ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Ζητείται η ανάκληση της 30/2022 Πράξης του E΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.Με την 30/2022 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου (στο εξής: προσβαλλόμενη Πράξη) έγινε δεκτό ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης, μεταξύ του Δήμου … Ημαθίας και της αναδόχου ένωσης εργοληπτικών επιχειρήσεων με την επωνυμία «… – …», που αφορά στην εκτέλεση του έργου «Ανάπλαση πλατείας Ελευθερίας Δήμου …»(....)Εν προκειμένω, οι εργοληπτικές επιχειρήσεις-μέλη του παρεμβαίνοντος 2ου μειοδότη δήλωσαν ότι διαθέτουν τα εν λόγω πιστοποιητικά του προαναφερόμενου Κεφαλαίου Δ του Μέρους IV, πληρούσες έτσι τις απαιτήσεις της διακήρυξης κατά το στάδιο κατάθεσης των δικαιολογητικών συμμετοχής, ενώ, επιπλέον, στο συγκεντρωτικό έγγραφο που συνοδεύει την προσφορά τους, στο οποίο αναφέρονται τα υποβαλλόμενα δικαιολογητικά συμμετοχής και περιλαμβάνεται πίνακας με δήλωσή τους ότι πληρούν τις απαιτήσεις της Διακήρυξης και ότι διαθέτουν τα απαιτούμενα πιστοποιητικά διασφάλισης ποιότητας. Κατόπιν τούτων, ορθώς έγινε δεκτό με την προσβαλλόμενη Πράξη ότι για το παραδεκτό της προσφοράς του παρεμβαίνοντος 2ο μειοδότη, ως προς την προαπόδειξη της δυνατότητας προσκόμισης των απαιτούμενων από τη Διακήρυξη πιστοποιητικών διασφάλισης ποιότητας, δεν υπήρχε υποχρέωση προσκόμισης των εν λόγω πιστοποιητικών κατά το στάδιο υποβολής των δικαιολογητικών συμμετοχής, απορριπτόμενων όσων περί του αντιθέτου προβάλλονται με την κρινόμενη προσφυγή. Απορρίπτει την προσφυγή ανάκλησης.

Προμήθεια κρεάτων...Η προσφεύγουσα  ζητεί την ανάκληση της προσβαλλόμενης πράξης, ισχυριζόμενη ότι τα με αρ. 300598 και 30555 πιστοποιητικά εκδόθηκαν από τον  Διαπιστευμένο Φορέα LL-C (Certification), ο οποίος εδρεύει στην Τσεχία τόσο στην ελληνική όσο και στην αγγλική γλώσσα κατόπιν συμφωνίας της προσφεύγουσας με τον ως άνω φορέα. Προσθέτει δε ότι  θα μπορούσαν να είχαν υποβληθεί  μόνο τα πιστοποιητικά που εκδόθηκαν εξαρχής στην ελληνική γλώσσα (τα οποία είναι αυτοτελή έγγραφα και όχι μετάφραση των αντίστοιχων εγγράφων της αγγλικής), η υποβολή δε και εκείνων που συντάχθηκαν στην αγγλική γλώσσα έγινε εκ περισσού. Εντούτοις, ο λόγος αυτός πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος, καθόσον η σύνταξη των πιστοποιητικών αυτών στην ελληνική γλώσσα από τον αλλοδαπό φορέα διαπίστευσης δεν αναιρεί την ιδιότητα αυτών ως αλλοδαπών ιδιωτικών εγγράφων, καθόσον έγγραφο το οποίο συντάσσεται στην ελληνική γλώσσα από αλλοδαπό φορέα μπορεί να νοηθεί μόνο ως μετάφραση στην ελληνική ξενόγλωσσου κειμένου. Επομένως, δεν νοείται «έγγραφο συνταχθέν στην ελληνική γλώσσα σε πρωτότυπη μορφή» από αλλοδαπό φορέα, αφού κριτήριο για να θεωρηθεί ένα έγγραφο ως ελληνικό δεν αποτελεί η γλώσσα σύνταξής του, αλλά ο εκδότης του εγγράφου, δηλαδή αν έχει