Έλεγχος νομιμότητας σχεδίων σύμβασης μεταφοράς μαθητών.(..)Δεν προκύπτει όμως ούτε από τα στοιχεία του φακέλου, αλλά ούτε και από τις σχετικές προπαρασκευαστικές της αναθέσεως πράξεις ότι, πριν από την προκήρυξη του διαγωνισμού κατ’ άρθρο 2 παρ. Γ της Κ.Υ.Α., είχαν εξετασθεί και εξαντληθεί όλες οι δυνατότητες που παρέχονται από τις παραγράφους Α και Β του ίδιου άρθρου, ήτοι η πραγματοποίηση της μεταφοράς με τη δημόσια υπεραστική συγκοινωνία, ακόμη και με προσπάθεια τροποποιήσεως των ήδη υφισταμένων δρομολογίων κατόπιν αιτήσεως στην Περιφέρεια, ή με την σύσταση γραμμών δημοτικής, διαδημοτικής ή υπεραστικής συγκοινωνίας διά της συνάψεως συμβάσεων παραχωρήσεως δημόσιας υπηρεσίας με τους φορείς συγκοινωνιακού έργου (άρθρο 19 του ν. 2963/2001), άλλως με την χρήση ιδίων μεταφορικών μέσων βάσει της παρ. Β του άρθρου 2 της Κ.Υ.Α..(..)Εξ άλλου, στο πλαίσιο αυτό της προπαρασκευαστικής της αναθέσεως διαδικασίας διαπιστώνεται ότι: α) από κανένα στοιχείο ή έγγραφο (βεβαιώσεις Διευθυντών Σχολείων, τεχνική μελέτη, απόφαση Δημάρχου) δεν προκύπτει ότι έχει εξετασθεί η συνδρομή της προϋποθέσεως της παρ. 1 του άρθρου 1 της Κ.Υ.Α., δηλαδή εάν η απόσταση της διατάξεως αυτής έχει υπολογισθεί βάσει της πλησιέστερης σχολικής μονάδας προς την κατοικία των μαθητών, β) σε μερικές από τις καταστάσεις των Διευθυντών των σχολείων δεν βεβαιώνεται η χιλιομετρική απόσταση μεταξύ της κατοικίας των μαθητών και του τόπου φοιτήσεως (5ο Γυμνάσιο ..., Ιδιωτικό Μειονοτικό Γυμνάσιο – Λύκειο ..., 1ο και 2ο ΓΕΛ ..., 2ο ΕΠΑΛ ...) και γ) δεν προκύπτει ότι έχει εκδοθεί βεβαίωση του Δημάρχου σχετικά με τους μαθητές που δικαιούνται δωρεάν μεταφοράς, όπως προβλέπεται στο άρθρο 4 παρ. 3 περ. γ΄ της Κ.Υ.Α. Οι ελλείψεις όμως αυτές κρίνονται ουσιώδεις για την υπό έλεγχο διαδικασία αναθέσεως, καθόσον τόσο ο ακριβής προσδιορισμός των μαθητών που δικαιούνται της μεταφοράς, που ολοκληρώνεται με τη σχετική βεβαίωση του Δημάρχου, όσο και ο υπολογισμός της χιλιομετρικής αποστάσεως μεταξύ της κατοικίας των μαθητών και του εγγύτερου σε αυτήν σχολείου, που συνιστά αρμοδιότητα των Διευθυντών των σχολικών μονάδων και όχι της τεχνικής υπηρεσίας, η οποία μόνον επικουρικώς καλείται να συνδράμει στον προσδιορισμό της, αποτελούν αναγκαία στοιχεία της διαγραφόμενης στο άρθρο 4 της Κ.Υ.Α. προπαρασκευαστικής διαδικασίας και αναγκαία προαπαιτούμενα για την ίδια την κατάστρωση των δρομολογίων και την διαμόρφωση της προϋπολογιζόμενης δαπάνης της αναθέσεως..(..)το Κλιμάκιο κρίνει ότι, από τον έλεγχο των υποβληθέντων σε αυτό στοιχείων, διαπιστώθηκαν ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες που κωλύουν την υπογραφή των οικείων συμβάσεων.

