ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΜΑΘΗΤΩΝ:Εξαιτίας δε των προαναφερόμενων πλημμελειών το Κλιμάκιο έκρινε ότι κωλύεται η υπογραφή της σύμβασης, μεταξύ της αιτούσας και της ανακηρυχθείσας αναδόχου εταιρείας «……...», που αφορά τη μεταφορά μαθητών Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Νομού ......, κατά το διδακτικό έτος 2008-2009. Η σύμβαση, όμως, αυτή (στη διαδικασία ανάδειξης αναδόχου για την εκτέλεση της οποίας εντοπίστηκαν από το Ζ΄ Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου οι προαναφερόμενες ουσιώδεις πλημμέλειες) που σε κάθε περίπτωση έχει ήδη καταρτιστεί με την από 15-9-2008 ανακοίνωση της κατακυρωτικής απόφασης από την αναθέτουσα αρχή στην ως άνω ανάδοχο εταιρεία, καλύπτεται από τις νομιμοποιητικές διατάξεις του άρθρου 43 του ν.3731/2008. Συνεπώς, πρέπει η υπό κρίση αίτηση να γίνει δεκτή, να ανακληθεί η 277/2008 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, κατά τα προεκτεθέντα, και να υπογραφεί η ελεγχόμενη σύμβαση.

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΜΑΘΗΤΩΝ:Με δεδομένα τα πραγματικά αυτά περιστατικά και σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στη σκέψη ΙΙΙ, το Τμήμα κρίνει ότι ορθά το Ζ΄ Κλιμάκιο με την προσβαλλόμενη Πράξη του αποφάνθηκε ότι, αφού η 6η Νομαρχιακή Επιτροπή άσκησε εν τοις πράγμασι χρέη επιτροπής διαγωνισμού παρά το γεγονός ότι προέβη στην έκδοση πράξης συγκρότησης επιτροπής για τη διενέργεια του διαγωνισμού και αξιολόγησης των προσφορών, παρακάμπτοντας κατ’ ουσίαν το γνωμοδοτικό στάδιο του διαγωνισμού, που αποτελεί ουσιώδη τύπο της διαδικασίας αυτού, υφίσταται ουσιώδης νομική πλημμέλεια της ελεγχόμενης διαγωνιστικής διαδικασίας και συνεπώς, κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης.(..)Συνεπώς, πρέπει η υπό κρίση αίτηση να γίνει δεκτή και να ανακληθεί η 327/2008 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, κατά τα προεκτεθέντα, μη υπάρχοντος δε άλλου λόγου που να κωλύει την υπογραφή της ελεγχόμενης σύμβασης, πρέπει αυτή να υπογραφεί.

Ομαδική ασφάλιση προσωπικού...Η εταιρία  …. διενήργησε ανοικτό διαγωνισμό για την ανάδειξη αναδόχου που θα αναλάβει την ομαδική ασφάλιση του εν γένει προσωπικού της. Στον υπόψη διαγωνισμό μειοδότησε η εταιρία «….», στην οποία κατακυρώθηκε το αποτέλεσμα του διαγωνισμού. Το σχετικό σχέδιο σύμβασης υποβλήθηκε από την εταιρία … στο ελεγκτικό Συνέδριο για έλεγχο νομιμότητας, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 19 παρ. 7 του π.δ/τος 774/1980. Περαιτέρω, προκύπτει ότι με το ν. 43/1975 προβλέφθηκε η, κατόπιν συμβάσεως μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και της  …, σύσταση ανωνύμου εταιρίας  με την επωνυμία «…», οι μετοχές της οποίας κατανεμήθηκαν μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και της …, με δυνατότητα  μεταβίβασής τους, υπό τον όρο ότι το δημόσιο θα κατέχει πάντα το 51% αυτών.  Με το ν. 696/1977, η ως άνω εταιρία «...» εταιρία μετονομάστηκε σε «...». Εξάλλου, σύμφωνα με το άρθρο 1 παρ. 1 του ν. 43/1975 και το καταστατικό της εταιρίας, όπως έχει τροποποιηθεί και  ισχύει, σκοπός της, είναι «η ίδρυση και λειτουργία στην Ελλάδα εκσυγχρονισμένης βιομηχανίας αεροπορικού υλικού για την κάλυψη των αναγκών των ενόπλων δυνάμεων και λοιπών Δημοσίων Υπηρεσιών, ως και για την παροχή υπηρεσιών σε τρίτους στον τομέα της συντήρησης, επισκευής και κατασκευής αεροσκαφών και γενικά αεροδιαστημικού υλικού…..». Από τις παραπάνω διατάξεις προκύπτει, ότι η εταιρία ...., έχει βιομηχανικό  και εμπορικό χαρακτήρα  και ως εκ τούτου  δεν εντάσσεται σ’ εκείνους τους οργανισμούς δημοσίου δικαίου, των οποίων οι συμβάσεις ελέγχονται,  πριν από τη σύναψή τους, από το Ελεγκτικό Συνέδριο, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 19 παρ. 7  του π.δ. 774/1980, όπως αυτή ίσχυε κατά την υποβολή του σχεδίου σύμβασης για έλεγχο νομιμότητας....πρέπει να ανακληθεί η 2/2005 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου 

