ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:τοποθέτησης, απομάκρυνσης και γενικότερης διαχείρισης κινητών συστημάτων υγιεινής στις λαϊκές αγορές της Περιφέρειας Αττικής για τρία (3) έτη(...)Συνεπώς, μη νομίμως επέλεξε η αναθέτουσα αρχή να εξαιρέσει το έτος 2021, που είναι το εγγύτερο στην ανάθεση της ελεγχόμενης σύμβασης. Τούτο, ενδεχομένως να ανέτρεψε υποψηφίους οικονομικούς φορείς,που πληρούσαν τα ζητούμενα κριτήρια οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας κατά το έτος 2021 -το οποίο είναι το εγγύτερο προς τον χρόνο διεξαγωγής του διαγωνισμού και άρα το πλέον πρόσφορο εν όψει των απαιτήσεων που απορρέουν από την αρχή της αναλογικότητας- χωρίς μάλιστα να συντρέχει βάσιμος προς τούτο δικαιολογητικός λόγος. Σημειωτέα, εξάλλου, α) ότι η μη ύπαρξη δημοσιευμένων οικονομικών καταστάσεων κατά το έτος 2021 δεν συνιστά νόμιμο δικαιολογητικό λόγο παράλειψης του τελευταίου πριν από τη διακήρυξη έτους, διότι η απαίτηση ορισμένου ύψους γενικού κύκλου εργασιών θα μπορούσε να αποδειχθεί με δήλωση των οικονομικών φορέων και β) στην αμέσως προηγούμενη διακήρυξη, έτους 2018, το αυτό κριτήριο χρηματοοικονομικής επάρκειας εκτεινόταν ορθώς στην τριετία 2015, 2016 και 2017.(...)Ωστόσο, παρόλη αυτή την ευρείας κλίμακας υποδιαίρεση της σύμβασης, το κριτήριο χρηματοοικονομικής επάρκειας παρέμεινε ίδιο με αυτό της προηγούμενης διαγωνιστικής διαδικασίας και δεν προσαρμόστηκε στις ως άνω ανάγκες της παρούσας σύμβασης, ήτοι στην εξυπηρέτηση της υποδιαίρεσης της σύμβασης σε 14 τμήματα. Τούτο είχε αποτέλεσμα να ζητείται για κάθε ένα από τα τμήματα 1, 2, 7, 8, 9 και 10 του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης, μέσος ετήσιος κύκλος εργασιών τριετίας (2018, 2019 και 2020) ίσος ή μεγαλύτερος των 500.000 ευρώ.(...)Εν προκειμένω, δεν τεκμηριώνεται από τα στοιχεία του φακέλου της σύμβασης ο λόγος της ως άνω αυστηροποίησης των όρων συμμετοχής σε έκαστο των ως άνω τμημάτων, συνεπώς, η επίμαχη απαίτηση χρηματοοικονομικής επάρκειας παρίσταται δυσανάλογη σε σχέση με το φυσικό και οικονομικό αντικείμενο της υπό ανάθεση σύμβασης και παρεμποδίζει ουσιωδώς την ανάπτυξη ελεύθερου ανταγωνισμού με την ευρύτερη δυνατή συμμετοχή οικονομικών φορέων στον διαγωνισμό και δη μικρότερων επιχειρήσεων, όπως, άλλωστε, ήταν εξ αρχής στόχος της αναθέτουσας αρχής.Κωλύεται η σύναψη του σχεδίου σύμβασης

Ελεγχος Νομιμότητας σχεδίου σύμβασης του έργου «Συντήρηση - οδική ασφάλεια επαρχιακού οδικού δικτύου (..)Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι ο όρος της διακήρυξης, σύμφωνα με τον οποίο, κατ΄ απόκλιση του ισχύοντος κατά τον χρόνο δημοσίευσης αυτής προτύπου τεύχους διακηρύξεων, για την προαπόδειξη της χρηματοοικονομικής επάρκειας των διαγωνιζομένων απαιτείται σχετική δήλωση στο ΕΕΕΣ περί του κύκλου εργασιών τελευταίας τριετίας ανά έτος, ύψους τουλάχιστον 1.200.000,00 ευρώ, είναι μη νόμιμος, καθόσον τέθηκε χωρίς προηγούμενη απόφαση του Υπουργού Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων. Η δε μη νομιμότητα του ανωτέρω όρου της διακήρυξης, επειδή πλήττει την ανάπτυξη του ελεύθερου ανταγωνισμού, ιδίως σε ό,τι αφορά τη συμμετοχή σε αυτόν των μικρότερων σε οικονομική δύναμη εργοληπτικών επιχειρήσεων, είναι ουσιώδης και καθιστά μη νόμιμη την υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης.

