Έλεγχος νομιμότητας σχεδίων σύμβασης μεταφοράς μαθητών. (..)Επί της περιγραφείσας παρούσας διαδικασίας, το Κλιμάκιο διαπιστώνει τα ακόλουθα: Από τις διατάξεις του άρθρου 72 παρ. 1, 3 και 4 του ν.3852/2010 (βλ. και άρθρο 103 παρ. 2, 4 και 5 του ν.3463/2006) προκύπτει ότι η Οικονομική Επιτροπή είναι το αποκλειστικώς αρμόδιο όργανο για τη συγκρότηση των επιτροπών διαγωνισμού, έχοντας την ευχέρεια να παραπέμπει θέματα της αρμοδιότητάς της, όταν αυτό επιβάλλεται από την ιδιαίτερη σοβαρότητά τους, μόνο στο δημοτικό συμβούλιο. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, η Επιτροπή Διαγωνισμού συγκροτήθηκε με την 26/2011 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου ..., βάσει της από 19.1.2011 εισήγησης του Αντιδημάρχου Οικονομικών Υπηρεσιών του Δήμου .... Σύμφωνα όμως με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, δεν είναι νόμιμη η συγκρότησή της από το Δημοτικό Συμβούλιο. Ούτε, άλλωστε, από κανένα στοιχείο του φακέλου προκύπτει ότι το δημοτικό συμβούλιο με ειδική αιτιολογία και με την απόλυτη πλειοψηφία του συνόλου των μελών του αποφάσισε ότι θα ασκήσει το ίδιο τη σχετική αρμοδιότητα (βλ. άρθρο 72 παρ. 1 και 3 του ν.3852/2010). Με δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η πλημμέλεια αυτή δεν θα μπορούσε από μόνη της να οδηγήσει σε ακυρότητα όλης της διαδικασίας του διαγωνισμού, αφού, ενόψει του κριτηρίου κατακύρωσης που είναι αποκλειστικά η χαμηλότερη τιμή, δεν επηρέασε το αποτέλεσμα του διαγωνισμού και με την έννοια αυτή δεν συνιστά ουσιώδη νομική πλημμέλεια..(..)Δεν διαπιστώθηκαν νομικές πλημμέλειες κατά τον έλεγχο νομιμότητας της επί μέρους φάσης της διαδικασίας, που αφορά στην ανάδειξη αναδόχων για τη μεταφορά μαθητών Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης του Δήμου ... κατά το σχολικό έτος 2011 – 2012.

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΜΑΘΗΤΩΝ: ζητείται η ανάκληση της 286 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη δεύτερη σκέψη της παρούσας, το Τμήμα κρίνει ότι: Α. Η διαδικασία του διαγωνισμού είναι μη νόμιμη, εφόσον δεν διαπιστώθηκε, πριν από τη δημοπράτηση των δρομολογίων, κατά παράβαση του άρθρου 1 παρ. 8 της προαναφερθείσας IB/6071/26.08.1998 Κ.Υ.Α., με αιτιολογημένη απόφαση του Νομάρχη ....., η αντικειμενική αδυναμία μεταφοράς των μαθητών με ιδιόκτητα μεταφορικά μέσα των οικείων δήμων ή με την τακτική συγκοινωνία. Η έλλειψη αυτή συνιστά παράβαση ουσιώδους τύπου, που έχει ταχθεί για τη διενέργεια της υπό κρίση διαδικασίας ανάθεσης, όπως ορθώς το Κλιμάκιο αποφάνθηκε με την προσβαλλόμενη πράξη του. Περαιτέρω, είναι απορριπτέος ο ισχυρισμός της αιτούσας ότι με την 4651/26.8.2010 απόφαση του Νομάρχη ....., η οποία προσκομίσθηκε ενώπιον του Ζ΄ Κλιμακίου σε εκτέλεση της 254/2010 αναβλητικής πράξης αυτού, καλύπτεται η απαίτηση της διάταξης του άρθρου 1 της IB/6071/26.08.1998 Κ.Υ.Α., καθόσον η παράλειψη της έγκαιρης έκδοσης της εν λόγω απόφασης δεν αναπληρώνεται από την μεταγενέστερη έκδοση αυτής, αφού αυτή εκδόθηκε μετά την κατάρτιση της οικείας διακήρυξης, την έγκριση των όρων της και την τήρηση των διατυπώσεων δημοσιότητας..(..)Απορρίπτει την αίτηση ανάκλησης. 

