ΕΡΓΑΣΙΕΣ - ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ.Κατάτμηση:Μη νόμιμη η καταβολή μέρους αμοιβής από δημοτικό ν.π.δ.δ. (Δ.Λ.Τ) σε ανώνυμη εταιρεία, σε εκτέλεση σύμβασης, με αντικείμενο την παροχή «συμβουλευτικών υπηρεσιών σε θέματα οικονομικής, φορολογικής και λογιστικής φύσεως», καθόσον μη νομίμως ανατέθηκαν απευθείας οι ανωτέρω υπηρεσίες, διότι η προϋπολογισθείσα δαπάνη τους, αθροιζόμενη με τη δαπάνη για την εκτέλεση άλλης σύμβασης, του ανωτέρω δημοτικού νομικού προσώπου, με αντικείμενο τη «σύνταξη και παρακολούθηση του δημόσιου λογιστικού και των οικονομικών καταστάσεων», αφορούσε ομοειδείς υπηρεσίες και υπερβαίνει, σε ετήσια βάση, το όριο των 20.000 ευρώ (χωρίς Φ.Π.Α.), έως το οποίο επιτρέπεται, η προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία της απευθείας ανάθεσης (άρθρα 209 παρ. 1, 2 και 9 και 273 παρ. 1 του ΚΔΚ, και άρθρα 11 παρ. 1, 12 παρ. 1 και 70 παρ. 4 του  π.δ/τος 28/1980, ΦΕΚ Α΄ 11/1980).

ΣΥΜΒΆΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΉΣ ΥΠΗΡΕΣΙΏΝ.Νόμιμη η καταβολή αμοιβής από ν.π.δ.δ. Δήμου σε ιδιωτικές εταιρείες για την εκτέλεση διαφόρων εργασιών (ενοικίαση και εγκατάσταση εξοπλισμού ξυλοσπιτάκια – ντεκόρ – φουσκωτά, στήσιμο και λειτουργία παγοδρομίου και διοργάνωση παιδικών εκδηλώσεων) στο πλαίσιο των χριστουγεννιάτικων εκδηλώσεων του έτους 2014, καθόσον οι εργασίες εγκατάστασης και λειτουργίας παγοδρομίου δεν είναι όμοιες ή ομοειδείς με τις λοιπές, κατά τα ως άνω εργασίες. Συνεπώς, νομίμως ανατέθηκαν στους ως άνω αναδόχους, δοθέντος ότι η προϋπολογισθείσα δαπάνη τους ανερχόταν στο ποσό των 18.000 ευρώ, χωρίς Φ.Π.Α., σε κάθε δε περίπτωση ούτε η συνολική προϋπολογισθείσα δαπάνη για τις δύο λοιπές ομοειδείς κατηγορίες ανατεθεισών εργασιών υπερέβαινε το ποσό των 20.000 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α. και ως εκ τούτου νομίμως και αυτές ανατέθηκαν απευθείας (άρθρο 209 του ν. 3463/2006, ΦΕΚ Α΄ 209/2006, άρθρα 12 παρ. 1 και 70 παρ. 1 του π.δ. 28/1980, ΦΕΚ Α΄ 11/1980, άρθρο 83 του ν. 2362/1995, ΦΕΚ Α΄ 247/1995 και υπουργική απόφαση 35130/739/11.8.2010, ΦΕΚ Β΄ 1291/2010).

ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΕΡΓΑ.Κατάτμηση:Μη νόμιμη η δαπάνη Δήμου, που αφορά στην εξόφληση ιδιωτών για την εκτέλεση των εργασιών «Συντήρηση χανδάκων αγροτικών δρόμων, απομάκρυνση μπαζών, κλαδιών, χόρτων για λόγους προστασίας αγροτικών περιοχών .. » και «Καθαρισμός αγροτικών οδών και κοινόχρηστων χώρων της Δημοτικής Ενότητας ..», καθόσον πρόκειται για απευθείας ανάθεση ομοειδών υπηρεσιών (εκτέλεση απλών εργασιών καθαρισμού αγροτικών οδών, χανδάκων, κοινόχρηστων χώρων και απομάκρυνσης των μπαζών και απορριμμάτων), οι οποίες μη νομίμως επιμερίσθηκαν και ανατέθηκαν απευθείας, με βάση το ύψος της δαπάνης που προέκυψε από την εν λόγω κατάτμηση, χωρίς να διενεργηθεί πρόχειρος διαγωνισμός, αφού η συνολική προϋπολογισθείσα δαπάνη αυτών, υπερβαίνει το όριο των 20.000 ευρώ (χωρίς Φ.Π.Α.), μέχρι το οποίο είναι, κατά νόμο, επιτρεπτή η απευθείας ανάθεση (άρθρο 12 παρ. 1 του π.δ. 28/1980, ΦΕΚ Α' 11/1980 και Υ.Α. 35140/739/9.8.2010, ΦΕΚ Β' 1291/2010).

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη μείζονα σκέψη της παρούσας, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η εντελλόμενη με το ως άνω χρηματικό ένταλμα δαπάνη δεν είναι νόμιμη, καθώς, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα  από  τον  Αναπληρωτή  Επίτροπο,  οι  υπηρεσίες  «Οργάνωσης  και διαχείρισης προγραμμάτων ανακύκλωσης» και «Οργάνωσης και διαχείρισης προγράμματος οικιακής κομποστοποίησης» του Συνδέσμου Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων Νομού …, που αφορούν σχεδόν ταυτόσημο χρονικό διάστημα (με διαφορά λιγότερη των δύο μηνών), μη νομίμως ανατέθηκαν στους φερόμενους ως δικαιούχους με την εξαιρετική διαδικασία της απευθείας ανάθεσης, μετά τη μη νόμιμη κατάτμηση αυτών.  Και τούτο, διότι οι εν λόγω υπηρεσίες, όπως το αντικείμενο αυτών αναφέρεται στις οικείες συμβάσεις και ανεξαρτήτως της αοριστίας του, είναι, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας και τις συναλλακτικές αντιλήψεις, ομοειδείς, καθώς αφορούν στην παροχή από τους φερόμενους ως δικαιούχους συμβουλευτικών  και  υποστηρικτικών  υπηρεσιών,  που  κατατείνουν  στον  ίδιο λειτουργικό σκοπό, ήτοι στη διασφάλιση της ποιότητας της λειτουργίας του ανωτέρω φορέα, στην τήρηση και βελτίωση των προδιαγραφών των παρεχόμενων από αυτόν υπηρεσιών και, εν γένει, στην εύρυθμη και σύννομη λειτουργία του στον τομέα της ορθής διαχείρισης και αξιοποίησης των αποβλήτων, στον οποίο εντάσσονται ως εναλλακτικοί τρόποι τόσο η ανακύκλωση των απορριμμάτων όσο και η οικιακή κομποστοποίηση, σύμφωνα και με το Τοπικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων του Δήμου..

