Προμήθεια μελανοταινιών εκτυπωτών...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Τμήμα κρίνει ότι τα ως άνω προμηθευθέντα υλικά, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας και τις συναλλακτικές αντιλήψεις, θεωρούνται όμοια ή ομοειδή αγαθά, τα οποία εντάσσονται στην ευρύτερη κατηγορία των αγαθών (κατηγορία γένους) αναλώσιμα και ανταλλακτικά εκτυπωτικών/φωτοτυπικών μηχανημάτων και ηλεκτρονικών υπολογιστών. Κατά συνέπεια, μη νομίμως επιμερίσθηκε ο Κ.Α.Ε. 10.6613 σε μερικότερους υποκωδικούς, ήτοι σε χωριστές πιστώσεις που ανατέθηκαν απευθείας, με βάση το ύψος της δαπάνης που προέκυψε από την εν λόγω κατάτμηση, αντί της διενέργειας δημόσιου διαγωνισμού, καθόσον η συνολική τους ετήσια δαπάνη, όπως προκύπτει από το άθροισμα των ποσών των ως άνω επιμέρους συμβάσεων ανάθεσης των κρίσιμων προμηθειών (9.000,00 + 2.500,00 + 876,32 + 5.000,00 = 17.376,32 ευρώ), υπερβαίνει το όριο των 15.000 ευρώ, μέχρι το οποίο είναι κατά νόμο επιτρεπτή η απευθείας ανάθεσή τους. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η εντελλόμενη με το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα δαπάνη δεν είναι νόμιμη και αυτό δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Προμήθεια ηλεκτρικών λαμπτήρων(...) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Τμήμα κρίνει ότι οι εντελλόμενες δαπάνες δεν είναι νόμιμες, καθόσον τα  προμηθευθέντα είδη αποτελούν, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας και τις συναλλακτικές αντιλήψεις, ομοειδή αγαθά, τα οποία εντάσσονται στην ευρύτερη κατηγορία αγαθών (κατηγορία γένους) (ηλεκτρολογικό υλικό φωτισμού) και αφορούν, στο σύνολό τους, στις ανάγκες της αρμόδιας υπηρεσίας του Δήμου για τη συντήρηση του δημοτικού φωτισμού, η δε συνολική προϋπολογιζόμενη δαπάνη για την προμήθειά τους, ανερχόμενη στο ποσό των 63.000,00 ευρώ, υπερβαίνει τόσο το τιθέμενο με την ως άνω υπουργική απόφαση όριο των 15.000,00 ευρώ, μέχρι το οποίο επιτρέπεται η απευθείας ανάθεση, όσο και το αντίστοιχο τιθέμενο όριο των 45.000,00 ευρώ, μέχρι το οποίο επιτρέπεται η ανάθεση προμηθειών κατόπιν διενέργειας πρόχειρου διαγωνισμού. Ως εκ τούτου, μη νομίμως επιμερίσθηκαν οι ως άνω προμήθειες σε χωριστές πιστώσεις, με αντίστοιχους υποκωδικούς και ανατέθηκαν είτε μέσω πρόχειρου διαγωνισμού, είτε απευθείας, με βάση το ύψος της δαπάνης που προέκυψε από την εν λόγω κατάτμηση, χωρίς να διενεργηθεί δημόσιος τακτικός διαγωνισμός για το σύνολο των ως άνω προμηθευομένων ειδών. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, οι εντελλόμενες με τα υπό κρίση χρηματικά εντάλματα δαπάνες δεν είναι νόμιμες και τα εντάλματα αυτά δεν πρέπει να θεωρηθούν.

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ- ΚΑΤΑΤΜΗΣΗ ΔΑΠΑΝΗΣ .(....) .Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, τα προμηθευθέντα αγαθά (φορητοί ηλεκτρονικοί υπολογιστές και λογισμικό αυτών) αποτελούν αλληλένδετα μέρη του εξοπλισμού πλήρων και ενιαίων συστημάτων Η/Υ, προκειμένου αυτά να μπορέσουν να λειτουργήσουν αποτελεσματικά και, ως εκ τούτου, αποτελούν, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας και τις συναλλακτικές αντιλήψεις, ομοειδή αγαθά. Επομένως, μη νομίμως επιμερίσθηκε η δαπάνη προμήθειας τους σε χωριστούς υποκωδικούς και ανατέθηκαν απευθείας, με βάση το ύψος της δαπάνης που προέκυψε από τον εν λόγω επιμερισμό, χωρίς τη διενέργεια ενιαίου διαγωνισμού για το σύνολο των προμηθευθέντων ειδών.(..)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη με το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα δαπάνη παρίσταται μη νόμιμη και, συνεπώς, αυτό δεν πρέπει να θεωρηθεί.

