ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΕΡΓΑ.Συμπληρωματικές-Πρόσθετες εργασίες:Μη νόμιμη η δαπάνη που αφορούσε στην εξόφληση του 5ου λογαριασμού (1ου λογαριασμού συμπληρωματικής σύμβασης) εκτέλεσης έργου οδοποιίας, καθόσον κατά παράβαση του άρθρου 57 του ν. 3669/2008 (ΦΕΚ Α' 116/2008), τα αρμόδια όργανα του ανωτέρω Δήμου ανέθεσαν τις ως άνω συμπληρωματικές εργασίες, χωρίς να συντρέχουν οι προβλεπόμενες προϋποθέσεις για τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης, αφού δεν απέδειξαν τη συνδρομή απρόβλεπτης περίστασης, η οποία κατέστησε αναγκαία την ανάθεση των εργασιών αυτών, προκειμένου να ενταχθούν στο αρχικό έργο και τη συναφθείσα σύμβαση.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ-ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ:Ζητείται παραδεκτώς η αναθεώρηση της 3049/2011 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου,Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις υπό στοιχ. IIΙ και ΙV σκέψεις της παρούσας, το παρόν Τμήμα κρίνει, κατά πλειοψηφία, ότι εφόσον οι περιλαμβανόμενες στην ελεγχόμενη συμπληρωματική σύμβαση εργασίες έχουν εκτελεσθεί κατά το μεγαλύτερο μέρος -γεγονός άλλωστε, το οποίο δεν αμφισβητεί ούτε ο αιτών Δήμος- και δεδομένου ότι για την εκτέλεση των εργασιών αυτών προ της εγκρίσεως ΑΠΕ δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις του άρθρου 56 του ν. 3669/2008, όπως ορθώς έκρινε το VI Τμήμα με την 3049/2011 απόφασή του, και μάλιστα ούτε οι ουσιαστικές προϋποθέσεις, καθόσον δεν επρόκειτο περί πρόσθετων επειγουσών εργασιών κατά την έννοια του ως άνω άρθρου, γιατί δεν στόχευαν στην αποτροπή άμεσου για το έργο κινδύνου, μη δυναμένου ν΄ αποτραπεί άλλως, αλλά στην αντιμετώπιση μιας πάγιας ανάγκης με τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου δικτύου απορροής και αποστράγγισης ομβρίων προς αντικατάσταση του παλαιού, ούτε οι τυπικές, καθόσον δεν είχε προηγηθεί εντολή της Προϊσταμένης του έργου Αρχής, ήτοι της Δημαρχιακής Επιτροπής..δεν έσφαλλε το VI Τμήμα δεχθέν ότι πράγματι ήταν κατά χρόνο αναρμόδια η Επίτροπος του Ελεγκτικού Συνεδρίου για τον έλεγχο της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου, στην οποία περιλαμβάνονται εκτελεσθείσες εργασίες μη εμπίπτουσες στην έννοια της διάταξης του άρθρου 56 περί επειγουσών πρόσθετων εργασιών.(..)Κατ’ ακολουθίαν τούτων και μη προβαλλόμενου άλλου λόγου αναθεωρήσεως, η κρινόμενη αίτηση για αναθεώρηση της 3049/2011 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου πρέπει να απορριφθεί.

Επειδή από την περιγραφή των εργασιών, όπως αυτές αναφέρονται αναλυτικά στο Τιμολόγιο Μελέτης της παρούσης σύμβασης, αποδεικνύεται, χωρίς καμία αμφιβολία, ότι, οι συγκεκριμένες εργασίες δεν απαιτούσαν ειδικές τεχνικές γνώσεις και δεξιότητες και ως εκ τούτου δε μπορούν να χαρακτηριστούν ως δημόσιο έργο, κατά την έννοια των διατάξεων του άρθρου 1, παρ. 3 του ν. 3669/2008, θεωρούμε ότι δε δύναται να εκδοθεί χρηματικό ένταλμα για την πληρωμή των λογαριασμών των ανωτέρω έργων κατά το μέρος που αυτοί αφορούν Γ.Ε. και Ο.Ε..

