ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΑ ΕΞΟΔΑ:Mε δεδομένα τα ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η ελεγχόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη, καθώς, καίτοι ο επείγων χαρακτήρας αυτής προκύπτει από το εξαιρετικά σύντομο της ενημέρωσης.., μόλις τέσσερεις (4) ημέρες πριν από την ημερομηνία μετακίνησης, η αναδρομική έγκριση αυτής από το Δημοτικό Συμβούλιο διενεργήθηκε στις 20.7.2016, μετά την παρέλευση των δέκα εργάσιμων ημερών από την ημερομηνία επιστροφής του μετακινουμένου Δημάρχου στην έδρα του και μάλιστα σχεδόν ένα μήνα από αυτήν. Εντούτοις, το Κλιμάκιο κρίνει ότι τα ανωτέρω όργανα του Δήμου δεν ενήργησαν με σκοπό την καταστρατήγηση των σχετικών διατάξεων, αλλά πεπλανημένως πλην συγγνωστώς υπέλαβαν ότι η έγκριση της εν λόγω μετακίνησης κατά την πρώτη συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου, που ακολούθησε την πραγματοποίησή της, ήταν σύμφωνη προς τις ρυθμίσεις του άρθρου 140 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων, που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν. 3463/2006, οι οποίες απαιτούν την χωρίς καθυστέρηση έγκρισή της.(συγγνωστή πλάνη)

Από τις ανωτέρω διατάξεις προκύπτει, μεταξύ άλλων, ότι για τη νόμιμη μετακίνηση εκτός έδρας για υπηρεσιακούς λόγους των προσώπων που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του ν.2685/1999 και την καταβολή σ΄ αυτά των σχετικών δαπανών μετακίνησης απαιτείται, ως ουσιώδης τυπική προϋπόθεση, η έκδοση από το αρμόδιο προς τούτο όργανο, πριν από την ημερομηνία αναχώρησής τους, γραπτής απόφασης ή εντολής μετακίνησης, στην οποία πρέπει να προσδιορίζεται η ημερομηνία μετακίνησης, ο αριθμός των ημερών εκτός έδρας, η αιτία, ο τόπος και το μέσο μετακίνησης. Μόνο όταν συντρέχουν εξαιρετικές περιπτώσεις επείγουσας ανάγκης δύναται η μετακίνηση να λάβει χώρα κατόπιν προφορικής εντολής, ακολούθως όμως πρέπει να παρασχεθεί γραπτή έγκριση το αργότερο εντός δέκα (10) εργάσιμων ημερών από την ημερομηνία επιστροφής του μετακινουμένου στην έδρα του (βλ. Πράξεις Ι Τμ. Ε.Σ. 62/2005, 246/2006, 66, 157/2009).Περαιτέρω, η προσκομιζόμενη με το … έγγραφο επανυποβολής των επίμαχων ενταλμάτων …. απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Δήμου ..., στην οποία αορίστως αναφέρεται το πρώτον ότι «Το Δημοτικό Συμβούλιο … εγκρίνει την εκ των υστέρων μετακίνηση … λόγω του κατεπείγοντος της πρόσκλησης…» και επίσης καθορίζονται τα μέσα μετακίνησης, δεν ασκεί έννομη επιρροή, καθόσον πρόκειται για ταυτάριθμη, με την αρχικώς εκδοθείσα, απόφαση του ίδιου οργάνου (έχουσα τον ίδιο αριθμό και ημερομηνία έκδοσης), που έχει συμπληρωθεί ανεπίτρεπτα εκ των υστέρων με νέα στοιχεία, σε κάθε δε περίπτωση δεν αποδεικνύεται από τα δικαιολογητικά του φακέλου της υπόθεσης το κατεπείγον της πρόσκλησης για τη συμμετοχή των φερομένων ως δικαιούχων στην προαναφερόμενη συνάντηση. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η εντελλόμενη με τα υπό κρίση χρηματικά εντάλματα δαπάνη είναι μη νόμιμη και συνεπώς, τα εντάλματα αυτά δεν πρέπει να θεωρηθούν.

