ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΜΑΘΗΤΩΝ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι η απευθείας ανάθεση, κατόπιν διαπραγμάτευσης, του μεταφορικού έργου για τα επίδικα δρομολόγια, έναντι συμφωνηθέντος ανταλλάγματος που υπερβαίνει σε ποσοστό 71,99% την αντίστοιχη προϋπολογισθείσα δαπάνη, η οποία εγκρίθηκε από την αναθέτουσα αρχή χωρίς ειδική προς τούτο αιτιολογία, συνιστά ανεπίτρεπτη ουσιώδη τροποποίηση των όρων της αρχικής διακήρυξης, καθισταμένης ούτως πλημμελούς της οικείας διαδικασίας, όπως ορθώς έκρινε το Κλιμάκιο με την προσβαλλόμενη Πράξη του. Ωστόσο, η εν λόγω σύμβαση, η οποία καταρτίσθηκε, βάσει των ανωτέρω, με την ανακοίνωση της σχετικής περί απευθείας ανάθεσης απόφασης της αρμόδιας Νομαρχιακής Επιτροπής στους επιλεγέντες αναδόχους, εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του προμνησθέντος άρθρου 43 του ν. 3731/2008, ως εκ τούτου, καλύπτεται, σε κάθε περίπτωση, από τις νομιμοποιητικές διατάξεις του. Συνεπώς, η υπό κρίση αίτηση ανάκλησης πρέπει να γίνει δεκτή, να ανακληθεί η προσβαλλόμενη με αυτήν 314/2008 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου και, δεδομένου ότι δεν συντρέχει άλλος νόμιμος λόγος κωλύων την υπογραφή, να υπογραφούν οι οικείες συμβάσεις...Ανακαλεί την 314/2008 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου,

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΜΑΘΗΤΩΝ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Κλιμάκιο άγεται στην κρίση ότι η υπέρβαση του συμφωνηθέντος ανταλλάγματος της απευθείας ανάθεσης των δρομολογίων, που αναφέρονται αναλυτικά στις προαναφερόμενες αποφάσεις της Νομαρχιακής Επιτροπής, κατά ποσοστό 31,70% της αρχικώς προϋπολογισθείσας δαπάνης είναι ειδικώς και επαρκώς αιτιολογημένη, στηρίζεται δε σε στοιχεία που ανταποκρίνονται στα στοιχεία του φακέλου της συνολικής διαγωνιστικής διαδικασίας και, ως εκ τούτου, δεν συνιστά ουσιώδη τροποποίηση των όρων της διακήρυξης (αρχικού και επαναληπτικού διαγωνισμού).Κατ΄ ακολουθία των ανωτέρω, το Κλιμάκιο αποφαίνεται ότι είναι νόμιμη η παραπάνω προσφυγή στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης, κατόπιν διαπραγματεύσεων και δεν συντρέχει νόμιμος λόγος που να κωλύει την υπογραφή των υποβληθέντων για έλεγχο νομιμότητας σχεδίων συμβάσεων υπό την προϋπόθεση, όμως, ότι θα απαλειφθεί η παρεχόμενη δυνατότητα παράτασης για ένα δίμηνο της ημερομηνίας λήξης των συμβάσεων με απόφαση του Νομάρχη, καθόσον πέραν της αοριστίας της ως προς την προϋπολογιζόμενη δαπάνη, μη νομίμως περιλαμβάνεται στα σχέδια συμβάσεων, προεχόντως διότι, όπως προκύπτει από τα υποβληθέντα στοιχεία του φακέλου, δεν έχει περιβληθεί των απαιτούμενων διατυπώσεων δημοσιότητας, αφού δεν περιελήφθη στο περιεχόμενο της περίληψης της διακήρυξης που απεστάλη προς δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (βλ. Πράξη Ζ΄ Κλιμακίου 270/2008, 6/2009 κλπ), ούτε των περιλήψεων που δημοσιεύθηκαν στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και στον ελληνικό τύπο.

