Καταβολή του μισθώματος για τη στέγαση Περιφερειακής Βιβλιοθήκης.(...) Με τα δεδομένα αυτά, ο όρος να διαθέτει το προς μίσθωση ακίνητο «βοηθητικό χώρο (πατάρι)» είχε εγκριθεί από την αρμόδια Οικονομική Επιτροπή, ενόψει του ότι τη θέσπισή του είχε ζητήσει και η Προϊσταμένη του πλέον αρμόδιου Τμήματος Περιφερειακών Βιβλιοθηκών του Δήμου, δεν απαιτείτο δε να έχει εγκριθεί και από το Δημοτικό Συμβούλιο. Άλλωστε, ουδείς προσέβαλε τον όρο αυτόν ως μη νόμιμο ή προσήλθε να υποβάλει προσφορά και αποκλείστηκε με την αιτιολογία ότι το προσφερόμενο από αυτόν ακίνητο δε διέθετε πατάρι, αλλά ισόγειο βοηθητικό χώρο.

Προμήθεια και εγκατάσταση κλιματιστικών.Με βάση τα ανωτέρω δεδομένα και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η επίμαχη διαγωνιστική διαδικασία διεξήχθη νομοτύπως από το Πανεπιστήμιο ..., ερειδόμενη επί νομίμου διακήρυξης, οι όροι της οποίας δεν προσεβλήθησαν αλλά έγιναν στο σύνολό τους αποδεκτοί από τους διαγωνιζομένους, οι οποίοι, σε συμμόρφωση προς αυτή, υπέβαλαν προσφορά για το σύνολο των ζητούμενων ειδών και την εγκατάσταση αυτών, η απόρριψη δε των τεχνικών προσφορών τινών εξ αυτών έλαβε χώρα εξαιτίας της ασυμφωνίας τους με έτερο, κρίσιμο και μη αμφισβητηθέντα όρο των τεχνικών προδιαγραφών, ενώ ο επίμαχος όρος της υποχρεωτικής υποβολής προσφοράς για το σύνολο των ζητούμενων ειδών και υπηρεσιών (ο οποίος αποσκοπεί στην αποφυγή τεχνικών δυσκολιών κατά την εκτέλεση της σύμβασης και τη σφαιρική κάλυψη των αναγκών του Πανεπιστημίου για το συγκεκριμένο αντικείμενο), δεν αποτέλεσε ούτε αποτρεπτικό παράγοντα για την υποβολή προσφοράς ούτε λόγο αποκλεισμού,  καθόσον όλοι οι διαγωνιζόμενοι υπέβαλαν προσφορά για όλα τα ζητούμενα είδη και υπηρεσίες, μη συμβατή, ωστόσο, ως προς τους 4 εξ αυτών, με τις τεθείσες τεχνικές προδιαγραφές. Επισημαίνεται περαιτέρω ότι ουδείς εκ των αποκλεισθέντων αμφισβήτησε τον αποκλεισμό του και την μη πρόκριση της προσφοράς του σε επόμενο στάδιο της διαδικασίας, σε κάθε δε περίπτωση, ως εκ του διακριτού των σταδίων της διαγωνιστικής διαδικασίας και της απόρριψης των προσφορών τους ως μη αποδεκτών ήδη από το στάδιο ελέγχου της συμβατότητάς τους με τις τεθείσες τεχνικές προδιαγραφές και χωρίς να προκριθούν στο επόμενο στάδιο της αποσφράγισης των οικονομικών προσφορών, ουδείς εξ αυτών θα μπορούσε να προσβάλει μετ΄εννόμου συμφέροντος την κατακύρωση στην ανάδοχο εταιρεία. Κατόπιν αυτών το Κλιμάκιο κρίνει ότι η εντελλόμενη δαπάνη είναι νόμιμη και το επίμαχο χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί.

