνης των αρμόδιων δημοτικών οργάνων.
ΕλΣυν.Κλ.Τμ.7/116/2018
Παροχή υπηρεσιών:Με τα δεδομένα αυτά, οι ανατεθείσες υπηρεσίες δεν υπάγονται στην έννοια της μελέτης του άρθρου 2 παρ. 1 περ. 9 υποπερ. α΄, καθόσον δεν αποβλέπουν στην παραγωγή, επέμβαση, σχεδιασμό ή απεικόνιση έργου, αλλά αφορούν σε υπηρεσίες αποτύπωσης, ανάλυσης και καταγραφής υφιστάμενης κατάστασης σχετικά με την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας και στην επιλογή της βέλτιστης παρέμβασης, ώστε να μεγιστοποιηθεί το οικονομικό όφελος του Δήμου. Το γεγονός δε ότι ως CPV χρησιμοποιήθηκε κωδικός που αντιστοιχεί σε «τεχνικές υπηρεσίες», όπως αναφέρεται στο Παράρτημα I του Προσαρτήματος Γ΄ του ν. 4412/2016, δεν ασκεί επιρροή, διότι από την αναλυτική περιγραφή του αντικειμένου της σύμβασης προκύπτει ότι οι ανατεθείσες υπηρεσίες εμπίπτουν στην έννοια των γενικών υπηρεσιών και η αναγραφή του εν λόγω κωδικού έγινε από παραδρομή. Συνεπώς, της απευθείας ανάθεσης των επίμαχων υπηρεσιών δεν απαιτούνταν η τήρηση της διαδικασίας του άρθρου 118 παρ. 5 του ν. 4412/2016.(..)Ενόψει όμως της προσκομισθείσας, με το έγγραφο επανυποβολής, ανάλυσης σχετικά με το κόστος των εν λόγω υπηρεσιών, στην περίπτωση που αυτές υλοποιούνταν από το προσωπικό του Δήμου, που θα ανερχόταν σε 27.020,00 ευρώ, ήτοι μεγαλύτερο του ποσού της ελεγχόμενης σύμβασης, το Κλιμάκιο κρίνει ότι τα αρμόδια όργανα του Δήμου δεν ενήργησαν με πρόθεση καταστρατήγησης των κείμενων διατάξεων, αλλά συγγνωστώς υπέλαβαν ότι με την εν λόγω σύμβαση λειτουργούσαν προς το συμφέρον του Δήμου και σύμφωνα με την αρχή της οικονομικότητας.Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί λόγω συγγνωστής πλάνης.
ΕΣ/ΚΠΕ.ΤΜ.7/295/2019
Καταβολή αμοιβής για την εκτέλεση σύμβασης..:Με τα δεδομένα αυτά, οι υπηρεσίες αυτές συνιστούν ένα ειδικό αντικείμενο και ως εκ τούτου δεν εντάσσονται στα συνήθη καθήκοντα του Τμήματος Προγραμματισμού και Ανάπτυξης, στα οποία περιλαμβάνεται γενικά η μεριμνά για τη διενέργεια των διαδικασιών ένταξης έργων και δράσεων του Δήμου σε αναπτυξιακά και άλλα προγράμματα, ενώ η ενασχόληση με το αντικείμενο της ελεγχόμενης υπηρεσίας, προϋποθέτει εξειδικευμένες γνώσεις και εμπειρία στο περιβαλλοντικό δίκαιο, ειδικότερα στα θέματα δημιουργίας των πράσινων σημείων καθώς και γνώσεις δικαίου του ανταγωνισμού. Περαιτέρω, οι ανατεθείσες υπηρεσίες υποστήριξης του Δήμου συνιστούν συμβουλευτικές υπηρεσίες, οι οποίες βασίζονται στην αξιολόγηση των ήδη εγκεκριμένων από τον Δήμο θέσεων των πράσινων σημείων και της λειτουργικής τους δυνατό-τητας, ενώ δεν συνιστούν μελέτη ή τεχνικές και λοιπές συναφείς επιστημονικές υπηρεσίες, ήτοι υπηρεσίες που προτείνουν λύσεις με τεχνικά στοιχεία. Ως εκ τούτου, δεν έπρεπε να τηρηθεί η οριζόμενη στο άρθρο 118 παρ. 5 του ν. 4412/2016 διαδικασία ηλεκτρονικής κλήρωσης.Κατ’ ακολουθία, η ελεγχόμενη δαπάνη είναι νόμιμη και το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί.
