ΜΕΛΕΤΗ. (..) ζητείται η ανάκληση της 317/2017 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι το σχέδιο της 1ης Συμπληρωματικής Σύμβασης της μελέτης..(..)Με την προσβαλλόμενη Πράξη, το Ζ΄ Κλιμάκιο έκρινε ότι το σχέδιο της ανωτέρω 1ης Συμπληρωματικής Σύμβασης απαραδέκτως εισήχθη ενώπιόν του για τη διενέργεια ελέγχου νομιμότητας....το Κλιμάκιο έκρινε ότι «δεν υφίσταται δυνατότητα διαπραγμάτευσης και, εν γένει, προσδιορισμού των όρων ανάληψης και εκπλήρωσης των συγκεκριμένων υποχρεώσεων» και ότι «λαμβανομένου υπόψη και του (…) σκοπού, για τον οποίο καθιερώθηκε ο έλεγχος των σχεδίων δημοσίων συμβάσεων από το Ελεγκτικό Συνέδριο (προστασία του δημοσίου συμφέροντος από τυχόν λάθη, πλημμέλειες ή πράξεις διαφθοράς των διοικητικών οργάνων κατά τη διαδικασία σύναψης των δημοσίων συμβάσεων, καθώς και για την εμπέδωση της διαφάνειας και της εμπιστοσύνης των διοικουμένων στις ενέργειες της δημόσιας διοίκησης), δεν καταλείπεται πεδίο άσκησης προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας».(..) Εντούτοις, η κρίση αυτή του Κλιμακίου είναι εσφαλμένη. Και τούτο διότι, η ελεγχόμενη σύμβαση αποτελεί συμπληρωματική σύμβαση, με την οποία τροποποιείται ουσιωδώς το αντικείμενο της αρχικής σύμβασης, αφού προστίθενται εργασίες που δεν είχαν αρχικώς προβλεφθεί, με ταυτόχρονη αύξηση του οικονομικού αντικειμένου της, οι συμβάσεις δε αυτές, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, ελέγχονται σε κάθε περίπτωση, ακριβώς προκειμένου να διαφυλαχθεί η διαφάνεια των διαδικασιών και η ίση μεταχείριση των παρόχων που μετείχαν στο αρχικό διαγωνισμό...Επομένως, ακόμη και αν ορισμένα στοιχεία της σύμβασης καθορίζονται νομοθετικώς, η σύμβαση αυτή δεν «εξαιρείται από τον ελεύθερο ανταγωνισμό»...αλλά, για λόγους διαφάνειας και ανταγωνισμού, απαιτείται να συναφθεί σύμφωνα με τις προβλεπόμενες στο νόμο προϋποθέσεις, οι οποίες ελέγχονται από το Δικαστήριο τούτο..(..)Με τα δεδομένα αυτά, και λαμβάνοντας υπόψη ότι η ανάγκη παράτασης του αρχικού συμβατικού χρόνου, που προκάλεσε την ανάγκη εκτέλεσης των πρόσθετων εργασιών, οφείλεται σε περιστάσεις που δεν μπορούσαν να προβλεφθούν από την αναθέτουσα αρχή, επιπλέον δε ότι συντρέχουν όλες οι προβλεπόμενες στο άρθρο 29 του ν. 3316/2005 προϋποθέσεις, το Τμήμα κρίνει ότι οι επιπλέον αυτές εργασίες νομίμως περιλαμβάνονται στην ελεγχόμενη συμπληρωματική σύμβαση, η οποία δύναται να ισχύσει από την ημερομηνία υπογραφής της και εφεξής...Ανακαλεί την 317/2017 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Κρίνει ότι δεν κωλύεται η υπογραφή της 1ης Συμπληρωματικής Σύμβασης της μελέτης με τίτλο..

ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ:..Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν είναι νόμιμη η σύναψη της επίμαχης συμπληρωματικής σύμβασης με αντικείμενο την πραγματοποίηση υδρομετρήσεων στα προτεινόμενα από την ανάδοχο σύμπραξη σημεία. Και τούτο διότι η ανάγκη εκτέλεσής τους δεν οφείλεται σε απρόβλεπτες περιστάσεις, αφού η υλοποίησή τους είχε ρητά προβλεφθεί στο Τεύχος Τεχνικών Δεδομένων του φακέλου της αρχικής μελέτης ως υποχρέωση της αναθέτουσας αρχής και, ως εκ τούτου, η ανάγκη εκτέλεσής τους ήταν γνωστή κατά το χρόνο σύναψης της αρχικής σύμβασης, κατά τον ίδιο δε χρόνο η αναθέτουσα γνώριζε τον διατιθέμενο από αυτήν τεχνικό εξοπλισμό και επιστημονικό προσωπικό για την υλοποίησή τους, μπορούσε δε να προβλέψει, έστω και κατά προσέγγιση, τα απαιτούμενα μέσα για την εκτέλεσή τους. Επιπλέον, η διενέργεια των επίμαχων υδρομετρήσεων, ανεξαρτήτως της αναγκαιότητάς τους για την ολοκλήρωση της μελέτης, αποτελεί διακριτό και αυτοτελές τμήμα υπηρεσιών, το οποίο είχε ρητώς αποσπασθεί από την αρχική σύμβαση μελέτης, με αποτέλεσμα η ανάθεσή τους με την υπό κρίση συμπληρωματική σύμβαση, να έχει ως συνέπεια την ανεπίτρεπτη εκ των υστέρων επέκταση και μεταβολή του τεχνικού αντικειμένου της αρχικής σύμβασης μελέτης. Εξάλλου, δεν αιτιολογείται επαρκώς η αδυναμία εκτέλεσής τους από την αναθέτουσα αρχή δεδομένου ότι δεν αναφέρονται συγκεκριμένες ελλείψεις στον απαιτούμενο εξοπλισμό. Περαιτέρω, ο προτεινόμενος από την ανάδοχο της αρχικής σύμβασης εξοπλισμός για τη διενέργεια των μετρήσεων δεν αποτελούσε αντικείμενο της αρχικής σύμβασης, δεδομένου ότι στο Τεύχος Τεχνικών Δεδομένων της αρχικής σύμβασης, αναφέρεται ρητά ότι ο ανάδοχος θα καταρτίσει σχετικό πρόγραμμα μετρήσεων, προσδιορίζοντας το είδος αυτών, καθώς και τις θέσεις, τη συχνότητα και την περίοδο υλοποίησής τους, όχι όμως και τις μεθόδους και τα όργανα με τα οποία θα πραγματοποιηθούν αυτές. Στο πλαίσιο αυτό, τα προτεινόμενα από τον ανάδοχο όργανα συνιστούν, όπως άλλωστε αναφέρεται και στην σχετικώς συνταχθείσα από 6.6.2018 Τεχνική Έκθεσή του, ενδεικτικές - εναλλακτικές λύσεις, για τη διενέργεια των εν λόγω υδρομετρήσεων, χωρίς να αποκλείεται η αξιοποίηση από την αναθέτουσα αρχή και άλλων, πλην αυτών. Τέλος, οι ισχυρισμοί περί αποδυνάμωσης της επιχειρησιακής ικανότητας της αναθέτουσας αρχής, σε σχέση με τον χρόνο σύνταξης των τευχών του διαγωνισμού, λόγω αποχωρήσεων προσωπικού, προβάλλονται αόριστα και αναπόδεικτα..Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος, με το 12402/8.8.2018 ..έγγραφο του ασκούντος καθήκοντα Γενικού Διευθυντή της ..., σχεδίου συμπληρωματικής σύμβασης.Δεν ανακλήθηκε με την 294/2018 Πράξη του  Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου

ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ:..ζητείται η ανάκληση της 502/2012 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις ΙΙ και ΙΙΙ της παρούσας το Τμήμα κρίνει ότι δεν πληρούνται εν προκειμένω, οι προϋποθέσεις για τη σύναψη της επίμαχης συμπληρωματικής σύμβασης, καθώς η ανάγκη επέκτασης του φυσικού και τεχνικού αντικειμένου της αρχικής σύνθετης μελέτης για τεχνικούς ή οικονομικούς λόγους ή για λόγους αναγόμενους στην φύση της δεν μπορεί να χαρακτηριστεί εν προκειμένω ως απρόβλεπτη περίσταση. Ειδικότερα, όπως προκύπτει από την αιτιολογική έκθεση που συνοδεύει τον Σ.Π. της επίμαχης σύμβασης, η μη ανάθεση γεωτεχνικών μελετών με την αρχική σύμβαση οφείλεται στην αδυναμία ακριβούς εκτίμησης της χωροθέτησης των λιμενικών έργων και άρα του αντικειμένου των ανωτέρω μελετών. Πλην όμως, η θέση αυτή έρχεται σε αντίθεση με την αναφορά του σημείου Α.8 του τεύχους τεχνικών δεδομένων του φακέλου του έργου ότι δεν υπάρχουν αβεβαιότητες ως προς την τεχνική λύση, τεχνική κρίση που λήφθηκε υπόψη για να δικαιολογηθεί η επιλογή της αιτούσας να προκηρύξει τη σύμβαση με τη διαδικασία του άρθρου 7 του ν. 3316/2005, ήτοι σε επίπεδο οριστικής μελέτης. Ως εκ τούτου, η σταδιακή οριστικοποίηση της χωροθέτησης των προς μελέτη έργων ήταν γνωστή εξ αρχής με συνέπεια να καθιστά αβάσιμο τον ισχυρισμό της αιτούσας περί συνδρομής απρόβλεπτων περιστάσεων. Περαιτέρω, η γνωστή στα όργανα της αιτούσας πολυπλοκότητα του τεχνικού αντικειμένου του τελικού έργου έπρεπε να αποτελέσει τον γνώμονα κατάλληλης διαμόρφωσης του αρχικού συμβατικού αντικειμένου, ενώ η δεδομένη αναγκαιότητα εκπόνησης γεωτεχνικής μελέτης για την άρτια ολοκλήρωση της μελέτης λιμενικών έργων, έπρεπε να έχει ληφθεί υπόψη εξαρχής, ώστε η σύνταξη των όρων της διακήρυξης να γίνει με κατά το δυνατό ακριβή προσδιορισμό τόσο του αντικειμένου της μελέτης όσο και της απαιτούμενης δαπάνης.(..)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το Τμήμα κρίνει ότι η προσβαλλόμενη Πράξη δεν πρέπει να ανακληθεί αφού υφίσταται έστω και ένας λόγος διακωλυτικός της υπογραφής του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης και, επομένως, η κρινόμενη αίτηση και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση πρέπει να απορριφθούν.

Ανάθεση συμπληρωματικών μελετών.Ακόμη όμως και εάν θεωρηθεί ότι το έγγραφο αυτό του Υπουργείου Πολιτισμού ήταν η αιτία που δημιούργησε την ανάγκη εκπόνησης συμπληρωματικών μελετών, και ασχέτως του χαρακτήρα αυτών ως πράγματι συμπληρωματικών, όπως επικαλούνται οι αιτούντες, σε καμία περίπτωση η ανάγκη αυτή δεν μπορεί να θεωρηθεί περίσταση μη δυνάμενη να προβλεφθεί κατά τη σύναψη της σύμβασης, διότι αποτελεί γεγονός που προηγήθηκε αυτής (το εν λόγω έγγραφο φέρει ημερομηνία 20-2-2005 και η αρχική σύμβαση υπεγράφη στις 27-7-2005) και επομένως η εκπόνηση συμπληρωματικής γεωτεχνικής μελέτης στατικότητας και ερευνητικών εργασιών αντοχής των φερόντων στοιχείων θα μπορούσε να έχει ληφθεί υπόψη κατά τη σύναψη της αρχική σύμβασης και αναλόγως να ενσωματωθεί στην αρχική προσέγγιση της μελέτης και την υποβολή των εναλλακτικών προτάσεων προκειμένου να διασαφηνισθεί το φυσικό αντικείμενο του έργου.Μη ανάκληση της αριθμ.141/2008 πράξης του Ζ Κλιμακίου

