ΕΣ/ΚΛ.7/350/2016
Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου
ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη μείζονα σκέψη της παρούσας Πράξης, η σύμβαση, για την εκτέλεση τμήματος της οποίας εκδόθηκε το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα, υπέκειτο, ως εκ του προϋπολογισμού της, σε προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας, η παράλειψη δε αυτού την καθιστά αυτοδικαίως άκυρη, μη δυνάμενη να αναπτύξει οποιαδήποτε ενέργεια μεταξύ των συμβαλλομένων μερών, όπως η υποχρέωση καταβολής της συμφωνηθείσας αμοιβής στη φερόμενη ως δικαιούχο του εντάλματος εταιρεία. Οι διατάξεις που αναφέρονται ανωτέρω είναι σαφείς, υπάρχει δε από μακρού χρόνου εφαρμογή αυτών χωρίς οποιαδήποτε ερμηνευτική διχογνωμία αναφορικά με την υπαγωγή των συναπτόμενων από δημοτικές επιχειρήσεις ύδρευσης-αποχέτευσης συμβάσεων στον έλεγχο αυτό, για τον λόγο αυτό δεν χωρεί αναγνώριση συγγνωστής πλάνης στο πρόσωπο των αρμοδίων οργάνων της Αναθέτουσας Αρχής. Αλυσιτελώς, άλλωστε, η Δ.Ε.Υ.Α.Τ. ισχυρίζεται ότι δεν συντρέχει άλλος λόγος μη νομιμότητας της σύμβασης επί της οποίας ερείδεται η εντελλόμενη δαπάνη, δεδομένου ότι η επίμαχη σύμβαση δεν ελέγχθηκε, σύμφωνα με το ύψος της προϋπολογισθείσας γι’ αυτή δαπάνης (ποσού 450.000,00 ευρώ), από τον αρμόδιο Επίτροπο του Ελεγκτικού Συνεδρίου ως προς τη νομιμότητά της, ενώ το τυχαίο γεγονός ότι δεν υποβλήθηκαν ενστάσεις δεν συνεπάγεται άνευ άλλου τινός τη νομιμότητα της διενεργηθείσας διαδικασίας.
Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)
Σχετικά Έγγραφα
ΕΣ/ΤΜ.7/7/2017(σε συμβούλιο)
Αίτηση ανάκλησης της 350/2016 πράξης του Κλιμακίου Προληπτικού Ελέγχου Δαπανών (...)Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη μείζονα σκέψη της παρούσας, το Τμήμα κρίνει ότι δεν συντρέχει λόγος να αποστεί από τα κριθέντα με την προσβαλλόμενη Πράξη του Κλιμακίου, στις ορθές σκέψεις και αναλυτικές αιτιολογίες της οποίας και παραπέμπει προς αποφυγή επαναλήψεων. Συγκεκριμένα αβασίμως οι αιτούσες εταιρίες προβάλλουν ότι η πλημμέλεια της μη υποβολής της σύμβασης σε προσυμβατικό έλεγχο είναι τυπική και δεν καταλείπει δυσμενείς συνέπειες προς το δημόσιο συμφέρον, καθόσον ο, και συνταγματικά κατοχυρωμένος, προσυμβατικός έλεγχος νομιμότητας των υπό σύναψη συμβάσεων συνιστά ουσιώδη τύπο της διαδικασίας δημοπράτησης ενός έργου, που αποσκοπεί στην εξασφάλιση της διαφάνειας και της αντικειμενικότητας στην ανάθεση των δημοσίων συμβάσεων και στην τήρηση της κείμενης νομοθεσίας, ενώ το δημόσιο συμφέρον εξυπηρετείται προεχόντως με την τήρηση της νομιμότητας στις διαδικασίες ανάθεσης δημοσίων έργων και όχι με την παραβίαση αυτής (βλ. Ε.