Καταβολή οδοιπορικών εξόδων...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, η καταβολή οδοιπορικών εξόδων και ημερήσιας αποζημίωσης στο φερόμενο ως δικαιούχο υπάλληλο για τη μετάβασή του στην Αθήνα στις 26.7.2018 είναι μη νόμιμη, καθόσον, όπως βασίμως προβάλλει η διαφωνούσα Επίτροπος, δεν εκδόθηκε, πριν από την πραγματοποίηση της επίμαχη μετακίνησης, η προβλεπόμενη εκ του νόμου εντολή από το Δήμαρχο ..., στην οποία να προσδιορίζεται η ημερομηνία και ο τόπος της μετακίνησης, ο αριθμός των ημερών εκτός έδρας, η αιτία της μετακίνησης, το μέσο μετακίνησης, καθώς και το ποσό της εκτιμώμενης δαπάνης, με αντίστοιχη βεβαίωση δέσμευσης σχετικής πίστωσης. Πλην όμως, ενόψει της αποδεδειγμένης μετακίνησης του φερόμενου ως δικαιούχου υπαλλήλου στην ... για συνάντηση στα γραφεία του Πράσινου Ταμείου και λαμβάνοντας υπόψη ότι α) προϋπόθεση για την έκδοση εντολής μετακίνησης είναι να υπάρχει σχετική πίστωση στον προϋπολογισμό του οικείου φορέα και να βεβαιώνεται η δέσμευση αυτής κατά τις διατάξεις του Δημοσίου Λογιστικού και β) παρά την έκδοση της 1526/17.7.2018 απόφασης ανάληψης υποχρέωσης πριν την ημερομηνία μετακίνησης (26.7.2018), δεν κατέστη δυνατή η ολοκλήρωση της οικεία διαδικασίας με την έκδοση απόφασης της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου ... για την έγκριση της δαπάνης και τη διάθεση της πίστωσης (βλ. και Ε.Σ. Κλιμ. Προλ. Ελ. Δαπ. στο Ι Τμ. 267/2018), λόγω της έναρξης ισχύος του ν. 4555/2018 και των αλλαγών που επήλθαν στη διαδικασία ανάληψης υποχρέωσης, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η παράλειψη έκδοσης εντολής μετακίνησης δεν οφείλεται σε πρόθεση καταστρατήγησης των κειμένων διατάξεων εκ μέρους των αρμοδίων οργάνων του Δήμου .., αλλά σε συγγνωστή πλάνη αυτών.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, οι εντελλόμενες με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δαπάνες δεν είναι νόμιμες, πλην όμως αυτό θα μπορούσε να θεωρηθεί λόγω συγγνωστής πλάνης.

Οδοιπορικά έξοδα.οι με οποιαδήποτε ιδιότητα μετακινούμενοι με εντολή του Δημοσίου ή των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, εκτός έδρας για εκτέλεση υπηρεσίας, δικαιούνται τις αναγνωριζόμενες από τις άνω διατάξεις δαπάνες μετακίνησης. Για την καταβολή, όμως, των ανωτέρω δαπανών απαιτείται να έχει εκδοθεί, πριν από την αναχώρηση του μετακινούμενου, σχετική εντολή μετακίνησης από το αρμόδιο προς τούτο όργανο του νομικού προσώπου, ενώ ειδικά για τους Διοικητές των νοσοκομείων, η εντολή αυτή εκδίδεται από τον Διοικητή της αρμόδιας Υγειονομικής Περιφέρειας, που εποπτεύει το νοσοκομείο αυτό. Η εντολή αυτή πρέπει να είναι γραπτή και ειδικώς αιτιολογημένη, να αναφέρει επακριβώς την ημερομηνία μετακίνησης, τον αριθμό των ημερών εκτός έδρας, την αιτία μετακίνησης, τον τόπο και το μέσο μετακίνησης, καθώς και ότι η μετακίνηση εκτός έδρας γίνεται για την εκτέλεση υπηρεσίας που ανάγεται στα καθήκοντα των μετακινούμενων, όπως αυτά προσδιορίζονται στο πλαίσιο των ανατιθεμένων σ’ αυτούς αρμοδιοτήτων. Η παράλειψη έκδοσης της ανωτέρω εντολής από το αρμόδιο κατά νόμο όργανο, καθώς και η μη αναφορά όλων των αναγκαίων αυτής στοιχείων, καθιστά μη νόμιμη την υπηρεσιακή μετακίνηση και δεν γεννά δικαίωμα λήψης των νόμιμων δαπανών (πρβλ. Πράξεις Ι Τμ. Ε.Σ. 174/2013, 114/2013, κ.ά.).