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΜΑΘΗΤΩΝ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Κλιμάκιο άγεται στην κρίση ότι η υπέρβαση του συμφωνηθέντος ανταλλάγματος της απευθείας ανάθεσης των δρομολογίων, που αναφέρονται αναλυτικά στις προαναφερόμενες αποφάσεις της Νομαρχιακής Επιτροπής, κατά ποσοστό 31,70% της αρχικώς προϋπολογισθείσας δαπάνης είναι ειδικώς και επαρκώς αιτιολογημένη, στηρίζεται δε σε στοιχεία που ανταποκρίνονται στα στοιχεία του φακέλου της συνολικής διαγωνιστικής διαδικασίας και, ως εκ τούτου, δεν συνιστά ουσιώδη τροποποίηση των όρων της διακήρυξης (αρχικού και επαναληπτικού διαγωνισμού).Κατ΄ ακολουθία των ανωτέρω, το Κλιμάκιο αποφαίνεται ότι είναι νόμιμη η παραπάνω προσφυγή στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης, κατόπιν διαπραγματεύσεων και δεν συντρέχει νόμιμος λόγος που να κωλύει την υπογραφή των υποβληθέντων για έλεγχο νομιμότητας σχεδίων συμβάσεων υπό την προϋπόθεση, όμως, ότι θα απαλειφθεί η παρεχόμενη δυνατότητα παράτασης για ένα δίμηνο της ημερομηνίας λήξης των συμβάσεων με απόφαση του Νομάρχη, καθόσον πέραν της αοριστίας της ως προς την προϋπολογιζόμενη δαπάνη, μη νομίμως περιλαμβάνεται στα σχέδια συμβάσεων, προεχόντως διότι, όπως προκύπτει από τα υποβληθέντα στοιχεία του φακέλου, δεν έχει περιβληθεί των απαιτούμενων διατυπώσεων δημοσιότητας, αφού δεν περιελήφθη στο περιεχόμενο της περίληψης της διακήρυξης που απεστάλη προς δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (βλ. Πράξη Ζ΄ Κλιμακίου 270/2008, 6/2009 κλπ), ούτε των περιλήψεων που δημοσιεύθηκαν στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και στον ελληνικό τύπο.

Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγηθείσες σκέψεις το Κλιμάκιο κρίνει ότι: α) μη νομίμως συγκροτήθηκαν η Επιτροπή διεξαγωγής του διαγωνισμού και η Επιτροπή Εισήγησης για Ανάθεση από το Δημοτικό Συμβούλιο αντί της Δημαρχιακής Επιτροπής ..., καθόσον από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει ότι το Δημοτικό Συμβούλιο με αιτιολογημένη απόφασή του είχε αποφασίσει, λόγω ιδιαίτερης κατά την κρίση του σοβαρότητας, ότι θα ασκήσει το ίδιο την αρμοδιότητα αυτή, σύμφωνα με τη διάταξη της παρ.3 του άρθρου 111 του π.δ.410/1995, ή ότι το θέμα τούτο είχε παραπεμφθεί σ' αυτό από τη Δημαρχιακή Επιτροπή λόγω ιδιαίτερης σοβαρότητας, σύμφωνα με τη διάταξη της παρ.4 του ίδιου ως άνω άρθρου, και β) δεν είναι νόμιμη η αξιολόγηση και βαθμολόγηση των τεχνικών προσφορών, καθόσον το οικείο πρακτικό τεχνικής αξιολόγησης της Επιτροπής Εισήγησης για Ανάθεση δεν είναι αιτιολογημένο.

Εξάλλου, ως προς τους λόγους που προβάλλει η αιτούσα αφενός μεν ότι αναρμοδίως το Δημοτικό Συμβούλιο εξέδωσε την 6/2008 απόφασή του, ισχυριζόμενη ότι αρμόδια ήταν η Δημαρχιακή Επιτροπή, και αφετέρου ότι κατά τη λήψη της απόφασής του το Δημοτικό Συμβούλιο συνεδρίασε με μη νόμιμη σύνθεση, καθώς σ αυτή συμμετείχε και μέλος της Επιτροπής διαγωνισμού και ότι έτσι δεν πληρούσε τις εγγυήσεις αμεροληψίας, το Τμήμα κρίνει ότι αλυσιτελώς προβάλλονται οι λόγοι αυτού και πρέπει να απορριφθούν, καθόσον, όπως ορθά απεφάνθη και το Κλιμάκιο με την προσβαλλόμενη πράξη του, οι ισχυρισμοί αυτοί της αιτούσας δεν μεταβάλλουν τη διαπιστωθείσα νομιμότητα του αποκλεισμού της από το διαγωνισμό, που συνιστά πράξη δεσμίας αρμοδιότητας, επερχομένη αυτομάτως με τον εντοπισμό νομικών πλημμελειών στα δικαιολογητικά συμμετοχής της.