Μεταφορές-μαθητών.1) Κατά παράβαση των όσων έγιναν δεκτά σε προηγούμενη σκέψη της παρούσας δεν εκδόθηκε απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου ….., με την οποία αποφασίζεται η διενέργεια του διαγωνισμού για τη μεταφορά μαθητών. Την έλλειψη της ανωτέρω απόφασης δεν δύναται να αναπληρώσει η 510/2011 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου, με την οποία εγκρίθηκε η διενέργεια του διαγωνισμού και καταρτίσθηκαν οι όροι αυτού, δεδομένου ότι η απόφαση για τη διενέργεια του διαγωνισμού ανήκει στο έχον το τεκμήριο αρμοδιότητας για την άσκηση αυτής όργανο του Δημοτικού Συμβουλίου και, συνεπώς, αναρμοδίως με την προαναφερόμενη απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής εγκρίθηκε η διενέργεια αυτού (βλ. την 52224/52/15.12.2011 εγκύκλιο του Υφυπουργού Εσωτερικών, ΑΔΑ: 45ΨΟΝ-ΚΔ9). 2) Συνιστά ουσιώδη νομική πλημμέλεια της ελεγχόμενης διαγωνιστικής διαδικασίας η δημοσίευση στο συμπλήρωμα της Επίσημης Εφημερίδας της Ευρωπαϊκής Ενώσεως πληροφοριών που είναι ευθέως αντίθετες στις ρυθμίσεις της διακήρυξη, σχετικά με τον διαχωρισμό του αντικειμένου της υπηρεσίας σε περισσότερα τμήματα και, συνακόλουθα, τη δυνατότητα υποβολής προσφοράς για ένα ή περισσότερα δρομολόγια μεταφοράς μαθητών και όχι υποχρεωτικά για το σύνολο αυτών. 3) Μη νομίμως προκηρύχθηκε δημόσιος διαγωνισμός, χωρίς να αποδεικνύεται ότι τηρήθηκε η προπαρασκευαστική διαδικασία του άρθρου 4 της ΚΥΑ και ότι έχουν εξετασθεί και εξαντληθεί όλες οι δυνατότητες που παρέχονται από τις παραγράφους Α και Β του άρθρου 2 της κ.υ.α., ήτοι η πραγματοποίηση της μεταφοράς με την δημόσια αστική συγκοινωνία ακόμη και με προσπάθεια τροποποιήσεως των ήδη υφισταμένων δρομολογίων κατόπιν αιτήσεως στην Περιφέρεια, ή με την σύσταση γραμμών δημοτικής, διαδημοτικής ή υπεραστικής συγκοινωνίας διά της συνάψεως συμβάσεων παραχωρήσεως δημόσιας υπηρεσίας με τους φορείς συγκοινωνιακού έργου (άρθρο 19 του ν. 2963/2001), άλλως με την χρήση ιδίων μεταφορικών μέσων βάσει της παρ. Β του άρθρου 2 της κ.υ.α.. 4) Η προσφυγή στη διαδικασία των διαπραγματεύσεων με την αιτιολογία της κηρύξεως αγόνου του διαγωνισμού είναι μη νόμιμη, δοθέντος ότι στην περίπτωση αυτή η διαδικασία της διαπραγματεύσεως συνέχεται άμεσα με τον προηγηθέντα αυτής διαγωνισμό, με συνέπεια η μη νομιμότητα της υποκείμενης διαγωνιστικής διαδικασίας να καθιστά για τους ανωτέρω λόγους παρακολουθηματικά παράνομη στο σύνολό της και τη συγκεκριμένη διαδικασία. Ούτε δύναται η επίκληση επείγουσας ανάγκης και η επικαλούμενη έλλειψη υπαιτιότητας του Δήμου για την μη (παραδεκτή) κατάθεση προσφορών για τα 138 από τα 157 δρομολόγια να αποτελέσει λόγο αυτοτελώς δικαιολογητικό της προσφυγής στην εν λόγω διαδικασία, καθόσον η κατά τα ανωτέρω πραγματοποίηση πλημμελούς διαγωνιστικής διαδικασίας είναι εξ’ ορισμού ασύμβατη με την έλλειψη ευθύνης της αναθέτουσας αρχής και την πρόκληση του κατεπείγοντος χαρακτήρα της προς κάλυψη ανάγκης και αν είχαν τηρηθεί πλήρως οι επιβαλλόμενες διατυπώσεις νομιμότητας μπορεί να είχαν κατατεθεί παραδεκτές προσφορές και για τα συγκεκριμένα δρομολόγια.

