Μη νόμιμο το σχέδιο συμπληρωματικής σύμβασης, καθόσον οι εργασίες που αποτελούν αντικείμενό της δεν κατέστησαν αναγκαίες λόγω απρόβλεπτων καταστάσεων, αφού οφείλονται σε πλημμελή εκπόνηση, αστοχίες και παραλείψεις της αρχικής μελέτης. Έιδικότερα, το γεγονός της φθοράς των προς συντήρηση οδών λόγω των παρεμβάσεων των ΟΚΩ για την κατασκευή υπογείων δικτύων δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι οφείλεται σε απρόβλεπτες περιστάσεις, ενώ η κάλυψη της δαπάνης προμήθειας καθαρής ασφάλτου λόγω σημαντικής αύξησης της τιμής της προβάλλεται στην αιτιολογική έκθεση αορίστως. Αίτηση ανάκλησης κατά της προμνησθείσας Πράξης του Κλιμακίου απορρίφθηκε με την 1505/2010 απόφαση του VI Τμήματος ως εκπρόθεσμη.

Συμπληρωματική σύμβαση. Η σύμβαση αυτή αφορά σε εργασίες, οι οποίες είχαν αρχίσει να εκτελούνται σε χρόνο προγενέστερο της υποβολής της σε προσυμβατικό έλεγχο. Το Κλιμάκιο στερείται αρμοδιότητας ελέγχου της νομιμότητας της σύμβασης αυτής. Με την 276/2011 απόφαση του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου απορρίφθηκε αίτηση ανάκλησης κατά της προμνησθείσας Πράξης του Κλιμακίου.

Τροποποίηση του Π.Δ/τος 180/1983 (A΄71) «Σύσταση Ειδικής Υπηρεσίας Δημοσίων Έργων (ΕΥΔΕ) για την εκτέλεση του έργου Αποχέτευσης και Επεξεργασίας Λυμάτων Μείζονος Πρωτεύουσας», όπως τροποποιημένο ισχύει.

Νομιμότητα του σχεδίου προγραμματικής σύμβασης μεταξύ της Δημοτικής Επιχείρησης Ύδρευσης Αποχέτευσης Άρδευσης ... και του Δήμου ... για την υλοποίηση της Πράξης «Εγκαταστάσεις Επεξεργασίας Λυμάτων και Δίκτυα Αποχέτευσης Δήμου ... και Παραλίας Οφρυνίου (Β΄ Φάση)»(...)Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει αναγκαίο να αναβάλει την οριστική του κρίση προκειμένου να προσκομισθεί έγκριση του νέου σχεδίου προγραμματικής σύμβασης από τα αρμόδια για τη σύναψη της προγραμματικής σύμβασης όργανα των συμβαλλομένων φορέων, καθώς και το Τεχνικό Δελτίο που περιλαμβανόταν στην αίτηση ένταξης της Πράξης «Εγκαταστάσεις Επεξεργασίας Λυμάτων και Δίκτυα Αποχέτευσης Δήμου ... και Παραλίας Οφρυνίου (Β΄ Φάση)» στο οικείο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα.

Συμπληρωματική σύμβαση. Εργο οδοποιίας. Εργασίες, που αποτελούν προσαύξηση εργασιών, που προβλέπονται από τη μελέτη του έργου καλύπτονται από το κονδύλιο των απροβλέπτων και δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο συμπληρωματικής σύμβασης. Η ανάγκη εκτέλεσης εργασιών αποκατάστασης κατολισθήσεων με τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης είναι αναιτιολόγητη, αφού δεν προκύπτει ούτε ο λόγος των κατολισθήσεων ούτε η ευθύνη του αναδόχου. Αόριστη προβολή ισχυρισμού περί μη δυνατότητας τεχνικού ή οικονομικού αποχωρισμού εργασιών από την κύρια σύμβαση χωρίς την πρόκληση προβλημάτων για τις αναθέτουσες αρχές. Διαπίστωση ουσιωδών νομικών πλημμελειών που κωλύουν την υπογραφή της σύμβασης. Με την 263/2011 απόφαση του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου απορρίφθηκε αίτηση ανάκλησης κατά της προμνησθείσας Πράξης του Κλιμακίου

