ΕΡΓΑΣΙΕΣ - ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ Γενικά:Μη νόμιμη η δαπάνη από Δήμο που αφορά στην 1 η πληρωμή σύμβασης σε ιδιώτη ηλεκτρολόγο για την παροχή υπηρεσιών συντήρησης και επισκευής εξωτερικού φωτισμού Δημοτικής Ενότητας, καθόσον: α) η εκτέλεση των παραπάνω εργασιών μη νομίμως ανατέθηκε σε ιδιώτη, διότι αυτές εμπίπτουν στα καθήκοντα και τις αρμοδιότητες του προσωπικού του ανωτέρω Δήμου, καθότι το αντικείμενο της παρούσας σύμβασης δεν απαιτεί εξειδικευμένες γνώσεις και εμπειρία, αλλά πρόκειται, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας, για συνήθεις και απλές ηλεκτρολογικές εργασίες και επιπλέον δεν προκύπτει ότι η Υπηρεσία δεν διέθετε τον απαιτούμενο ειδικό εξοπλισμό για την υλοποίηση των εν λόγω εργασιών και β) στο πλαίσιο της αρχής της αποτελεσματικότητας που πρέπει να διέπει τη δράση των οργάνων των Ο.Τ. Α., και δεδομένου ότι οι συγκεκριμένες εργασίες δεν ανέκυψαν αιφνιδίως, θα μπορούσαν να έχουν ενταχθεί σε προγραμματισμό, έτσι ώστε να επιτευχθεί η εκτέλεσή τους, ακόμα και σταδιακά, από το υπηρετούν προσωπικό, στα καθήκοντα και στις αρμοδιότητες του οποίου εμπίπτουν.

Προκειμένου περί Ο.Τ.Α. α΄ βαθμού, η σύνταξη μελετών έργων γίνεται είτε από την Τεχνική Υπηρεσία του Δήμου ή από την Τεχνική Υπηρεσία της Περιφέρειας πλέον, μετά τη σύσταση των Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων. Σε περίπτωση αδυναμίας σύνταξης από την τεχνική υπηρεσία μελετών σοβαρών ή ειδικών ή δυσχερών ή επειγόντων έργων, αυτές ανατίθενται, με αιτιολογημένη απόφαση του δημοτικού συμβουλίου, σε ιδιώτες μελετητές ή σε ιδιωτικά γραφεία μελετών, πλην των μελετών έργων αρχιτεκτονικών, κτιριακών ή διαμορφώσεως χώρων, για τις οποίες προκηρύσσεται διαγωνισμός (βλ. Πράξη VII Τμ. 133/2008).Περαιτέρω η μελέτη, με βάση την οποία εκτελέσθηκε το έργο, ναι μεν αναγράφεται ότι έχει εκπονηθεί από την Τ.Υ.Δ.Κ. Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, πλην όμως, καθόσον αφορά στις ηλεκτρομηχανολογικές εργασίες, υπογράφεται μη νομίμως από ιδιώτη μελετητή, τον ηλεκτρολόγο μηχανικό …., χωρίς να προκύπτει ότι πρόκειται για έργο εκ των αναφερομένων ειδικώς στο άρθρο 2 του ως άνω π.δ/τος 28/1980

Προγραμματική σύμβαση.Από το περιεχόμενο της , προκύπτει ότι η υλοποίηση του συνολικού αντικειμένου αυτής ανατεθεί εξ ολοκλήρου στην …., με αποτέλεσμα αυτή να έχει καταστεί ανεπιτρέπτως μοναδική αντισυμβαλλόμενη της, χρηματοδοτούσας εν τέλει αυτήν, Τ.Ε.Δ.Κ. και όχι απλώς συμμετέχουσα στη μεταξύ της Περιφέρειας και της Τ.Ε.Δ.Κ. προγραμματική σύμβαση, κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 225 του ισχύοντος κατά τον κρίσιμο χρόνο Δ.Κ.Κ. (ν.3463/2006), πλημμέλεια η οποία, όπως αναφέρθηκε ανωτέρω, πλήττει κυρίως τη νομιμότητα της δαπάνης χρηματοδότησης Σε κάθε περίπτωση πάντως, ανεπιτρέπτως ανατέθηκε σε ιδιώτη ηλεκτρολόγο μηχανικό η επίβλεψη του κρίσιμου έργου, δεδομένου ότι ο νομοθέτης δεν καταλείπει στη διοίκηση σχετική δυνατότητα, με συνέπεια η διενέργεια της σχετικής επίβλεψης από ιδιώτη, μη κατέχοντα καν την ιδιότητα διοικητικού οργάνου, να συνιστά όχι απλώς περίπτωση αναρμοδιότητας, αλλά αντιποίηση αρχής (ή άλλως νόσφιση εξουσίας) και επομένως, ως εκ της παρανόμου διενέργειας της επίβλεψης