Σ. Πρ. VII Tμ. 51/2015). Περαιτέρω, ομοίως, αβασίμως προβάλλεται ότι η διεξαγωγή της δημοπρασίας ήταν καθόλα νόμιμη και τυπική και έχει εγκριθεί από όλα τα αρμόδια όργανα, αφενός διότι η σύμβαση αυτή δεν ελέγχθηκε από τον αρμόδιο Επίτροπο και ως εκ τούτου δεν προέκυψε η νομιμότητά της, και αφετέρου διότι ο έλεγχος νομιμότητας των πράξεων των Ο.Τ.Α. και των δημοτικών νομικών προσώπων από τα αρμόδια όργανα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, στο πλαίσιο της ασκούμενης επ’ αυτών εποπτείας, δεν επηρεάζει το Ελεγκτικό Συνέδριο κατά την άσκηση του συνταγματικά κατοχυρωμένου προληπτικού ελέγχου των δαπανών των Ο.Τ.Α. (βλ. Ε.Σ. Πράξεις VII Τμ. 39/2016 και Ι Τμ. 35/2013). Περαιτέρω, οι ισχυρισμοί των αιτούντων ότι η συνεχιζόμενη άρνηση θεώρησης του σχετικού εντάλματος προκαλεί βλάβη στα συμφέροντα της Δ.Ε.Υ.Α.Τ., που αναμένει την είσπραξη ανταποδοτικών τελών από τη λειτουργία του έργου και οικονομική ζημία στην δεύτερη αιτούσα - ανάδοχο του έργου, που έχει εκτελέσει τμήμα αυτού καθώς και στα συμφέροντα των δημοτών της πόλης των ......, στους οποίους και θα αποδοθεί προς χρήση το έργο, δεν συνιστούν λόγους που πλήττουν την ορθότητα των όσων κρίθηκαν με την προσβαλλόμενη Πράξη και ως εκ τούτου πρέπει να απορριφθούν ως απαραδέκτως προβαλλόμενοι (βλ. Ε.Σ. Πράξη VII Τμ. 25/2016). Τέλος ορθά έκρινε το Κλιμάκιο, ότι δεν χωρεί αναγνώριση συγγνωστής πλάνης της Δ.Ε.Υ.Α.Τ., ενόψει της ρητής νομοθετικής πρόβλεψης και σαφήνειας των σχετικών διατάξεων, από τις οποίες συνάγεται η αυτοδίκαιη ακυρότητα της μη υποβληθείσας στον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας σύμβασης και συνεπώς, είναι απορριπτέος ο σχετικός ισχυρισμός της Δ.Ε.Υ.Α.Τ. ενώ ειδικά για τη δεύτερη αιτούσα, ο ισχυρισμός της ότι τα όργανα της Δ.Ε.Υ.Α.Τ. ενήργησαν χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των σχετικών διατάξεων αλλά από συγγνωστή πλάνη, είναι απαράδεκτος, διότι αυτή δεν νομιμοποιείται να τον προβάλλει. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω οι υπό κρίση αιτήσεις ανάκλησης πρέπει να απορριφθούν.Aπορίπτει τις αιτήσεις ανάκλησης
ΕΣ/Τμ.4(ΚΠΕ)38/2015
Νόμιμη η καταβολή ποσού από Νοσοκομείο σε ιδιωτική εταιρεία για την προμήθεια υγειονομικού υλικού, καθόσον δεν τίθεται ζήτημα νομιμότητας της δαπάνης λόγω μη επιτρεπόμενης αναδρομικότητας της σύμβασης, ενώ επιπλέον δεν προκύπτει ούτε ζήτημα κανονικότητας, εφόσον δεν προκύπτει ότι εκτελέσθηκε οποιαδήποτε δαπάνη προ της καταχώρησης της ως άνω σύμβασης στο Κεντρικό Ηλεκτρονικό Μητρώο Δημοσίων Συμβάσεων, δεδομένου ότι το επίμαχο τιμολόγιο εκδόθηκε σε μεταγενέστερη ημερομηνία
ΣΤΕ 4901/2014
ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ-ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΣ ΥΠΟΨΗΦΙΟΥ:Επειδή, κατά την έννοια των ανωτέρω ρυθμίσεων της διακηρύξεως και του ν. 3669/2008 (το άρθρο 69 του οποίου επικαλείται η προσβαλλόμενη υπ’ αριθ. 17/2012 απόφαση του Δ.Σ. της Δ.Ε.Υ.Α.Τ.), εν συνδυασμώ λαμβανομένων, ως μόνο υποβλητέο στο παρόν στάδιο από τους διαγωνιζομένους δικαιολογητικό, αφορών τον υποδειχθέντα απ’ αυτούς υπεργολάβο, τάσσεται η δήλωση εκ μέρους του αρμοδίου οργάνου του τελευταίου περί αποδοχής της υπεργολαβίας. Συνεπώς, το Δ. Σ. της Δ.Ε.Υ.Α.Τ. παρά τον νόμο αξίωσε επί πλέον τούτου την υποβολή και υπευθύνου δηλώσεως του νομίμου εκπροσώπου της υπεργολάβου (της εταιρείας «... ΑΤΕ») ότι ήταν φορολογικώς ενήμερη κατά την ημέρα του διαγωνισμού, στηρίζοντας στην παραδοχή αυτήν το τρίτο αιτιολογικό έρεισμα του αποκλεισμού της α΄ αιτούσης και κρίνοντας, περαιτέρω, ότι η «... ΑΤΕ» δεν είχε υποβάλει τέτοια υπεύθυνη δήλωση. Είναι, συνεπώς, πλημμελώς αιτιολογημένος και κατ’ αυτό το μέρος ο αποκλεισμός της α΄ αιτούσης, όπως βασίμως προβάλλεται, ανεξαρτήτως του γεγονότος, ότι, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, είχε υποβληθεί μεταξύ των τυπικών δικαιολογητικών συμμετοχής της α΄ αιτούσης και το υπ’ α. α. 589 αποδεικτικό φορολογικής ενημερότητας της «... ΑΤΕ», το οποίο είχε εκδώσει η Δ.Ο.Υ. Β΄ Λαρίσης την 1.3.2012 και ίσχυε μέχρι 1.4.2012.(..)Ακυρώνει, κατά τα εκτιθέμενα στο σκεπτικό, τις 7/2012 και 17/2012 πράξεις του Διοικητικού Συμβουλίου της καθ’ ης εταιρείας «…», κατά το μέρος που αφορούν τον αποκλεισμό της αιτούσης κοινοπραξίας από τον διαγωνισμό για το έργο «Κατασκευή δικτύων αποχέτευσης ακαθάρτων στην Δημοτική Κοινότητα Αμπελώνα του Δήμου ...» και την κατακύρωση του εν λόγω διαγωνισμού στην κοινοπραξία «... ΑΤΕ – ... ΑΤΕ».
ΕΣ/ΤΜ.7/366/2010
Έργο..Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, εφόσον στη συγκεκριμένη περίπτωση, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, αντικείμενο του 1ου Α.Π.Ε. δεν ήταν η διενέργεια συμπληρωματικών (νέων) εργασιών, αλλά η αύξηση των ποσοτήτων των ήδη προβλεπομένων συμβατικών εργασιών, το Τμήμα κρίνει ότι συντρέχουν οι νόμιμες προύποθέσεις για την επιβάρυνση του κονδυλίου των απροβλέπτων της οικείας σύμβασης με τη δαπάνη των εργασιών αυτών, δοθέντος, επιπροσθέτως, ότι αφενός μεν αυτές κατέστησαν αναγκαίες λόγω εσφαλμένων προμετρήσεων της οικείας μελέτης, αφετέρου δε ότι το προς εκτέλεση αντικείμενο της σύμβασης δεν τροποποιήθηκε. Κατόπιν των ανωτέρω, η Πράξη της οποίας ζητείται η ανάκληση (23/2010), η οποία έθεσε ως προϋπόθεση για την αυξομείωση των ήδη προβλεπομένων συμβατικών εργασιών τη συνδρομή «απρόβλεπτων περιστάσεων», πρέπει να ανακληθεί ως προς την κρίση της περί μη νομιμότητας της δαπάνης, που εντέλλεται με το 176, οικονομικού έτους 2009, χρηματικό ένταλμα πληρωμής. Το ένταλμα δε αυτό θα μπορούσε να θεωρηθεί, εάν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος 2009, σε βάρος των πιστώσεων του προϋπολογισμού του οποίου εκδόθηκε.