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΜΑΘΗΤΩΝ:Εξαιτίας δε των προαναφερόμενων πλημμελειών το Κλιμάκιο έκρινε ότι κωλύεται η υπογραφή της σύμβασης, μεταξύ της αιτούσας και της ανακηρυχθείσας αναδόχου εταιρείας «……...», που αφορά τη μεταφορά μαθητών Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Νομού ......, κατά το διδακτικό έτος 2008-2009. Η σύμβαση, όμως, αυτή (στη διαδικασία ανάδειξης αναδόχου για την εκτέλεση της οποίας εντοπίστηκαν από το Ζ΄ Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου οι προαναφερόμενες ουσιώδεις πλημμέλειες) που σε κάθε περίπτωση έχει ήδη καταρτιστεί με την από 15-9-2008 ανακοίνωση της κατακυρωτικής απόφασης από την αναθέτουσα αρχή στην ως άνω ανάδοχο εταιρεία, καλύπτεται από τις νομιμοποιητικές διατάξεις του άρθρου 43 του ν.3731/2008. Συνεπώς, πρέπει η υπό κρίση αίτηση να γίνει δεκτή, να ανακληθεί η 277/2008 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, κατά τα προεκτεθέντα, και να υπογραφεί η ελεγχόμενη σύμβαση.

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΜΑΘΗΤΩΝ:Με δεδομένα τα πραγματικά αυτά περιστατικά, το Τμήμα κρίνει ότι α) εσφαλμένα το Ζ΄ Κλιμάκιο με την προσβαλλόμενη Πράξη του αποφάνθηκε ότι ο όρος της αρχικής διακήρυξης (άρθρο 2 σελ. 7), σύμφωνα με τον οποίο «Σε περίπτωση υποβολής συμμετοχής ΔΧ μεταφορικών μέσων, οι αιτήσεις για ΙΧ θα απορρίπτονται…», δεν είναι νόμιμος και πρέπει να απαλειφθεί, δεδομένου ότι ο όρος αυτός, στη συνέχειά του, παραπέμπει ρητά στην ΙΒ/6071/26.8.1998 Κ.Υ.Α., στο άρθρο 1 παρ. 4 παρ. α΄ της οποίας προβλέπεται ότι η Ν.Α. αναθέτει τη μεταφορά των μαθητών σε κάθε κατάλληλο μεταφορικό μέσο δημόσιας χρήσης και αν δεν υπάρχει σε ιδιωτικής χρήσης, από τη συστηματική δε ερμηνεία των διατάξεων της ΚΥΑ αυτής, σύμφωνα και με όσα εκτέθηκαν στη σκέψη ΙΙΙ, συνάγεται ότι οι αναθέτουσες αρχές δεν προκρίνουν άνευ άλλου τινός τη μίσθωση μεταφορικού μέσου δημόσιας χρήσης, αλλά κατάλληλου και ασφαλούς...(...)β) σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στις σκέψεις ΙV, V και VI, ανεξαρτήτως του αν, ι) ενόψει των οριζομένων στο άρθρο 25 περ. 1α του π.δ.60/2007, η ανάθεση της επίμαχης μεταφοράς μαθητών στην εταιρία «……….» αντί ποσού 2.050.000 ευρώ, έναντι του αρχικά προϋπολογισθέντος ποσού των 1.647.734,40 ευρώ (υπέρβαση σε ποσοστό 24,4%), συνιστά ή όχι ουσιώδη τροποποίηση των όρων της αρχικής διακήρυξης και ιι) ο προβλεπόμενος στο άρθρο 2 του σχεδίου σύμβασης όρος περί παράτασης της σύμβασης μεταφοράς των μαθητών και για το νέο σχολικό έτος 2009-2010 και πάντως όχι πέραν της 31ης.12.2009, με τη σύμφωνη όμως γνώμη της αντισυμβαλλόμενης εταιρίας «……….», είναι ή δεν είναι νόμιμος προεχόντως λόγω της μη δημοσίευσής του στην Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, η καταρτισθείσα, σε κάθε περίπτωση με την από 12.9.2008 ανακοίνωση της ανάθεσης του έργου από την αναθέτουσα αρχή στην ως άνω ανάδοχο εταιρία, σύμβαση καλύπτεται από τις νομιμοποιητικές διατάξεις του άρθρου 43 του ν.3731/2008. Συνεπώς, πρέπει η υπό κρίση αίτηση να γίνει δεκτή, να ανακληθεί η 289/2008 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, κατά τα προεκτεθέντα, και να υπογραφεί η ελεγχόμενη σύμβαση.