Μετακινήσεις στο εξωτερικό.(...)Από το συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων συνάγεται ότι μέχρι τη δημοσίευση του ν. 4071/2012 για τους μετακινούμενους με εντολή Ο.Τ.Α. α΄ βαθμού στο εξωτερικό για υπηρεσιακούς λόγους ή συμμετοχή σε συνέδρια, σεμινάρια κ.λπ., καθώς και για την καταβολή σ’ αυτούς δαπανών μετακίνησης, απαιτείτο η έκδοση, πριν από την ημερομηνία αναχώρησής τους, πέραν της προβλεπόμενης στο άρθρο 3 του ν. 2685/1999 εντολής ή απόφασης μετακίνησης από το αρμόδιο όργανο των Ο.Τ.Α., σχετικής εγκριτικής απόφασης του εποπτεύοντος Υπουργού ή άλλου εξουσιοδοτημένου προς τούτο οργάνου, κατά το άρθρο 21 παρ. 1 του ίδιου νόμου. Από την ισχύ της προαναφερόμενης διάταξης δεν απαιτείται τέτοια έγκριση ή απόφαση στην περίπτωση μετακινήσεων σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, διατηρείται η ίδια προϋπόθεση για τις μετακινήσεις σε χώρες εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης, η δε αρμοδιότητα ασκείται από τον οικείο Γενικό Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης. 

Καταβολή οδοιπορικών εξόδων...Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι μη νομίμως εκκαθαρίστηκαν στις φερόμενες ως δικαιούχους δαπάνες μετακίνησης, για τη συμμετοχή τους στο προαναφερόμενο επιμορφωτικό πρόγραμμα του Ινστιτούτου Επιμόρφωσης του Ε.Κ.Δ.Δ.Α. και στην ημερίδα που οργάνωσε η Περιφέρεια ..., καθόσον οι μετακινήσεις τους πραγματοποιήθηκαν χωρίς αυτές να περιλαμβάνονται στους κλάδους, τις κατηγορίες και τις ειδικότητες των μετακινούμενων υπαλλήλων του Δήμου ... για τους οποίους έχει προσδιορισθεί, κατά τα εκτιθέμενα υπό τη σκέψη ΙΙ, ανώτατος αριθμός ημερών εκτός έδρας μετακίνησης με την 16377/22.12.2017 απόφαση της Συντονίστριας Αποκεντρωμένης Διοίκησης .... Επιπλέον, λόγω της ελλείψεως αυτής, στις σχετικές εντολές μετακίνησης δεν προσδιορίζεται ούτε ανώτατος αριθμός ημερών, αλλά ούτε και υπολειπόμενες ημέρες μετακίνησης, με συνέπεια να καθίσταται ανέφικτος ο έλεγχος του συνόλου των πραγματοποιηθησών μετακινήσεων των συγκεκριμένων υπαλλήλων, κατά παράβαση των προαναφερθεισών ρυθμίσεων του άρθρου 3 της υποπαραγράφου Δ9 του ν. 4336/2015, με τις οποίες επιχειρήθηκε ο προγραμματισμός και ο περιορισμός των σχετικών δαπανών για τις εκτός έδρας αποζημιώσεις των μετακινουμένων στις πραγματικές ανάγκες λειτουργίας κάθε υπηρεσίας. Αβασίμως δε προβάλλεται από το διαφωνούντα Δήμο ότι οι συγκεκριμένες εργαζόμενες προσελήφθησαν μετά την έκδοση της ως άνω απόφασης της Συντονίστριας, καθώς, ανεξαρτήτως της δυνατότητας τροποποίησης της συγκεκριμένης απόφασης, η πρόσληψή τους διενεργήθηκε με την 2194/10.11.2017 απόφαση του Δημάρχου ..., η οποία δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ Γ΄ 1213/28.11.2017, ενώ τόσο το σχετικό (με αριθμ. πρωτ. 20426/30.11.2017) έγγραφο του Δήμου προς την Αποκεντρωμένη Διοίκηση ... για τον καθορισμό του ανωτάτου ορίου επιτρεπομένων ημερών μετακίνησης όσο και η απόφαση της Συντονίστριας Αποκεντρωμένης Διοίκησης ... (με αριθμό 16377/22.12.2017, ΦΕΚ Β΄ 4874/29.12.2017) εκδόθηκαν μεταγενέστερα και επομένως ήταν εφικτό να ενταχθούν και οι συγκεκριμένες υπάλληλοι στον προγραμματισμό της υπηρεσίας για τις μετακινήσεις τους. Επιπροσθέτως, κατά τον βασίμως προβαλλόμενο από την Επίτροπο λόγο διαφωνίας, μη νομίμως εκκαθαρίζεται για την μετακινούμενη ... το ήμισυ της ημερήσιας διατροφής κατά τις δύο ημέρες της μετακίνησής της για τη συμμετοχή της στο επιμορφωτικό πρόγραμμα του Ινστιτούτου Επιμόρφωσης του Ε.Κ.Δ.Δ.Α., καθώς δεν καλύφθηκαν από το φορέα αυτόν οι δαπάνες διανυκτέρευσης ή ημιδιατροφής της και η πόλη του ... βρίσκεται σε απόσταση μικρότερη των 160 χιλιομέτρων από την έδρα της, με συνέπεια να δικαιούται το ¼ της ημερήσιας διατροφής. Τέλος, από την 2732/20.11.2018 εντολή μετακίνησης, όπου ορίζεται ως ημερομηνία αναχώρησης και επανόδου η «20.11.2018 ημέρα Τετάρτη», προκύπτει ότι εκ παραδρομής αναγράφηκε ως ημερομηνία η 20.11.2018, διότι η Τετάρτη, κατά την οποία πραγματοποιήθηκε η μετακίνηση, έφερε ημερομηνία 21.11.2018.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω οι εντελλόμενες δαπάνες είναι μη νόμιμες και τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα δεν πρέπει να θεωρηθούν