Ανακλητέα με την ΕλΣυν.Τμ.6/457/2018

Νομιμότητα σχεδίου σύμβασης Έργου.(..)  της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου και του σχεδίου σύμβασης του έργου της Περιφέρειας ...: «Συντήρηση- Οδική Ασφάλεια Επαρχιακού Οδικού Δικτύου Ν. .(..) Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι ο όρος της διακήρυξης, σύμφωνα με τον οποίο, κατ΄ απόκλιση του ισχύοντος κατά τον χρόνο δημοσίευσης αυτής προτύπου τεύχους διακηρύξεων, για την προαπόδειξη της χρηματοοικονομικής επάρκειας του διαγωνιζομένου απαιτείται σχετική δήλωση στο ΕΕΕΣ περί του κύκλου εργασιών τελευταίας τριετίας ανά έτος, ύψους τουλάχιστον 1.135.000,00 ευρώ, είναι μη νόμιμος, καθόσον τέθηκε χωρίς προηγούμενη απόφαση του Υπουργού Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων. Η δε μη νομιμότητα του ανωτέρω όρου της διακήρυξης, επειδή πλήττει την ανάπτυξη του ελεύθερου ανταγωνισμού, ιδίως σε ό,τι αφορά τη συμμετοχή σε αυτόν των μικρότερων σε οικονομική δύναμη εργοληπτικών επιχειρήσεων, είναι ουσιώδης και καθιστά μη νόμιμη την υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης. 

Ανακλήθηκε με την ΕΣ/ΤΜ.6/455/2018

Λειτουργία και συντήρηση εγκαταστάσεων.(...) ζητείται η αναθεώρηση της 1160/2021 απόφασης του Εβδόμου Τμήματος(...)Με τα δεδομένα αυτά το Δικαστήριο, συνεκτιμώντας το γεγονός ότι στον αμέσως προηγούμενο διαγωνισμό για την ανάθεση της ίδιας υπηρεσίας είχαν τεθεί στη διακήρυξη της Δ.Ε.Υ.Α.Χ. καταφανώς λιγότερο αυστηρές προϋποθέσεις συμμετοχής ως προς την χρηματοοικονομική επάρκεια των υποψηφίων, ότι το φυσικό αντικείμενο της ελεγχόμενης σύμβασης μόνον επουσιωδώς διαφοροποιείται από αυτό της προηγούμενης διακήρυξης, καθώς και ότι έχουν τεθεί, πέραν των επίμαχων, και άλλοι όροι χρηματοοικονομικής επάρκειας μέσω των οποίων διασφαλίζεται ικανοποιητικώς η οικονομική ευρωστία και ρευστότητα των ενδιαφερόμενων οικονομικών φορέων, κρίνει ότι οι επίμαχες απαιτήσεις, σύμφωνα με τις οποίες οι αριθμοδείκτες Κ.Ε./Β.Υ. και Ι.Κ./Σ.Υ. πρέπει να υπερβαίνουν το 2 και μάλιστα για κάθε έτος της τελευταίας τριετίας, παρίστανται δυσανάλογες σε σχέση με το φυσικό και οικονομικό αντικείμενο της υπό ανάθεση σύμβασης και παρεμποδίζουν ουσιωδώς την ανάπτυξη ελεύθερου ανταγωνισμού με την ευρύτερη δυνατή συμμετοχή οικονομικών φορέων στον διαγωνισμό (βλ. προοίμιο της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ σχετικά με τις επιλογές του ενωσιακού νομοθέτη για το άνοιγμα του ανταγωνισμού και τη μεγαλύτερη δυνατή συμμετοχή των μικρομεσαίων επιχειρήσεων), γεγονός που εξασφαλίζει συμφερότερες οικονομικά προσφορές για τον αναθέτοντα φορέα.Για τους λόγους αυτούςΣυνεκδικάζει τις προσφυγές αναθεώρησης.Απορρίπτει τις προσφυγές αυτές