ΣΤΕ/ΕΑ/174/2016
Εγκατάσταση επεξεργασίας και διάθεσης λυμάτων...Επειδή, όπως έχει κριθεί, όταν προσβάλλεται διοικητική πράξη που έχει εκδοθεί κατά δέσμια αρμοδιότητα και ο αιτών δεν αμφισβητεί τα κρίσιμα πραγματικά περιστατικά, εφόσον πιθανολογείται σοβαρώς ότι, από πλευράς εσωτερικής νομιμότητας, η πράξη αυτή βάλλεται αβασίμως, τότε, και υπό την προϋπόθεση ότι δεν πρόκειται για περίπτωση ανυπόστατης πράξεως, παρέλκει ως αλυσιτελής η έρευνα τυπικών λόγων, όπως είναι οι λόγοι περί αναρμοδιότητας, μη νόμιμης συγκρότησης ή κακής σύνθεσης του συλλογικού οργάνου που εξέδωσε την πράξη, ή οργάνου που γνωμοδότησε κατά την διαδικασία εκδόσεώς της, καθώς και οι λόγοι περί μη τηρήσεως των τύπων που έχουν ταχθεί από το νόμο για την έκδοσή της. Και τούτο διότι το διοικητικό όργανο, ακόμη και αν δεν είχε συντελεσθεί η προβαλλόμενη παραβίαση ουσιώδους τύπου της διαδικασίας, θα όφειλε να εκδώσει την πράξη με το ίδιο ακριβώς περιεχόμενο. Επομένως, αλυσιτελώς προβάλλονται αιτιάσεις περί παραβάσεως ουσιώδους τύπου για το λόγο ότι η Προϊσταμένη αρχή υιοθέτησε γνωμοδότηση αναρμοδίου οργάνου, του νομικού συμβούλου, εφόσον, κατά τα προεκτεθέντα, η αιτούσα κοινοπραξία αποκλείσθηκε κατά δέσμια αρμοδιότητα, λόγω πλημμέλειας της τεχνικής προσφοράς της, της οποίας η πραγματική βάση δεν αμφισβητείται (βλ. ΣΕ 1968/2013, Ε.Α. 82, 44/2014, 256/2012 κ.ά.).
ΕλΣυν/Κλ.7/190/2016
ΠΡΟΣΥΜΒΑΤΙΚΟΣ-ΚΑΤΑΤΜΗΣΗ.(...) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με τη νομική σκέψη που παρατέθηκε, η υπό έλεγχο προμήθεια, συνολικής προϋπολογιζόμενης δαπάνης 36.698,00 ευρώ πλέον Φ.Π.Α., είναι διάφορη της αρχικής προμήθειας, συνολικής προϋπολογιζόμενης δαπάνης 1.275.198,86 ευρώ (συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α.), αφού για την πραγματοποίηση των προμηθειών αυτών δεν ακολουθήθηκε ενιαία διαδικασία, αλλά διεξήχθησαν ξεχωριστοί ανοικτοί διαγωνισμοί, βάσει διαφορετικών (τροποποιηθέντων) όρων και τεχνικών προδιαγραφών, με διαδικασίες που χαρακτηρίζονται από πραγματική και νομική αυτοτέλεια (Ε.Σ. ΣΤ΄ Κλ. 10/2016, 231, 90, 44/2015, 41/2008, 6/2006, 7, 6/2001, Ζ΄ Κλιμ. 88, 87, 86/2004). Συνεπώς, εφόσον η προϋπολογιζόμενη δαπάνη (προ Φ.Π.Α.) της νέας διακήρυξης, δυνάμει της οποίας έλαβε χώρα η σύμβαση επί της οποίας ερείδεται το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα, είναι κατώτερη των 200.000 ευρώ, δεν υπέκειτο αυτή σε έλεγχο νομιμότητας από το Ελεγκτικό Συνέδριο, κατ’ άρθρο 36 του ν. 4129/2013 (βλ. Ε.Σ. ΣΤ΄ Κλ. 231/2015). Επομένως, ο λόγος διαφωνίας της Επιτρόπου πρέπει να απορριφθεί και το χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί.