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΜΑΘΗΤΩΝ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Κλιμάκιο κρίνει ότι νομίμως ο Δήμος ... προσέφυγε στην ανάθεση της μεταφοράς των μαθητών με σύναψη δημόσιας σύμβασης υπηρεσιών, επιλέγοντας κατ’ ουσίαν τη μόνη δυνατή λύση αφού δεν υπήρχε δημοτική συγκοινωνία ούτε δυνατότητα μεταφοράς των μαθητών με ίδια μέσα. Και τούτο, διότι το Δ.Σ. με την 288/2012 απόφασή του με ειδική αιτιολογία έστω και μετά τη διενέργεια του επίμαχου διαγωνισμού, που συνίσταται στη μη ύπαρξη των απαιτούμενων για την εξυπηρέτηση της μεταφοράς των μαθητών γραμμών και δρομολογίων δημόσιας ή δημοτικής συγκοινωνίας και αφετέρου στην έλλειψη τόσο ίδιων οχημάτων όσο και του απαραίτητου προσωπικού του Δήμου, δικαιολογεί την προσφυγή στην σύναψη δημόσιας σύμβασης υπηρεσιών. Περαιτέρω, από το Παράρτημα Γ΄ της οικείας διακήρυξης του διενεργηθέντος διαγωνισμού, όπου παρατίθεται πίνακας με την κατάστρωση των εκτελούμενων δρομολογίων, τον ακριβή προσδιορισμό των μεταφερόμενων μαθητών ανά δρομολόγιο και τον προσδιορισμό της προϋπολογιζόμενης δαπάνης ανά δρομολόγιο, προκύπτει ότι προηγήθηκε η σύνταξη σχετικής μελέτης, με την τήρηση της προπαρασκευαστικής διαδικασίας που απαιτεί το άρθρο 4 της εφαρμοστέας Κ.Υ.Α. Ωστόσο, μη νομίμως αποκλείστηκε από το διαγωνισμό η εταιρεία ΚΤΕΛ …., με την αιτιολογία ότι δεν είχε υποβάλει αίτηση για λήψη των τευχών δημοπράτησης και του εντύπου οικονομικής προσφοράς από την αρμόδια υπηρεσία του δήμου μέχρι τις 28.11.2012, δεδομένου ότι η παραλαβή των τευχών του διαγωνισμού, μετά από αίτηση προς το φορέα διενέργειας αυτού, δεν τίθεται στην οικεία διακήρυξη επί ποινή απαραδέκτου της προσφοράς, αντιθέτως δε από την ίδια τη διακήρυξη (άρθρο 9) προβλέπεται η διάθεση όλων των τευχών του διαγωνισμού και σε ηλεκτρονική μορφή, με την ανάρτησή τους στην επίσημη ιστοσελίδα του Δήμου ..., παρέχοντας, με αυτό τον τρόπο, τη δυνατότητα σε κάθε ενδιαφερόμενο να λάβει γνώση αυτών και να τα αποκτήσει σε έντυπη μορφή. Πλην όμως, λαμβάνοντας υπόψη ότι η πλημμέλεια αυτή είχε λάβει χώρα και κατά το διαγωνισμό για τη μεταφορά των μαθητών του Δήμου ... που διεξήχθη το προηγούμενο έτος (2012) και αυτή δεν αναδείχθηκε από την αρμόδια Υπηρεσία Επιτρόπου κατά τον έλεγχο της διαδικασίας του διαγωνισμού εκείνου, το Κλιμάκιο κρίνει ότι τα αρμόδια όργανα του Δήμου διενήργησαν συγγνωστώς, χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των οικείων διατάξεων.

