ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ(...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη μείζονα σκέψη της παρούσας, το Κλιμάκιο κρίνει ότι μη νομίμως, κατά παράβαση της παρ. 3 του άρθρου 68 του ν. 3863/2010, δεν περιλήφθηκαν στην ως άνω 903/1.4.2015 σύμβαση τα στοιχεία α΄ έως στ΄ της παρ. 1 του ίδιου άρθρου και, επομένως, αυτή είναι αυτοδικαίως άκυρη, κατά τη ρητή πρόβλεψη της παραπάνω διάταξης, και δεν μπορεί να αποτελέσει νόμιμο έρεισμα για την πληρωμή της εντελλόμενης δαπάνης. Ήδη η Κ.Α.Π.ΠΑ. Δήμου ..... προσκομίζει την από 22.3.2015 υπεύθυνη δήλωση του νομίμου εκπροσώπου της, στην οποία αναγράφονται τα ως άνω ελλείποντα στοιχεία. Ωστόσο, πέραν του ότι δεν προκύπτει ότι η παραπάνω υπεύθυνη δήλωση συνόδευε την προσφορά της εταιρείας, σε κάθε περίπτωση η μη αναγραφή των στοιχείων αυτών στην οικεία σύμβαση δεν δύναται να αρθεί μετά την έναρξη εκτέλεσης της σύμβασης ούτε δύναται να θεραπευθεί η εξαρχής εκ του νόμου επελθούσα – λόγω της παραπάνω έλλειψης - ακυρότητα της σύμβασης.

Ο προσυμβατικός έλεγχος νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου προϋποθέτει υπηρεσίες που θα παρασχεθούν με βάση την ελεγχθείσα και κριθείσα ως νόμιμη σχετική διαδικασία που απολήγει στην υπογραφή της οικείας σύμβασης, και όχι υπηρεσίες οι οποίες έχουν ήδη παρασχεθεί, εφόσον στην περίπτωση αυτή ο έλεγχος θα είναι κατασταλτικός, πράγμα το οποίο αντίκειται στις προπαρατεθείσες διατάξεις. Εξάλλου, από τις ίδιες ως άνω διατάξεις σαφώς συνάγεται ότι η μη προηγούμενη διενέργεια του ελέγχου συνεπάγεται την αυτοδίκαιη ακυρότητα της σχετικής σύμβασης, η οποία (ακυρότητα), μάλιστα, δεν θεραπεύεται με την εκ των υστέρων, μετά, δηλαδή, την έναρξη εκτέλεσης της σύμβασης, υποβολή αυτής προς έλεγχο, καθόσον διαφορετικά ο σκοπός θέσπισης του ουσιώδους αυτού τύπου δεν θα ικανοποιείτο, αφού ούτε η κατάρτιση συμβάσεων ερειδόμενων σε νομικώς πλημμελείς διαδικασίες επιλογής του αναδόχου θα αποτρεπόταν, ούτε τα ενδεχομένως βελτιωτικά αποτελέσματα του ελέγχου θα μπορούσαν να ενσωματωθούν και να αποτελέσουν περιεχόμενο της συμβατικής σχέσης των μερών. Όπως έχει γίνει δε δεκτό, ο εκ των υστέρων έλεγχος δημοσίων συμβάσεων, οι οποίες συνήφθησαν και εκτελέστηκαν χωρίς να έχουν υποβληθεί για έλεγχο νομιμότητας στο Ελεγκτικό Συνέδριο, είναι δυνατός μόνο μετά από ειδική νομοθετική ρύθμιση, σε εξαιρετικές περιπτώσεις και για λόγους υπερέχοντος δημοσίου συμφέροντος που αφορά σε συγκεκριμένες κατηγορίες δημοσίων συμβάσεων (βλ. Πράξεις VI Τμ. Ε.Σ. 71, 38/2007, 233, 227, 225, 177, 158, 11/2006, 15/2005). Ενόψει των ανωτέρω, σε περίπτωση που υποβληθεί στο Κλιμάκιο σύμβαση, η οποία έχει υπογραφεί και έχει ήδη αρχίσει να εκτελείται, υφίσταται παράβαση ουσιώδους τύπου της διαδικασίας και το Κλιμάκιο στερείται πλέον της χρονικής αρμοδιότητας να προβεί στον έλεγχο και οφείλει να απόσχει αυτού (βλ. Πράξεις VI Τμ. Ε.Σ. 71, 38/2007, 233, 227, 225, 177, 158, 46/2006, 35/2005) .