Υπογραφή σχεδίου συμληρωματικής σύμβασης μελέτης:(...)Επιδιώκεται η ανάκληση της 411/2018 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.Με τα δεδομένα αυτά, το Τμήμα κρίνει ότι η αιτιολογία του Κλιμακίου είναι κατ’ αρχήν εσφαλμένη, καθόσον από το σύνολο των συμβατικών τευχών της αρχικής σύμβασης, που προσδιορίζουν το ανατεθέν αντικείμενο, προκύπτει ότι οι μελέτες για δύο ανισόπεδους κόμβους και για έναν επιπλέον ισόπεδο κόμβο δεν περιλαμβάνονταν σε αυτό.   Εντούτοις, διαπιστώνει ότι η ανάγκη εκτέλεσης των πρόσθετων αυτών εργασιών δεν οφείλεται σε απρόβλεπτη ανάγκη, η δε επικαλούμενη ως απρόβλεπτη περίσταση αύξηση της τουριστικής κίνησης δεν συνδέεται άμεσα με τις ανατιθέμενες πρόσθετες μελέτες, τις  οποίες αποφάσισε η αναθέτουσα αρχή λόγω μεταβολής των απόψεών της σχετικά με το σχεδιασμό του έργου και τις ανάγκες που αυτό καλείται να εξυπηρετήσει.  Ως εκ τούτου, οι πρόσθετες αυτές εργασίες δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης, κατά τούτο δε, η σχετική κρίση του Κλιμακίου, αν και με διάφορη αιτιολογία, είναι νόμιμη Απορρίπτει την αίτηση ανάκλησης 

ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΖ-ΕΤΑΜ.ΣΥΝΘ/581/2019:Αναθεωρεί  εν μέρει τη 18/2019 απόφαση του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Ανακαλεί εν μέρει την 411/2018 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου σύμφωνα με τα αναφερόμενα στη σκέψη 11 της παρούσας.

 

ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ:Με τα δεδομένα αυτά το Κλιμάκιο, με την προσβαλλομένη πράξη του, έκρινε ότι : α) η τεχνική αξιολόγηση της συμπράξεως «… κ.λπ.» στο 1ο κριτήριο και στο 1ο υποκριτήριο του 2ου κριτηρίου παρίσταται αόριστη καθόσον δεν εξειδικεύονται τα σημεία υστέρησης, η δε διατύπωση είναι συμπερασματική και απλώς αποτυπώνει, χωρίς να αιτιολογεί, τη μικρότερη βαθμολογία έναντι των λοιπών συμπράξεων, β) σε ορισμένους από τους υποψηφίους, οι οποίοι έλαβαν την ίδια βαθμολογία, η αιτιολόγηση περιορίζεται στην αναφορά μόνον των αρνητικών σημείων των προσφορών τους χωρίς αξιολόγηση του κριτηρίου καθ’ εαυτού, με αποτέλεσμα να μην προκύπτει ότι η βαθμολογία που έλαβαν υπήρξε αποτέλεσμα συγκρίσεως κατ’ ενιαίο και ισότιμο μέτρο.(..)γ) η τεχνική αξιολόγηση της συμπράξεως «…. κ.λπ» παρίσταται πλημμελής καθόσον «η εμπειρία του συντονιστή» δεν αποτελούσε κριτήριο της διακηρύξεως ή εσωτερικό αξιολογικό στοιχείο για τη βαθμολόγηση του 2ου υποκριτηρίου του 2ου κριτηρίου, ενώ περαιτέρω η αξιολόγηση παρίσταται αόριση διότι δεν προσδιορίζεται η βάση της αποτιμήσεως της εμπειρίας του συντονιστήδηλαδή εάν αυτή εκτιμήθηκε σε σχέση με την άσκηση ομοειδών καθηκόντων βάσει της αποδοτικότητάς του, η βάσει της εμπειρίας που προκύπτει από την εκπόνηση συναφών μελετών.(..)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω η κρινόμενη αίτηση ανακλήσεως πρέπει να απορριφθεί στο σύνολό της ως αβάσιμη και να διαταχθεί η κατάπτωση του κατατεθέντος παραβόλου.

Νομιμότητα δανειακής σύμβασης. (..) ζητείται παραδεκτώς η ανάκληση της 286/2011 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή  υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου δανειακής σύμβασης.( Ανακαλεί την 286/2011 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου.)