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ-μη νομότυπη και προσήκουσα υποβολή των δικαιολογητικών κατακύρωσης(....)Συνεπώς, γίνεται δεκτός ο 1ος λόγος της προσφυγής απορριπτόμενων των οικείων ισχυρισμών του παρεμβαίνοντος και τούτο διότι ουδεμία ασάφεια ενέχει εν προκειμένω η διακήρυξη, απορριπτόμενων των οικείων ισχυρισμών του παρεμβαίνοντος, και ουδείς αμφισβητεί τα πραγματικά περιστατικά περί της κατατεθείσας άδειας, ομοίως απορριπτέοι για τους ίδιους λόγους κρίνονται και οι ισχυρισμοί της αναθέτουσας αρχής η οποία διαπίστωσε μεν την καταλληλότητα του οχήματος πλην όμως όχι στο επίμαχο είδος τροφίμων, που όπως βασίμως ισχυρίζεται ο προσφεύγων διέπεται από διαφορετικούς κανόνες. Οι δε ισχυρισμοί του παρεμβαίνοντος περί διαβεβαίωσης από την αρμόδια Υπηρεσία περί της καταλληλότητας της επίμαχης άδειας προβάλλονται αορίστως και επομένως απαραδέκτως σε κάθε περίπτωση είναι αβάσιμοι.Δέχεται την προδικαστική προσφυγή.

Αναβάθμιση του τεχνητού φωτισμού των εξωτερικών χώρων της Λιμενικής Ζώνης:..ζητείται η ανάκληση της 48/2016 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου.Με τα δεδομένα αυτά το Τμήμα κρίνει ότι ενόψει του γεγονότος ότι η προϋπολογισθείσα δαπάνη της ελεγχόμενης σύμβασης υπερβαίνει το κατώτερο όριο των 207.000,00 ευρώ, ο νομικός χαρακτηρισμός αυτής καθορίζεται με βάση τα οριζόμενα στις διατάξεις της Οδηγίας 2004/17/ΕΚ. Περαιτέρω, κρίνει ότι η επίμαχη σύμβαση είναι μικτή σύμβαση εκτέλεσης έργου, προμήθειας και παροχής υπηρεσιών, με προέχοντα χαρακτήρα αυτόν της σύμβασης προμήθειας. Ειδικότερα, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με τις κρινόμενες αιτήσεις, σκοπός της σύμβασης είναι η επίτευξη τεχνητού περιβάλλοντος φωτισμού που υποδεικνύεται από τις φωτομετρικές μελέτες. Ο σκοπός δε της επίτευξης αναβαθμισμένης ποιότητας φωτισμού δεν σχετίζεται με την έννοια του δημοσίου έργου ως συνόλου οικοδομικών εργασιών ή εργασιών πολιτικού μηχανικού που προορίζεται να πληροί αυτό καθαυτό μία οικονομική ή τεχνική λειτουργία. Τούτο, διότι για την επίτευξη του στόχου αυτού βασική υποχρέωση του αναδόχου είναι η προμήθεια των φωτιστικών σωμάτων, όλες δε οι λοιπές υποχρεώσεις που βαρύνουν τον ανάδοχο και ειδικότερα οι αναγόμενες στην εγκατάσταση των ιστών και των πυλώνων και στην τοποθέτηση των φωτιστικών αποτελούν δευτερεύουσες συμπληρωματικές ως προς την επίτευξη του ανωτέρω σκοπού εργασίες.(...)Κατ’ ακολουθία όσων κρίθηκαν προηγουμένως, οι κρινόμενες αιτήσεις πρέπει να γίνουν δεκτές, να ανακληθεί η 48/2016 πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου και να κριθεί ότι δεν κωλύεται η σύναψη του σχετικού σχεδίου σύμβασης. 

Παροχή υπηρεσιών λειτουργίας παιδικών και βρεφονηπιακών σταθμών:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες νομικές σκέψεις το Τμήμα κρίνει ότι η επίμαχη σύμβαση δεν συνιστά γνήσια προγραμματική σύμβαση του άρθρου 100 του ν. 38520/2010. Τούτο δε, διότι: α) αυτή συνάπτεται μεταξύ δύο μερών, τα οποία δεν εκκινούν από κοινή αφετηρία για την επίτευξη ενός δημόσιου σκοπού που εκ του νόμου τους έχει ανατεθεί, αλλά επιδιώκουν ο μεν Δήμος την επίτευξη της εύρυθμης λειτουργίας των παιδικών και βρεφονηπιακών σταθμών προς εκπλήρωση της αποστολής που έχει αναλάβει δυνάμει του άρθρου 75 του ΚΔΚ, η δε αντισυμβαλλόμενη ιδιωτικού δικαίου ΚΟΙΝ.Σ.ΕΠ. το αντάλλαγμα για την παροχή της υπηρεσίας λειτουργίας αυτών. β) για την επίτευξη του σκοπού της επίμαχης σύμβασης προβλέπεται μονομερής περιουσιακή μετακίνηση από το Δήμο στην επιχείρηση με τη μορφή του ανταλλάγματος έναντι των παρεχόμενων μέσω της σύμβασης υπηρεσιών, γ) ο επιδιωκόμενος από τα αντισυμβαλλόμενα μέρη σκοπός επιτυγχάνεται αποκλειστικά μέσω της σύμβασης αυτής χωρίς να απαιτείται η περαιτέρω σύναψη εκτελεστικών συμβάσεων, γεγονός που υποδηλώνει τη βούληση του Δήμου να συνάψει αμφοτεροβαρή εξ επαχθούς αιτίας σύμβαση για το λόγο δε αυτό, άλλωστε., όπως και ο Δήμος συνομολογεί, ζήτησε προσφορές και από άλλες δύο ΚΟΙΝ.ΕΠ..Σημειώνεται δε ότι το συμπέρασμα ότι η επίμαχη σύμβαση δεν έχει το χαρακτήρα προγραμματικής σύμβασης του άρθρου 100 του ν. 3852/2010, με συνέπεια να κωλύεται η υπογραφή της δεν συνεπάγεται τον αποκλεισμό της νομοθετικά προβλεπόμενης δυνατότητας σύναψης οποιασδήποτε προγραμματικής σύμβασης μεταξύ ενός δήμου και μίας ΚΟΙΝ.Σ.ΕΠ., όπως αβασίμως προβάλλεται με την κρινόμενη αίτηση, εφόσον πρόκειται για γνήσια προγραμματική σύμβαση και κατά τα λοιπά πληρούνται οι προϋποθέσεις του ανωτέρω άρθρου.Συνακόλουθα, το Τμήμα κρίνει ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση η επίμαχη σύμβαση συνάπτεται μεταξύ μίας αναθέτουσας αρχής, κατά την έννοια του δικαίου της Ένωσης και ενός ιδιώτη και έχει ως αντικείμενο την παροχή υπηρεσιών λειτουργίας των παιδικών και βρεφονηπιακών σταθμών.(...)Με τα δεδομένα αυτά το Τμήμα κρίνει ότι η κρινόμενη αίτηση πρέπει να απορριφθεί.

Αμοιβή για προμήθεια υπερηχοτομογράφου::..Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η επίμαχη προμήθεια του υπερηχοτομογράφου για χρήση από το Γ.Ν. ... «...» δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής της επικαλούμενης από τη 2η Δ.Υ.Πε. διάταξης της παραγράφου 9 του άρθρου 66 του ν. 4316/2014, όπως αυτή ισχύει. Και τούτο, διότι, από τη γραμματική διατύπωση της διάταξης αυτής, η οποία, ως εκ του εξαιρετικού της χαρακτήρα, είναι στενώς ερμηνευτέα, προκύπτει ότι η ίδια αναφέρεται σε προμήθεια με φαρμακευτικό, υγειονομικό και λοιπό υλικό (με πρόσθετες πράξεις) αποκλειστικώς και μόνον των φορέων Π.Ε.Δ.Υ. αρμοδιότητας των οικείων Υ.Πε., όχι δε και των νοσοκομείων εποπτείας αυτών. Είναι δε αδιάφορο το ότι ο επίμαχος υπερηχοτομογράφος είναι εγγεγραμμένος στο μητρώο παγιών της 2ης Υ.Πε., καθότι, κατά το πνεύμα της ανωτέρω εξαιρετικής διάταξης, η προμήθεια ειδών με την προβλεπόμενη σε αυτή διαδικασία πρέπει να κατατείνει σε εξυπηρέτηση των αναγκών των φορέων Π.Ε.Δ.Υ., πράγμα το οποίο δεν ισχύει, εν προκειμένω. Συνεπώς, αν και με διαφορετική αιτιολογία από αυτή της Επιτρόπου, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, όφειλε δε η προμήθεια του επίμαχου υπερηχοτομογράφου να διενεργηθεί από τα αρμόδια όργανα του Γ.Ν. ... «...», κατόπιν τήρησης της προσήκουσας διαγωνιστικής διαδικασίας. Ωστόσο, το Κλιμάκιο, συνεκτιμώντας την αδήριτη ανάγκη για εξοπλισμό με υπερηχοτομογράφο του Γ.Ν. Νοσοκομείου «...», στο οποίο λειτουργεί Κέντρο Εκπαίδευσης Ηχοκαρδιογραφίας, όπου εκπαιδεύεται μεγάλος αριθμός ειδικών καρδιολόγων, καθώς και το ότι η ανάθεση της επίμαχης προμήθειας πραγματοποιήθηκε με βελτιωμένους όρους σε σχέση με την αρχική από 7.4.2017 σύμβαση του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου «...», κρίνει ότι τα αρμόδια όργανα της 2ης Υ.Πε. προέβησαν στην προμήθεια και παραχώρηση στο Γ.Ν. ... «...» του επίμαχου υπερηχοτομογράφου χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης της κείμενης περί ανάθεσης δημόσιων προμηθειών νομοθεσίας.

Προμήθεια εξοπλισμού διαχείρισης βιοαποβλήτων Αρχή αποτελεσματικότητας (....) Από την αρχή της δημοσιονομικής βιωσιμότητας, η οποία αποτελεί απόρροια της αρχής του κράτους δικαίου και αποτυπώνεται, υπό ειδικότερες εκφάνσεις, σε πλήθος συνταγματικών διατάξεων (βλ. άρθρο 25 παράγραφος 4, καθώς και άρθρα 72, 73, 75, 78 έως 80, 98, 104, 106 και 107 του Συντάγματος,), αλλά και ρητώς νομοθετικά στο άρθρο 2 του ν. 4820/2021 (Οργανικός Νόμος του Ελεγκτικού Συνεδρίου) και στο άρθρο 33 του ν. 4270/2014 (Α΄ 143), πηγάζει η αρχή της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης (βλ. και άρθρο 18 παρ. 1 του ν. 4412/2016). Η τελευταία δε εξειδικεύεται, μεταξύ άλλων, στην αρχή της αποτελεσματικότητας, σύμφωνα με την οποία, επί διάθεσης δημόσιων πόρων, ελέγχεται η επίτευξη των συγκεκριμένων αντικειμενικών στόχων και των αποτελεσμάτων που έχουν εκ των προτέρων οριστεί. Όπως δε ρητά ορίζεται στο άρθρο 18 παρ. 1 του ν. 4412/2016, η αρχή της πρακτικής αποτελεσματικότητας εφαρμόζεται και στις διαδικασίες σύναψης δημοσίων