Δημόσια έργα.Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο άγεται στην κρίση ότι η εκ μέρους του αναδόχου υποβολή του 1ου λογαριασμού του παραπάνω έργου στις 24.11.2014, δηλαδή μετά την παρέλευση της προθεσμίας περαίωσης του έργου, δεν επηρεάζει τη νομιμότητα της εντελλόμενης με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δαπάνης. Και τούτο, διότι ο παραπάνω λογαριασμός στηρίζεται στην από 24.11.2014 σχετική επιμέτρηση εργασιών του αναδόχου, η οποία, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, περιλαμβάνει εργασίες που εκτελέσθηκαν κατά τον προηγούμενο της σύνταξής της μήνα Οκτώβριο του 2014, δηλαδή εντός της συμβατικής προθεσμίας περαίωσης του έργου, γεγονός που βεβαιώνεται άλλωστε και με τη 47200/5.12.2014 βεβαίωση εμπρόθεσμης εκτέλεσης του επιβλέποντος μηχανικού και του Διευθυντή Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δαπάνη είναι νόμιμη και συνεπώς αυτό πρέπει να θεωρηθεί.

Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν ανωτέρω, το Τμήμα κρίνει ότι η κρίση του Κλιμακίου δεν είναι ορθή, όπως βασίμως προβάλλεται με την υπό κρίση αίτηση, εφόσον, όπως εκτέθηκε στην σκέψη ΙΙΙ, ήταν δυνατόν κατά νόμον να προβλεφθεί στους όρους δημοπράτησης εκτέλεσης του ελεγχόμενου έργου και ειδικότερα στην ειδική συγγραφή υποχρεώσεων η εκ μέρους του ανάδοχου και με δικές του δαπάνες υποχρέωση παροχής ευκολιών στην Επιβλέπουσα Υπηρεσία, οι οποίες συνίσταντο στην παραχώρηση των αναγκαίων χώρων και μέσων για την απρόσκοπτη άσκηση των καθηκόντων της επίβλεψης και οι οποίες ήταν δικαιολογημένες, ενόψει της φύσεως και του αντικειμένου του έργου (αποκατάσταση ζημιών λόγω πλημμυρών σε τμήματα επαρχιακού οδικού δικτύου) και των απαιτούμενων εργασιών επίβλεψης. Εξάλλου, από τη συμμετοχή 5 εργοληπτικών επιχειρήσεων στον εν λόγω διαγωνισμό, χωρίς να προβληθούν ενστάσεις κατά της νομιμότητας του όρου αυτού της Ε.Σ.Υ., προκύπτει ότι, στην ελεγχόμενη διαγωνιστική διαδικασία, δεν παρακωλύθηκε από την πρόβλεψη του όρου αυτού η ανάπτυξη υγιούς ανταγωνισμού, η δε ενσωμάτωση στο κόστος της οικονομικής προσφοράς της προσωρινής μειοδότριας των απαιτούμενων δαπανών για την παροχή των παραπάνω ευκολιών δεν την εμπόδισε να παρέχει μέση έκπτωση 12,01% (1.497.594 ευρώ με Φ.Π.Α.) επί της προϋπολογισθείσας δαπάνης