Εργα - Εργασίες (Εργολαβικό όφελος, Γενικά έξοδα) (ε.ο./γ.ε.).Ανάθεση: Α. Νόμιμη η καταβολή ποσού από ν.π.δ.δ. Δήμου σε εργολήπτη δημοσίων έργων για την εκτέλεση του έργου «Επισκευή προβλήτας - συντήρηση περίφρακτου και περιβάλλοντος χώρου ράμπας F/B λιμένος ...», καθόσον το ανωτέρω έργο νομίμως ανετέθη απευθείας, κατά το άρθρο 28 του ν. 3669/2008 (ΦΕΚ Α' 116/2008), διότι η προϋπολογισθείσα αξία του υπολείπεται του ανώτατου ορίου των 10.271,46 ευρώ, χωρίς συνυπολογισμό του Φ.Π.Α., μέχρι του οποίου επιτρέπεται η απευθείας ανάθεση μικρών έργων κι εργασιών συντήρησης. Β. Μη νόμιμη η καταβολή ποσού από ν.π.δ.δ. Δήμου σε εργολήπτη δημοσίων έργων για την εκτέλεση του έργου που αφορά στην επισκευή οδοστρώματος τμήματος λιμενικής ζώνης, καθόσον το ανωτέρω έργο μη νομίμως ανετέθη απευθείας, δεδομένου ότι η αξία του υπερβαίνει το επιτρεπτό όριο της απευθείας ανάθεσης (20.000 ευρώ συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ) και επομένως η νόμιμη διαδικασία ανάθεσής του, κατά το άρθρο 29 του ν. 3669/2008 (ΦΕΚ Α' 116/2008

Κατασκευή περιφερειακού δρόμου- συμπληρωματική σύμβαση..Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει ότι στερείται κατά χρόνο αρμοδιότητας να επιληφθεί του ελέγχου νομιμότητας του υποβληθέντος σχεδίου, κατά το μέρος που περιλαμβάνει τις ως άνω ήδη εκτελεσθείσες από την ανάδοχο εργασίες της συμπληρωματικής σύμβασης (προϋπολογιζόμενης δαπάνης 114.996,02 ευρώ με Φ.Π.Α.). Και τούτο, διότι για την εκτέλεση των ανωτέρω εργασιών, δεν συντρέχουν οι ουσιαστικές προϋποθέσεις του άρθρου 56 του ν. 3669/2008, καθόσον δεν επρόκειτο περί προσθέτων επειγουσών εργασιών κατά την έννοια του νόμου, των οποίων η εκτέλεση κατ’ εξαίρεση δικαιολογείτο πριν από τη σύνταξη του 4ου Α.Π.Ε. του έργου. Ειδικότερα, οι εργασίες που αφορούν στη διαμόρφωση-προστασία της υπόγειας «Κάτω Διάβασης» στη Χ.Θ. 1+185 δεν προκύπτει ότι στόχευαν στην αποτροπή άμεσου για το έργο κινδύνου, δεδομένου ότι η εντολή για την εκτέλεση αυτών (Σεπτέμβριος 2015) δόθηκε μετά από την πάροδο σημαντικού χρονικού διαστήματος από την επέλευση των φερόμενων ως επικίνδυνων για το έργο γεγονότων που επικαλείται η αναθέτουσα αρχή, δηλαδή των διαβρώσεων του εδάφους πλησίον των τοίχων αντιστήριξης του ήδη κατασκευασθέντος τεχνικού τμήματος της υπόγειας διάβασης, οι οποίες όμως είχαν ήδη επέλθει κατά τη διάρκεια των χειμώνων παρελθόντων ετών (2013 και 2014). Περαιτέρω, ούτε οι εργασίες που αφορούν στην καθαίρεση και επίχωση της παλαιάς υδατοδεξαμενής στρατοπέδου αποσκοπούν στην αποτροπή άμεσου κινδύνου για το έργο, καθόσον ως τέτοιος δεν μπορεί να θεωρηθεί η εκ των υστέρων, κατά τη διάρκεια εκτέλεσης του έργου, διαπίστωση ότι η ως άνω παλαιά δεξαμενή – η ύπαρξη της οποίας ήταν γνωστή στην αναθέτουσα αρχή ήδη πριν από τη δημοπράτηση του έργου, σύμφωνα με το προαναφερθέν Φ.914.2/18/49637/Σ.4678/17.11.2011 έγγραφο της στρατιωτικής υπηρεσίας – βρίσκεται κατά το μεγαλύτερο μέρος της εντός του εύρους κατάληψης του υπό κατασκευή δρόμου και πρέπει, για λόγους τεχνικής αρτιότητας και ασφάλειας του δρόμου, να καθαιρεθεί και επιχωθεί καταλλήλως.(...)Κατόπιν των ανωτέρω, το Κλιμάκιο πρέπει να απόσχει του ελέγχου του υποβληθέντος σχεδίου της συμπληρωματικής σύμβασης, κατά το μέρος που αφορά στις ήδη εκτελεσθείσες εργασίες αυτής (προϋπολογιζόμενης δαπάνης 114.996,02 ευρώ με Φ.Π.Α.), ενώ, κατά το μέρος που αφορά στις λοιπές εργασίες, διαπιστώνει ότι συντρέχει ουσιώδης νομική πλημμέλεια στη διαδικασία ανάθεσης τους, που κωλύει την υπογραφή της.

Συμπληρωματική σύμβαση. Δεν αποδεικνύεται ότι οι εργασίες οφείλονται σε απρόβλεπτες καταστάσεις. Έργο αποχέτευσης και επεξεργασίας λυμάτων σε δήμο. Μη χαρτογράφηση σηπτικών βόθρων. Η ύπαρξή τους ήταν γνωστή στην αναθέτουσα αρχή. Με την 3141/2010 απόφαση του VI Τμήματος απορρίφθηκε αίτηση ανάκλησης κατά της προμνησθείσας Πράξης του Κλιμακίου.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ-ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ:..ζητείται η ανάκληση της 84/2017 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Mε τα δεδομένα αυτά το Τμήμα κρίνει, ότι αναφορικά με τις εργασίες μετατόπισης του φανού της Υ.Π.Α. οι περιστάσεις που επικαλείται η αιτούσα αλυσιτελώς προβάλλονται, εν προκειμένω, διότι ως προς τις εργασίες αυτές το Κλιμάκιο απείχε του ελέγχου ως κατά χρόνο αναρμόδιο, δοθέντος του ότι κατά την κρίση του αποδείχθηκε ότι αυτές είχαν ήδη εκτελεστεί και περαιτέρω δεν επρόκειτο περί προσθέτων επειγουσών εργασιών, κατά την έννοια της ανωτέρω διάταξης του άρθρου 56 του ν. 3669/2008. Σε περίπτωση δε που κατ΄εκτίμηση του ίδιου λόγου ήθελε γίνει δεκτό ότι η αιτούσα βάλει κατά της ανωτέρω κρίσης υποστηρίζοντας ότι οι εν λόγω εργασίες δεν είχαν εισέτι εκτελεστεί και ως εκ τούτου το Κλιμάκιο όφειλε να ελέγξει τις προϋποθέσεις νόμιμης ένταξής τους στην ελεγχόμενη συμπληρωματική σύμβαση, ο λόγος αυτός και πάλι παρίσταται απορριπτέος ως αναπόδεικτος, διότι η αιτούσα ουδέν στοιχείο προσκομίζει που να καταρρίπτει την ως άνω κρίση του Κλιμακίου.Περαιτέρω, αναφορικά με τις λοιπές εργασίες (εκσκαφές λόγω ύπαρξης υπογείων δικτύων ΟΚΩ, μετατόπιση αγωγού ΔΕΥΑ, αλλαγή απόστασης μεταφοράς) το Τμήμα κρίνει ότι, ανεξαρτήτως της ύπαρξης και προσκομιδής από την αιτούσα της 4/10.2.2017 θετικής γνωμοδότησης του Τεχνικού Συμβουλίου της Περιφέρειας περί της σύναψης της υπό κρίση συμπληρωματικής σύμβασης, οι αιτιάσεις της περί συνδρομής απρόβλεπτων περιστάσεων δεν ευσταθούν και ο σχετικός λόγος ανάκλησης είναι αβάσιμος και πρέπει να απορριφθεί.(..)Κατόπιν των ανωτέρω, η κρινόμενη αίτηση ανάκλησης πρέπει να απορριφθεί.