εκδοθεί από ημεδαπή διοικητική αρχή/ιδιωτικό φορέα  ή αλλοδαπή διοικητική αρχή/ιδιωτικό φορέα. Περαιτέρω, αλυσιτελώς η προσφεύγουσα επικαλείται την από 30.07.2019 υπεύθυνη δήλωση του νόμιμου εκπροσώπου της, κατά το περιεχόμενο της οποίας βεβαιώνεται ότι όλα τα έγγραφα που έχουν υποβληθεί στα πλαίσια της παρούσας προκήρυξης είναι αληθή και ακριβή, καθόσον η δήλωση αυτή δεν δύναται, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 92 παρ. 8 του Ν. 4412/2016, να θεραπεύσει την ως άνω πλημμέλεια των επίμαχων εγγράφων, αφού η εν λόγω διάταξη τυγχάνει εφαρμογής για να θεραπεύσει την έλλειψη επικύρωσης προσκομισθέντων αντιγράφων, και όχι την έλλειψη μετάφρασης ενός ξενόγλωσσου εγγράφου. Κατ’ ακολουθία, η κρινόμενη προσφυγή πρέπει να απορριφθεί και να καταπέσει υπέρ του Δημοσίου το καταβληθέν παράβολο, ενώ  πρέπει να γίνει δεκτή η παρέμβαση του Δήμου ....

Εκτέλεση εργασιών αποκατάστασης πεζοδρομίων:Με τα δεδομένα αυτά, η επίμαχη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, διότι ο ανάδοχος δεν είχε προσκομίσει απόσπασμα ποινικού μητρώου και πιστοποιητικά φορολογικής και ασφαλιστικής ενημερότητας κατά το χρόνο έκδοσης της απόφασης περί απευθείας ανάθεσης σε αυτόν της παροχής των επίμαχων υπηρεσιών. Όμως, τα αρμόδια όργανα του ΔΛΤ …. δεν ενήργησαν με πρόθεση καταστρατήγησης των κείμενων διατάξεων, αλλά πεπλανημένως, πλην συγγνωστώς, υπέλαβαν ότι αρκούσε η μεταγενέστερη προσκομιδή των εν λόγω αποδεικτικών μέσων (ΚΠΕΔ στο VII Τμ. πράξη 155/2018).

Προμήθεια ειδών τροφίμων...Επειδή ο ισχυρισμός του προσφεύγοντος ότι η αναφορά στη Διακήρυξη ότι τα πιστοποιητικά μπορεί να είναι στην αγγλική γλώσσα χωρίς να συνοδεύονται από μετάφραση στην ελληνική χωρίς καμία ρητή αναφορά για το αν τα αντίγραφα αυτά πρέπει να είναι επικυρωμένα τυγχάνει απορριπτέος καθώς το οικείο άρθρο αναφέρεται στην υποχρέωση ή μη υποβολής επικυρωμένης μετάφρασης και όχι στην υποχρέωση υποβολής επικυρωμένων ή μη αντιγράφων ιδιωτικών εγγράφων, τα οποία υποβάλλονται σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο άρθρο 2.4.2.5 σε απλή φωτοτυπία μόνο εφόσον συνοδεύονται από υπεύθυνη δήλωση στην οποία βεβαιώνεται η ακρίβειά τους και η οποία φέρει υπογραφή μετά την έναρξη της διαδικασίας σύναψης της παρούσας σύμβασης. Περαιτέρω, ενόψει, προεχόντως της αυτοτέλειας κάθε διαγωνισμού (ΣτΕ ΕΑ 200, 72/2015, 269/2014, 416, 215- 216/2013 κ.ά.), πρέπει να απορριφθεί ως απαράδεκτος και ο προβαλλόμενος από τον προσφεύγοντα ισχυρισμός ότι σε έτερους διαγωνισμούς η αναθέτουσα αρχή έκανε δεκτά Πιστοποιητικά ISO σε απλά αντίγραφα χωρίς επικύρωση. Επομένως, ορθώς η αναθέτουσα αρχή και κατά δέσμια αρμοδιότητα απέκλεισε τον προσφεύγοντα για τις Ομάδες ΣΤ΄ και Ζ΄, σύμφωνα με τις αρχές της τυπικότητας, της ίσης μεταχείρισης και της διαφάνειας. Ως εκ τούτου, ο μοναδικός λόγος της προσφυγής πρέπει να απορριφθεί. 