ΘΕΜΑ: Κατώτατα όρια δημοσίευσης για τις δημόσιες συμβάσεις των Οδηγιών 2004/17/ΕΚ, 2004/18/ΕΚ και 2009/81/ΕΚ τα οποία εφαρμόζονται από 1-1-2014 από τους Ο.Τ.Α. Α΄και Β΄ βαθμού, τα νομικά τους πρόσωπα και τις επιχειρήσεις τους.

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΜΑΘΗΤΩΝ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι δεν είναι νόμιμη η απευθείας ανάθεση, κατόπιν διαπραγμάτευσης, των αναλυτικά αναφερόμενων στην 45/20.10.2008 απόφαση της Νομαρχιακής Επιτροπής Τουρισμού και Ποιότητας Ζωής, έναντι συμφωνηθέντος ανταλλάγματος που υπερβαίνει κατά ποσοστό περίπου 140% την αρχικώς προϋπολογισθείσα δαπάνη. Και τούτο διότι η ως άνω υπέρβαση εγκρίθηκε από την αναθέτουσα αρχή χωρίς ειδική (σύμφωνα με τα προεκτεθέντα στη σκέψη ΙΙΙ της παρούσας) αιτιολογία, και συνιστά ως εκ τούτου ουσιώδη τροποποίηση των όρων της αρχικής διακήρυξης, καθισταμένης μη νόμιμης της προσφυγής στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης, κατόπιν διαπραγματεύσεων, όπως ορθά έκρινε το Κλιμάκιο με την προσβαλλόμενη Πράξη του.Ωστόσο, οι εν λόγω συμβάσεις, οι οποίες καταρτίστηκαν, βάσει των ανωτέρω, με την ανακοίνωση της σχετικής περί απευθείας ανάθεσης απόφασης της αρμόδιας Νομαρχιακής Επιτροπής στους επιλεγέντες αναδόχους, εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του προμνησθέντος άρθρου 43 του ν.3731/2008 και καλύπτονται σε κάθε περίπτωση από τις νομιμοποιητικές διατάξεις του..Ανακαλεί εν μέρει την 315/2008 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου κατά τα ειδικότερα αναφερόμενα στο σκεπτικό της παρούσας.