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΜΑΘΗΤΩΝ:Στην προκειμένη περίπτωση, από τα στοιχεία του φακέλου, που υποβλήθηκαν, προκύπτουν τα ακόλουθα: Με την 624/7-8-2008 διακήρυξη της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης ..........., προκηρύχθηκε ανοικτός δημόσιος μειοδοτικός διαγωνισμός, με σφραγισμένες προσφορές και κριτήριο κατακύρωσης τη χαμηλότερη τιμή, για τη μεταφορά των μαθητών Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης του Νομού .........Περίληψη της διακήρυξης, έχουσα το νόμιμο περιεχόμενο, απεστάλη προς δημοσίευση στην Υπηρεσία Επισήμων Εκδόσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις 11-8-2008 και δημοσιεύθηκε στο τεύχος Διακηρύξεων Δημοσίων Συμβάσεων της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως στις 29-8-2008 (ΦΕΚ 481/29-8-2008), καθώς και στις εφημερίδες …………….. στις 22-8-2008 και «….» στις 28-8-2008. Κατά την ημερομηνία (24-10-2008) του διαγωνισμού, η Επιτροπή του Διαγωνισμού που συγκροτήθηκε με την 3/16-1-2008 απόφαση της Νομαρχιακής Επιτροπής Έργων – Μελετών και Προμηθειών της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης ..........., μετά τη διενέργεια ελέγχου των προσφορών των συμμετεχόντων στο διαγωνισμό γνωμοδότησε: να κατακυρωθούν τα περιγραφόμενα δρομολόγια του Παραρτήματος Α΄ (47 συνολικά) στην εταιρεία «……...», με συνολική ημερήσια αποζημίωση 5.458,41 ευρώ, και του Παραρτήματος Β΄ (157 συνολικά) στους αναφερόμενους σ’ αυτό αναδόχους (61 συνολικά) με την αντίστοιχη, ανά δρομολόγιο, προσφερόμενη τιμή ημερήσιας αποζημίωσης, ... Ακολούθως η ανωτέρω Νομαρχιακή Επιτροπή της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης ..........., με την 253/18-11-2008 απόφασή της, αφού δέχθηκε την εισήγηση της ως άνω Επιτροπής του Διαγωνισμού κατακύρωσε το αποτέλεσμα του διαγωνισμού και ανέθεσε τη μεταφορά των μαθητών Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης του Νομού ..........., σύμφωνα με τα ανωτέρω...Με δεδομένα αυτά και λαμβανομένου υπόψη ότι κατά της ελεγχόμενης διαδικασίας του διαγωνισμού και του αποτελέσματός της, δεν έχουν ασκηθεί ενστάσεις ή άλλα ένδικα μέσα ...,το Κλιμάκιο αποφαίνεται ότι δεν συντρέχει νόμιμος λόγος που να κωλύει την υπογραφή των υποβληθέντων προς έλεγχο (62 συνολικά) σχεδίων συμβάσεων.