Παροχή Υπηρεσιών Φύλαξης Κτιριακών Εγκαταστάσεων:Ζητείται η ανάκληση της 677/2021 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου διά της Υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων και της πρώτης προσφεύγουσας εταιρείας με τίτλο «Για την επιλογή αναδόχου για την παροχή υπηρεσιών φύλαξης, για την κάλυψη των αναγκών των κτηριακών εγκαταστάσεων του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, για χρονικό διάστημα είκοσι επτά (27) μηνών και με δυνατότητα παράτασης για ένα (1) επιπλέον έτος», συνολικής προϋπολογισθείσας δαπάνης 2.167.741,93 ευρώ (συμπεριλαμβανομένου δικαιώματος προαίρεσης, πλέον ΦΠΑ).(....)Εξάλλου, αναφορικά με το ύψος του ποσού της εγγυητικής επιστολής καλής εκτέλεσης που προβλέπεται στο άρθρο 10 του υποβληθέντος σχεδίου σύμβασης, ρητώς αναφέρεται στη δεύτερη από τις ανωτέρω ένδικες προσφυγές, ότι θα υπολογιστεί σε ποσοστό 4% επί της εκτιμώμενης προϋπολογισθείσας δαπάνης, μη συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος προαίρεσης, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 72 παρ. 4 του ν. 4412/2016, όπως ισχύει μετά την αντικατάστασή του με το άρθρο 21 του ν. 4782/2021 (Α΄ 36) και ισχύει για τους διαγωνισμούς οι διακηρύξεις των οποίων δημοσιεύονται μετά την 1η Ιουνίου 2021 (πρβλ. αποφ. 197-199/2022 Έβδ. Τμ. ΕλΣυν). Ανακαλεί την 677/2021 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.​ Αποφαίνεται ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης, μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και της εταιρείας με την επωνυμία «… Ε.Π.Ε.» και τον διακριτικό τίτλο «… Ε.Π.Ε.», με τίτλο «Για την επιλογή αναδόχου για την παροχή υπηρεσιών φύλαξης, για την κάλυψη των αναγκών των κτηριακών εγκαταστάσεων του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, για χρονικό διάστημα είκοσι επτά (27) μηνών και με δυνατότητα παράτασης για ένα (1) επιπλέον έτος» (Διακήρυξη 71674/Β4/16.6.2021), υπό τον όρο ότι  θα διορθωθεί το χρηματικό ποσό της εγγυητικής επιστολής καλής εκτέλεσης κατά τα αναλυτικότερα διαλαμβανόμενα στο σκεπτικό.

Παροχή υπηρεσιών σίτισης:Ζητείται η ανάκληση της 320/2021 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. (...)Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, πρέπει να γίνει δεκτή η κρινόμενη προσφυγή ανάκλησης και η υπέρ αυτής παρέμβαση, για τους λόγους που εκτέθηκαν ανωτέρω, παρελκούσης ως αλυσιτελούς της εξέτασης των όσων λοιπών προβάλλονται με την προσφυγή ανάκλησης και την οικεία παρέμβαση. Ακολούθως δε, πρέπει να ανακληθεί η προσβαλλόμενη 320/2021 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου, μετά δε την ανάκληση αυτής, το Δικαστήριο αποφαίνεται ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ του Πανεπιστημίου Πατρών και της εταιρείας «…..», με αντικείμενο την «παροχή υπηρεσιών σίτισης των δικαιούχων φοιτητών στις πόλεις Πάτρα (Κουκούλι), Αγρίνιο, Μεσολόγγι, Αίγιο, Πύργο και Αμαλιάδα για χρονικό διάστημα δύο (2) ακαδημαϊκών ετών, ήτοι από το ακαδημαϊκό έτος 2020 - 2021 και μέχρι τέλους του ακαδημαϊκού έτους 2021 - 2022 (30.6.2022) με δικαίωμα προαίρεσης για ένα (1) επιπλέον ακαδημαϊκό έτος».Ανακαλεί την 320/2021 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Μελέτες.Αιτιολόγηση πρακτικών.Με τα δεδομένα αυτά, το Τμήμα κρίνει ότι η αναθέτουσα αρχή αιτιολόγησε ειδικά τη δοθείσα στους διαγωνιζομένους βαθμολογία των τεχνικών τους προσφορών, καθώς προέβη, κατόπιν του από 19.1.2007 σχετικού υπομνήματος της Επιτροπής Διαγωνισμού, στην από 23.1.2007 ορθή επανάληψη της ως άνω Δ6/3877/24.11.2006 απόφασης περί έγκρισης του Πρακτικού III/13.11.2006 της Επιτροπής Διαγωνισμού και κατακύρωσης του αποτελέσματος του διαγωνισμού στην ανωτέρω σύμπραξη γραφείων μελετών, συμμορφούμενη ως εκ τούτου με τα οριζόμενα στην προσβαλλόμενη Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, δεδομένου ότι επαναλήφθηκε κατά νόμιμο τρόπο η διαδικασία από το σημείο στο οποίο είχε εντοπιστεί η πλημμέλεια.