Για την καταβολή των ανωτέρω δαπανών απαιτείται να έχει εκδοθεί, κατά κανόνα πριν από την αναχώρηση του μετακινούμενου, σχετική εντολή μετακίνησης από το αρμόδιο προς τούτο όργανο του Ο.Τ.Α. α΄ βαθμού. Η εντολή αυτή πρέπει να είναι γραπτή και ειδικώς αιτιολογημένη, δηλαδή θα πρέπει να αναφέρει επακριβώς την ημερομηνία μετακίνησης, τον αριθμό των ημερών εκτός έδρας, την αιτία μετακίνησης, τον τόπο και το μέσο μετακίνησης, καθώς και ότι η μετακίνηση εκτός έδρας γίνεται για την εκτέλεση υπηρεσίας που ανάγεται στα καθήκοντα των υπαλλήλων, όπως αυτά προσδιορίζονται στο πλαίσιο των ανατιθεμένων σ’ αυτούς αρμοδιοτήτων (βλ. Ε.Σ. Πράξ. Ι Τμ. 76/2012, 119/2011, 173/2006, 101/2004 κ.ά.).(...) Από το συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων (2356/1953,129/2534/20.1.2010)συνάγεται ότι υπηρεσιακό αυτοκίνητο Δήμου δεν επιτρέπεται να κινείται εκτός των ορίων της περιφέρειας, στην οποία ασκούνται οι αρμοδιότητες του οικείου δήμου και, ως εκ τούτου, δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί νομίμως, για τις εκτός έδρας μετακινήσεις των, με οποιαδήποτε ιδιότητα, μετακινούμενων με εντολή του Δήμου (πρβλ. ΕΣ Πρ. Ι Τμ. 171/2007, VII Tμ. 96/2010, 161/2006). Εάν παρά ταύτα υπηρεσιακό αυτοκίνητο Δήμου κινείται εκτός των ορίων της διοικητικής περιφέρειας αυτού κατά παράβαση των ως άνω διατάξεων, δεν είναι νόμιμη η καταβολή εξόδων που συνεπάγεται η χρήση του υπηρεσιακού αυτοκινήτου, στην οποία περιλαμβάνεται και η δαπάνη των διοδίων λόγω κίνησης μέσω του εθνικού οδικού δικτύου.