Η γνωμοδότηση του οικείου Νομαρχιακού Συμβουλίου για την επιλογή του συστήματος υποβολής προσφορών μελέτη και κατασκευή δεν είναι νόμιμη, λόγω μη ειδικής και επαρκούς αιτιολογίας, και, ως εκ τούτου, δεν είναι νόμιμες και οι αποφάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου, που ερείδονται στη γνωμοδότηση αυτή και με τις οποίες εγκρίνεται η δημοπράτηση του ελεγχόμενου έργου με το εν λόγω σύστημα. Οι αποφάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου με τις οποίες καθορίστηκαν οι όροι δημοπράτησης του έργου από το Δημοτικό Συμβούλιο αντί της κατά νόμο αρμόδιας προς τούτο Δημαρχιακής Επιτροπής δεν είναι νόμιμες, καθόσον από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει ότι το Δημοτικό Συμβούλιο με αιτιολογημένη απόφασή του είχε αποφασίσει ότι θα ασκήσει, λόγω ιδιαίτερης κατά την κρίση του σοβαρότητας, το ίδιο την αρμοδιότητα αυτή, σύμφωνα με τη διάταξη της παρ. 3 του άρθρου 111 του π.δ.410/1995, ή ότι το θέμα τούτο είχε παραπεμφθεί στο Δημοτικό Συμβούλιο από τη Δημαρχιακή Έπιτροπή, λόγω ιδιαίτερης σοβαρότητας, σύμφωνα με τη διάταξη της παρ. 4 του ίδιου ως άνω άρθρου. Μη νομίμως συγκροτήθηκαν η Επιτροπή διεξαγωγής του διαγωνισμού και η Επιτροπή Εισήγησης για Ανάθεση από το Δημοτικό Συμβούλιο αντί της Δημαρχιακής Έπιτροπής Αρχαγγέλου, καθόσον από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει ότι το Δημοτικό Συμβούλιο με αιτιολογημένη απόφασή του είχε αποφασίσει, λόγω ιδιαίτερης κατά την κρίση του σοβαρότητας, ότι θα ασκήσει το ίδιο την αρμοδιότητα αυτή, σύμφωνα με τη διάταξη της παρ.3 του άρθρου 111 του π.δ.410/1995, ή ότι το θέμα τούτο είχε παραπεμφθεί σ' αυτό από τη Δημαρχιακή Έπιτροπή λόγω ιδιαίτερης σοβαρότητας, σύμφωνα με τη διάταξη της παρ.4 του ίδιου ως άνω άρθρου. Δεν είναι νόμιμη η αξιολόγηση και βαθμολόγηση των τεχνικών προσφορών, καθόσον το οικείο πρακτικό τεχνικής αξιολόγησης της Έ.Έ.Α δεν είναι αιτιολογημένο, αφού στο πρακτικό αυτό απλώς επισυνάπτεται πίνακας με την ανά κριτήριο και στο σύνολο βαθμολογία των διαγωνιζομένων, χωρίς όμως να παρατίθενται τα συγκεκριμένα στοιχεία των τεχνικών προσφορών που ελήφθησαν υπόψη από την Έπιτροπή και τα οποία δικαιολογούν τη δοθείσα ανά κριτήριο και στο σύνολο βαθμολογία και οδήγησαν στη συγκριτική υπεροχή του ενός υποψηφίου έναντι του άλλου. Με την 262/2011 απόφαση του VI Τμήματος του Έλεγκτικού Συνεδρίου απορρίφθηκε αίτηση ανάκλησης κατά της προμνησθείσας Πράξης του Κλιμακίου