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις δεύτερη, τρίτη και τέταρτη σκέψη της παρούσας, εφόσον η συνολική αξία της προμήθειας καυσίμων για τις ανάγκες του Πλοηγικού Σταθμού …υπερέβαινε κατά πολύ, σε ετήσια βάση, το όριο των 60.000,00 ευρώ, μη νομίμως ο Πλοηγικός Σταθμός … προσέφυγε στην εξαιρετική διαδικασία του πρόχειρου διαγωνισμού για την ανάθεση των επίμαχων προμηθειών. Αντιθέτως, ως εκ της εκτιμώμενης συνολικής ετήσιας προϋπολογιζόμενης δαπάνης των σχετικών προμηθειών, η οποία υπερέβαινε και το ποσό των 130.000,00 ευρώ (μη συμπεριλαμβανόμενου ΦΠΑ) ανερχόμενης σε 600.000,00 ευρώ .., οι αρμόδιες έως το χρονικό σημείο μεταβίβασης της αρμοδιότητας για τη διενέργεια των προμηθειών στον Πλοηγικό Σταθμό .. υπηρεσίες όφειλαν να έχουν προβεί στη διενέργεια ενός ενιαίου διαγωνισμού για την κάλυψη των ετήσιων αναγκών κατόπιν τήρησης των διατυπώσεων του π.δ/τος 60/2007, αντί της ανά μήνα ανάθεσης με πρόχειρους διαγωνισμούς μετά από κατάτμηση αυτών. (...)το Κλιμάκιο κρίνει ότι τα όργανα του Πλοηγικού Σταθμού … προέβησαν στην ανάθεση των επίμαχων προμηθειών με πρόχειρο διαγωνισμό χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των διατάξεων περί ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων, αλλά συγγνωστώς υπέλαβαν ότι μπορούσαν να ενεργήσουν, όπως ενήργησαν, υπό τις ως άνω περιγραφόμενες πιεστικές συνθήκες ενόψει της ανάθεσης σε αυτά της σχετικής αρμοδιότητας μόλις στις 2.7.2015 και της ταυτόχρονης διενέργειας ανοιχτού διαγωνισμού για την ετήσια προμήθεια καυσίμων από την Κεντρική Υπηρεσία του Υπουργείου..(συγγνωστή πλάνη)

Προμήθεια μελανοταινιών εκτυπωτών...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Τμήμα κρίνει ότι τα ως άνω προμηθευθέντα υλικά, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας και τις συναλλακτικές αντιλήψεις, θεωρούνται όμοια ή ομοειδή αγαθά, τα οποία εντάσσονται στην ευρύτερη κατηγορία των αγαθών (κατηγορία γένους) αναλώσιμα και ανταλλακτικά εκτυπωτικών/φωτοτυπικών μηχανημάτων και ηλεκτρονικών υπολογιστών. Κατά συνέπεια, μη νομίμως επιμερίσθηκε ο Κ.Α.Ε. 10.6613 σε μερικότερους υποκωδικούς, ήτοι σε χωριστές πιστώσεις που ανατέθηκαν απευθείας, με βάση το ύψος της δαπάνης που προέκυψε από την εν λόγω κατάτμηση, αντί της διενέργειας δημόσιου διαγωνισμού, καθόσον η συνολική τους ετήσια δαπάνη, όπως προκύπτει από το άθροισμα των ποσών των ως άνω επιμέρους συμβάσεων ανάθεσης των κρίσιμων προμηθειών (9.000,00 + 2.500,00 + 876,32 + 5.000,00 = 17.376,32 ευρώ), υπερβαίνει το όριο των 15.000 ευρώ, μέχρι το οποίο είναι κατά νόμο επιτρεπτή η απευθείας ανάθεσή τους. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η εντελλόμενη με το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα δαπάνη δεν είναι νόμιμη και αυτό δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Προμήθεια φωτοαντιγραφικού και μηχανογραφικού–χημικού χαρτιού...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Τμήμα κρίνει ότι τα ως άνω προμηθευθέντα υλικά, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας και τις συναλλακτικές αντιλήψεις, θεωρούνται όμοια ή ομοειδή αγαθά, τα οποία εντάσσονται στην ευρύτερη κατηγορία των αγαθών (κατηγορία γένους) αναλώσιμα (χαρτική ύλη) εκτυπωτικών/φωτοτυπικών μηχανημάτων και ηλεκτρονικών υπολογιστών και αφορούν, στο σύνολό τους, στις ανάγκες μηχανοργάνωσης των ως άνω υπηρεσιών. Κατά συνέπεια, μη νομίμως επιμερίσθηκαν σε διαφορετικούς υποκωδικούς, ήτοι σε χωριστές πιστώσεις που ανατέθηκαν απευθείας, με βάση το ύψος της δαπάνης που προέκυψε από την εν λόγω κατάτμηση, αντί της διενέργειας δημόσιου διαγωνισμού, καθόσον η συνολική τους ετήσια δαπάνη, όπως προκύπτει από το άθροισμα των ποσών των ως άνω επιμέρους συμβάσεων ανάθεσης των κρίσιμων προμηθειών (11.991,20 + 14.990,49 + 2.992,42 = 29.974,11 ευρώ), υπερβαίνει το όριο των 15.000 ευρώ, μέχρι το οποίο είναι κατά νόμο επιτρεπτή η απευθείας ανάθεσή τους. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, οι εντελλόμενες με τα υπό κρίση χρηματικά εντάλματα δαπάνες δεν είναι νόμιμες και αυτά δεν πρέπει να θεωρηθούν.