ΑΡΣΗ ΑΜΦΙΒΟΛΙΑΣ-ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ:εξαίρεση από τον κανόνα της διενέργειας ελέγχου νομιμότητας των δημοσίων συμβάσεων προμηθειών μεγάλης οικονομικής αξίας από το Ελεγκτικό Συνέδριο πριν από την υπογραφή και την έναρξη της εκτέλεσής τους.(...)οι διατάξεις του άρθρου 145 του ν. 4831/2021 και, στην έκταση που αυτό εκεί παραπέμπει, του άρθρου 325 παρ. 3 του ν. 4700/2020, ως εκ της ειδικότητας του αντικειμένου που ρυθμίζουν, την προμήθεια, δηλαδή, συγκεκριμένου είδους υπό την συνδρομή εξαιρετικών, περιγραφομένων από αυτές περιστάσεων, και των προϋποθέσεων εφαρμογής τους, των λόγων δημοσίου συμφέροντος, χάριν των οποίων θεσμοθετήθηκαν, της περιορισμένης χρονικής τους ισχύος, καθώς και της διεξοδικής ρύθμισης που περιλαμβάνουν ως προς το κύρος των συμβάσεων στις οποίες αφορούν, καθώς και τις εκατέρωθεν απορρέουσες από τις συμβάσεις αυτές αξιώσεις, αν επιγενομένως της κατάρτισής τους δεν υποβληθούν στο Ελεγκτικό Συνέδριο ή ο εκ των υστέρων έλεγχος τους από το Δικαστήριο αποβεί αρνητικός, κρίνονται συνταγματικώς ανεκτές και, ως εκ τούτου, δεν μπορεί παρά να γίνει δεκτό ότι η προβλεπόμενη από τις ανωτέρω διατάξεις παρέκκλιση από τον κανόνα του προληπτικού ελέγχου των δημοσίων συμβάσεων μεγάλης οικονομικής αξίας από το Ελεγκτικό Συνέδριο δεν αντιβαίνει προς το άρθρο 98 παρ. 1 περιπτ. β΄ του Συντάγματος κατά τα βασίμως προβαλλόμενα και από το Ελληνικό Δημόσιο. Σε τελευταία ανάλυση, άλλωστε, δεν θα ήταν εύλογο οι συμβάσεις του άρθρου 145 του ν. 4831/2021 να εκφύγουν τελείως του προσυμβατικού ελέγχου τους από το Ελεγκτικό Συνέδριο, όπως υπό την εκδοχή της αντίθεσης των επίμαχων διατάξεων προς το Σύνταγμα θα συνέβαινε, ενώ ο νομοθέτης, επιδιώκοντας, στο μέτρο του εφικτού και υπό τις όλως εξαιρετικές περιστάσεις της πανδημίας, να συμμορφωθεί προς τις συνταγματικές απαιτήσεις, έχει ειδικώς προνοήσει για το αντίθετο.(...)Αποφαίνεται ότι οι διατάξεις του άρθρου 145 του ν. 4831/2021 και, στην έκταση που αυτό εκεί παραπέμπει, του άρθρου 325 παρ. 3 του ν. 4700/2020, δεν αντίκεινται στο άρθρο 98 παρ. 1 περιπτ. β΄ του Συντάγματος.Αναπέμπει, κατά τα λοιπά, την υπόθεση στο Στ΄ Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Πληρωμή τιμήματος αγοράς ακινήτου..:Με δεδομένα αυτά, το σχέδιο σύμβασης αγοραπωλησίας του οικοπέδου έπρεπε, ως εξ επαχθούς αιτίας προμήθεια ακινήτου πράγματος από δήμο, να υποβληθεί σε προληπτικό έλεγχο νομιμότητας από το Ελεγκτικό Συνέδριο. Σε κάθε περίπτωση, το Κλιμάκιο ελέγχοντας, έστω και εκ των υστέρων, τη διαδικασία που προηγήθηκε της αγοράς του ακινήτου (πρβλ. Ε.Σ. Πρ. Κλιμ. Προλ. Ελ. Δαπ. στο VII Τμ. 6/2018, 294, 212, 198/2017) κρίνει ότι η έκδοση της απόφασης ανάληψης υποχρέωσης μετά την υπογραφή του συμβολαίου μεταβίβασης του ακινήτου καθιστά την εντελλόμενη δαπάνη μη κανονική και τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα μη θεωρητέα.Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη ούτε κανονική και τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα δεν πρέπει να θεωρηθούν.