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΜΑΘΗΤΩΝ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Κλιμάκιο άγεται στην κρίση ότι η υπέρβαση του συμφωνηθέντος ανταλλάγματος της απευθείας ανάθεσης των δρομολογίων, που αναφέρονται αναλυτικά στις προαναφερόμενες αποφάσεις της Νομαρχιακής Επιτροπής, κατά ποσοστό 31,70% της αρχικώς προϋπολογισθείσας δαπάνης είναι ειδικώς και επαρκώς αιτιολογημένη, στηρίζεται δε σε στοιχεία που ανταποκρίνονται στα στοιχεία του φακέλου της συνολικής διαγωνιστικής διαδικασίας και, ως εκ τούτου, δεν συνιστά ουσιώδη τροποποίηση των όρων της διακήρυξης (αρχικού και επαναληπτικού διαγωνισμού).Κατ΄ ακολουθία των ανωτέρω, το Κλιμάκιο αποφαίνεται ότι είναι νόμιμη η παραπάνω προσφυγή στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης, κατόπιν διαπραγματεύσεων και δεν συντρέχει νόμιμος λόγος που να κωλύει την υπογραφή των υποβληθέντων για έλεγχο νομιμότητας σχεδίων συμβάσεων υπό την προϋπόθεση, όμως, ότι θα απαλειφθεί η παρεχόμενη δυνατότητα παράτασης για ένα δίμηνο της ημερομηνίας λήξης των συμβάσεων με απόφαση του Νομάρχη, καθόσον πέραν της αοριστίας της ως προς την προϋπολογιζόμενη δαπάνη, μη νομίμως περιλαμβάνεται στα σχέδια συμβάσεων, προεχόντως διότι, όπως προκύπτει από τα υποβληθέντα στοιχεία του φακέλου, δεν έχει περιβληθεί των απαιτούμενων διατυπώσεων δημοσιότητας, αφού δεν περιελήφθη στο περιεχόμενο της περίληψης της διακήρυξης που απεστάλη προς δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (βλ. Πράξη Ζ΄ Κλιμακίου 270/2008, 6/2009 κλπ), ούτε των περιλήψεων που δημοσιεύθηκαν στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και στον ελληνικό τύπο.

Αριθμ. Εγκυκλίου: 25 ΘΕΜΑ: Διευκρινίσεις επί της μεταφοράς μαθητών σύμφωνα με την Κ.Υ.Α. αρ.24001/11- 6-2013 (ΦΕΚ 1449 Β΄).

Διευκρινίσεις περί της μεταφοράς μαθητών δημόσιων σχολείων από τις Περιφέρειες κατά τα οριζόμενα της υπ’ αριθμ. 24001 (Β’ 1449) κ.υ.α.(ΑΔΑ:6Χ301-9Ξ1) 

Μεταφορές μαθητών.H δαπάνη του κόστους μεταφοράς των μαθητών δεν μπορεί να υπερβαίνει, τη μέγιστη αποζημίωση που καθορίζεται σύμφωνα με τους οριζόμενους στην παρ. 9 του άρθρου 1 της αριθμ.6071/1998 ΚΥΑ τύπους, ανεξάρτητα εάν το έργο της μεταφοράς των μαθητών εκτελείται είτε κατόπιν ενέργειας σχετικού διαγωνισμού, είτε με απευθείας ανάθεση στην περίπτωση που ο διαγωνισμός απέβη άγονος, δεδομένου ότι η διάταξη της παρ.9 του άρθρου 1 της υπουργικής απόφασης δεν κάνει καμία σχετική διάκριση.