Από το συνδυασμό των προαναφερόμενων διατάξεων συνάγεται ότι δημόσιο έργο που κατασκευάσθηκε παραλαμβάνεται από το φορέα του έργου προσωρινά και οριστικά, η παραλαβή δε και στις δύο περιπτώσεις διενεργείται, μετά τη βεβαίωση περάτωσης των εργασιών από τη διευθύνουσα υπηρεσία, από την επιτροπή παραλαβής που ορίζει η προϊσταμένη αρχή και συντελείται με την έγκριση από την προϊσταμένη αρχή του σχετικού πρωτοκόλλου που συντάσσει η ως άνω επιτροπή. Εάν η παραλαβή, από τη συντέλεση της οποίας επέρχονται οι κατά το νόμο συνέπειες αυτής, δεν συντελεστεί μέσα στις προθεσμίες που διαγράφονται από το νόμο, αυτή, κατά ρητή πρόβλεψη των ως άνω διατάξεων, συντελείται αυτοδικαίως μετά την παρέλευση των προθεσμιών που ορίζονται στις διατάξεις του άρθρου 73 του ν. 3669/2008 για την προσωρινή παραλαβή και στις διατάξεις του άρθρου 75 του ιδίου νόμου για την οριστική παραλαβή. Ειδικώς, η αυτοδίκαιη προσωρινή παραλαβή συντελείται μετά την άπρακτη παρέλευση της εξάμηνης προθεσμίας από τη βεβαιωμένη περάτωση του έργου, εφόσον υποβληθεί από τον ανάδοχο η τελική επιμέτρηση του έργου μέσα σε δύο μήνες από την περάτωση και μετά την υποβολή σχετικής όχλησής του και την παρέλευση τριάντα ημερών (πρβλ. Αποφ. 2443/2006 και 956/2008 Σ.τ.Ε.). Συνεπώς, το χρηματικό ένταλμα που εκδίδεται στο όνομα εργολήπτη δημοσίων έργων μετά την αποπεράτωση εκτελούμενου έργου για την αποπληρωμή του εργολαβικού ανταλλάγματος πρέπει να συνοδεύεται, μεταξύ άλλων δικαιολογητικών, και από πρωτόκολλο προσωρινής ή οριστικής παραλαβής του έργου, καθόσον μόνο από το χρόνο της παραλαβής του έργου υφίσταται βεβαία και εκκαθαρισμένη απαίτηση και γεννάται αξίωση του εργολάβου για την αποπληρωμή του τιμήματος (βλ. Πράξεις 280/2006, 45, 237/2008 VII Τμ.)

Μη νόμιμη η καταβολή αμοιβής από Δήμο σε ιδιώτη ηλεκτρολόγο για την παροχή υπηρεσιών ηλεκτρολόγου στο Δήμο κατά το χρονικό διάστημα από 24.11.2014 έως 31.12.2014, καθόσον: α) το αντικείμενο των ανωτέρω υπηρεσιών αφορά συνήθεις ηλεκτρολογικές εργασίες, η ανάθεση των οποίων είναι νόμιμη μόνο, όμως, για τον πρώτο μήνα, από 24.11.2014 έως 31.12.2014, ενώ δεν είναι νόμιμη για τους λοιπούς πέντε μήνες της σύμβασης, καθόσον  ο ίδιος Δήμος αναφέρει σε έγγραφό του ότι προσέλαβε ηλεκτρολόγο με σύμβαση εργασίας ιδιωτικού δικαίου οχτάμηνης διάρκειας και β) η ανάθεση των παραπάνω εργασιών έγινε χωρίς την ύπαρξη των νομίμων προϋποθέσεων και, συγκεκριμένα, χωρίς ο πάροχος των υπηρεσιών να κατέχει άδεια ηλεκτρολόγου σε ισχύ, καθότι είχε ήδη λήξει από τις 11.9.2011, ενώ η «Άδεια Ηλεκτρολόγου Α΄ Ειδικότητας» αυτού, εκδόθηκε στις 6.4.2015, δηλαδή μεταγενέστερα τόσο απόφασης του Δημάρχου περί απευθείας ανάθεσης όσο και της υπογραφής της σύμβασης (24.11.2014) και της εκτέλεσης των επίμαχων ηλεκτρολογικών εργασιών