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:	Με τα δεδομένα όσα προεκτέθηκαν και σύμφωνα με τις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η επιλογή της αναθέτουσας αρχής να απαιτήσει για την ειδική χρηματοοικονομική ικανότητα συμμετέχοντος οικονομικού φορέα, αυτός να διαθέτει «μέσο δείκτη βιωσιμότητας της επιχείρησης, των τριών τελευταίων δημοσιευμένων χρήσεων (έτη 2019, 2020, 2021), να είναι ≥ 2,00 (δείκτης βιωσιμότητας = Κυκλοφορούν ενεργητικό / βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις, (αναλογία, στοιχείων ενεργητικού και παθητικού)», επιπλέον της απαίτησης για ελάχιστο μέσο γενικό κύκλο εργασιών των τριών δημοσιευμένων χρήσεων (έτη 2019, 2020, 2021) ίσο ή μεγαλύτερο από το 100% του προϋπολογισμού μελέτης, χωρίς Φ.Π.Α. παρίσταται ουσιωδώς πιο αυστηρή σε σχέση με την αντίστοιχη που είχε τεθεί στους προηγούμενους διαγωνισμούς (ετών 2015, 2016 και 2017-2018), στους οποίους απαιτείτο μόνο ελάχιστος μέσος γενικός κύκλος εργασιών των τριών δημοσιευμένων χρήσεων ίσος ή μεγαλύτερος από το 100% του προϋπολογισμού της προς ανάθεση σύμβασης (βλ. σκ. 11 της παρούσας). Και ναι μεν η διακριτική ευχέρεια των αναθετουσών αρχών είναι ευρεία αναφορικά με τη δυνατότητά τους να θέτουν απαιτήσεις χρηματοοικονομικής επάρκειας –ακόμη και αυστηρότερες σε σχέση με παρελθούσες διαγωνιστικές διαδικασίες με το ίδιο αντικείμενο– για την εξασφάλιση της απρόσκοπτης εκτέλεσης του προκηρυσσόμενου συμβατικού αντικειμένου, ανάλογα με τη φύση και την πολυπλοκότητά του, τούτο, όμως, δεν αίρει την υποχρέωσή τους να αιτιολογούν προσηκόντως τις επιλογές τους, ιδίως δε όταν αυτές διαφοροποιούνται ουσιωδώς και μάλιστα προς το αυστηρότερο σε σχέση με κριτήρια επιλογής που είχαν τεθεί σε αμέσως προηγούμενες διακηρύξεις (ΕλΣυν Ολ. 1978/2021). Εν προκειμένω, δεν τεκμηριώνεται από τα στοιχεία του φακέλου της σύμβασης ο λόγος της ως άνω αυστηροποίησης των όρων συμμετοχής των διαγωνιζόμενων φορέων στην ελεγχόμενη διαγωνιστική διαδικασία σε σχέση με τις ομοίου φυσικού αντικειμένου διαδικασίες παρελθόντων ετών, συνεπώς, η επίμαχη απαίτηση χρηματοοικονομικής επάρκειας παρίσταται δυσανάλογη σε σχέση με το φυσικό και οικονομικό αντικείμενο της υπό ανάθεση σύμβασης και παρεμποδίζει ουσιωδώς την ανάπτυξη ελεύθερου ανταγωνισμού με την ευρύτερη δυνατή συμμετοχή οικονομικών φορέων στον διαγωνισμό και δη μικρότερων επιχειρήσεων. Αντ’ αυτού, στον ελεγχόμενο διαγωνισμό κατέστη δυνατή η συμμετοχή μίας μόνον εταιρείας, η οποία μάλιστα ήταν ανάδοχος του προηγούμενου διαγωνισμού. Η επιλογή του εν λόγω αριθμοδείκτη ως κατάλληλου, πρόσφορου και αναλογικού μέτρου για τη διασφάλιση της ομαλής εκτέλεσης της ελεγχόμενης σύμβασης κλονίζεται έτι περισσότερο από τις προσκομιζόμενες προκηρύξεις και διακηρύξεις από ομοίου φυσικού αντικειμένου διαγωνισμούς της ίδιας αναθέτουσας αρχής, παρελθόντων ετών. Αναλυτικότερα, όπως προεκτέθηκε, κατά τα έτη 2015-2018, η αναθέτουσα αρχή επέλεγε ως κατάλληλο και πρόσφορο κριτήριο χρηματοοικονομικής επάρκειας των διαγωνιζόμενων φορέων ο ελάχιστος μέσος γενικός κύκλος εργασιών των τριών τελευταίων δημοσιευμένων χρήσεων να είναι ίσος ή μεγαλύτερος από το 100% του προϋπολογισμού μελέτης, πλέον Φ.Π.