ΕΣ/Κλ.Τμ.7/198/2017
Εξόφληση του 1ου λογαριασμού έργου:Με τα δεδομένα αυτά η εκτελεστική σύμβαση εκτέλεσης δημοσίου έργου μεταξύ του Δήμου ....... και της αναδόχου «……» έπρεπε, ως εκ του ύψους του προϋπολογισμού της προγραμματικής σύμβασης σε εκτέλεση της οποίας συνάφθηκε, που υπερέβαινε το ποσό των 200.000,00 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α., να υποβληθεί σε προληπτικό έλεγχο νομιμότητας από τον αρμόδιο Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Από τον έλεγχο όμως της διαδικασίας σύναψης της εκτελεστικής αυτής σύμβασης, όπως ανωτέρω εκτέθηκε, δεν διαπιστώνεται ουσιώδης πλημμέλεια που θα μπορούσε να δημιουργήσει κώλυμα για την υπογραφή της. Επομένως, εφόσον στη διαδικασία σύναψης της επίμαχης σύμβασης και στο συμβατικό κείμενο δεν διαπιστώθηκε πλημμέλεια, έστω και σ’ αυτό το στάδιο ελέγχου, δεν καθίσταται άνευ άλλου τινός μη νόμιμη κάθε δαπάνη που εντέλλεται σε εκτέλεση αυτής
ΕλΣυν.Τμ.6/2/2009
ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΜΑΘΗΤΩΝ:Με δεδομένα τα πραγματικά αυτά περιστατικά, το Τμήμα κρίνει ότι α) εσφαλμένα το Ζ΄ Κλιμάκιο με την προσβαλλόμενη Πράξη του αποφάνθηκε ότι ο όρος της αρχικής διακήρυξης (άρθρο 2 σελ. 7), σύμφωνα με τον οποίο «Σε περίπτωση υποβολής συμμετοχής ΔΧ μεταφορικών μέσων, οι αιτήσεις για ΙΧ θα απορρίπτονται…», δεν είναι νόμιμος και πρέπει να απαλειφθεί, δεδομένου ότι ο όρος αυτός, στη συνέχειά του, παραπέμπει ρητά στην ΙΒ/6071/26.8.1998 Κ.Υ.Α., στο άρθρο 1 παρ. 4 παρ. α΄ της οποίας προβλέπεται ότι η Ν.Α. αναθέτει τη μεταφορά των μαθητών σε κάθε κατάλληλο μεταφορικό μέσο δημόσιας χρήσης και αν δεν υπάρχει σε ιδιωτικής χρήσης, από τη συστηματική δε ερμηνεία των διατάξεων της ΚΥΑ αυτής, σύμφωνα και με όσα εκτέθηκαν στη σκέψη ΙΙΙ, συνάγεται ότι οι αναθέτουσες αρχές δεν προκρίνουν άνευ άλλου τινός τη μίσθωση μεταφορικού μέσου δημόσιας χρήσης, αλλά κατάλληλου και ασφαλούς...(...)β) σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στις σκέψεις ΙV, V και VI, ανεξαρτήτως του αν, ι) ενόψει των οριζομένων στο άρθρο 25 περ. 1α του π.δ.60/2007, η ανάθεση της επίμαχης μεταφοράς μαθητών στην εταιρία «……….» αντί ποσού 2.050.000 ευρώ, έναντι του αρχικά προϋπολογισθέντος ποσού των 1.647.734,40 ευρώ (υπέρβαση σε ποσοστό 24,4%), συνιστά ή όχι ουσιώδη τροποποίηση των όρων της αρχικής διακήρυξης και ιι) ο προβλεπόμενος στο άρθρο 2 του σχεδίου σύμβασης όρος περί παράτασης της σύμβασης μεταφοράς των μαθητών και για το νέο σχολικό έτος 2009-2010 και