Προμήθεια και εγκατάσταση οδοντιατρικών συγκροτημάτων....Επειδή, σε κάθε περίπτωση, αβασίμως υποστηρίζει η προσφεύγουσα ότι αυθαίρετα η αναθέτουσα αρχή απαιτεί πιστοποιητικά διασφάλισης ποιότητας από τους προμηθευτές καθώς έχει τη διακριτική ευχέρεια να απαιτεί πρότυπα διασφάλισης ποιότητας τα οποία κρίνονται με βάση το αντικείμενο της σύμβασης και την αρχή της αναλογικότητας, ως κριτήρια επιλογής. Εξάλλου, βασίμως υποστηρίζει η προσφεύγουσα ότι το ISO 9001:2015 είναι γενικότερης εφαρμογής ενώ το ISO 13485:2016 αφορά στα ιατροτεχνολογικά προϊόντα, ωστόσο, είναι δυνατόν να απαιτηθούν και τα δύο (βλ.https://www.iso.org/obp/ui#iso:std:iso:13485:ed-3:v1:en:sec:B). Περαιτέρω, ο ισχυρισμός της προσφεύγουσας ότι εφόσον τα προϊόντα διαθέτουν CE και κριτήριο ανάθεσης αποτελεί η χαμηλότερη τιμή η αναθέτουσα αρχή δεν δύναται να απαιτεί περαιτέρω τεχνικές προδιαγραφές καθώς και ότι μόνο το CE και οι αρχές και κατευθυντήριες γραμμές για την ορθή πρακτική διανομής ιατροτεχνολογικών προίόντων είναι υποχρεωτικές, ερείδεται επί της εσφαλμένης προϋπόθεσης ότι η αναθέτουσα αρχή δεν δύναται βάσει του θεσμικού πλαισίου να απαιτεί πρότυπα διασφάλισης ποιότητας από τον προμηθευτή και κατασκευαστή ιατροτεχνολογικών  προϊόντων και, ως εκ τούτου, πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος. Σύμφωνα δε με τα προβλεπόμενα στο άρθρο 82 του Ν.4412/2016, οι αναθέτουσες αρχές δύνανται να απαιτούν πιστοποιητικά διασφάλισης ποιότητας που, ανεξαρτήτως των όσων προβλέπει η Διακήρυξη, αποτελούν κριτήρια επιλογής των οικονομικών φορέων που καταδεικνύουν την τεχνική ικανότητα του οικονομικού φορέα να εκτελέσει τη σύμβαση και όχι επιπλέον τεχνικές προδιαγραφές σχετικά με τα απαιτούμενα είδη (βλ. Δημήτριος Γ. Ράικος, Ευαγγελία Γ. Βλάχου, Ευανθία Κ. Σαββίδη, Δημόσιες Συμβάσεις Ν. 4412/2016 Ερμηνεία κατ΄ άρθρο. Σχετικές διατάξεις – Νομολογία, σελ. 805-506, Ε. Βλάχου και απόφαση ΑΕΠΠ 863/2018). 