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΜΑΘΗΤΩΝ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι η απευθείας ανάθεση, κατόπιν διαπραγμάτευσης, του μεταφορικού έργου για τα επίδικα δρομολόγια, έναντι συμφωνηθέντος ανταλλάγματος που υπερβαίνει σε ποσοστό 71,99% την αντίστοιχη προϋπολογισθείσα δαπάνη, η οποία εγκρίθηκε από την αναθέτουσα αρχή χωρίς ειδική προς τούτο αιτιολογία, συνιστά ανεπίτρεπτη ουσιώδη τροποποίηση των όρων της αρχικής διακήρυξης, καθισταμένης ούτως πλημμελούς της οικείας διαδικασίας, όπως ορθώς έκρινε το Κλιμάκιο με την προσβαλλόμενη Πράξη του. Ωστόσο, η εν λόγω σύμβαση, η οποία καταρτίσθηκε, βάσει των ανωτέρω, με την ανακοίνωση της σχετικής περί απευθείας ανάθεσης απόφασης της αρμόδιας Νομαρχιακής Επιτροπής στους επιλεγέντες αναδόχους, εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του προμνησθέντος άρθρου 43 του ν. 3731/2008, ως εκ τούτου, καλύπτεται, σε κάθε περίπτωση, από τις νομιμοποιητικές διατάξεις του. Συνεπώς, η υπό κρίση αίτηση ανάκλησης πρέπει να γίνει δεκτή, να ανακληθεί η προσβαλλόμενη με αυτήν 314/2008 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου και, δεδομένου ότι δεν συντρέχει άλλος νόμιμος λόγος κωλύων την υπογραφή, να υπογραφούν οι οικείες συμβάσεις...Ανακαλεί την 314/2008 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου,

Ομαδική ασφάλιση προσωπικού..ζητείται να ανακληθεί η 2/2005 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Στον υπόψη διαγωνισμό μειοδότησε η εταιρία «....», στην οποία κατακυρώθηκε το αποτέλεσμα του διαγωνισμού. Το σχετικό σχέδιο σύμβασης υποβλήθηκε από την εταιρία ... στο ελεγκτικό Συνέδριο για έλεγχο νομιμότητας, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 19 παρ. 7 του π.δ/τος 774/1980. Περαιτέρω, προκύπτει ότι με το ν. 43/1975 προβλέφθηκε η, κατόπιν συμβάσεως μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και της  Ελληνικής Τράπεζας ..., σύσταση ανωνύμου εταιρίας  με την επωνυμία «Εθνική Βιομηχανία Αεροπορικού Υλικού», οι μετοχές της οποίας κατανεμήθηκαν μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και της ..., με δυνατότητα  μεταβίβασής τους, υπό τον όρο ότι το δημόσιο θα κατέχει πάντα το 51% αυτών.  Με το ν. 696/1977, η ως άνω εταιρία «...» εταιρία μετονομάστηκε σε «....». Εξάλλου, σύμφωνα με το άρθρο 1 παρ. 1 του ν. 43/1975 και το καταστατικό της εταιρίας, όπως έχει τροποποιηθεί και  ισχύει, σκοπός της, είναι «η ίδρυση και λειτουργία στην Ελλάδα εκσυγχρονισμένης βιομηχανίας αεροπορικού υλικού για την κάλυψη των αναγκών των ενόπλων δυνάμεων και λοιπών Δημοσίων Υπηρεσιών, ως και για την παροχή υπηρεσιών σε τρίτους στον τομέα της συντήρησης, επισκευής και κατασκευής αεροσκαφών και γενικά αεροδιαστημικού υλικού…..». Από τις παραπάνω διατάξεις προκύπτει, ότι η εταιρία ...., έχει βιομηχανικό  και εμπορικό χαρακτήρα  και ως εκ τούτου  δεν εντάσσεται σ’ εκείνους τους οργανισμούς δημοσίου δικαίου, των οποίων οι συμβάσεις ελέγχονται,  πριν από τη σύναψή τους, από το Ελεγκτικό Συνέδριο, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 19 παρ. 7  του π.δ. 774/1980, όπως αυτή ίσχυε κατά την υποβολή του σχεδίου σύμβασης για έλεγχο νομιμότητας...Ανακαλεί την 2/2005 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου

Δημόσια έργα.Αποκλεισμός επιχείρησης προεχόντως διότι υπέβαλε λιγότερα (536) από τα απαιτούμενα (636) μηχανόσημα (άρθρο 24.1.5 της Διακήρυξης) και διότι η προτεινόμενη από αυτήν υπεργολάβος εταιρία δεν προέκυπτε ότι έχει τα νόμιμα προσόντα (άρθρο 25.1 της Διακήρυξης)

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Υπό τα ανωτέρω δεδομένα και σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, πρέπει να γίνει δεκτό ότι είναι νόμιμη η σύναψη της ελεγχόμενης σύμβασης, με προσφυγή, κατ’ άρθρο 28 περ. β΄ του Κ.Δ.Ε., στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης, καθόσον αποδεικνύεται ότι πληρούνται, εν προκειμένω, οι προβλεπόμενες στο άρθρο 57 παρ. 1 του Κ.Δ.Ε. προϋποθέσεις για τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης.

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΜΑΘΗΤΩΝ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι δεν είναι νόμιμη η απευθείας ανάθεση, κατόπιν διαπραγμάτευσης, των αναλυτικά αναφερόμενων στην 45/20.10.2008 απόφαση της Νομαρχιακής Επιτροπής Τουρισμού και Ποιότητας Ζωής, έναντι συμφωνηθέντος ανταλλάγματος που υπερβαίνει κατά ποσοστό περίπου 140% την αρχικώς προϋπολογισθείσα δαπάνη. Και τούτο διότι η ως άνω υπέρβαση εγκρίθηκε από την αναθέτουσα αρχή χωρίς ειδική (σύμφωνα με τα προεκτεθέντα στη σκέψη ΙΙΙ της παρούσας) αιτιολογία, και συνιστά ως εκ τούτου ουσιώδη τροποποίηση των όρων της αρχικής διακήρυξης, καθισταμένης μη νόμιμης της προσφυγής στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης, κατόπιν διαπραγματεύσεων, όπως ορθά έκρινε το Κλιμάκιο με την προσβαλλόμενη Πράξη του.Ωστόσο, οι εν λόγω συμβάσεις, οι οποίες καταρτίστηκαν, βάσει των ανωτέρω, με την ανακοίνωση της σχετικής περί απευθείας ανάθεσης απόφασης της αρμόδιας Νομαρχιακής Επιτροπής στους επιλεγέντες αναδόχους, εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του προμνησθέντος άρθρου 43 του ν.3731/2008 και καλύπτονται σε κάθε περίπτωση από τις νομιμοποιητικές διατάξεις του..Ανακαλεί εν μέρει την 315/2008 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου κατά τα ειδικότερα αναφερόμενα στο σκεπτικό της παρούσας.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ(...)Με τα δεδομένα αυτά και εν όψει όσων εκτέθηκαν στην προηγούμενη σκέψη, δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης του Δήμου .....με την εταιρεία «…», το οποίο επισυνάπτεται στην παρούσα Πράξη και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος αυτής. Επισημαίνεται, ωστόσο, ότι στο σχέδιο σύμβασης πρέπει, κατά τη γνώμη που επικράτησε στο Κλιμάκιο, να απαλειφθεί ο όρος περί δυνατότητας σύναψης συμπληρωματικής σύμβασης ύψους 15% της αξίας της σύμβασης άνευ νέας διαδικασίας, καθόσον το αναφερόμενο στο σχέδιο άρθρο 156 παρ. 1 β’ του ν.4412/2016 δεν εφαρμόζεται για τις συμπληρωματικές συμβάσεις των κύριων συμβάσεων που ανατέθηκαν υπό το καθεστώς του ν.3669/2008 και επομένως τυχόν συμπληρωματική σύμβαση μπορεί να συναφθεί μόνο υπό τους όρους του άρθρου 57 του ν.3669/2008 (βλ. Ε΄Κλιμ. 424, 440/2016). Κατά τη γνώμη της Παρέδρου Βασιλικής Πέππα, η σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης που επιχειρείται μετά την ημερομηνία δημοσίευσης του ν. 4412/2016 (8.8.2016), διέπεται από τις διατάξεις του ανωτέρω νόμου, επομένως και του άρθρου 156 αυτού, έστω και εάν η αρχική σύμβαση καταρτίσθηκε υπό το καθεστώς του ν. 3669/2008 (βλ μειοψ. στην  Ε΄ Κλιμ. 455/2016) και επομένως, ο σχετικός όρος του σχεδίου σύμβασης είναι, κατά τη γνώμη αυτή, νόμιμος. Περαιτέρω, κατά την ομόφωνη κρίση του Κλιμακίου, η συνολική προθεσμία εκτέλεσης του έργου που αναφέρεται στη 2η σελίδα στ. 31 του σχεδίου σύμβασης πρέπει να οριστεί σε δεκατέσσερις (14) μήνες από την υπογραφή της σύμβασης, σύμφωνα με το άρθρο 12 της διακήρυξης.