Έλεγχος νομιμότητας σχεδίων σύμβασης μεταφοράς μαθητών. (..)Επί της περιγραφείσας παρούσας διαδικασίας, το Κλιμάκιο διαπιστώνει τα ακόλουθα: Από τις διατάξεις του άρθρου 72 παρ. 1, 3 και 4 του ν.3852/2010 (βλ. και άρθρο 103 παρ. 2, 4 και 5 του ν.3463/2006) προκύπτει ότι η Οικονομική Επιτροπή είναι το αποκλειστικώς αρμόδιο όργανο για τη συγκρότηση των επιτροπών διαγωνισμού, έχοντας την ευχέρεια να παραπέμπει θέματα της αρμοδιότητάς της, όταν αυτό επιβάλλεται από την ιδιαίτερη σοβαρότητά τους, μόνο στο δημοτικό συμβούλιο. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, η Επιτροπή Διαγωνισμού συγκροτήθηκε με την 26/2011 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου ..., βάσει της από 19.1.2011 εισήγησης του Αντιδημάρχου Οικονομικών Υπηρεσιών του Δήμου .... Σύμφωνα όμως με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, δεν είναι νόμιμη η συγκρότησή της από το Δημοτικό Συμβούλιο. Ούτε, άλλωστε, από κανένα στοιχείο του φακέλου προκύπτει ότι το δημοτικό συμβούλιο με ειδική αιτιολογία και με την απόλυτη πλειοψηφία του συνόλου των μελών του αποφάσισε ότι θα ασκήσει το ίδιο τη σχετική αρμοδιότητα (βλ. άρθρο 72 παρ. 1 και 3 του ν.3852/2010). Με δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η πλημμέλεια αυτή δεν θα μπορούσε από μόνη της να οδηγήσει σε ακυρότητα όλης της διαδικασίας του διαγωνισμού, αφού, ενόψει του κριτηρίου κατακύρωσης που είναι αποκλειστικά η χαμηλότερη τιμή, δεν επηρέασε το αποτέλεσμα του διαγωνισμού και με την έννοια αυτή δεν συνιστά ουσιώδη νομική πλημμέλεια..(..)Δεν διαπιστώθηκαν νομικές πλημμέλειες κατά τον έλεγχο νομιμότητας της επί μέρους φάσης της διαδικασίας, που αφορά στην ανάδειξη αναδόχων για τη μεταφορά μαθητών Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης του Δήμου ... κατά το σχολικό έτος 2011 – 2012.

Μεταφορές μαθητών.H δαπάνη του κόστους μεταφοράς των μαθητών δεν μπορεί να υπερβαίνει, τη μέγιστη αποζημίωση που καθορίζεται σύμφωνα με τους οριζόμενους στην παρ. 9 του άρθρου 1 της αριθμ.6071/1998 ΚΥΑ τύπους, ανεξάρτητα εάν το έργο της μεταφοράς των μαθητών εκτελείται είτε κατόπιν ενέργειας σχετικού διαγωνισμού, είτε με απευθείας ανάθεση στην περίπτωση που ο διαγωνισμός απέβη άγονος, δεδομένου ότι η διάταξη της παρ.9 του άρθρου 1 της υπουργικής απόφασης δεν κάνει καμία σχετική διάκριση.

ΔΕΝ ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.6/5/2008.