πάντως όχι πέραν της 31ης.12.2009, με τη σύμφωνη όμως γνώμη της αντισυμβαλλόμενης εταιρίας «……….», είναι ή δεν είναι νόμιμος προεχόντως λόγω της μη δημοσίευσής του στην Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, η καταρτισθείσα, σε κάθε περίπτωση με την από 12.9.2008 ανακοίνωση της ανάθεσης του έργου από την αναθέτουσα αρχή στην ως άνω ανάδοχο εταιρία, σύμβαση καλύπτεται από τις νομιμοποιητικές διατάξεις του άρθρου 43 του ν.3731/2008. Συνεπώς, πρέπει η υπό κρίση αίτηση να γίνει δεκτή, να ανακληθεί η 289/2008 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, κατά τα προεκτεθέντα, και να υπογραφεί η ελεγχόμενη σύμβαση.
ΕΣ/ΚΛ.Ε/269/2015
ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ. Έλεγχος νομιμότητας σχεδίου σύμβασης.(..) Με τα δεδομένα αυτά και λαμβανομένου υπόψη ότι, όπως προκύπτει από την 8406/16.9.2015 βεβαίωση της αναπληρώτριας Προϊσταμένης της Διεύθυνσης Βιώσιμης Κινητικότητας και Δικτύων του Δήμου ....., κατά της ως άνω κατακυρωτικής απόφασης δεν έχουν ασκηθεί ενστάσεις ή προσφυγές, το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν συντρέχουν εν προκειμένω ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες και δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης, το οποίο επισυνάπτεται και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της παρούσας.Με τα δεδομένα αυτά και λαμβανομένου υπόψη ότι, όπως προκύπτει από την 8406/16.9.2015 βεβαίωση της αναπληρώτριας Προϊσταμένης της Διεύθυνσης Βιώσιμης Κινητικότητας και Δικτύων του Δήμου ....., κατά της ως άνω κατακυρωτικής απόφασης δεν έχουν ασκηθεί ενστάσεις ή προσφυγές, το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν συντρέχουν εν προκειμένω ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες και δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης..
ΕΣ/ΚΠΕ/ΤΜ.7/148/2019
Καταβολή επιδόματος θέσης ευθύνης (..)Με δεδομένα αυτά ο ορισμός της ανωτέρω, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 6 παρ. 12 του ν. 1069/1980, ως της υπαλλήλου που θα ασκεί τα καθήκοντα του Γενικού Διευθυντή είναι νόμιμος, διότι συντρέχει στο πρόσωπό της η μοναδική απαιτούμενη από το νόμο προϋπόθεση, είναι δηλαδή η ανώτερη κατά βαθμό υπάλληλος που υπηρετεί στη Δ.Ε.Υ.Α.Τ.. Περαιτέρω, εφόσον η 229/13.8.2018 απόφαση του Δ.Σ. της Δ.Ε.Υ.Α.Τ. αναρτήθηκε στη ΔΙΑΥΓΕΙΑ στις 20.8.2018, δεν απέκτησε ισχύ πριν από την ημερομηνία αυτή και επομένως μη νομίμως εντέλλεται η σχετική δαπάνη για το διάστημα πριν από τις 20.8.2018.