Προγραμματική σύμβαση. Συμβαλλόμενα μέρη: Περιφέρεια, ΕΥΔΑΠ και Δήμος. Ο μέσω προγραμματικής σύμβασης ορισμός της Περιφέρειας ως φορέα κατασκευής του έργου αποχέτευσης και επεξεργασίας διάθεσης λυμάτων του Δήμου αντί του ορισθέντος με Υπουργική Απόφαση Δήμου δεν αποτελεί κατά την άποψη της πλειοψηφίας ουσιώδη νομική πλημμέλεια, που να κωλύει τη σύναψη της προγραμματικής σύμβασης, αφού, ενόψει των τεχνικών ιδιαιτεροτήτων του προς ανάθεση έργου, αλλά και του ύψους του προϋπολογισμού του (11.386.135 ευρώ) τα αρμόδια όργανα της Περιφέρειας διαθέτουν κατά τεκμήριο την απαιτούμενη γνώση και εμπειρία για τη δημοπράτηση ενός τέτοιου έργου. Μειοψηφία ενός μέλους ότι η πλημμέλεια είναι ουσιώδης. Κατά τα λοιπά διαπιστώθηκε η ύπαρξη του ελάχιστου κατά νόμο απαιτούμενου περιεχομένου.

Συμπληρωματική σύμβαση. Έργασίες υπερύψωσης οδικής αρτηρίας δεν προέκυψαν από τη μεγάλη αντίδραση των κατοίκων της περιοχής, αμέσως μετά την εγκατάσταση του αναδόχου, αλλά οφείλονται στην εσφαλμένη πρόβλεψη του σχεδιασμού αυτής στην αρχική μελέτη του έργου, η οποία μάλιστα οδήγησε στη σύνταξη νέας μελέτης, ενώ οι εργασίες τσιμεντενέσεων λόγω έντονων βροχοπτώσεων οφείλονται σε σφάλματα και παραλείψεις των μελετών, δεδομένου ότι δεν αποδεικνύεται η διάρκεια, ο χρόνος και η ένσταση των βροχοπτώσεων, που προκάλεσαν την αστοχία του ορύγματος. Οι εργασίες σηματοδότησης ισόπεδου κόμβου οφείλονται σε αστοχίες της αρχικής μελέτης. Με την 2844/2010 απόφαση του VI Τμήματος ανακλήθηκε η προμνησθείσα Πράξη του Κλιμακίου, καθόσον κρίθηκε ότι οι συμπληρωματικές εργασίες προέκυψαν στο πλαίσιο εναρμόνισης του ελεγχόμενου έργου με τα αντίστοιχα έργα της σύμβασης παραχώρησης της Ιονίας Οδού, ενώ το ύψος των βροχοπτώσεων ήταν διπλάσιο από αυτό της προηγούμενης διετίας με αυξημένο αριθμό ημερών βροχής ανά μήνα (22-24 ημέρες).

Κατασκευή ΧΥΤΑ. Σύστημα υποβολής προσφοράς μελέτη- κατασκευή. Δεν διαπιστώθηκαν ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες, που να κωλύουν την υπογραφή του σχεδίου σύμβασης. Με την 2734/2010 απόφαση του VI Τμήματος απορρίφθηκε ως εκπρόθεσμη αίτηση ανάκλησης κατά της προμνησθείσας Πράξης του Κλιμακίου, καθόσον αυτή ασκήθηκε μετά την παρέλευση 22 ημερών από την κοινοποίηση της προσβαλλόμενης πράξης.

(...)Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην τρίτη σκέψη (ΙΙΙ), το Κλιμάκιο κρίνει ότι οι ως άνω εργασίες, που αποτελούν το αντικείμενο της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης, δεν αποδεικνύεται ότι οφείλονται σε απρόβλεπτες περιστάσεις κατά την τεχνική εκτέλεση του έργου, δηλαδή σε αιφνίδια πραγματικά περιστατικά, που αντικειμενικά, κατά τους κανόνες της ανθρώπινης εμπειρίας και λογικής, δεν ήταν δυνατόν να προβλεφθούν. Ειδικότερα, η εκτέλεση των συμπληρωματικών εργασιών που αναφέρονται στην αιτιολογική έκθεση με τα στοιχεία α΄, β΄, γ΄, δ΄ και ε΄ (βλ. ανωτέρω σκέψη ΙV) οφείλεται στην πλημμελή εκπόνηση των αρχικών μελετών, οι οποίες πρέπει να συντάσσονται με την απαιτούμενη επιμέλεια πριν τη δημοπράτηση του έργου (βλ. άρθρ. 15 παρ. 3 ν. 3669/2008, Α΄116), ενώ για τον ίδιο λόγο κατέστη αναγκαία και η εκπόνηση νέων μελετών (στοιχείο ζ΄) . Τέλος, η δαπάνη αποζημίωσης του αναδόχου για θετικές του ζημίες (στοιχείο στ΄) δεν αφορά σε συμπληρωματικές εργασίες και, ως εκ τούτου, δεν μπορεί να συμπεριληφθεί σε συμπληρωματική σύμβαση.