ΕΣ/ΚΠΕ.ΤΜ.7/40/2019
Εργασίες επισκευής και συντήρησης των φωτεινών σηματοδοτών :Με αυτά τα δεδομένα η επίμαχη σύμβαση, ως εκ του απλού, μη εξειδικευμένου τεχνικά αντικειμένου της, που συνίσταται σε απλή εποπτεία, αντικατάσταση φθορών στους ήδη υπάρχοντες σηματοδότες του Δήμου .... και στη συντήρηση τους, δεν εμπίπτει στην κατηγορία των «έργων» ή των «τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών», αλλά σε εκείνη των «γενικών υπηρεσιών» του ν. 4412/2016, με αποτέλεσμα να μην εφαρμόζεται εν προκειμένω η παρ. 5 του άρθρου 118 του ν. 4412/2016. Εξάλλου, ορθώς για τις εν λόγω εργασίες, αναφέρεται στην επίμαχη μελέτη ο αριθμός cpv 50232200-2/συντήρηση εγκαταστάσεων φωτεινών σηματοδοτών, καθόσον δεν πρόκειται για «εγκατάσταση συστημάτων φωτισμού και σηματοδοτών οδών» της τάξης «λοιπές εγκαταστάσεις σε κτίρια» της ομάδας «εγκαταστάσεις παροχών σε κτίρια» του Παραρτήματος II του Προσαρτήματος Α του ν. 4412/2016. Επιπροσθέτως, ο αριθμός αυτός cpv δεν συγκαταλέγεται στο Παράρτημα Ι του Προσαρτήματος Γ περί συμβάσεων εκπόνησης μελετών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών. Περαιτέρω, η έλλειψη ρητής έγκρισης από το Δημοτικό Συμβούλιο της 21472/20.7.2018 «βεβαίωσης» για την καλή εκτέλεση των εργασιών δεν ασκεί επιρροή, δοθέντος ότι κατά το χρονικό σημείο ελέγχου του χρηματικού εντάλματος είχε παρέλθει η προθεσμία των τριάντα ημερών, μετά το άπρακτο πέρας της οποίας θεωρείται ότι η παραλαβή έχει συντελεσθεί αυτοδίκαια σύμφωνα με την παρ. 5 του άρθρου 219 του ν. 4412/2016. Ωστόσο, ο προϋπολογισμός της σύμβασης είναι αόριστος και αντίθετος στην αρχή της οικονομικότητας, διότι στον ενδεικτικό προϋπολογισμό της παρατίθεται το κατ΄ αποκοπή ποσό των 10.000,00 ευρώ για υπηρεσίες ενός έτους και δεν αναφέρεται κάποιο στοιχείο σχετικά με τον τρόπο υπολογισμού του σε αυτό το ύψος, όπως εκτιμώμενες εργατοώρες ή εργατοημέρες, τιμή μονάδος για αυτές, ανάλυση των τιμών ανά είδος εργασίας. Περαιτέρω, το μη εξειδικευμένης τεχνικής φύσης αντικείμενο της σύμβασης, όπως ανωτέρω περιγράφεται, εμπίπτει στις αρμοδιότητες του Τμήματος Ηλεκτρομηχανολογικών Έργων της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου και οι πέντε υπάλληλοι συναφούς ειδικότητας που υπηρετούν στο Δήμο (1 ΔΕ Ηλεκτρολόγος, 2 ΤΕ Μηχανολόγοι, 2 ΠΕ Ηλεκτρολόγοι Μηχανικοί) κρίνονται τεχνικά ικανοί και αριθμητικά επαρκείς για να διεκπεραιώσουν τις ανατεθείσες εργασίες. Εξάλλου, η έλλειψη ηλεκτρομηχανολογικών μέσων προβάλλεται αορίστως, σε κάθε δε περίπτωση ο ισχυρισμός αυτός έρχεται σε αντίθεση με τη δέσμευση του Δήμου για παροχή των ανταλλακτικών και των υλικών που τυχόν απαιτηθούν κατά την εκτέλεση των εργασιών.
ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.7/24/2019
ΕΣ/ΚΠΕ/ΤΜ.7/124/2018
ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ.Με τα δεδομένα αυτά η εντελλόμενη δαπάνη είναι αντίθετη στην αρχή της οικονομικότητας, διότι αφορά στην πληρωμή εργασιών μη εξειδικευμένης φύσης που μπορούσε να εκτελέσει το υπηρετούν στο Δήμο προσωπικό. Συγκεκριμένα, το αντικείμενο των εργασιών αφορά κυρίως στη συλλογή των εγγράφων για τη συμπλήρωση του φακέλου αδειοδότησης και δεν περιλαμβάνει τη σύνταξη των σχετικών μελετών, μέσω αξιολόγησης στοιχείων και εφαρμογής επιστημονικών γνώσεων.(..)Ενόψει δε των ανωτέρω, ο αριθμός των πέντε υπαλλήλων του Δήμου που, σύμφωνα με την από 29.3.2018 βεβαίωση αυτού έχουν γνωστικό αντικείμενο συναφές με αυτό της επίμαχης υπηρεσίας, κρίνεται απολύτως επαρκής για την εκτέλεσή της, χωρίς να ασκεί επιρροή ο αορίστως επικαλούμενος φόρτος εργασίας αυτών..Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη και το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δεν πρέπει να θεωρηθεί.
ΕΣ/ΤΜ.6/593/2019
Παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών...Ενόψει των ανωτέρω δεδομένων, το Τμήμα κρίνει κατά πλειοψηφία ότι η ανάθεση της ελεγχόμενης σύμβασης σε ιδιώτη δεν αντίκειται στην αρχή της οικονομικότητας. Και τούτο διότι ότι η Γενική Γραμματεία Ψηφιακής Πολιτικής είναι εμφανώς υποστελεχωμένη αριθμητικά, το δε προσωπικό που υπηρετεί σε αυτήν δεν προκύπτει ότι διαθέτει κατάλληλη εμπειρία για να ασκήσει τις εξειδικευμένες και επιτελικές αρμοδιότητες που προβλέπονται στο νόμο. Τέλος, ενόψει των σοβαρών ελλείψεων κατάλληλου προσωπικού που κατά τα προαναφερθέντα αντιμετωπίζει η αναθέτουσα αρχή, η διάρκεια της σύμβασης δεν υπερβαίνει το εύλογο και αναγκαίο μέτρο. Συνεπώς, οι συμβουλευτικές υπηρεσίες που αποτελούν το αντικείμενο της ανάθεσης αυτής επιτρεπτώς ανατίθενται σε ιδιώτες, απορριπτομένης ως αβάσιμης της πλημμέλειας που αναδείχθηκε με την προσβαλλόμενη Πράξη.(...)Ως προς τη δεύτερη πλημμέλεια, το αιτούν Υπουργείο υποστηρίζει ότι η Επιτροπή Διενέργειας του Διαγωνισμού νομίμως συγκροτήθηκε, σύμφωνα με την παρ. 11 του άρθρου 221 του ν. 4412/2016. Πράγματι, η ελεγχόμενη σύμβαση δεν έχει ως αντικείμενο την «παροχή τεχνικών υπηρεσιών», όπως περιγράφονται στο άρθρο 2 παρ. 6 περ. (β) και απαριθμούνται στο Παράρτημα Ι του Προσαρτήματος Γ του ν. 4412/2016, κατά τούτο δε, η κρίση της προσβαλλόμενης πράξης κατά την οποία η Επιτροπή Διενέργειας του διαγωνισμού έπρεπε να συγκροτηθεί σύμφωνα με τα προβλεπόμενα για τις δημόσιες συμβάσεις «μελετών και παροχής τεχνικών υπηρεσιών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών» (άρθρο 221 παρ. 9 του ν. 4412/2016), είναι εσφαλμένη. Αντιθέτως, αντικείμενο της σύμβασης αποτελεί η παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο άρθρο 2 παρ. 1 περ. 9 (β)του ίδιου νόμου, για τον λόγο δε αυτόν, η συγκρότησή της σύμφωνα με όσα προβλέπονται για τις δημόσιες συμβάσεις «παροχής γενικών υπηρεσιών» είναι νόμιμη
ΕΣ/ΚΠΕ.ΤΜ.7/274/2019
Παροχή υπηρεσιών:..Με δεδομένα αυτά η δαπάνη είναι νόμιμη, διότι οι επίμαχες υπηρεσίες δεν αποτελούν μελέτη ούτε τεχνικές και λοιπές συναφείς επιστημονικές υπηρεσίες, αλλά γενικές (συμβουλευτικές) υπηρεσίες, για την απευθείας ανάθεση των οποίων δεν απαιτείται να τηρηθεί διαδικασία δημόσιας ηλεκτρονικής κλήρωσης ούτε να κατέχει ο ανάδοχος πτυχίο μελετητή.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί.