Η γνωμοδότηση του οικείου Νομαρχιακού Συμβουλίου για την επιλογή του συστήματος υποβολής προσφορών μελέτη και κατασκευή δεν είναι νόμιμη, λόγω μη ειδικής και επαρκούς αιτιολογίας, και, ως εκ τούτου, δεν είναι νόμιμες και οι αποφάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου, που ερείδονται στη γνωμοδότηση αυτή και με τις οποίες εγκρίνεται η δημοπράτηση του ελεγχόμενου έργου με το εν λόγω σύστημα. Οι αποφάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου με τις οποίες καθορίστηκαν οι όροι δημοπράτησης του έργου από το Δημοτικό Συμβούλιο αντί της κατά νόμο αρμόδιας προς τούτο Δημαρχιακής Επιτροπής δεν είναι νόμιμες, καθόσον από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει ότι το Δημοτικό Συμβούλιο με αιτιολογημένη απόφασή του είχε αποφασίσει ότι θα ασκήσει, λόγω ιδιαίτερης κατά την κρίση του σοβαρότητας, το ίδιο την αρμοδιότητα αυτή, σύμφωνα με τη διάταξη της παρ. 3 του άρθρου 111 του π.δ.410/1995, ή ότι το θέμα τούτο είχε παραπεμφθεί στο Δημοτικό Συμβούλιο από τη Δημαρχιακή Έπιτροπή, λόγω ιδιαίτερης σοβαρότητας, σύμφωνα με τη διάταξη της παρ. 4 του ίδιου ως άνω άρθρου. Μη νομίμως συγκροτήθηκαν η Επιτροπή διεξαγωγής του διαγωνισμού και η Επιτροπή Εισήγησης για Ανάθεση από το Δημοτικό Συμβούλιο αντί της Δημαρχιακής Έπιτροπής Αρχαγγέλου, καθόσον από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει ότι το Δημοτικό Συμβούλιο με αιτιολογημένη απόφασή του είχε αποφασίσει, λόγω ιδιαίτερης κατά την κρίση του σοβαρότητας, ότι θα ασκήσει το ίδιο την αρμοδιότητα αυτή, σύμφωνα με τη διάταξη της παρ.3 του άρθρου 111 του π.δ.410/1995, ή ότι το θέμα τούτο είχε παραπεμφθεί σ' αυτό από τη Δημαρχιακή Έπιτροπή λόγω ιδιαίτερης σοβαρότητας, σύμφωνα με τη διάταξη της παρ.4 του ίδιου ως άνω άρθρου. Δεν είναι νόμιμη η αξιολόγηση και βαθμολόγηση των τεχνικών προσφορών, καθόσον το οικείο πρακτικό τεχνικής αξιολόγησης της Έ.Έ.Α δεν είναι αιτιολογημένο, αφού στο πρακτικό αυτό απλώς επισυνάπτεται πίνακας με την ανά κριτήριο και στο σύνολο βαθμολογία των διαγωνιζομένων, χωρίς όμως να παρατίθενται τα συγκεκριμένα στοιχεία των τεχνικών προσφορών που ελήφθησαν υπόψη από την Έπιτροπή και τα οποία δικαιολογούν τη δοθείσα ανά κριτήριο και στο σύνολο βαθμολογία και οδήγησαν στη συγκριτική υπεροχή του ενός υποψηφίου έναντι του άλλου. Με την 262/2011 απόφαση του VI Τμήματος του Έλεγκτικού Συνεδρίου απορρίφθηκε αίτηση ανάκλησης κατά της προμνησθείσας Πράξης του Κλιμακίου

Σύστημα υποβολής προσφοράς μελέτη κατασκευή σε κατασκευή δημοτικού σχολείου. Κατόπιν αυτών, το Κλιμάκιο διαπιστώνει ότι συντρέχουν ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες που κωλύουν την υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης, ήτοι: α) η χρηματοδότηση του ελεγχόμενου έργου από τον Ο.Σ.Κ. Α.Ε. δεν είναι εξασφαλισμένη (βλ. τα Ε.Γ. 38.Τ3/17748/18.8.2010, Ε.Γ. 38/Τ1/17941/ 25.8.2010 Ε.Γ. 38.Τ1/19351/13.9.2010 και Ε.Γ. 38.Τ1/25030/19.11.2010 έγγραφα του ΟΣ.Κ. Α.Ε. – σκέψη VII i) β) η Δ17α/224/2/ΦΝ440/17.9.2009 απόφαση του Υπουργού ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ., περί έγκρισης εφαρμογής του εξαιρετικού συστήματος μελέτη – κατασκευή, παρίσταται ανεπαρκώς αιτιολογημένη και καθιστά πλημμελή την ελεγχόμενη διαδικασία δημοπράτησης (βλ. σκέψεις ΙΙ και VII i), γ) η 225/20.11.2009 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου ... με την οποία καθορίστηκαν, οι όροι δημοπράτησης του έργου και οι 54/2010 και 154/2010 αποφάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου ... με τις οποίες συγκροτήθηκε η επιτροπή του διαγωνισμού από το Δημοτικό Συμβούλιο αντί της κατά νόμο αρμόδιας προς τούτο Δημαρχιακής Επιτροπής δεν είναι νόμιμες, καθόσον από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει ότι το Δημοτικό Συμβούλιο με αιτιολογημένη απόφασή του είχε αποφασίσει ότι θα ασκήσει, λόγω ιδιαίτερης κατά την κρίση του σοβαρότητας, το ίδιο τις αρμοδιότητες αυτές και ότι οι σχετικές αρμοδιότητες είχαν παραπεμφθεί στο Δημοτικό Συμβούλιο από τη Δημαρχιακή Επιτροπή, λόγω ιδιαίτερης σοβαρότητας (βλ. σκέψεις ΙΙΙ, VII i και iii), δ) Μη νομίμως αποκλείσθηκε από την περαιτέρω διαδικασία του διαγωνισμού η εργολητπική επιχείρηση … (βλ. σκέψεις ΙV και VII iii), ε) Μη νομίμως αποκλείσθηκε από την περαιτέρω διαδικασία του διαγωνισμού η εργοληπτική επιχείρηση … Α.Ε. (βλ. σκέψη VII iii) και στ) δεν είναι νόμιμη η αξιολόγηση και βαθμολόγηση των τεχνικών προσφορών, καθόσον το οικείο πρακτικό τεχνικής αξιολόγησης της Επιτροπής Διαγωνισμού δεν είναι αιτιολογημένο (...) Για τους λόγους αυτούς Κωλύεται η υπογραφή της σύμβασης για την εκτέλεση του έργου ««Μελέτη – κατασκευή 15θέσιου Δημοτικού Σχολείου και Αίθουσας Πολλαπλών Χρήσεων 

1) η Δ17α/224/2/ΦΝ440/17.9.2009 απόφαση του Υπουργού ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ, περί έγκρισης εφαρμογής του εξαιρετικού συστήματος μελέτη - κατασκευή, παρίσταται ανεπαρκώς αιτιολογημένη, 2) μη νομίμως το Δημοτικό Συμβούλιο ..., με τη 225/2009 απόφασή του καθορισμού των όρων δημοπράτησης του έργου και τις 54/2010 και 154/2010 αποφάσεις του συγκρότησης της επιτροπής του διαγωνισμού, υποκατέστησε στην άσκηση των ως άνω αρμοδιοτήτων την κατά νόμο αρμόδια Δημαρχιακή Επιτροπή, 3)μη νομίμως αποκλείστηκε από την περαιτέρω διαδικασία του διαγωνισμού η εργοληπτική επιχείρηση …., με την αιτιολογία ότι δεν προσκόμισε βεβαίωση της αρμόδιας αρχής, από την οποία να προκύπτει ότι δεν έχει αποφασιστεί από τη Γενική Συνέλευση των μετόχων της εταιρίας η λύση της και η θέση της σε εκκαθάριση και δεν έχει ανακληθεί η άδεια σύστασής της, δοθέντος ότι οι προϋποθέσεις αυτές καλύπτονταν από την υποβληθείσα από αυτή ενημερότητα πτυχίου, 4) ο αποκλεισμός της εργοληπτικής επιχείρησης …., για το λόγο ότι το υποβληθέν σφραγισμένο και υπογεγραμμένο από δικηγόρο αντίγραφο του με αριθμ. 579/13.10.2008 πτυχίου του γραφείου Μελετών «…..» είχε επικολλημένο ένσημο επικύρωσης ύψους 1,15 ευρώ αντί του ορθού των 2 ευρώ, περιορίζει αδικαιολόγητα την ανταγωνιστική βάση του διαγωνισμού και 5) δεν είναι νόμιμη η αξιολόγηση και βαθμολόγηση των τεχνικών προσφορών, καθόσον το από 5.10.2010 πρακτικό τεχνικής αξιολόγησης δεν είναι αιτιολογημένο.

Έλεγχος νομιμότητας σχεδίων σύμβασης μεταφοράς μαθητών. (..)Επί της περιγραφείσας παρούσας διαδικασίας, το Κλιμάκιο διαπιστώνει τα ακόλουθα: Από τις διατάξεις του άρθρου 72 παρ. 1, 3 και 4 του ν.3852/2010 (βλ. και άρθρο 103 παρ. 2, 4 και 5 του ν.3463/2006) προκύπτει ότι η Οικονομική Επιτροπή είναι το αποκλειστικώς αρμόδιο όργανο για τη συγκρότηση των επιτροπών διαγωνισμού, έχοντας την ευχέρεια να παραπέμπει θέματα της αρμοδιότητάς της, όταν αυτό επιβάλλεται από την ιδιαίτερη σοβαρότητά τους, μόνο στο δημοτικό συμβούλιο. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, η Επιτροπή Διαγωνισμού συγκροτήθηκε με την 26/2011 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου ..., βάσει της από 19.1.2011 εισήγησης του Αντιδημάρχου Οικονομικών Υπηρεσιών του Δήμου .... Σύμφωνα όμως με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, δεν είναι νόμιμη η συγκρότησή της από το Δημοτικό Συμβούλιο. Ούτε, άλλωστε, από κανένα στοιχείο του φακέλου προκύπτει ότι το δημοτικό συμβούλιο με ειδική αιτιολογία και με την απόλυτη πλειοψηφία του συνόλου των μελών του αποφάσισε ότι θα ασκήσει το ίδιο τη σχετική αρμοδιότητα (βλ. άρθρο 72 παρ. 1 και 3 του ν.3852/2010). Με δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η πλημμέλεια αυτή δεν θα μπορούσε από μόνη της να οδηγήσει σε ακυρότητα όλης της διαδικασίας του διαγωνισμού, αφού, ενόψει του κριτηρίου κατακύρωσης που είναι αποκλειστικά η χαμηλότερη τιμή, δεν επηρέασε το αποτέλεσμα του διαγωνισμού και με την έννοια αυτή δεν συνιστά ουσιώδη νομική πλημμέλεια..(..)Δεν διαπιστώθηκαν νομικές πλημμέλειες κατά τον έλεγχο νομιμότητας της επί μέρους φάσης της διαδικασίας, που αφορά στην ανάδειξη αναδόχων για τη μεταφορά μαθητών Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης του Δήμου ... κατά το σχολικό έτος 2011 – 2012.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ: Υπό τα δεδομένα αυτά, το Τμήμα φέρεται ομοφώνως προς την άποψη ότι η αξιολόγηση των προσφορών έγινε εν προκειμένω μη νομίμως, όπως βασίμως προβάλλεται με την αίτηση ακυρώσεως της σύμπραξης "……………." κ.λ.π., διότι η Επιτροπή, μεσούντος του διαγωνισμού και μάλιστα μετά την υποβολή των προσφορών και την αποσφράγιση των αιτήσεων εκδήλωσης ενδιαφέροντος, και τελικώς το Δημοτικό Συμβούλιο …………… βασίσθηκαν στη μη προβλεπόμενη αρχήθεν από τη διακήρυξη και, ως εκ τούτου, μη νόμιμη μέθοδο (βλ. ανωτέρω, σκέψη 10) των κατηγοριοποιημένων συντελεστών βαρύτητας των τριών κριτηρίων ανάθεσης και της αντίστοιχης προς αυτήν βαθμολογίας.

Μη νόμιμη η διαδικασία ανάθεσης δημοτικού έργου, καθόσον:α) η απόφαση εγκρίσεως των όρων της διακήρυξης εκδόθηκε αναρμοδίως από το δημοτικό συμβούλιο αντί της δημαρχιακής επιτροπής και β) υφίσταται ασάφεια ως προς το εφαρμοστέο σύστημα υποβολής προσφορών, δεδομένου ότι στην μεν εγκριτική των όρων της διακήρυξης απόφαση του δημοτικού συμβουλίου ορίστηκε ως εφαρμοστέο σύστημα αυτό του άρθρου 6 σε συνδυασμό με αυτό του άρθρου 9 του ν.3669/2008, ενώ στη διακήρυξη αναφερόταν μόνο το σύστημα του άρθρου 6 του ίδιου νόμου. Με την 1893/2010 απόφασή του το VI Τμήμα του Έλεγκτικού Συνεδρίου ανακάλεσε την προμνησθείσα Πράξη του Κλιμακίου και έκρινε ότι, σύμφωνα με προσκομισθείσα ενώπιον του Τμήματος απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, το τελευταίο έχει κρατήσει υπέρ αυτού την αρμοδιότητα για δημοπρασίες μεγαλύτερες των 60.000 ευρώ, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 103 παρ. 4 του Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα, ενώ από την περίληψη της διακήρυξης, το έντυπο της οικονομικής προσφοράς προκύπτει με σαφήνεια το εφαρμοστέο σύστημα υποβολής προσφοράς, γεγονός που αποδεικνύεται και από το ότι όλες οι προσφορές των διαγωνισθέντων υποβλήθηκαν χωρίς επιφύλαξη με συνδυασμό των δύο συστημάτων

Εξάλλου, ως προς τους λόγους που προβάλλει η αιτούσα αφενός μεν ότι αναρμοδίως το Δημοτικό Συμβούλιο εξέδωσε την 6/2008 απόφασή του, ισχυριζόμενη ότι αρμόδια ήταν η Δημαρχιακή Επιτροπή, και αφετέρου ότι κατά τη λήψη της απόφασής του το Δημοτικό Συμβούλιο συνεδρίασε με μη νόμιμη σύνθεση, καθώς σ αυτή συμμετείχε και μέλος της Επιτροπής διαγωνισμού και ότι έτσι δεν πληρούσε τις εγγυήσεις αμεροληψίας, το Τμήμα κρίνει ότι αλυσιτελώς προβάλλονται οι λόγοι αυτού και πρέπει να απορριφθούν, καθόσον, όπως ορθά απεφάνθη και το Κλιμάκιο με την προσβαλλόμενη πράξη του, οι ισχυρισμοί αυτοί της αιτούσας δεν μεταβάλλουν τη διαπιστωθείσα νομιμότητα του αποκλεισμού της από το διαγωνισμό, που συνιστά πράξη δεσμίας αρμοδιότητας, επερχομένη αυτομάτως με τον εντοπισμό νομικών πλημμελειών στα δικαιολογητικά συμμετοχής της.

ΑΜΟΙΒΗ ΓΙΑ ΠΑΡΟΧΗ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:..Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη νομική σκέψη που προηγήθηκε, το Κλιμάκιο κρίνει ότι ο λόγος διαφωνίας του Επιτρόπου, όπως αυτός εκτιμάται καθ’ ερμηνεία, παρίσταται βάσιμος, διότι η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δαπάνη είναι μη νομίμως εκκαθαρισμένη. Και τούτο, καθόσον, εν προκειμένω, δεν υφίσταται έγκυρη έγγραφη σύμβαση παροχής νομικών υπηρεσιών, αφού δεν προηγήθηκε αυτής η έκδοση σχετικής αιτιολογημένης, ως προς το ύψος της δικηγορικής αμοιβής, απόφασης του αποκλειστικώς αρμόδιου οργάνου του Δήμου, που είναι το Δημοτικό Συμβούλιο, ληφθείσας με απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων μελών του. Επισημαίνεται ότι, ενόψει όσων ανωτέρω (στην σκέψη ΙΙ της παρούσας) έγιναν δεκτά, η πρόβλεψη του Κώδικα Δικηγόρων ότι στην περίπτωση που δεν προκύπτει η ύπαρξη έγκυρης έγγραφης συμφωνίας περί αμοιβής για την παροχή δικηγορικών υπηρεσιών, ισχύουν οι οριζόμενες νόμιμες αμοιβές, έχει την έννοια ότι οι τελευταίες ισχύουν όταν η αμοιβή για την παροχή δικηγορικών υπηρεσιών έχει εγκριθεί από το διοικητικό όργανο, αλλά η σχετική απόφαση και η σε εκτέλεση αυτής συμφωνία είναι νομικώς πλημμελής για άλλον λόγο και όχι στην περίπτωση πλήρους έλλειψης διαπραγμάτευσης της αμοιβής με το αρμόδιο όργανο, με την οποία ισοδυναμεί η παράλειψη έγκρισης της αμοιβής από το Δημοτικό Συμβούλιο, οπότε η τυχόν συναφθείσα συμφωνία πάσχει λόγω μη τήρησης της προσήκουσας διοικητικής διαδικασίας. Η παράλειψη έκδοσης της εν λόγω απόφασης από το Δημοτικό Συμβούλιο δεν δύναται να υποκατασταθεί από αντίστοιχη απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής, καθόσον η αρμοδιότητα αυτή απονέμεται από τις οικείες διατάξεις αποκλειστικά στο Δημοτικό Συμβούλιο και δεν καθιερώνεται ως συντρέχουσα με άλλο δημοτικό όργανο. Πέραν αυτού, στην υπό κρίση περίπτωση η έλλειψή της καθίσταται ιδιαίτερα κρίσιμη για τον πρόσθετο λόγο ότι η εξοφλούμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής αμοιβή, η οποία εγκρίθηκε αναρμοδίως από την Οικονομική Επιτροπή και, περαιτέρω, κατέστη οικονομικό αντικείμενο της 27293/19.10.2017 σύμβασης, δεν έχει υπολογιστεί ορθώς, σύμφωνα με το άρθρο 63 παρ. 1 του ν. 4194/2013.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δαπάνη είναι μη νόμιμη και, ως εκ τούτου, αυτό δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Πληρωμή 1ου λογαριασμού του έργου «Εσωτερική οδοποιΐα Τ.Δ. Μαρμάρων».Η δαπάνη είναι κανονική, καθόσον προσκομίσθηκε το πρωτόκολλο προσωρινής παραλαβής του έργου, καθώς και η απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου με την οποία εγκρίθηκε το ως άνω πρωτόκολλο και δεν προκύπτει η τυχόν συντέλεση αυτοδίκαιης προσωρινής παραλαβής σε χρόνο προγενέστερο από αυτόν της σύνταξης του πρωτοκόλλου και της εγκρίσεώς του από το Δημοτικό Συμβούλιο, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 53,54,55 του π.δ/τος 609/1985.

Η διεξαγωγή όλων των σταδίων διαγωνισμού από το άνοιγμα του φακέλου των τυπικών δικαιολογητικών συμμετοχής έως την αξιολόγηση των προσφορών και την εφαρμογή του μαθηματικού τύπου για την ανάδειξη της προσωρινής μειοδότριας προσφοράς, από μία μόνο επιτροπή δεν είναι νόμιμη, αφού και στις περιπτώσεις εφαρμογής του συστήματος δημοπράτησης που περιλαμβάνει μελέτη και κατασκευή, απαιτείται η συγκρότηση 2 επιτροπών (επιτροπής διαγωνισμού και επιτροπής εισήγησης για ανάθεση) με διαφορετική σύνθεση και διακριτές αρμοδιό-τητες για κάθε φάση του διαγωνισμού. Το VI Τμήμα του Έλεγκτικού Συνεδρίου με την 289/2010 Απόφασή του ανακάλεσε την προμνησθείσα Πράξη του Κλιμακίου και έκρινε ότι όταν επιλέγεται ως σύστημα υποβολής προσφορών αυτό που περιλαμβάνει μελέτη- κατασκευή η επιτροπή του διαγωνισμού είναι υπό το καθεστώς του ν.3669/2008 αρμόδια για τη διεξαγωγή όλων των σταδίων του διαγωνισμού.