Προμήθεια ειδών παντοπωλείου(…)Η προμήθεια κάθε είδους αγαθών από τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοικήσεως α΄ βαθμού και τα ΝΠΔΔ αυτών διενεργείται κατά κανόνα κατόπιν δημόσιου ανοικτού μειοδοτικού διαγωνισμού, ώστε να καθίσταται δυνατή, με την προσέλευση μεγάλου ή έστω ικανού αριθμού μειοδοτών, η ανάπτυξη επαρκούς ανταγωνισμού και η διασφάλιση των οικονομικών συμφερόντων αυτών με την επιλογή της πλέον συμφέρουσας προσφοράς. Κατ' εξαίρεση, είναι δυνατή η προσφυγή στη διαδικασία του πρόχειρου διαγωνισμού, όταν η αξία της προμήθειας δεν υπερβαίνει το ποσόν των 60.000,00 ευρώ άνευ Φ.Π.Α., ή στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης (διαπραγμάτευση), όταν η αξία της προμήθειας δεν υπερβαίνει το ποσό των 15.000,00 ευρώ με Φ.Π.Α.. Προκειμένου δε να διαπιστωθεί το ποσό στο οποίο ανέρχεται η δαπάνη συγκεκριμένης προμήθειας και, κατ' επέκταση, η δυνατότητα αναθέσεώς της απευθείας, με διαπραγμάτευση, πρόχειρο ή ανοιχτό διαγωνισμό, λαμβάνεται υπόψη η συνολική δαπάνη που απαιτείται για να καλυφθούν οι ανάγκες του δήμου σε αγαθά που, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας και τις συναλλακτικές αντιλήψεις, θεωρούνται όμοια ή ομοειδή ή που ως εκ της φύσεώς τους, του αντικειμένου τους ή της λειτουργικότητάς τους εντάσσονται σε όμοιες ή παρεμφερείς κατηγορίες αγαθών. Δεν είναι νόμιμος, επομένως, ο επιμερισμός της κατά τα ανωτέρω συνολικής ποσότητας όμοιων ή ομοειδών αγαθών σε περισσότερες μικρότερες ποσότητες ή μερικότερες όμοιες ή ομοειδείς κατηγορίες και στη συνέχεια η απευθείας ανάθεση ή η διενέργεια πρόχειρου διαγωνισμού μεταξύ περιορισμένου αριθμού συμμετεχόντων, των μερικότερων αυτών προμηθειών με βάση το ύψος της δαπάνης που προκύπτει από την κατάτμηση της συνολικής ποσότητας, γιατί με τον τρόπο αυτό επιχειρείται, κατά περιγραφή των οικείων διατάξεων, η αποφυγή τηρήσεως της οριζόμενης από αυτές διαδικασίας της διενέργειας ενιαίου τακτικού δημοσίου διαγωνισμού προμήθειας για τα ενιαία είδη αυτής (βλ. πράξ. ΙV Τμ.. 93/1999, 12/2001, 26, 47 και 212/2003, 17 και 75/2004, VΙΙ Τμ. 18, 22, 82/2006, 279/2006, 111/2007, 262/2008, 12, 25 και 246/2009, 173, 243, 389, 391/2010).(…) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Κλιμάκιο κρίνει ότι οι εντελλόμενες δαπάνες δεν είναι νόμιμες, καθόσον, σύμφωνα και με την πάγια νομολογία του Δικαστηρίου τούτου, τα ως άνω προμηθευθέντα είδη αρτοποιείου και παντοπωλείου αποτελούν, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας και τις συναλλακτικές αντιλήψεις, ομοειδή αγαθά, τα οποία εντάσσονται στην ευρύτερη κατηγορία αγαθών (κατηγορία γένους) «τρόφιμα» και αφορούν, στο σύνολό τους, στις ανάγκες του παιδικού σταθμού ....... Η δε συνολική δαπάνη για την προμήθειά τους, συνυπολογιζομένων και των λοιπών ανατεθεισών προμηθειών των ομοειδών κατηγοριών τροφίμων ειδών κρεοπωλείου και οπωρολαχανικών, ανερχόμενη στο ποσό των 28.578,81 ευρώ (με Φ.Π.Α.), υπερβαίνει το τιθέμενο με την ως άνω υπουργική απόφαση όριο των 15.000,00 ευρώ, μέχρι το οποίο επιτρέπεται η απευθείας ανάθεση. (…)