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Συμπληρωματικές Συμβάσεις:Κωλύεται η υπογραφή της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Ολοκλήρωση ανακατασκευής της γέφυρας ….», καθόσον οι προτεινόμενες στην ελεγχόμενη σύμβαση χωματουργικές εργασίες, εργασίες μεταφοράς δικτύων και εργασίες τοποθέτησης στηθαίων ασφαλείας, δεν αποδεικνύεται ότι κατέστησαν αναγκαίες λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων, δηλαδή σε αιφνίδια πραγματικά γεγονότα που δεν ανάγονται στο χρόνο κατάρτισης της αρχικής σύμβασης, αλλά οφείλεται σε αστοχία της μελέτης, η οποία θα είχε αποφευχθεί, εάν είχε καταβληθεί η δέουσα επιμέλεια κατά την εκπόνησή της και, ως εκ τούτου, δεν δικαιολογείται γι΄αυτές η σύναψη της συμπληρωματικής σύμβασης. Επιπλέον, αυτές οι εργασίες δεν φέρουν συμπληρωματικό χαρακτήρα, αφού δεν σχετίζονται τεχνικώς με την κατασκευή του αρχικού έργου και, ως εκ τούτου, δεν μπορούν να ενταχθούν στην ελεγχόμενη σύμβαση.

ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΕΡΓΑ.Δικαιολογητικά:Νόμιμη η καταβολή αμοιβής από Δήμο σε ιδιώτη για την εκτέλεση του έργου «Κατασκευή ξύλινου καταστρώματος και κατασκευή σκάλας πρόσβασης σε κοινόχρηστο χώρο ..», καθόσον το ανωτέρω μικρό τεχνικό έργο, μετά την εκτέλεσή του, παραλήφθηκε από επιτροπή αποτελούμενη από δύο συμβούλους, που είχαν ορισθεί με σχετική απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου (άρθρο 15 παρ. 1 του π.δ. 171/1987, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 1 του π.δ. 229/1999, ΦΕΚ Α' 194/1999).

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Με τα δεδομένα αυτά, και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Κλιμάκιο κρίνει ότι εν προκειμένω η δαπάνη που εντέλλεται με το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα, δεν προκύπτει ότι αφορά στην εκτέλεση δημοσίου έργου, για το οποίο τυγχάνουν εφαρμογής οι διατάξεις της νομοθεσίας περί δημοσίων έργων, αλλά για την προμήθεια κιγκλιδωμάτων και μεταλλουργικών υλικών και την εκτέλεση των σχετικών εργασιών τοποθέτησής τους, καθώς και λοιπών εργασιών συντήρησης, για τις οποίες εφαρμόζονται οι διατάξεις περί υπηρεσιών. Τούτο διότι, καίτοι στην τεχνική έκθεση του «έργου» προβλέπεται ότι οι ανατεθείσες εργασίες είναι κυρίως οικοδομικές και σε μικρότερο ποσοστό ανήκουν στις λοιπές κατηγορίες εργασιών, από τον προϋπολογισμό της μελέτης δεν προκύπτει σαφής επιμέτρηση κάθε κατηγορίας εργασιών προκειμένου να διαγνωσθεί ο χαρακτήρας και η φύση της μικτής αυτής σύμβασης, ενδεικτικά δε από τον πρώτο λογαριασμό του έργου προκύπτει ότι οι εντελλόμενες προς πληρωμή οικοδομικές εργασίες αποτελούν πολύ μικρό ποσοστό της συνολικής δαπάνης.(..)η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δαπάνη, κατά το μέρος που αφορά στην πληρωμή εργολαβικού οφέλους, δεν είναι νόμιμη, καθόσον αυτό καταβάλλεται μόνον κατά την εξόφληση λογαριασμών που αφορούν στην εκτέλεση δημόσιων έργων. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής που περιλαμβάνει και μη νόμιμη δαπάνη, δεν πρέπει να θεωρηθεί