Α., ενώ δεν προκύπτει ούτε άλλωστε επικαλείται η αναθέτουσα αρχή τυχόν ανεπάρκεια της αναδειχθείσας αναδόχου να εκτελέσει τις σχετικώς συναφθείσες συμβάσεις. Επιπροσθέτως, ενώ κατά τον διαγωνισμό ετών 2017-2018 (που ήταν ο τελευταίος στον οποίο τέθηκε ως μόνο κριτήριο χρηματοοικονομικής απαίτησης το προαναφερθέν) κατατέθηκαν προσφορές από δύο οικονομικούς φορείς, κατά τον διαγωνισμό ετών 2021-2022, όπως και κατά τον ελεγχόμενο διαγωνισμό, κατέθεσε προσφορά μόνο ένας οικονομικός φορέας, η ανώνυμη εταιρεία «…..». Εξ όσων προεκτέθηκαν, το Κλιμάκιο άγεται στην κρίση ότι η ανωτέρω αναδειχθείσα πλημμέλεια δεν επέτρεψε να δημιουργηθεί ανταγωνισμός στον ελεγχόμενο διαγωνισμό δια της συμμετοχής μικρότερων επιχειρήσεων, με αποτέλεσμα να εμποδισθεί η ευρύτερη συμμετοχή οικονομικών φορέων και η επίτευξη καλύτερων τιμών. ΔΕΝ ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1445/2023

Κατασκευή κυκλικών κόμβων:ζητείται η ανάκληση της 21/ΠΣ/2022 πράξης του Επιτρόπου της 1ης Υπηρεσίας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Π.Ε. ΛάρισαςΌσον αφορά στη δεύτερη εντοπισθείσα από την προσβαλλόμενη πράξη πλημμέλεια (σκ. 11β΄), με τις προαναφερθείσες διατάξεις του άρθρου 75 του ν. 4412/2016 οριοθετείται η διακριτική ευχέρεια της αναθέτουσας αρχής να θεσπίσει με τη διακήρυξη της σύμβασης τις απαιτήσεις εκείνες, οι οποίες, κατά την κρίση της, διασφαλίζουν ότι οι προσφέροντες διαθέτουν την αναγκαία χρηματοοικονομική επάρκεια για την εκτέλεση της υπό ανάθεση σύμβασης, επιλέγοντας τα κατάλληλα, κατά περίπτωση, κριτήρια. Στο πλαίσιο αυτό, ως εκ της ξεχωριστής λειτουργίας που επιτελεί καθένα από τα κριτήρια επιλογής που τέθηκαν για τη συμμετοχή στην διαδικασία ανάθεσης της ελεγχόμενης σύμβασης όσον αφορά την πιστοποίηση της χρηματοοικονομικής επάρκειας των προσφερόντων, η νομιμότητα της θέσπισής τους κρίνεται ξεχωριστά για κάθε επιμέρους κριτήριο επιλογής, χωρίς να καταλείπεται περαιτέρω πεδίο σωρευτικής εκτίμησης (βλ. αποφ. 1160/2021 Έβδ. Τμ. ΕλΣυν). Πέραν τούτων, η απαίτηση για μη ύπαρξη ζημίας σε βάθος τριετίας, ανεξαρτήτως εν προκειμένω του χρόνου που αυτή η τριετία καλύπτει, δεν βαίνει πέραν του αναγκαίου μέτρου για την επίτευξη του σκοπού αυτού, λαμβανομένου υπ’ όψιν του, κατά τα προεκτεθέντα, φυσικού και οικονομικού αντικειμένου της σύμβασης (μικρό έργο τοπικής εμβέλειας με αντίστοιχου βεληνεκούς υποψηφίους αναδόχους), του κινδύνου μη ολοκλήρωσης του έργου από τους υποψήφιους οικονομικούς φορείς σε περίπτωση ύπαρξης ζημίας, έστω για ένα έτος και της χρονικής διάρκειας ολοκλήρωσης του συμβατικού αντικειμένου (βλ. απόφ. 327/2022 Έβδ. Τμ. ΕλΣυν, 2631/2020 σκ. 19 ΣτΕ, 335/2019 σκ. 12, 93/2021 σκ. 16 ΣτΕ ΕΑ). Συνακόλουθα, η κρίση της προσβαλλόμενης πράξης ότι οι προβλεπόμενες στο άρθρο 22.Γ περ. γ΄ της διακήρυξης απαιτήσεις χρηματοοικονομικής επάρκειας, η νομιμότητα θέσπισης καθεμίας εκ των οποίων δεν αμφισβητήθηκε αυτοτελώς, σωρευτικώς εξεταζόμενες, είναι δυσανάλογες του σκοπού για τον οποίο προβλέφθηκαν και αντίκεινται στις αρχές του ελεύθερου ανταγωνισμού, είναι μη νόμιμη, ο δε σχετικώς προβαλλόμενος λόγος ανάκλησης πρέπει να γίνει δεκτός ως βάσιμος.Δεν ανακαλεί την 21/ΠΣ/2022 πράξη του Επιτρόπου της 1ης Υπηρεσίας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Π.Ε. Λάρισας.

ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΕΛΑΣΣΟΝΑ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/1853/2022

ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΘΕΣΗ ΣΕ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΕΛΕΓΧΟΥ ΔΙΑΡΡΟΩΝ (ΤΗΛΕΕΛΕΓΧΟΣ – ΤΗΛΕΧΕΙΡΙΣΜΟΣ), (...)Η πλημμέλεια της μη δημοσίευσης της νέας περίληψης της διακήρυξης στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στον τοπικό τύπο, που αναδείχθηκε με την Πράξη της Επιτρόπου, δεν παρίσταται, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με την κρινόμενη προσφυγή και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση, ουσιώδης, καθόσον αυτή δεν επέφερε εν τοις πράγμασι στην ελεγχόμενη διαδικασία ουσιώδη αλλοίωση των συνθηκών ανταγωνισμού. (βλ. Ελ.Συν. Έβδομο Τμ. 1695/2022, 518/2021). Η εκδοθείσα μετά τη λήξη του χρόνου ισχύος των προσφορών και εντός του χρόνου ισχύος των εγγυητικών επιστολών συμμετοχής, απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής που κατακύρωσε το αποτέλεσμα του διαγωνισμού στην παρεμβαίνουσα, η οποία αποδέχθηκε την παράταση αυτή όπως προκύπτει από το έγγραφό της, δεν πάσχει εξ αυτού του λόγου ακυρότητα. Αποδεικνύεται κατά την κρίση του Δικαστηρίου η ελάχιστη πιστοληπτική ικανότητα της αναδόχου εταιρείας όπως αυτή απαιτείται από τη διακήρυξη.

Παροχή υπηρεσίας λειτουργίας Χώρου Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων.(...)Με τα δεδομένα αυτά, το Δικαστήριο κρίνει κατά πλειοψηφία ότι η επίμαχη απαίτηση, σύμφωνα με την οποία ο αριθμοδείκτης Κ.Ε./Σ.Υ. πρέπει να υπερβαίνει το 2, παρίσταται δυσανάλογος σε σχέση με το φυσικό και οικονομικό αντικείμενο της ελεγχόμενης σύμβασης και παρεμποδίζει ουσιωδώς την ανάπτυξη ελεύθερου ανταγωνισμού, με την ευρύτερη δυνατή συμμετοχή οικονομικών φορέων στον διαγωνισμό (βλ. προοίμιο της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ σχετικά με τις επιλογές του ενωσιακού νομοθέτη για το άνοιγμα του ανταγωνισμού και τη μεγαλύτερη δυνατή συμμετοχή των μικρομεσαίων επιχειρήσεων), γεγονός που εξασφαλίζει συμφερότερες οικονομικά προσφορές για τον αναθέτοντα φορέα. Επισημαίνεται, καταρχάς, ότι ακόμα και ο δείκτης που αφορά το πηλίκο μεταξύ κυκλοφορούντος ενεργητικού και βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων, ο οποίος αποτελεί σύνηθες κριτήριο κυκλοφοριακής ρευστότητας και εκφράζει τη δυνατότητα του οικονομικού φορέα να ανταποκριθεί στις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις του µε ένα περιθώριο ασφαλείας που επιτρέπει τη μείωση των στοιχείων του κυκλοφορούντος ενεργητικού του, εμφανίζει ιδανική αναλογία το 1:1 (βλ. Παράρτημα Β: Αριθμοδείκτες της ΦΓ8/28754/27.4.2015 «Ελεγκτικές διαδικασίες για τον κατασταλτικό έλεγχο των ΟΤΑ, ΝΠΔΔ και Ειδικών Λογαριασμών» της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου). Για τους λόγους αυτούς Απορρίπτει την προσφυγή ανάκλησης και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση, και Δεν ανακαλεί την 631/2023 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:(....)