Παροχή υπηρεσιών ευκολιών υποδοχής αποβλήτων..Η αιτιολογία αυτή της αναθέτουσας αρχής, κατά την οποία η σκοπιμότητα θέσεως της επίμαχης απαιτήσεως εξοπλισμού του υποψηφίου αναδόχου ανάγεται στην φροντίδα της υπηρεσίας για την κάλυψη μελλοντικών αυξημένων αναγκών του λιμένος, παρίσταται νόμιμη και επαρκής και δεν κλονίζεται με τους προβαλλόμενους με την αίτηση και το από 2.12.2014 υπόμνημα ισχυρισμούς, οι οποίοι δεν πιθανολογούνται, ως εκ τούτου, σοβαρά ως βάσιμοι. Και τούτο διότι στοιχεί με τις διατάξεις της διακήρυξης, τη νομιμότητα των οποίων ουδόλως αμφισβήτησε η αιτούσα, οι οποίες α) ορίζουν ότι ο υποψήφιος ανάδοχος πρέπει να διαθέτει επί ποινή αποκλεισμού τον ελάχιστο εξοπλισμό και μέσα που απαριθμούνται «ακόμη και αν δεν χρειάζονται να χρησιμοποιηθούν όλα άμεσα, για την κάλυψη τυχόν αυξημένων μελλοντικών αναγκών του λιμανιού» (α.1.1., in limine, α.2.1., in limine) και β) ορίζουν, μεταξύ άλλων, ως απαιτήσεις και προδιαγραφές εκτέλεσης της προς ανάθεση υπηρεσίας ότι « Η παραλαβή όλων των καταλοίπων θα γίνεται από τα πλοία με μέσα και φροντίδα του αναδόχου οποιαδήποτε ώρα του 24ώρου υπάρχει σχετικό αίτημα από πλοίο και ανεξάρτητα της μικρής ή μεγάλης ποσότητας καταλοίπων που διαθέτουν και της περιεκτικότητας των καταλοίπων σε πετρελαιοειδή έτσι ώστε σε καμία περίπτωση να μην προκύπτει αδικαιολόγητη καθυστέρηση στα πλοία» ( άρθρο 15.1.3). Η ως άνω αιτιολογία της αναθέτουσας αρχής ανταποκρίνεται, επίσης, στη νομοθετική κατάταξη του Λιμένα ... (με την υπ’ αριθμ. 8315.2/02/07 Κ.Υ.Α., Β΄202/2007) στην ανώτατη κατηγορία Λιμένων, ήτοι, των «Λιμένων Διεθνούς Ενδιαφέροντος» (στην ίδια δηλαδή κατηγορία στην οποία εντάσσεται και ο Λιμένας ...). Ανεξαρτήτως δε τούτων ο ως άνω λόγος προβάλλεται και χωρίς έννομο συμφέρον, κατά τα εκτιθέμενα στην ένατη σκέψη. Και τούτο, διότι εν όψει του ότι κατά τη διακήρυξη ο απαιτούμενος εξοπλισμός (εν προκειμένω η απαίτηση για τη διάθεση από τον ανάδοχο κατά την εκτέλεση της προς ανάθεση υπηρεσίας τριών αυτοκινούμενων και τριών ρυμουλκούμενων φορτηγίδων) δεν απαιτείται να είναι ιδιόκτητος, αλλά μπορεί να ανήκει στην αποκλειστική χρήση του αναδόχου «καθ’ οιονδήποτε τρόπο» (βλ. άρθρο 1.11.3.) δεν μπορεί ευλόγως να συναχθεί, ούτε προβάλλεται ειδικώς, ότι εξ αιτίας της επίμαχης απαιτήσεως κατέστη ανέφικτη ή ουσιωδώς δυσχερής η συμμετοχή της αιτούσας στο διαγωνισμό με επιφύλαξη.

ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ. Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η εκτέλεση των παραπάνω εργασιών μη νομίμως ανατέθηκε σε ιδιώτες, καθόσον αυτές εμπίπτουν στα καθήκοντα και τις αρμοδιότητες του προσωπικού του ανωτέρω Δήμου, και συγκεκριμένα του Τμήματος Ηλεκτρομηχανολογικών Έργων, όπως προκύπτει από τον Οργανισμό Εσωτερικής Υπηρεσίας αυτού, και ως εκ τούτου δεν δικαιολογείται η προσφυγή σε τρίτους για την εκτέλεσή τους και η διενέργεια εκ του λόγου αυτού πρόσθετων δαπανών. Περαιτέρω, το αντικείμενο των υπό κρίση συμβάσεων δεν απαιτεί εξειδικευμένες γνώσεις και εμπειρία, γεγονός που δεν αμφισβητεί και ο Δήμος με το έγγραφο επανυποβολής, καθόσον, πρόκειται για συνήθεις και απλές ηλεκτρολογικές εργασίες, οι οποίες μάλιστα δεν ανέκυψαν αιφνιδίως, αλλά μπορούσαν να έχουν ενταχθεί σε προγραμματισμό, έτσι ώστε να επιτευχθεί η εκτέλεσή τους, ακόμα και σταδιακά, από το υπηρετούν προσωπικό, του οποίου όλες οι προβλεπόμενες από τον Ο.Ε.Υ. θέσεις είναι καλυμμένες.(..)Περαιτέρω, οι εντελλόμενες δαπάνες δεν είναι νόμιμες, και για το λόγο ότι οι εκτελεσθείσες εργασίες έχουν, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας και τις συναλλακτικές αντιλήψεις, ομοειδές αντικείμενο, η δε συνολική προϋπολογιζόμενη δαπάνη για την εκτέλεσή τους, ανερχόμενη στο συνολικό ποσό των 40.000,00 ευρώ (χωρίς Φ.Π.Α.), υπερβαίνει το τιθέμενο με την ως άνω υπουργική απόφαση όριο των 20.000,00 ευρώ, μέχρι το οποίο επιτρέπεται η απευθείας ανάθεση αυτών. Ως εκ τούτου, μη νομίμως ανατέθηκαν απευθείας, κατόπιν κατάτμησης της σχετικής δαπάνης.