Σύστημα υποβολής προσφοράς μελέτη κατασκευή σε κατασκευή δημοτικού σχολείου. Κατόπιν αυτών, το Κλιμάκιο διαπιστώνει ότι συντρέχουν ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες που κωλύουν την υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης, ήτοι: α) η χρηματοδότηση του ελεγχόμενου έργου από τον Ο.Σ.Κ. Α.Ε. δεν είναι εξασφαλισμένη (βλ. τα Ε.Γ. 38.Τ3/17748/18.8.2010, Ε.Γ. 38/Τ1/17941/ 25.8.2010 Ε.Γ. 38.Τ1/19351/13.9.2010 και Ε.Γ. 38.Τ1/25030/19.11.2010 έγγραφα του ΟΣ.Κ. Α.Ε. – σκέψη VII i) β) η Δ17α/224/2/ΦΝ440/17.9.2009 απόφαση του Υπουργού ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ., περί έγκρισης εφαρμογής του εξαιρετικού συστήματος μελέτη – κατασκευή, παρίσταται ανεπαρκώς αιτιολογημένη και καθιστά πλημμελή την ελεγχόμενη διαδικασία δημοπράτησης (βλ. σκέψεις ΙΙ και VII i), γ) η 225/20.11.2009 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου ... με την οποία καθορίστηκαν, οι όροι δημοπράτησης του έργου και οι 54/2010 και 154/2010 αποφάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου ... με τις οποίες συγκροτήθηκε η επιτροπή του διαγωνισμού από το Δημοτικό Συμβούλιο αντί της κατά νόμο αρμόδιας προς τούτο Δημαρχιακής Επιτροπής δεν είναι νόμιμες, καθόσον από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει ότι το Δημοτικό Συμβούλιο με αιτιολογημένη απόφασή του είχε αποφασίσει ότι θα ασκήσει, λόγω ιδιαίτερης κατά την κρίση του σοβαρότητας, το ίδιο τις αρμοδιότητες αυτές και ότι οι σχετικές αρμοδιότητες είχαν παραπεμφθεί στο Δημοτικό Συμβούλιο από τη Δημαρχιακή Επιτροπή, λόγω ιδιαίτερης σοβαρότητας (βλ. σκέψεις ΙΙΙ, VII i και iii), δ) Μη νομίμως αποκλείσθηκε από την περαιτέρω διαδικασία του διαγωνισμού η εργολητπική επιχείρηση … (βλ. σκέψεις ΙV και VII iii), ε) Μη νομίμως αποκλείσθηκε από την περαιτέρω διαδικασία του διαγωνισμού η εργοληπτική επιχείρηση … Α.Ε. (βλ. σκέψη VII iii) και στ) δεν είναι νόμιμη η αξιολόγηση και βαθμολόγηση των τεχνικών προσφορών, καθόσον το οικείο πρακτικό τεχνικής αξιολόγησης της Επιτροπής Διαγωνισμού δεν είναι αιτιολογημένο (...) Για τους λόγους αυτούς Κωλύεται η υπογραφή της σύμβασης για την εκτέλεση του έργου ««Μελέτη – κατασκευή 15θέσιου Δημοτικού Σχολείου και Αίθουσας Πολλαπλών Χρήσεων 

ΑΜΟΙΒΗ ΓΙΑ ΠΑΡΟΧΗ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:..Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη νομική σκέψη που προηγήθηκε, το Κλιμάκιο κρίνει ότι ο λόγος διαφωνίας του Επιτρόπου, όπως αυτός εκτιμάται καθ’ ερμηνεία, παρίσταται βάσιμος, διότι η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δαπάνη είναι μη νομίμως εκκαθαρισμένη. Και τούτο, καθόσον, εν προκειμένω, δεν υφίσταται έγκυρη έγγραφη σύμβαση παροχής νομικών υπηρεσιών, αφού δεν προηγήθηκε αυτής η έκδοση σχετικής αιτιολογημένης, ως προς το ύψος της δικηγορικής αμοιβής, απόφασης του αποκλειστικώς αρμόδιου οργάνου του Δήμου, που είναι το Δημοτικό Συμβούλιο, ληφθείσας με απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων μελών του. Επισημαίνεται ότι, ενόψει όσων ανωτέρω (στην σκέψη ΙΙ της παρούσας) έγιναν δεκτά, η πρόβλεψη του Κώδικα Δικηγόρων ότι στην περίπτωση που δεν προκύπτει η ύπαρξη έγκυρης έγγραφης συμφωνίας περί αμοιβής για την παροχή δικηγορικών υπηρεσιών, ισχύουν οι οριζόμενες νόμιμες αμοιβές, έχει την έννοια ότι οι τελευταίες ισχύουν όταν η αμοιβή για την παροχή δικηγορικών υπηρεσιών έχει εγκριθεί από το διοικητικό όργανο, αλλά η σχετική απόφαση και η σε εκτέλεση αυτής συμφωνία είναι νομικώς πλημμελής για άλλον λόγο και όχι στην περίπτωση πλήρους έλλειψης διαπραγμάτευσης της αμοιβής με το αρμόδιο όργανο, με την οποία ισοδυναμεί η παράλειψη έγκρισης της αμοιβής από το Δημοτικό Συμβούλιο, οπότε η τυχόν συναφθείσα συμφωνία πάσχει λόγω μη τήρησης της προσήκουσας διοικητικής διαδικασίας. Η παράλειψη έκδοσης της εν λόγω απόφασης από το Δημοτικό Συμβούλιο δεν δύναται να υποκατασταθεί από αντίστοιχη απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής, καθόσον η αρμοδιότητα αυτή απονέμεται από τις οικείες διατάξεις αποκλειστικά στο Δημοτικό Συμβούλιο και δεν καθιερώνεται ως συντρέχουσα με άλλο δημοτικό όργανο. Πέραν αυτού, στην υπό κρίση περίπτωση η έλλειψή της καθίσταται ιδιαίτερα κρίσιμη για τον πρόσθετο λόγο ότι η εξοφλούμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής αμοιβή, η οποία εγκρίθηκε αναρμοδίως από την Οικονομική Επιτροπή και, περαιτέρω, κατέστη οικονομικό αντικείμενο της 27293/19.10.2017 σύμβασης, δεν έχει υπολογιστεί ορθώς, σύμφωνα με το άρθρο 63 παρ. 1 του ν. 4194/2013.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δαπάνη είναι μη νόμιμη και, ως εκ τούτου, αυτό δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Μεταφορές μαθητών.H δαπάνη του κόστους μεταφοράς των μαθητών δεν μπορεί να υπερβαίνει, τη μέγιστη αποζημίωση που καθορίζεται σύμφωνα με τους οριζόμενους στην παρ. 9 του άρθρου 1 της αριθμ.6071/1998 ΚΥΑ τύπους, ανεξάρτητα εάν το έργο της μεταφοράς των μαθητών εκτελείται είτε κατόπιν ενέργειας σχετικού διαγωνισμού, είτε με απευθείας ανάθεση στην περίπτωση που ο διαγωνισμός απέβη άγονος, δεδομένου ότι η διάταξη της παρ.9 του άρθρου 1 της υπουργικής απόφασης δεν κάνει καμία σχετική διάκριση.