Προυπολογισμός-πιστώσεις.Από τις διατάξεις αυτές συνάγεται ότι δεν είναι νόμιμη η έναρξη της διαδικασίας, πολλώ δε μάλλον η σύναψη συμβάσεως για τη διενέργεια προμήθειας από δήμο ή κοινότητα, χωρίς να υπάρχει ήδη εγγεγραμμένη στον προϋπολογισμό πίστωση. Περαιτέρω, ο πρόεδρος κοινότητας δύναται να συνάψει σύμβαση προμήθειας με απευθείας ανάθεση χωρίς προηγούμενη απόφαση του κοινοτικού συμβουλίου, μόνον εάν έχει εγγραφεί στον προϋπολογισμό ειδικευμένη πίστωση προορισμένη για προμήθεια, η οποία ρητά κατονομάζεται στον προϋπολογισμό. Αν δεν συντρέχουν οι όροι αυτοί, η σύμβαση δεν είναι νόμιμη και δε δεσμεύει την κοινότητα, αλλά καθιστά τον πρόεδρο υπεύθυνο έναντι του αναδόχου. Η δε παρανομία αυτής δεν δύναται να θεραπευθεί με την επιγενόμενη αναμόρφωση του προϋπολογισμού και την εκ των υστέρων έγκριση της δαπάνης από το κοινοτικό συμβούλιο.

ΑΡΣΗ ΑΜΦΙΒΟΛΙΑΣ-ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ:εξαίρεση από τον κανόνα της διενέργειας ελέγχου νομιμότητας των δημοσίων συμβάσεων προμηθειών μεγάλης οικονομικής αξίας από το Ελεγκτικό Συνέδριο πριν από την υπογραφή και την έναρξη της εκτέλεσής τους.(...)Διερωτώμενο δε το Κλιμάκιο για την, υπό τα ως άνω δεδομένα, αρμοδιότητά του να επιληφθεί του ελέγχου της επίμαχης σύμβασης, σε χρόνο κατά τον οποίον η τελευταία είχε πλέον εκτελεσθεί, και αμφιβάλλοντας για τη συμβατότητα των προαναφερόμενων ρυθμίσεων, κατά το μέρος που επιτρέπουν την επιγενόμενη της σύναψής τους υποβολή στο Ελεγκτικό Συνέδριο δημoσίων συμβάσεων προμηθειών μεγάλης οικονομικής αξίας, προς τον τιθέμενο από το άρθρο 98 παρ. 1 περιπτ. β΄ του Συντάγματος κανόνα, παρέπεμψε το ανακύψαν ενώπιόν του ζήτημα στην Ολομέλεια του Δικαστηρίου.(...)οι διατάξεις του άρθρου 145 του ν. 4831/2021 και, στην έκταση που αυτό εκεί παραπέμπει, του άρθρου 325 παρ. 3 του ν. 4700/2020, ως εκ της ειδικότητας του αντικειμένου που ρυθμίζουν, την προμήθεια, δηλαδή, συγκεκριμένου είδους υπό την συνδρομή εξαιρετικών, περιγραφομένων από αυτές περιστάσεων, και των προϋποθέσεων εφαρμογής τους, των λόγων δημοσίου συμφέροντος, χάριν των οποίων θεσμοθετήθηκαν, της περιορισμένης χρονικής τους ισχύος, καθώς και της διεξοδικής ρύθμισης που περιλαμβάνουν ως προς το κύρος των συμβάσεων στις οποίες αφορούν, καθώς και τις εκατέρωθεν απορρέουσες από τις συμβάσεις αυτές αξιώσεις, αν επιγενομένως της κατάρτισής