συμβάσεων ώστε να διασφαλίζεται το επωφελές των αναλαμβανόμενων δράσεων. Προς τούτο, η αναθέτουσα Αρχή οφείλει να μεριμνά ώστε από τα έγγραφα της σύμβασης να προκύπτουν κατά τρόπο σαφή και αντικειμενικό οι επιδιωκόμενοι στόχοι και η προσφορότητα των λαμβανόμενων μέτρων προς επίτευξη των στόχων αυτών. Πρέπει, επίσης, να περιγράφεται με ακρίβεια ή έστω να προκύπτει επαρκώς ο σχεδιασμός και ο τρόπος εκτέλεσης της σύμβασης, έτσι ώστε να διασφαλίζεται τόσο η επίτευξη των στόχων όσο και το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα. Και ναι μεν, κατά γενικό κανόνα, η αρχή της πρακτικής αποτελεσματικότητας, υπό την παραπάνω έννοια, ελέγχεται εκ των υστέρων (ex post), διότι μόνο μετά την έναρξη υλοποίησης και, κυρίως, μετά το πέρας εκτέλεσης της σύμβασης μπορεί εξ αντικειμένου να κριθεί με ασφάλεια η επίτευξη ή μη των στόχων που τέθηκαν και η πραγμάτωση των αποτελεσμάτων που επιδιώχθηκαν, πλην, όλως εξαιρετικώς, η τήρηση της αρχής αυτής μπορεί να ελεγχθεί οριακά και κατά το προσυμβατικό στάδιο (ex ante), ιδίως όταν ο σχεδιασμός της δράσης από άποψη στόχων, μέσων και μεθόδου υλοποίησης είναι κατά λογική αναγκαιότητα πρόδηλα πλημμελής ή ασαφής, με συνέπεια να καθίσταται ευχερής ο έλεγχός της κατά το στάδιο αυτό για λόγους προληπτικούς. Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση που αν και έχουν τεθεί ή προκύπτουν οι σχετικοί αντικειμενικοί στόχοι, εντούτοις δεν αναφέρονται, έστω και συνοπτικά, τα χρησιμοποιούμενα μέσα και η διαθεσιμότητα αυτών, καθώς και ο τρόπος που αυτά θα διασφαλίσουν το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα (βλ. ΕλΣυν Ολ. 1312/2022, σκ. 13).Υπό τις περιστάσεις αυτές, το Τμήμα κρίνει ότι σχεδιασμός της ελεγχόμενης προμήθειας παρίσταται επαρκής.Για τους λόγους αυτούς.Δέχεται τις προσφυγές ανάκλησης. Ανακαλεί την 552/2023 Πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου

Παράθεση catering :Κατόπιν των προεκτεθέντων, το Τμήμα κρίνει ότι, η ελεγχόμενη δαπάνη,  είναι λειτουργική, δοθέντος ότι αφενός μεν, όπως ορθά έγινε δεκτό με την υπό ανάκληση Πράξη πρόκειται για δαπάνη παρεπόμενη, επιβαλλόμενη από τους κανόνες της σύγχρονης εθιμοτυπίας, η οποία όμως συνέβαλε στην αποτελεσματικότερη επίτευξη του στόχου της εκδήλωσης (εγκαίνια του Αναψυκτηρίου και της παιδικής χαράς) και στην εκπλήρωση των σκοπών του Δήμου στη συγκεκριμένη περίπτωση, καθόσον συνδέεται με την καλλιέργεια των κοινωνικών σχέσεων στην τοπική κοινωνία και την προαγωγή των κοινωνικών συμφερόντων των δημοτών, αφετέρου δε το ύψος αυτής (4.999,83 ευρώ), ενόψει και του πλήθους των παρισταμένων (500 άτομα) λόγω της ανοικτής πρόσκλησης που απευθύνθηκε  σε  όλους τους δημότες  και της μη ανάληψης από το Δήμο καμίας άλλης δαπάνης στο πλαίσιο της ίδιας εκδήλωσης (προσκλήσεις, μουσική, ηχητική κάλυψη) δεν υπερβαίνει το επιβαλλόμενο από τα διδάγματα της κοινής πείρας και λογικής, αλλά και από την υπάρχουσα οικονομική συγκυρία, που επιτάσσει την προσαρμογή σε νέους δημοσιονομικούς κανόνες και αρχές, προσήκον μέτρο (πρβλ. Ελ.Συν. VII Τμ.  115, 133/2006, 11, 197/2007, 10, 78, 124/2010).