Προγραμματικές Συμβάσεις.(..) ζητείται η ανάκληση της 266/2016 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της προγραμματικής σύμβασης μεταξύ του Συνδέσμου Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΣΔΣΑ) του ....και των Δήμων – μελών του, (..) Το Κλιμάκιο κατέληξε στην κρίση του αυτή με την ακόλουθη αιτιολογία: α) η προγραμματική σύμβαση δεν έχει αναπτυξιακό χαρακτήρα, δοθέντος ότι αφορά στον καθορισμό του τρόπου χρηματοδότησης και εν γένει λειτουργίας του εισπρακτικού μηχανισμού μεταξύ των ωφελούμενων Δήμων για την υλοποίηση της εμπίπτουσας στις αρμοδιότητες των Φορέων Σχεδιασμού Διαχείρισης Αποβλήτων (Φο.Σ.Δ.Α.) του ....υπηρεσίας διαχείρισης στερεών αποβλήτων, κατά παράβαση των διατάξεων που αφορούν στον καθορισμό της τιμολογιακής πολιτικής των Φο.Σ.Δ.Α. β) Η δυνατότητα σύναψης της προγραμματικής σύμβασης μεταξύ των ΟΤΑ και των Φο.Σ.Δ.Α. δεν έχει την έννοια ότι οι εξυπηρετούμενοι Δήμοι -μέλη του Φο.Σ.Δ.Α. δύνανται να χρηματοδοτούν απευθείας, μέσω των προϋπολογισμών τους, την ανάθεση των υπηρεσιών διαχείρισης των στερεών αποβλήτων, πέραν της υποχρεωτικής ετησίας εισφοράς που καταβάλλουν αυτοί στον Φο.Σ.Δ.Α., διότι αυτό θα είχε ως συνέπεια την μετατροπή του θεσμού της προγραμματικής σύμβασης σε εργαλείο παράκαμψης και καταστρατήγησης των διατάξεων για την τιμολογιακή πολιτική των Φο.Σ.Δ.Α. και γ) η ελεγχόμενη προγραμματική σύμβαση δεν δύναται να θεωρηθεί ως τροποποίηση των όρων της ήδη υπαχθείσας στον προσυμβατικό έλεγχο του παρόντος Κλιμακίου προγραμματικής σύμβασης μεταξύ του Σ.Δ.Σ.Α. του ....και του Δήμου ... (πράξη 259/2015 Ζ Κλιμακίου), αφού οι αντισυμβαλλόμενοι του Σ.Δ.Σ.Α. στις ως άνω δύο περιπτώσεις δεν ταυτίζονται.(..) 7. Με τα δεδομένα αυτά το Τμήμα αποφαίνεται ότι: Από τις ως άνω διατάξεις συνάγεται ότι οι Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων είναι αρμόδιοι στο πλαίσιο του Εθνικού αλλά και των Περιφερειακών Σχεδιασμών Διαχείρισης Αποβλήτων για τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων κάθε Διαχειριστικής Ενότητας ή περισσότερων διαχειριστικών ενοτήτων. (..)Όμως οι Δήμοι έχουν «οιονεί συντρέχουσα αρμοδιότητα» με την αρμοδιότητα των Φο.Σ.Δ.Α. για την ως άνω περιγραφόμενη διαχείριση των στερεών αποβλήτων, την οποία ασκούν μόνο κατ’ εφαρμογή της αρχής της επικουρικότητας, ...Ακολούθως, οι Φο.Σ.Δ.Α. μπορούν να συμβάλλονται με Δήμους ως κύρια συμβαλλόμενα μέρη σε προγραμματικές συμβάσεις του άρθρου 100 του ν.3852/2010. (..) Στην προκειμένη υπόθεση, το Τμήμα κρίνει τα ακόλουθα :α) Ο τρόπος χρηματοδότησης της ενδιάμεσης λύσης διαχείρισης των στερεών αποβλήτων του ....