τους δεν υποβληθούν στο Ελεγκτικό Συνέδριο ή ο εκ των υστέρων έλεγχος τους από το Δικαστήριο αποβεί αρνητικός, κρίνονται συνταγματικώς ανεκτές και, ως εκ τούτου, δεν μπορεί παρά να γίνει δεκτό ότι η προβλεπόμενη από τις ανωτέρω διατάξεις παρέκκλιση από τον κανόνα του προληπτικού ελέγχου των δημοσίων συμβάσεων μεγάλης οικονομικής αξίας από το Ελεγκτικό Συνέδριο δεν αντιβαίνει προς το άρθρο 98 παρ. 1 περιπτ. β΄ του Συντάγματος κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από το Ελληνικό Δημόσιο. Σε τελευταία ανάλυση, άλλωστε, δεν θα ήταν εύλογο οι συμβάσεις του άρθρου 145 του ν. 4831/2021 να εκφύγουν τελείως του προσυμβατικού ελέγχου τους από το Ελεγκτικό Συνέδριο, όπως υπό την εκδοχή της αντίθεσης των επίμαχων διατάξεων προς το Σύνταγμα θα συνέβαινε, ενώ ο νομοθέτης, επιδιώκοντας, στο μέτρο του εφικτού και υπό τις όλως εξαιρετικές περιστάσεις της πανδημίας, να συμμορφωθεί προς τις συνταγματικές απαιτήσεις, έχει ειδικώς προνοήσει για το αντίθετο.Αποφαίνεται ότι οι διατάξεις του άρθρου 145 του ν. 4831/2021 και, στην έκταση που αυτό εκεί παραπέμπει, του άρθρου 325 παρ. 3 του ν. 4700/2020, δεν αντίκεινται στο άρθρο 98 παρ. 1 περιπτ. β΄ του Συντάγματος.Αναπέμπει, κατά τα λοιπά, την υπόθεση στο Στ΄ Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Μίσθωση ακινήτου.Με τα δεδομένα αυτά, η υπό σύναψη σύμβαση αποτελεί σύμβαση μίσθωσης ακινήτου και δεν αφορά σε κατασκευή δημόσιου έργου, προμήθεια αγαθών ή παροχή δημόσιας υπηρεσίας, με συνέπεια να μην υπόκειται σε προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας από το Ελεγκτικό Συνέδριο. Ως εκ τούτου, απαραδέκτως υποβάλλεται για έλεγχο ενώπιον του Κλιμακίου τούτου. Η δε περιγραφόμενη στη διάταξη του άρθρου 31 περ. α΄ εδ. εε του ν.4270/2014 (Α΄ 143), όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 36 του ν.4456/2017 (Α΄ 24/1.3.2017), περίπτωση διενέργειας στοχευμένων ελέγχων επί συγκεκριμένων κατηγοριών δαπανών από το Ελεγκτικό Συνέδριο υπό την ιδιότητα του ανεξάρτητου εξωτερικού ελεγκτή, επίκληση της οποίας γίνεται με το 37327/21.2.2018 διαβιβαστικό έγγραφο της Περιφέρειας ...., δεν συνιστά αντικείμενο του διενεργούμενου από το παρόν Κλιμάκιο, προβλεπόμενου στο άρθρο 36 του κυρωθέντος με το άρθρο πρώτο του ν.4129/2013 Κώδικα Νόμων για το Ελεγκτικό Συνέδριο, προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας.  