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη προηγούμενη σκέψη, το Τμήμα κρίνει ότι η ανάληψη από το Δήμο ..... του συνόλου της δαπάνης, που προκλήθηκε από τη συμμετοχή του στη διοργάνωση του ως άνω φεστιβάλ παραδοσιακών χορών είναι καταρχήν νόμιμη. Περαιτέρω, κρίνει ότι η εντελλόμενη με το 1415, οικονομικού έτους 2009, χρηματικό ένταλμα δαπάνη του Δήμου ....., που αφορά στη  διαμονή φιλοξενούμενων (μέλη των χορευτικών συγκροτημάτων) λόγω της συμμετοχής τους στο φεστιβάλ, συνιστά δαπάνη παρεπόμενη συνάδουσα με τους κανόνες της σύγχρονης εθιμοτυπίας, η οποία συνέβαλε στην αποτελεσματικότερη επίτευξη του στόχου της εκδήλωσης, ενώ δεν υπερβαίνει το επιβαλλόμενο από την υπάρχουσα οικονομική συγκυρία και τα διδάγματα της κοινής πείρας και λογικής, προσήκον μέτρο. Αντιθέτως, οι δαπάνες που εντέλλονται με τα 1413, 1414 και 1416 , οικονομικού έτους 2009, χρηματικά εντάλματα πληρωμής δεν είναι νόμιμες, καθόσον η προμήθεια διακοσίων (200) κιλών αρνιού, η παράθεση catering και η ενοικίαση παραδοσιακών στολών, ναι μεν συνιστούν δαπάνες παρεπόμενες, πλην όμως δεν αποτέλεσαν αναγκαίο μέσο για τη διοργάνωση της προαναφερόμενης εκδήλωσης, ούτε συνέβαλαν στην αποτελεσματικότερη επίτευξη του στόχου της, υπερβαίνουν δε και το επιβαλλόμενο από τα διδάγματα της κοινής πείρας και λογικής, αλλά και από την υπάρχουσα οικονομική συγκυρία, που επιτάσσει την προσαρμογή σε νέους δημοσιονομικούς κανόνες και αρχές, προσήκον μέτρο

Παροχή υπηρεσιών υποστήριξης σε θέματα διαχείρισης διαγωνισμών...(..)Με τα δεδομένα αυτά, η δαπάνη είναι μη νόμιμη, διότι οι επίμαχες υπηρεσίες, που αφορούν στην προετοιμασία των διαγωνιστικών διαδικασιών του .... δεν είναι εξειδικευμένης φύσεως και εμπίπτουν στα συνήθη καθήκοντα του προσωπικού του που υπηρετεί στο Αυτοτελές Τμήμα Προγραμματισμού και Οργάνωσης και στη Διεύθυνση Υπηρεσιών Υποστήριξης. Οι ισχυρισμοί του .... περί ανάθεσης όλων των επίμαχων υπηρεσιών αλλά και επιπρόσθετων σε μία μόνον υπάλληλο, λόγω έλλειψης εμπειρίας των υπολοίπων, με συνέπεια την ανάγκη τελικά ανάθεσης αυτών  σε τρίτο, πρέπει να απορριφθούν, διότι καταδεικνύουν ακριβώς την έλλειψη προσήκουσας οργάνωσης του προσωπικού και οφείλονται σε αυτή, ενώ παράλληλα δεν αιτιολογείται γιατί οι λοιποί υπάλληλοι δεν εκπαιδεύονται για την παροχή των μη εξειδικευμένων αυτών υπηρεσιών. Εξάλλου, τα παράλληλα καθήκοντα που έχουν ανατεθεί στην εν λόγω υπάλληλο δεν την απαλλάσσουν από την κύρια υποχρέωση της να διεκπεραιώσει τις κρινόμενες υπηρεσίες, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων που αναλογούν στη θέση της..(..)Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.