να ελέγξει τη νομιμότητα της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου και του σχεδίου σύμβασης του έργου του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, με τίτλο «Έργα αντιμετώπισης των κατολισθητικών φαινομένων επί του Β.Ο.Α.Κ. στην ευρύτερη περιοχή Σισών – Φόδελε (χ.θ. 93+000 – χ.θ. 111+000)», προϋπολογιζόμενης δαπάνης 3.588.709,68 ευρώ, χωρίς Φ.Π.Α. (4.450.000,00 ευρώ, με Φ.Π.Α.), και συμβατικής δαπάνης 3.194.501,62 ευρώ, χωρίς Φ.Π.Α. (3.961.182,01 ευρώ, με Φ.Π.Α.).(....)Τέλος, η επιλογή της εν λόγω διαδικασίας ανάθεσης, ήτοι της διαδικασίας με διαπραγμάτευση, έναντι της διενέργειας ανοικτής διαγωνιστικής διαδικασίας, παρίσταται δικαιολογημένη και για τον επιπρόσθετο λόγο ότι η διαδικασία αυτή επέτρεψε την υποβολή και αξιολόγηση των προσφορών και των απαιτούμενων δικαιολογητικών των περισσότερων, άλλωστε, του ενός συμμετεχόντων φορέων (γεγονός που επέτρεψε την ανάπτυξη, έστω και περιορισμένου, ανταγωνισμού) και την ανάθεση του ελεγχόμενου έργου σε μικρότερο χρονικό διάστημα από αυτό που θα απαιτείτο σε περίπτωση διενέργειας ανοικτού διαγωνισμού, σύμφωνα και με τα διδάγματα της κοινής πείρας. Δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας Κρήτης και της εργοληπτικής επιχείρησης «… ΑΤΕ», για την εκτέλεση του έργου «Έργα αντιμετώπισης των κατολισθητικών φαινομένων επί του Β.Ο.Α.Κ. στην ευρύτερη περιοχή Σισών – Φόδελε (χ.θ. 93+000 – χ.θ. 111+000)».

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ-ΥΠΟΔΙΑΙΡΕΣΗ ΣΕ ΤΜΗΜΑΤΑ-ΔΑΝΕΙΑ ΕΜΠΕΙΡΙΑ: καθαριότητα κτιρίων και χώρων Πανεπιστημίου (...) Οι προβαλλόμενοι λόγοι ανάκλησης, ότι η μη υποδιαίρεση της σύμβασης εξυπηρετεί από τεχνικής άποψης την προσήκουσα εκτέλεση των προσφερόμενων υπηρεσιών, καθόσον η αναθέτουσα αρχή δύναται να κατανείμει, μεταφέρει και εναλλάσσει το προσωπικό καθαριότητας στους πανεπιστημιακούς χώρους ανάλογα με τις καθημερινές ανάγκες της, καθώς και να συντονίσει και να εποπτεύσει αποτελεσματικότερα την παροχή των υπηρεσιών αυτών, είναι απορριπτέοι ως αβάσιμοι, αφού οι υπηρεσίες καθαριότητας ως εκ της φύσης τους δύναται να προσφερθούν αυτοτελώς από πλείονες οικονομικούς φορείς στις επιμέρους περιοχές που βρίσκονται οι εγκαταστάσεις του Πανεπιστημίου, χωρίς να τίθεται ζήτημα συντονισμού αυτών κατά την παροχή των υπηρεσιών, ούτε συνακόλουθα να επηρεάζεται η ποιοτική τους εκτέλεση. Η πλημμέλεια δε αυτή κρίνεται ουσιώδης, διότι η μη υποδιαίρεση της ελεγχόμενης σύμβασης σε τμήματα είχε ως αποτέλεσμα να ζητηθούν από τη διακήρυξη ιδιαιτέρως αυξημένες απαιτήσεις τεκμηρίωσης της επαγγελματικής και τεχνικής ικανότητας (βλ. άρθρο 2.2.6 της διακήρυξης), οι οποίες δεν μπορούσαν να καλυφθούν από μικρομεσαίες επιχειρήσεις, αποτρέποντας τη συμμετοχή στον διαγωνισμό δυνητικά ενδιαφερόμενων οικονομικών φορέων και συνακόλουθα τη δυνατότητα μείωσης του οικονομικού κόστους, ενώ στην προκειμένη περίπτωση συμμετείχαν δύο μόνον διαγωνιζόμενοι, εκ των οποίων ο ένας αποκλείσθηκε επειδή δεν πληρούσε τα κριτήρια της τεχνικής - επαγγελματικής ικανότητας.