ΔΕΝ ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.6/5/2008.

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΜΑΘΗΤΩΝ (...)Από το συνδυασμό των προεκτεθεισών διατάξεων συνάγεται ότι η μεταφορά των μαθητών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης από και προς τα σχολεία τους οργανώνεται από το νομοθέτη με σκοπό αφενός τη διασφάλιση της δωρεάν και ασφαλούς πρόσβασής τους σ’ αυτά για την ομαλή διεξαγωγή της εκπαιδευτικής διαδικασίας και αφετέρου την τήρηση της αρχής της οικονομικότητας, ως ειδικότερης έκφανσης της αρχής της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης, μέσω της υιοθέτησης διαφόρων τρόπων μεταφοράς τους κλιμακωτά, αναλόγως της οικονομικής επιβάρυνσης των επιφορτισμένων με το σχετικό έργο φορέων, ήτοι των οικείων Περιφερειών.	Τούτο υπαγορεύεται και από την αρχή της οικονομικότητας, ως μερικότερης εκδήλωσης του δημοσίου συμφέροντος που διέπει τη δράση και λειτουργία των υπηρεσιών, πλην άλλων, και των Περιφερειών, η οποία επιβάλλει την εκπλήρωση των εκ του νόμου ανατιθέμενων αρμοδιοτήτων με την κατά το δυνατόν ελάχιστη επιβάρυνση του προϋπολογισμού τους [βλ. άρθρο 33 του ν. 4270/2014 «Αρχές δημοσιονομικής διαχείρισης και εποπτείας (ενσωμάτωση της Οδηγίας 2011/85/ΕΕ) - δημόσιο λογιστικό και άλλες διατάξεις», Α΄ 143]. Ειδικά δε για την σύναψη δημόσιας σύμβασης υπηρεσιών μεταφοράς (περ.Γ), ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται τόσο στο χαμηλότερο δυνατό κόστος των ανατιθέμενων υπηρεσιών, όσο και στη διασφάλιση συνθηκών ασφαλούς μεταφοράς των δικαιούμενων μαθητών, λαμβάνοντας υπόψη την εξυπηρέτηση των τοπικών αναγκών και της δυνατότητας εξυπηρέτησης αυτών. Στο πλαίσιο αυτό, κατά την κατάστρωση των δρομολογίων για την εξυπηρέτηση των προς μεταφορά μαθητών η αναθέτουσα αρχή οφείλει να ενεργεί με γνώμονα τη συμπίεση του κόστους, συναφώς την εξάντληση εναλλακτικών συγχώνευσης των αναγκαίων διαδρομών, η δε προϋπολογιζόμενη δαπάνη αυτών ανά δρομολόγιο μεταφοράς μαθητών προσδιορίζεται αποκλειστικά επί τη βάσει των μαθηματικών τύπων που περιλαμβάνονται στο Παράρτημα της σχετικής Κ.Υ.Α., αναλόγως του τύπου του οχήματος που ενδείκνυται κατά περίπτωση βάσει του αριθμού των μεταφερόμενων μαθητών -λεωφορείο, μικρό λεωφορείο, όχημα δημόσιας χρήσης (ΕλΣυν Τμ. Μειζ. Συνθ. 6207/2015, VI 176/2015). 

Γνωστοποίηση διατάξεων για την έγκαιρη έναρξη της μεταφοράς των μαθητών και τις διαδικασίες σύναψης δημοσίων συμβάσεων μεταφοράς μαθητών.