Δαπάνη χιλιομετρικής αποζημίωσης για τη χρήση από υπάλληλο του Ι.Χ. αυτοκινήτου του, είναι μη νόμιμη, εφόόσον δεν επισυνάπτονται σ' αυτό οι απαιτούμενες σχετικές αποδείξεις διοδίων, στις οποίες έπρεπε να αναγράφεται υποχρεωτικά από τις υπηρεσίες διοδίων και η ημερομηνία διέλευσης του υπαλλήλου και οι οποίες, σύμφωνα με το νόμο, χρησιμοποιούνται ως αποδεικτικά στοιχεία της μετακίνησης και δεν μπορούν, ως εκ τούτου, να αναπληρωθούν από υπεύθυνη δήλωση του μετακινηθέντος υπαλλήλου ότι τις απώλεσε.

Από το συνδυασμό των διατάξεων αυτών (2685/1999,2/54866/0022/20.7.1999)προκύπτει ότι οι υπάλληλοι που μετακινούνται εκτός έδρας με εντολή του δημοσίου και των ν.π.δ.δ. για εκτέλεση υπηρεσίας δικαιούνται εξόδων μετακίνησης, στα οποία περιλαμβάνεται και η δαπάνη χιλιομετρικής αποζημίωσης, όταν επιτρέπεται κατά τις μετακινήσεις η χρήση ιδιωτικής χρήσης αυτοκινήτου. Για την αναγνώριση, τη νόμιμη εκκαθάριση και εντολή πληρωμής της δαπάνης αυτής απαιτείται, σύμφωνα με ρητή διάταξη της προαναφερθείσας 2/5486/0022//20.7.1999 υπουργικής απόφασης, ως απαραίτητο δικαιολογητικό, η προσκόμιση των αποδείξεων διοδίων, στις οποίες θα αναγράφεται υποχρεωτικά από τις υπηρεσίες διοδίων και η ημερομηνία διέλευσης.

Μετακίνηση στο εξωτερικό.Από το συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων(2685/1999) συνάγονται, μεταξύ άλλων, τα εξής: Από 11.4.2012, χρόνος ισχύος της παρ. 15 του άρθρου 18 του ν. 4071/2012, οι μετακινούμενοι αιρετοί και υπάλληλοι των Δήμων σε χώρες εκτός ευρωπαϊκής ένωσης κατ’ εντολή των Ο.Τ.Α. α΄ βαθμού, για υπηρεσιακούς λόγους, δικαιούνται των προβλεπόμενων, αναλόγως της ιδιότητάς τους, δαπανών μετακίνησης και ημερήσιας αποζημίωσης, υπό την προϋπόθεση ότι έχουν λάβει σχετική έγκριση από τον Γενικό Γραμματέα της οικείας αποκεντρωμένης διοίκησης. Η ως άνω έγκριση μετακίνησης αιρετών και υπαλλήλων των Ο.Τ.Α., εκδίδεται πριν την ημερομηνία αναχώρησης τους, δεδομένου ότι με την παρ. 15 του άρθρου 18 τροποποιήθηκε αφενός μεν το όργανο που ασκεί την εν λόγω αρμοδιότητα, αφετέρου δε οι περιπτώσεις στις οποίες αυτή απαιτείται, και όχι ο χρόνος χορήγησης αυτής (βλ. οικεία αιτιολογική έκθεση του ν.4071/2012). (...)Δεδομένου όμως ότι, κατά παράβαση της διάταξης της παρ. 15 του άρθρου 18 του ν. 4071/2012, δεν εκδόθηκε για τη μετακίνηση του Δημάρχου, πριν από την αναχώρησή του, η σχετική εγκριτική απόφαση του Γενικού Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης ...., η ως άνω μετακίνηση δεν είναι νόμιμη και, συνακόλουθα, δεν είναι νόμιμη η καταβολή σε αυτόν δαπανών μετακίνησης. Η δε προσκομιζόμενη με αριθμ. πρωτ. 5164/29.3.2013 οικεία απόφαση του Γενικού Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης ...., με την οποία εγκρίνεται εκ των υστέρων η ανωτέρω μετακίνηση, δεν μπορεί να αναπληρώσει την κατά τα ανωτέρω ελλείπουσα νόμιμη προϋπόθεση, λαμβανομένου υπόψη, επίσης, ότι κατά γενική αρχή του διοικητικού δικαίου, οι διοικητικές πράξεις, ατομικές ή κανονιστικές, δεν έχουν αναδρομική ισχύ, εκτεινόμενη πέρα από την ημέρα έκδοσής τους (ή από την ημέρα δημοσίευσής τους, αν είναι δημοσιευτέες), εφόσον τούτο δεν προβλέπεται ή δεν συνάγεται από το νόμο.