έχει ήδη εγκριθεί με την 259/2015 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου,β) Η παρούσα σύμβαση, λειτουργεί ως εκτελεστική της αρχικής προγραμματικής σύμβασης, με την οποία προσδιορίζεται, με ειδικότερο τρόπο, ο τρόπος κατανομής του βάρους της χρηματοδότησης του έργου, ο οποίος, λόγω της ιδιαιτερότητας της περίπτωσης αυτής, δεν ήταν δυνατόν να καθοριστεί με την αρχική προγραμματική σύμβαση. Σε κάθε περίπτωση, ο προϋπολογισμός της παρούσας σύμβασης ταυτίζεται με το εργολαβικό αντάλλαγμα, το οποίο θα καταβληθεί στην ... Α.Ε., η οποία αναδείχθηκε μειοδότρια για την εκτέλεση του υπό κρίση έργου. γ) δεν καταστρατηγήθηκαν οι διατάξεις περί τιμολογιακής πολιτικής των Φο.Σ.Δ.Α., όπως εσφαλμένα έκρινε το Κλιμάκιο, αφού οι διατάξεις αυτές προϋποθέτουν ότι ο Φο.Σ.Δ.Α. θα έχει συσταθεί, θα λειτουργεί και θα ασκεί τις αρμοδιότητες που του έχουν ανατεθεί....γ) Εσφαλμένα το Κλιμάκιο έκρινε ότι η χρηματοδότηση του έργου αυτού γίνεται, μέσω της προγραμματικής σύμβασης, απευθείας από τους προϋπολογισμούς των Δήμων δοθέντος ότι, η χρηματοδότηση θα γίνει από τον προϋπολογισμό του Φο.Σ.Δ.Α. και θα καλυφθεί με χρήματα που θα δοθούν από τους Δήμους με έσοδα από τα ανταποδοτικά τους τέλη και αν αυτά δεν επαρκούν, δύνανται να διατεθούν έσοδα από τους Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους, υπό την προϋπόθεση ότι σχετικό αίτημα του Φο.Σ.Δ.Α θα εγκριθεί από τον Υπουργό Εσωτερικών.(..)Ανακαλεί την 266/2016 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Μελέτες - Υπηρεσίες:Μη νόμιμη η καταβολή αμοιβής από Δήμο σε αχιτέκτονα μηχανικό – τεχνικό σύμβουλο σε εκτέλεσης σύμβασης, για το έργο ‘Μελέτη Βρεφονηπιακού Σταθμού …..», καθόσον οι ανωτέρω υπηρεσίες εντάσσονται εννοιολογικά στις συμβάσεις παροχής υπηρεσιών του άρθρου 1 παρ. 2β΄ του ν. 3316/2005 (ΦΕΚ Α΄ 85/2005), καθόσον προσιδιάζουν σε «υπηρεσίες αρχιτέκτονα, υπηρεσίες μηχανικού και ολοκληρωμένες υπηρεσίες μηχανικού», «υπηρεσίες πολεοδομικού σχεδιασμού και αρχιτεκτονικής τοπίου» και «συναφείς υπηρεσίες παροχής επιστημονικών και τεχνικών συμβουλών» και συνεπώς μη νομίμως ανατέθηκαν απευθείας, χωρίς να τηρηθεί η διαδικασία διαγωνισμού του ν. 3316/2005 και συντρέχουν οι προϋποθέσεις που τίθενται με τον ίδιο νόμο για την εξαιρετική προσφυγή στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης.

Μεταβατικό στάδιο εφαρμογής του νέου θεσμικού πλαισίου των Φορέων Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦΟΔΣΑ), Μέρος Δεύτερο, άρθρα 225-247 του ν.4555/18 (ΦΕΚ 133/Α΄) 

Απευθείας ανάθεση εκπόνησης μελέτης πολεοδομικής αναθεώρησης του ρυμοτομικού σχεδίου πόλης, από δήμο. Μη νόμιμη, καθώς: α) Η επιτροπή αξιολόγησης δεν προέβη σε καμιά ουσιαστική αξιολόγηση των προσφορών, β) Δεν αιτιολογείται η ανάγκη προσφυγής στη εξαιρετική διαδικασία της απευθείας επιλογής όπως απαιτεί η διάταξη της παρ. 7 του άρθρου 11 του ν.716/1977,γ) Καλώς εξετάσθηκε, παρεμπιπτόντως, η νομιμότητα των ατομικών διοικητικών πράξεων που συνιστούν τις γενεσιουργές της κρινόμενης δαπάνης πράξεις (άρθρο 98 του Συντ/τος, 17 παρ. 1β και 3 και 21,παρ. 1 του π.δ. 774/1980).

Παροχή Υπηρεσιών:Μη νόμιμη δαπάνη που αφορούσε στην καταβολή αμοιβής έναντι της παροχής υπηρεσιών αποκομιδής, μεταφοράς και διάθεσης στερεών, μη επικίνδυνων, οικιακών αποβλήτων του Δήμου(...) Σε κάθε περίπτωση, η εντελλόμενη δαπάνη ελέγχεται ως μη νόμιμη, προεχόντως, διότι της ως άνω ανάθεσης της παροχής του συνόλου των επίμαχων υπηρεσιών σε άλλο πρόσωπο, πλην του συμβληθέντος με τον Δήμο αναδόχου, δεν προηγήθηκε η απαιτούμενη κατ’ άρθρο 39 του π.δ. 28/1980 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, εγκριθείσα από τα αρμόδια όργανα, η οποία, μάλιστα, προβλέπεται επί ποινή εκπτώσεως του αρχικού αναδόχου. Ακολούθως, ο ισχυρισμός του Δήμου ότι η εταιρεία «…...» δε δεσμευόταν από τον ως άνω όρο 5.5 του Τεύχους της Συγγραφής Υποχρεώσεων της Τεχνικής Έκθεσης, δυνάμει του οποίου ο ανάδοχος δεν μπορούσε να υποκατασταθεί για μέρος ή για το σύνολο της ανατεθείσας σε αυτόν σύμβασης από άλλο φυσικό ή νομικό πρόσωπο με αντίστοιχα προσόντα, αφού δε μεταβλήθηκε ουσιαστικά το πρόσωπο του αναδόχου κατά την εκτέλεση της σύμβασης, ως εκ τούτου, δεν πρόκειται για εκχώρηση αυτής σε τρίτον, κατά την έννοια των σχετικών περί εκχώρησης διατάξεων του Αστικού Κώδικα (άρθρα ΑΚ 455 επ.) προβάλλεται αλυσιτελώς. Τούτο, διότι και αληθής υποτιθέμενος ο ισχυρισμός ότι υπεύθυνη για την υλοποίηση του φυσικού αντικειμένου του έργου έναντι του αναθέτοντος φορέα παρέμεινε, καθ’ όλη τη διάρκεια της σύμβασης, η εταιρεία «…...», όπως βεβαιώνεται από το Δήμο και όπως άλλωστε προκύπτει από τη βεβαίωση καλής εκτέλεσης εργασιών, καθώς και το σχετικό εκδοθέν τιμολόγιο, συνεπώς η εταιρεία «…...» δεν υπεισήλθε, κατ’ ουσία, στη σχέση μεταξύ του αναθέτοντος φορέα και της αναδόχου εταιρείας, ώστε να πληρούνται οι όροι της κατά νόμο υποκατάστασης αυτής (πρβλ. σχετικά ΑΠ 119/2013), δεν αρκεί, για να άρει τη διαπιστωθείσα ως άνω πλημμέλεια της παράλειψης έγκρισης, από το Δημοτικό Συμβούλιο, της παροχής των υπηρεσιών από τρίτο, εκτός του συμβληθέντος με το Δήμο, ανάδοχο. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη, συνεπώς, το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα πληρωμής δεν πρέπει να θεωρηθείΝόμιμη η καταβολή που αφορούσε στην καταβολή αμοιβής έναντι της παροχής υπηρεσιών αποκομιδής, μεταφοράς και διάθεσης στερεών, μη επικίνδυνων, οικιακών αποβλήτων του Δήμου(...)

Προγραμματική σύμβαση...Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν συντρέχει λόγος που να κωλύει την υπογραφή των υποβληθέντων, με το …. έγγραφο του Προέδρου του διοικητικού συμβουλίου του Συνδέσμου Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων Νομού …, δύο (2) σχεδίων συμβάσεων, και δη 1) του σχεδίου προγραμματικής σύμβασης μεταξύ του Συνδέσμου Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων Νομού … και του Δήμου ... για την υλοποίηση της πράξης «Προσωρινή ενδιάμεση λύση μέχρι την υλοποίηση της πράξης με τίτλο “Μονάδα Μηχανικής Ανακύκλωσης και Κομποστοποίησης Νομού … 2018-2020”» και 2) του σχεδίου της εκτελεστικής σύμβασης μεταξύ του Συνδέσμου Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων Νομού … και της εταιρείας «…..» για την ανάθεση των σχετικών υπηρεσιών, αντίγραφα των οποίων τηρούνται σε ηλεκτρονική μορφή στη Γραμματεία του παρόντος Κλιμακίου.