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ: Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Κλιμάκιο κρίνει ότι κατά παράβαση του άρθρου 25 του π.δ. 60/2007 – το οποίο τυγχάνει εφαρμοστέο στην προκειμένη περίπτωση ως εκ της συνολικής προϋπολογιζόμενης δαπάνης για την προμήθεια ομοειδών ειδών σε ετήσια βάση – προσέφυγε το Ε.ΚΕ.Α., μέσω της ως άνω μη νόμιμης παράτασης,  ουσιαστικά στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης για την υλοποίηση της επίμαχης προμήθειας, δεδομένου ότι δεν προκύπτει η συνδρομή έκτακτων περιστάσεων, οφειλομένων σε απρόβλεπτες περιστάσεις, τα οποία κατέστησαν αδύνατη τη διενέργεια και την ολοκλήρωση εγκαίρως της οικείας διαγωνιστικής διαδικασίας. Τούτο, διότι όσα επικαλείται το Ε.ΚΕ.Α. δεν οφείλονται σε εξωγενείς παράγοντες μη δυνάμενους να προβλεφθούν, αλλά ανάγονται στη σφαίρα ευθύνης της ίδιας της Διοίκησης, στο πλαίσιο της αρχής της ενότητας της οποίας, αφενός μεν επιβάλλεται η συνεργασία όλων των αρμόδιων υπηρεσιών υγείας, ώστε να δρομολογούνται εγκαίρως οι προβλεπόμενες διαγωνιστικές διαδικασίες, αφετέρου δε τα όργανα του Ε.Κ.Ε.Α. δεν δύνανται να επικαλεστούν τις ενέργειες ή παραλείψεις τρίτων δημόσιων φορέων, προκειμένου να δικαιολογήσουν την προσφυγή στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης. Πλην όμως, το Κλιμάκιο συνεκτιμώντας: α) την αδήριτη ανάγκη του Ε.ΚΕ.Α. για την πραγματοποίηση της επίμαχης προμήθειας, η οποία είναι ζωτικής σημασίας για τη δημόσια υγεία και ειδικότερα για τη διενέργεια ιολογικού ελέγχου του αίματος, β) το γεγονός ότι το Ε.ΚΕ.Α., με την επίμαχη ανάθεση τρίμηνης διάρκειας, κατέβαλε προσπάθεια να μην υπερβεί το αναγκαίο μέτρο που απαιτείτο μέχρι την τελεσφόρηση του ενιαίου ανοικτού διαγωνισμού και γ) ότι ο ενιαίος ανοικτός διαγωνισμός προκηρύχθηκε από το Ε.ΚΕ.Α. την επομένη μόλις ημέρα από τον ορισμό αυτού ως φορέα διενέργειας του διαγωνισμού, άγεται στη κρίση, ότι τα αρμόδια όργανα του Ε.ΚΕ.Α. ενήργησαν συγγνωστώς και χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των κείμενων διατάξεων κατά την πραγματοποίηση της επίμαχης προμήθειας.

ΑΠΌΦΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΊΟΥ της 10ης Μαρτίου 1987 

Λόγω της απόφασης του δήμου του Μιλάνου να προβεί σε απευθείας ανάθεση του έργου της κατασκευής ενός εργοστασίου ανακυκλώσεως των αστικών στερεών απορριμμάτων και της παράλειψης του να δημοσιεύσει προκήρυξη διαγωνισμού για το έργο στην Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, η Ιταλική Δημοκρατία παρέβη τις υποχρεώσεις που υπέχει δυνάμει της οδηγίας του Συμβουλίου 71/305, της 26ης Ιουλίου 1971, περί συντονισμού των διαδικασιών για τη σύναψη συμβάσεων δημοσίων έργων.