Ανάθεση υπηρεσιών καθαριότητας...Με δεδομένα όσα προεκτέθηκαν και σύμφωνα με τις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει τα εξής:Α) Ο όρος της διακήρυξης (2.2.6), σύμφωνα με τον οποίο οι οικονομικοί φορείς απαιτείται σωρευτικά να έχουν εκτελέσει τουλάχιστον μια (1) παρόμοια σύμβαση ανά έτος κατά την τελευταία τριετία (2017, 2018, 2019) και επιπλέον να διαθέτουν τουλάχιστον τρεις (3) παρόμοιες συμβάσεις σε ισχύ, περιόρισε ουσιωδώς τον κύκλο των δυνητικών προσφερόντων στον διαγωνισμό, χωρίς ο περιορισμός αυτός να σχετίζεται με το αντικείμενο της σύμβασης και να δικαιολογείται από οποιοδήποτε επιτακτικό λόγο δημοσίου συμφέροντος, εφόσον κατά τα λοιπά οι προσφέροντες ανταποκρίνονται στα στοιχεία της ίδιας απαίτησης (πρβλ. Ελ.Σ. Έβδομο Τμ. 2649/2020). Ούτε άλλωστε προκύπτει ότι ο σκοπός, για τον οποίο τέθηκε ο εν λόγω περιορισμός, δεν θα μπορούσε να επιτευχθεί με άλλα λιγότερο περιοριστικά μέτρα, όπως, όλως ενδεικτικώς, με την πρόβλεψη περί παράλληλης εκτέλεσης πλειόνων συμβάσεων οποτεδήποτε μέσα στην τελευταία τριετία. Πρόκειται, συνεπώς, για έναν μη εύλογο και δυσανάλογα περιοριστικό όρο, όπως άλλωστε μαρτυρείται από τη συμμετοχή στον διαγωνισμό μόλις τριών οικονομικών φορέων, οι δύο εκ των οποίων μάλιστα αποκλείσθηκαν προτού καν διαπιστωθεί εάν πληρούν τα κριτήρια ποιοτικής επιλογής. Ειδικώς δε ως προς τον ειδικότερο όρο οι οικονομικοί φορείς να διαθέτουν τουλάχιστον τρεις παρόμοιες συμβάσεις σε ισχύ, ο τελευταίος είναι παράνομος και για τον πρόσθετο λόγο ότι συμπεριλήφθηκε στη διακήρυξη χωρίς να έχει προηγουμένως εγκριθεί από το Δ.Σ. της αναθέτουσας αρχής, καθόσον δεν περιλαμβανόταν στις τεχνικές προδιαγραφές για την ανάθεση της υπηρεσίας που εγκρίθηκαν κατά την από 24.7.2020 24η συνεδρίαση αυτού...Κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος, με το 4/4.1.2021 έγγραφο της Διευθύντριας της Οικονομικής Υπηρεσίας του Κ.Κ.Π.-Π.Κ.Μ., σχεδίου σύμβασης με αντικείμενο την ανάθεση υπηρεσιών καθαριότητας των χώρων των παραρτημάτων του Κέντρου Κοινωνικής Πρόνοιας Περιφέρειας ....

ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/603/2021

Διαγωνιζόμενος, ο οποίος καταθέτει πιστοποιητικό 13485:2003 ως μεταγενέστερο του ISO 9001, οφείλει, για την πληρότητα και, ως εκ τούτου, για το παραδεκτό της προσφοράς του, να συνυποβάλει μ΄ αυτήν στοιχεία, από τα οποία να προκύπτει ότι το 13485:2003 πιστοποιητικό του υπερκαλύπτει, από απόψεως περιεχομένου, την απαίτηση να κατατίθεται και μεταγενέστερο του ISO 9001 πιστοποιητικό. Συνεπώς, κατά τη γνώμη αυτή, εφ’όσον εν προκειμένω η αιτούσα κατέθεσε τα εν λόγω στοιχεία (ήτοι «έγγραφο από την ιστοσελίδα της εταιρείας πιστοποίησης AQS» και «επιστολή της TUV Ηellas») όχι με την προσφορά της αλλά σε χρονικό σημείο μεταγενέστερο, ήτοι το πρώτον με την προδικαστική προσφυγή της, η προσφορά της ήταν, εν πάση περιπτώσει, απορριπτέα, ορθώς δε, αν και με διαφορετική αιτιολογία, απερρίφθη αυτή από την αναθέτουσα αρχή