(...)Ενόψει αυτών, το Δικαστήριο διαπιστώνει ότι το κριτήριο Κ4 δεν συναρτάται με ποιοτικές παραμέτρους των παρεχόμενων υπηρεσιών, αλλά σχετίζεται αποκλειστικά με την τεχνική - επαγγελματική ικανότητα των υποψηφίων οικονομικών φορέων να εκτελέσουν τη σύμβαση, βαθμολογείται δε με μεγαλύτερο βαθμό, στην περίπτωση που υπερκαλύπτονται οι ελάχιστες απαιτήσεις τεχνικής-επαγγελματικής επάρκειας που τίθενται από τη διακήρυξη. Κατά συνέπεια, το ανωτέρω κριτήριο ανάθεσης δεν είναι πρόσφορο για τον εντοπισμό της πλέον συμφέρουσας προσφοράς από πλευράς ποιότητας - τιμής και, επομένως, μη νομίμως τέθηκε με τη διακήρυξη(...)Κατόπιν τούτων το κριτήριο Κ5 που αφορά την προϋπηρεσία και την εμπειρία του προσωπικού καθαριότητας δεν αποτελεί νόμιμο κριτήριο αξιολόγησης, καθώς δεν αιτιολογείται γιατί η εμπειρία διασφαλίζει σε σημαντικό βαθμό την ποιότητα εκτέλεσης του αντικειμένου της σύμβασης. Στην προκειμένη περίπτωση, οι ζητούμενες υπηρεσίες καθαριότητας πρόκειται να παρασχεθούν από πολυάριθμο προσωπικό, το οποίο, κατά την κοινή πείρα, δεν απαιτείται να διαθέτει ειδικά προσόντα, τα οποία εξ αντικειμένου θα επιδρούσαν στην ποιότητα εκτέλεσης της σύμβασης καθαριότητας και δη κατά τρόπο που θα επηρέαζε και θα διαμόρφωνε αντίστοιχα την οικονομική αξία της προσφοράς.(...)Το Δικαστήριο διαπιστώνει ότι: (i) Η διατύπωση του άρθρου 2.2.6 της διακήρυξης, χαρακτηρίζεται από έλλειψη σαφήνειας και ακρίβειας, διότι δεν θέτει ρητώς και σαφώς, χωρίς να καταλείπεται οιαδήποτε ευχέρεια αμφισβήτησης, τον κανόνα περί της δυνατότητας σωρευτικής πλήρωσης των απαιτήσεων τεχνικής και επαγγελματικής ικανότητας από τους συμμετέχοντες στον διαγωνισμό, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 78 του ν. 4412/2016, όπως αυτές παγίως έχουν ερμηνευθεί από το ΔΕΕ και τα εθνικά δικαστήρια. (ii) Η δοθείσα με το έγγραφο παροχής διευκρινήσεων της αναθέτουσας αρχής ερμηνεία, κατά την οποία η πλήρωση των κριτηρίων τεχνικής – επαγγελματικής ικανότητας δεν μπορούσε να καλυφθεί αθροιστικά από δανειοπάροχους τρίτους οικονομικούς φορείς, είναι σύμφωνα με όσα ανωτέρω έγιναν δεκτά μη νόμιμη, κατά παράβαση των διατάξεων της παρ.1 του άρθρου 78 του ν. 4412/2016. Και τούτο διότι, όπως ανωτέρω εκτέθηκε, οι διατάξεις αυτές επιτρέπουν τη σώρευση των ικανοτήτων πλειόνων οικονομικών φορέων προς εκπλήρωση των ελαχίστων απαιτήσεων ικανότητας που θέτει η αναθέτουσα αρχή, αρκεί να αποδεικνύεται ότι ο προσφέρων, που επικαλείται τις ικανότητες ενός ή περισσοτέρων άλλων φορέων, θα έχει πράγματι στη διάθεσή του τα μέσα αυτών τα οποία είναι αναγκαία για την εκτέλεση της σύμβασης. ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ Δεν ανακαλεί την 355/2023 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.