Συντήρηση και επισκευή σχολικών κτιρίων και αύλειων χώρων - συμπληρωματική σύμβαση...Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, οι εργασίες της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης δεν αποδεικνύεται ότι οφείλονται σε απρόβλεπτες περιστάσεις. Ειδικότερα σε ό,τι αφορά τις εργασίες για την μεταστέγαση του σχολείου ΑΜΕΑ (όπως αναφέρεται στα συμβατικά τεύχη του έργου) ή ΤΕΕ Ειδικής Αγωγής (όπως αναφέρεται στην αιτιολογική έκθεση), από κανένα στοιχείο του φακέλου δεν αποδεικνύεται το, επικαλούμενο αορίστως από την αναθέτουσα αρχή ως απρόβλεπτο, γεγονός της άρνησης «παραχώρησης» των επίμαχων εγκαταστάσεων, καθώς και ο χρόνος που τυχόν εκδηλώθηκε η άρνηση αυτή, ανεξαρτήτως του ότι δεν αποδεικνύεται σε τίνος την ιδιοκτησία ανήκουν οι εν λόγω εγκαταστάσεις. Αντιθέτως, το Κλιμάκιο εκτιμά ότι η αναθέτουσα αρχή όφειλε να έχει εξασφαλίσει τη νόμιμη κατοχή των εγκαταστάσεων πριν δημοπρατήσει και αναθέσει το αρχικό έργο. Εξάλλου, το τμήμα της αρχικής σύμβασης που αφορά την μετεγκατάσταση του ΤΕΕ Ειδικής Αγωγής, όπως προκύπτει από τα συμβατικά τεύχη, ήταν ανεξάρτητο από τα λοιπά τμήματα αυτής που αφορούσαν σε τεχνικές επεμβάσεις σε άλλα σχολεία. Επομένως, η αναθέτουσα αρχή, αντί να επιχειρήσει, με τους 1ο, 2ο και 3ο ΑΠΕ, την αντικατάσταση των προβλεπόμενων στην αρχική σύμβαση εργασιών, «προσαρμόζοντάς» τις στις απαιτήσεις του νέου χώρου, με αποτέλεσμα από ένα σημείο και πέρα να μην επαρκούν οι πιστώσεις και να «δημιουργείται» η ανάγκη σύναψης συμπληρωματικής σύμβασης, μπορούσε να αποσπάσει το επίμαχο αντικείμενο από την αρχική σύμβαση και να το δημοπρατήσει χωριστά και σύμφωνα με τις νέες απαιτήσεις. Σε ό,τι αφορά τις λοιπές εργασίες των σχολείων … και …, το Κλιμάκιο διαπιστώνει ότι οι εργασίες αυτές, πέραν του ότι δεν αποδεικνύεται ότι οφείλονται σε απρόβλεπτες περιστάσεις, αφορούν σε τεχνικές επεμβάσεις σε σχολεία διαφορετικά εκείνων που περιγράφονται στην αρχική σύμβαση και αποτέλεσαν αντικείμενο του διαγωνισμού και κατά τούτο μη νομίμως επιχειρούνται, αφού συνιστούν επέκταση του αντικειμένου της αρχικής σύμβασης. Εξάλλου, το δημόσιο συμφέρον, που προφανώς εξυπηρετείται με την ολοκλήρωση των εργασιών της ήδη εκτελούμενης εργολαβίας, δεν αναιρεί την υποχρέωση των αναθετουσών αρχών για ταχεία ολοκλήρωση των έργων και ιδίως στον ευαίσθητο τομέα της σχολικής στέγης καθώς και για τήρηση των διαδικασιών ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων, οι οποίες έχουν επίσης θεσπιστεί για λόγους δημοσίου συμφέροντος. Ως εκ τούτου, κωλύεται η υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης στο σύνολό της.