Παροχή υπηρεσιών ψεκασμού περιβάλλοντος...:Με τα δεδομένα αυτά, οι υπό κρίση δαπάνες δεν είναι νόμιμες, διότι οι ανωτέρω υπηρεσίες, ως εκ της φύσης και της λειτουργικότητάς τους, εντάσσονται σε παρεμφερείς κατηγορίες εργασιών (απολύμανση - εντομοκτονία - μυοκτονία), οι οποίες αποβλέπουν στην αντιμετώπιση μορφών ρύπανσης (και με τη μορφή οσμών) και, ακολούθως, των ρυπογόνων οργανισμών, δια της χρήσης ειδικών σκευασμάτων από ειδικευμένους προς τούτο επαγγελματίες, και δια της εφαρμογής χημικών και φυσικών (ηλεκτρονικών ή άλλων) μεθόδων. Περαιτέρω, οι εν λόγω δαπάνες αφορούν στον ίδιο κύκλο επαγγελματιών (πρβλ. Ελ.Συν. V Τμ. 8/2013, 15, 13, 1/2010, IV Τμ. 82/2008, Κ.Π.Ε.Δ. IV Τμ. 117/2014, πρβλ. και Ελ.Συν. VII Τμ. 129, 47/2010), δηλαδή σε επαγγελματίες που δραστηριοποιούνται στην παροχή υπηρεσιών «απολύμανσης και εξολόθρευσης» και διαθέτουν την ίδια ή παραπλήσια τεχνογνωσία, όπως ο φερόμενος ως δικαιούχος των ενταλμάτων, ενώ οι προϋπολογιζόμενες δαπάνες τους, αθροιζόμενες, ανέρχονται στο ποσό των 59.979 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α. (20.000 + 19.980 + 19.999) και, επομένως, υπερβαίνουν το ποσό των 20.000 ευρώ, πέραν του οποίου δεν επιτρέπεται απευθείας ανάθεση. Ωστόσο, λαμβανομένων υπόψη της μη ταύτισης του τρόπου παροχής των ανωτέρω υπηρεσιών, της εκπόνησης διαφορετικής μελέτης και της έκδοσης διαφορετικής πρόσκλησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος για καθένα από αυτά (περιλαμβάνουσας μη ταυτιζόμενα επιμέρους χαρακτηριστικά), συνάγεται ότι   τα αρμόδια όργανα του Δήμου δεν ενήργησαν, εν προκειμένω, με πρόθεση καταστρατήγησης των κείμενων διατάξεων, αλλά πεπλανημένως, πλην συγγνωστώς, θεώρησαν ότι αυτές εντάσσονται σε διαφορετικές κατηγορίες που δύνανται, ως εκ τούτου, να ανατεθούν απευθείας (πρβλ. ενδ. Ελ.Συν. Κ.Π.Ε.Δ. VII Τμ. 277, 248, 117/2019, 151, 76/2018, 306/2017, Κ.Π.Ε.Δ. V Τμ. 2/2016).Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα πρέπει να θεωρηθούν λόγω συγγνωστής πλάνης.

Αμοιβή για την εκτέλεση έργου..:Με τα δεδομένα αυτά, το εν λόγω έργο, ανεξαρτήτως του αν συνέτρεξε κατεπείγουσα ανάγκη οφειλόμενη σε γεγονότα απρόβλεπτα για την αναθέτουσα αρχή και αν ήταν δικαιολογημένη η καθυστέρηση υπογραφής της σχετικής σύμβασης, ήταν δυνατόν, ως εκ του ύψους της εκτιμώμενης αξίας του που υπολειπόταν των 20.000 ευρώ, να ανατεθεί απευθείας κατά τη διαδικασία του άρθρου 118 του ν. 4412/2016. Ωστόσο, η ελεγχόμενη δαπάνη κατέστη μη νόμιμη ως εκ του γεγονότος ότι δεν προκύπτει η διενέργεια κλήρωσης για την επιλογή του αναδόχου. Εντούτοις, λαμβανομένων υπόψη των περιστάσεων υπό τις οποίες ανετέθη το εν λόγω έργο και τις οποίες η αναθέτουσα αρχή υπέλαβε ως ικανό λόγο προκειμένου να ακολουθήσει την εν λόγω διαδικασία ανάθεσης, του γεγονότος ότι προσκομίζεται βεβαίωση περί καλής εκτέλεσής του, καθώς και του ότι με το     με το άρθρο 377 παρ. 1 περ. (67) του ν. 4412/2016 καταργούνται ρητά μόνο τα άρθρα 9, 10, 14, 16 και 17 του π.