Συμπληρωματικές συμβάσεις – πρόσθετες εργασίες:Μη νόμιμη η εξόφληση του 2ου λογαριασμού και του 1ου λογαριασμού της πρώτης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Ασφαλτοστρώσεις - Διαμορφώσεις οδών πόλης και οικισμών 2010», καθόσον δεν συντρέχουν οι προβλεπόμενες στο άρθρο 57 του ν. 3669/2008 (ΦΕΚ Α΄ 116/2008) προϋποθέσεις για τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης με την ανάδοχο της αρχικής σύμβασης, διότι δεν προκύπτει ότι  οι  συμπληρωματικές εργασίες κατέστησαν αναγκαίες, λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων κατά την τεχνική εκτέλεση του έργου, δηλαδή λόγω πραγματικών γεγονότων που δεν ανάγονται στο χρόνο κατάρτισης της αρχικής σύμβασης, τα οποία επηρεάζουν την τεχνική αρτιότητα του έργου και αντικειμενικά δεν μπορούσαν να προβλεφθούν στο στάδιο της οριστικής μελέτης.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Διαδικασία διαγωνισμού:Κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης του έργου «Διαγράμμιση οδικού δικτύου …..», καθόσον μη νόμιμα δημοπρατήθηκε το ελεγχόμενο έργο με σύστημα υποβολής προσφορών ενιαίου ποσοστού έκπτωσης, διότι υπάρχει αναλυτική προμέτρηση των επιμέρους εργασιών του έργου και η προϋπολογιζόμενη δαπάνη υπερβαίνει το ποσό των 750.000 ευρώ. Η πλημμέλεια δε αυτή είναι ουσιώδης, αφενός, διότι δεν συντρέχει καμία από τις δύο, σωρευτικά απαιτούμενες, νόμιμες προϋποθέσεις που θέτει το άρθρο 5 του ν. 3669/2008, για την εφαρμογή του εν λόγω συστήματος προσφορών και, αφετέρου, διότι η επιλογή νόμιμου συστήματος υποβολής προσφορών στην προκείμενη περίπτωση, όπως π.χ. αυτού των επιμέρους ποσοστών έκπτωσης, όπου επιτρέπεται η προσφορά διαφορετικής έκπτωσης για κάθε ομάδα τιμών (άρθρο 6 ν. 3669/2008), θα μπορούσε, ενδεχομένως, να οδηγήσει στην επιλογή διαφορετικού μειοδότη (βλ. και την μικρή διαφορά έκπτωσης μεταξύ των δύο πρώτων μειοδοτριών) ή στην καταβολή μικρότερης συμβατικής δαπάνης για την εκτέλεση του επίμαχου έργου. 

Η εξόφληση του 1ου λογαριασμού των εργασιών δημοτικού έργου είναι μη νόμιμη, καθόσον οι εργασίες αυτές εκτελέστηκαν μετά την ημερομηνία λήξης της συμβατικής προθεσμίας εκτέλεσης του έργου, κατά παράβαση των διατάξεων του ν.1418/1984.