ΔΕΝ ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.6/5/2008.

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΜΑΘΗΤΩΝ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι δεν είναι νόμιμη η απευθείας ανάθεση, κατόπιν διαπραγμάτευσης, των αναλυτικά αναφερόμενων στην 45/20.10.2008 απόφαση της Νομαρχιακής Επιτροπής Τουρισμού και Ποιότητας Ζωής, έναντι συμφωνηθέντος ανταλλάγματος που υπερβαίνει κατά ποσοστό περίπου 140% την αρχικώς προϋπολογισθείσα δαπάνη. Και τούτο διότι η ως άνω υπέρβαση εγκρίθηκε από την αναθέτουσα αρχή χωρίς ειδική (σύμφωνα με τα προεκτεθέντα στη σκέψη ΙΙΙ της παρούσας) αιτιολογία, και συνιστά ως εκ τούτου ουσιώδη τροποποίηση των όρων της αρχικής διακήρυξης, καθισταμένης μη νόμιμης της προσφυγής στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης, κατόπιν διαπραγματεύσεων, όπως ορθά έκρινε το Κλιμάκιο με την προσβαλλόμενη Πράξη του.Ωστόσο, οι εν λόγω συμβάσεις, οι οποίες καταρτίστηκαν, βάσει των ανωτέρω, με την ανακοίνωση της σχετικής περί απευθείας ανάθεσης απόφασης της αρμόδιας Νομαρχιακής Επιτροπής στους επιλεγέντες αναδόχους, εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του προμνησθέντος άρθρου 43 του ν.3731/2008 και καλύπτονται σε κάθε περίπτωση από τις νομιμοποιητικές διατάξεις του..Ανακαλεί εν μέρει την 315/2008 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου κατά τα ειδικότερα αναφερόμενα στο σκεπτικό της παρούσας.

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΜΑΘΗΤΩΝ:Με δεδομένα αυτά και λαμβανομένου υπόψη ότι κατά της ελεγχόμενης φάσης της διαδικασίας του διαγωνισμού δεν έχουν ασκηθεί ενστάσεις ή άλλα ένδικα μέσα .., το Κλιμάκιο κρίνει ότι, από τον έλεγχο των υποβληθέντων σε αυτό στοιχείων, δεν διαπιστώθηκαν νομικές πλημμέλειες στη διαδικασία ανάθεσης της μεταφορά των μαθητών της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης του Νομού...........για το χρονικό διάστημα από 1.1.2009 έως 30.6.2009, μέχρι και την ως άνω έγκριση του αποτελέσματος του υπό κρίση διαγωνισμού. Συναφώς, πρέπει να υπομνησθεί ότι οι επόμενες φάσεις της διαδικασίας για τη σύναψη των οικείων συμβάσεων .., καθώς και τα σχέδια σύμβασης, πριν την υπογραφή τους, πρέπει να διαβιβαστούν για έλεγχο νομιμότητας στο Ελεγκτικό Συνέδριο.