δ. 171/1987, συνάγεται ότι πεπλανημένως, πλην συγγνωστώς, τα όργανα του Δήμου υπέλαβαν ότι μπορούσαν νόμιμα να αναθέσουν το ανωτέρω μικρό έργο στον προαναφερόμενο, κατά την κρίση τους κατάλληλο εμπειροτέχνη, χωρίς την προηγούμενη διενέργεια δημόσιας ηλεκτρονικής κλήρωσης (πρβλ. Ελ.Συν. Κ.Π.Ε.Δ. VII Τμ. 296/2019, 79, 57, 56/2018). Περαιτέρω, η νομιμό-τητα της ελεγχόμενης δαπάνης δεν επλήγη ως εκ της καθυστέρησης ανάρτησης στο Κ.Η.Μ.ΔΗ.Σ. της προαναφερθείσας 14/13.2.2018 απόφασης περί απευθείας ανάθεσης, δεδομένης της θεσπισθείσας, με την παρ. 9 του άρθρ. 57 του ν. 4568/ 2018, αναδρομικής επέλευσης εννόμων αποτελεσμάτων από το χρόνο έκδοσης της απόφασης αυτής (πρβλ. ενδ. Ελ.Συν. Κ.Π.Ε.Δ. VII Τμ. 155/2019, Κ.Π.Ε.Δ. ΙV Τμ. 129, 111/2019).Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα θα μπορούσε να θεωρηθεί λόγω συγγνωστής πλάνης, αν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος τις πιστώσεις του οποίου βαρύνει.

Προμήθεια αναλωσίμων φωτοτυπικών μηχανημάτων:Με τα δεδομένα αυτά μη νομίμως έγινε αποδεκτή η τεχνική προσφορά της αναδόχου εταιρείας καθόσον σύμφωνα με τα οριζομένα στο Παράρτημα ΙΙ της διακήρυξης οι συμμετέχουσες εταιρείες έπρεπε να συμπεριλάβουν στην τεχνική τους προσφορά πιστοποιητικό ISO 14001 ή άλλο ισοδύναμο της κατασκευάστριας εταιρείας, ήτοι πιστοποιητικό το οποίο να βεβαιώνει ότι η κατασκευάστρια εταιρεία του υπό προμήθεια μοντέλου συμμορφώνεται με συγκεκριμένα συστήματα ή πρότυπα όσον αφορά την περιβαλλοντική διαχείριση. Επομένως, μη νομίμως υποβλήθηκαν τα πιστοποιητικά ISO 14001 των εταιρειών  «….» και «…..» αντί των κατασκευάστριων εταιρειών «….» και «….». Περαιτέρω όμως, λαμβανομένου υπόψη ότι α) σύμφωνα με το υπ’ αρ. πρωτ. 1401594/25.10.2017 διευκρινιστικό έγγραφο της Δ/νσης Στέγασης & Τεχνικών Υπηρεσιών, οι έγγραφες βεβαιώσεις των προμηθευτριών εταιρειών εν ισχύ ISO 9001 καθώς και οι πιστοποιήσεις των κατασκευαστριών εταιρειών  εν ισχύ ISO 14001 αφορούν στο σύνολο τις εταιρείες και όχι ανά μοντέλο και β) τα υποβληθέντα πιστοποιητικά αφορούν εταιρείες οι οποίες είναι στον ίδιο όμιλο εταιρειών με τις κατασκευάστριες εταιρείες, το Κλιμάκιο κρίνει ότι τα αρμόδια όργανα του Ε.Φ.Κ.Α. ενήργησαν χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των οικείων διατάξεων, αλλά επειδή συγγνωστώς υπέλαβαν ότι τα εν λόγω πιστοποιητικά κάλυπταν τις απαιτήσεις της διακήρυξης.