Μεταφορά μαθητών:.Επειδή, ενόψει του ότι, όπως προεκτέθηκε σε προηγούμενη σκέψη, είναι νόμιμος ο όρος της διακήρυξης, κατά τον οποίο για την εκτέλεση της ένδικης υπηρεσίας απαιτείται στόλος ογδόντα λεωφορείων, και, λαμβανομένου υπόψη ότι ο αιτών, όπως ισχυρίζεται, διαθέτει ένα λεωφορείο, αλυσιτελώς προβάλλεται ότι με δεδομένο τον κατά τα ανωτέρω απαιτούμενο αριθμό λεωφορείων, η αναθέτουσα αρχή δεν εφάρμοσε ορθά το μαθηματικό τύπο που προβλέπεται στο άρθρο 9 της ΚΥΑ ΙΒ/6071/26.8.1998, και ότι, ως εκ τούτου, προϋπολόγισε δαπάνη μεγαλύτερη της πραγματικής αξίας της υπηρεσίας. Ομοίως, τέλος, αλυσιτελής καθίσταται και ο λόγος ότι η διαφορά των 1.219.857,03 Ευρώ μεταξύ της πραγματικής αξίας της υπηρεσίας (η οποία, κατά τον αιτούντα, ανέρχεται στο ποσό των 1.904.039,50 Ευρώ) και της προϋπολογισθείσας δαπάνης (2.176.037,38 Ευρώ) συνιστά έμμεση κρατική ενίσχυση προς την υπέρ ης η ανάθεση εταιρία, η οποία αντίκειται στις διατάξεις των άρθρων 87 επ. του ενοποιημένου κειμένου της Συνθήκης περί ιδρύσεως της Ευρωπαϊκής Κοινότητας (πρώην άρθρα 92 επόμ. της Συνθήκης). Τούτο δε, ανεξαρτήτως του ότι ο λόγος αυτός είναι απαράδεκτος και διότι οι διατάξεις του εν λόγω άρθρου δεν είναι, κατ’ αρχήν, δεκτικές άμεσης εφαρμογής από το Δικαστήριο, αλλά εφαρμόζονται με πρωτοβουλία και ευθύνη της Επιτροπής, σύμφωνα με τη διαδικασία που προβλέπεται στο άρθρο 88 (πρώην 93) της Συνθήκης ...Επειδή, επομένως, η υπό κρίση αίτηση πρέπει να απορριφθεί.