«Παράβαση κράτους μέλους – Εκδήλωση από το Ελεγκτικό Συνέδριο της πρόθεσης να διενεργήσει ελέγχους σε ένα κράτος μέλος – Άρνηση του εν λόγω κράτους μέλους – Εξουσίες του Ελεγκτικού Συνεδρίου – Άρθρο 248 ΕΚ – Έλεγχος της συνεργασίας των εθνικών διοικητικών αρχών στον τομέα του φόρου προστιθέμενης αξίας – Κανονισμός (ΕΚ) 1798/2003 – Έσοδα της Κοινότητας – Ίδιοι πόροι προερχόμενοι από τον φόρο προστιθέμενης αξίας»(....)Για τους λόγους αυτούς, το Δικαστήριο (τμήμα μείζονος συνθέσεως) αποφασίζει: 1) Η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας, αρνούμενη να επιτρέψει στο Ελεγκτικό Συνέδριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης να διενεργήσει στη Γερμανία ελέγχους σχετικά με τη διοικητική συνεργασία που προβλέπεται από τον κανονισμό (ΕΚ) 1798/2003 του Συμβουλίου, της 7ης Οκτωβρίου 2003, για τη διοικητική συνεργασία στον τομέα του φόρου προστιθεμένης αξίας, και από τους κανόνες εφαρμογής του, παρέβη τις υποχρεώσεις που υπέχει από το άρθρο 248, παράγραφοι 1 έως 3, ΕΚ. 2) Απορρίπτει την προσφυγή κατά τα λοιπά. 3) Καταδικάζει την Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας στα δικαστικά έξοδα. 4) Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Ελεγκτικό Συνέδριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης φέρουν τα δικαστικά τους έξοδα.

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ:Να ελέγξει τη νομιμότητα της διαδικασίας ανάθεσης και του σχεδίου σύμβασης για την προμήθεια «Συστημάτων τηλεμετρίας διαρροών και εξοικονόμησης νερού και ενέργειας δικτύου άρδευσης Δήμου …»(....)Επομένως, δεν υπάγονται σε προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας από το Ελεγκτικό Συνέδριο οι συμβάσεις προμηθειών των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης Α΄ Βαθμού, ήτοι των Δήμων, που συγχρηματοδοτούνται από ενωσιακούς πόρους (πόρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης) και η προϋπολογιζόμενη δαπάνη τους δεν υπερβαίνει τα 5.000.000,00 ευρώ χωρίς ΦΠΑ (....)Αποφαίνεται ότι απαραδέκτως υποβλήθηκε για έλεγχο νομιμότητας το σχέδιο σύμβασης για την προμήθεια «Συστημάτων τηλεμετρίας διαρροών και εξοικονόμησης νερού και ενέργειας δικτύου άρδευσης Δήμου …».

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:Να ελέγξει τη νομιμότητα είκοσι (20) συμβάσεων και της οικείας διαδικασίας για την ανάθεση δημόσιας υπηρεσίας αφορώσης στην εξυπηρέτηση δρομολογιακών γραμμών(....)Δεδομένου, περαιτέρω, ότι οι συμβάσεις αυτές υποβλήθηκαν στο Ελεγκτικό Συνέδριο στις 5.6.2020, ήτοι μετά τη λήξη τους, δεν διατηρούν πλέον το αντικείμενό τους, ώστε να είναι εφικτή η άσκηση προσυμβατικού ελέγχου επ’ αυτών.Αποφαίνεται ότι απαραδέκτως υποβλήθηκαν για έλεγχο νομιμότητας οι δεκαεννέα (19) συναφθείσες συμβάσεις 

ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.6/1892/2020.